Οι νεότεροι Έλληνες εξερευνητές και κατακτητές της Αμερικανικής ηπείρου (Μέρος Β')

Πρίν την εμφάνιση των Ευρωπαίων, στα τέλη του 15ου αι., στην αμερικανική ήπειρο κατοικούσαν περίπου 40-50 εκατομμύρια άνθρωποι. Ζούσαν σε διάφορα επίπεδα ανάπτυξης, αν και πουθενά δεν είχαν σημειωθεί οι τεχνικές και επιστημονικές πρόοδοι που είχαν συντελεστεί στην Ευρώπη. Οι πολιτισμοί των λαών της Αμερικής, από τους οποίους σημαντικότεροι ήταν αυτοί των Μάγιας, των Αζτέκων και των Ίνκας, ονομάστηκαν αργότερα, από τους Ευρωπαίους, προκολομβιανοί πολιτισμοί. Οι Ευρωπαίοι αγνοούσαν την ύπαρξη αυτών των λαών, αν και είναι γνωστό ότι γύρω στα 1000 μ.Χ. οι Σκανδιναβοι Βίκινγκς είχαν φτάσει στα παράλια της βόρειας Αμερικής, στον Καναδά. Το γεγονός, όμως, ότι δεν είχαν κανένα ισχυρό κίνητρο να ξαναπάνε στην περιοχή που είχαν ανακαλύψει, τους έκανε να μην επαναλάβουν αυτό το ταξίδι. Οι συνθήκες για την ανακάλυψη της Αμερικής δημιουργήθηκαν όταν, πενήντα, περίπου, χρόνια μετά τις πρώτες απόπειρες των Πορτογάλων να φτάσουν στην Ανατολή, διατυπώθηκε μια εντελώς ριζοσπαστική ιδέα σχετικά με τον τρόπο που θα μπορούσε να γίνει αυτό το ταξίδι.
Η πρώτη σωστή σκέψη του βασιλιά της Αραγονίας Φερδινάνδου (1452 - 1516) ήταν να παντρευτεί (το 1469) την Ισαβέλλα (1451 - 1504), βασίλισσα της Καστίλης. Η δεύτερη σωστή του σκέψη ήταν να διώξει τους παρηκμασμένους Άραβες από την Ιβηρική χερσόνησο. Η προσπάθεια ολοκληρώθηκε το 1492, με την άλωση της Γρανάδας. Έτσι, στα τέλη του ΙΕ’  αιώνα, ολόκληρη η Ισπανία ενώθηκε σε ένα πανίσχυρο βασίλειο. Αναδιοργάνωσε και την Ιερά Εξέταση, να τα έχει καλά με τον πάπα, κι ονομάστηκε Φερδινάνδος Ε’ ο Καθολικός. Και η γυναίκα του, Ισαβέλλα Α’ η Καθολική. Η τρίτη σωστή σκέψη ήταν της Ισαβέλλας: Χρηματοδότησε τον Χριστόφορο Κολόμβο, να βρει θαλάσσιο δρόμο για τις Ινδίες πλέοντας δυτικά κι αποφεύγοντας τους επικίνδυνους στεριανούς δρόμους. Το 1493, ο Κολόμβος γύρισε και ανάγγειλε πως βρήκε ό,τι του ζήτησαν. Είχε ανακαλύψει την Αμερική αλλά δεν το κατάλαβε. Η ανακάλυψή του, όμως, ξεσήκωσε όλους τους Ισπανούς τυχοδιώκτες, που πίστεψαν πως βρήκαν τρόπο να πλουτίσουν εύκολα. Ήταν το κύμα των κονκισταντόρες, που αυτοπροβάλλονταν ως λαϊκοί ιεραπόστολοι και πρωτοπόροι του βασιλιά της Ισπανίας. Ανάμεσά τους, και ο αξιωματικός του ισπανικού στρατού Βάσκο Νούνιεθ ντε Μπαλμπόα. Μέσω Αϊτής, ο Μπαλμπόα βρέθηκε στην ανατολική ακτή του σημερινού Παναμά, όπου δημιούργησε την πόλη Σάντα Μαρία ντι Αντίγκουα. Δεν μπορούσε να φανταστεί ότι, αν έκανε τον κόπο να διασχίσει άλλα 78 χλμ. προς τα δυτικά, θα συναντούσε έναν άλλον ωκεανό, τον Ειρηνικό, που πραγματικά οδηγούσε στις Ανατολικές Ινδίες κι από κει στην Ισπανία. Με τον καιρό, οι ιθαγενείς της ενδοχώρας ξεθάρρεψαν κι άρχισαν να τους επισκέπτονται φέρνοντας δώρα όμορφα χρυσά κοσμήματα. Μόνο που ο φύλαρχος ενοχλήθηκε, όταν είδε τους Ισπανούς να μην ενδιαφέρονται για την τέχνη του δουλεμένου μετάλλου αλλά να το δαγκώνουν για να διαπιστώσουν τη σκληρότητά του και να μετράνε το πάχος του. Θυμωμένος, είπε στον Μπαλμπόα πως, αν τόσο πολύ τον ενδιέφερε αυτό το κίτρινο μέταλλο, δεν είχε παρά να περάσει το βουνό και να βγει σε μιαν άλλη ακτή, όπου ο χρυσός αφθονούσε. Δε ν χρειαζόταν δεύτερη κουβέντα. Ο Μπαλμπόα μάζεψε 190 άνδρες, όπλα, πυρομαχικά και άγρια σκυλιά και, την 1η Σεπτεμβρίου του 1513, ξεκίνησε να βρει, το θρυλικό Ελντοράντο. Προχωρώντας, μπήκε σ’ ένα δάσος, όπου κατοικούσε μια φυλή ιθαγενών. Δίχως να διστάσουν, οι Ισπανοί σκότωσαν 600 κι έριξαν, όσους αιχμαλώτισαν, ζωντανή τροφή στα άγρια σκυλιά τους. Στις 25 Σεπτεμβρίου (1513), ο Μπαλμπόα βρέθηκε σε μια βουνοκορφή, απ’ όπου αντίκρισε ένα θέαμα πρωτόγνωρο. Στα πόδια του, η θάλασσα απλωνόταν ως πέρα στον ορίζοντα, όπου μπορούσε να φτάσει η ματιά του. Είχε ανακαλύψει τον Ειρηνικό ωκεανό αλλ’ όχι και την απεραντοσύνη του. Ένας τρόμος τον κυρίευσε: Κι αν κάποιος άλλος τον προλάβαινε; Άρχισε να τρέχει. Πίσω του έτρεχαν κι όλοι οι άλλοι Ισπανοί. Περνούσε παρθένα μέρη τρέχοντας κι αγωνιώντας να φτάσει πρώτος. Έκπληκτοι οι λίγοι ιθαγενείς, που συναντούσαν στον δρόμο τους, έβλεπαν τους βιαστικούς Ισπανούς να προσπερνούν. Χρειάστηκαν τέσσερις μέρες ώσπου να φτάσουν στην ακτή, στις 29 του μήνα. Ο Μπαλμπόα χίμηξε στο νερό προχωρώντας ώσπου η θάλασσα να φτάσει στα γόνατά του. Ξιφούλκησε και βύθισε το σπαθί του στον Ειρηνικό αναγγέλλοντας πως κατακτούσε αυτή τη θάλασσα στο όνομα του βασιλιά Φερδινάνδου, του οποίου εκπρόσωπο στην περιοχή όριζε τον εαυτό του. Αλλά ο Ειρηνικός είναι πολύ μεγάλος για να κατακτηθεί με ένα σπαθί. Και η δυτική ακτή του Παναμά δεν είχε χρυσάφι. Στόμα με στόμα, η περιπέτεια του Μπαλμπόα μεταδόθηκε σε όλους τους Ισπανούς που βολόδερναν στα νησιά της Καραϊβικής κι έφτασε ως τ’ αφτιά του στρατηγού Ντιέγκο Βελάσκεθ. Βρισκόταν στην περιοχή πάνω από 25 χρόνια, έχοντας ακολουθήσει τον Κολόμβο στο δεύτερο ταξίδι του. Κατάφερε να κατακτήσει την Κούβα και να κτίσει την Αβάνα (1515 ή 1519) κι ύστερα πέρασε στην απέναντι ακτή του Γιουκατάν (1517), εκεί όπου είναι η χερσόνησος «μύτη» του Μεξικού και της Γουατεμάλας. Δεν προχώρησε περισσότερο. Γύρισε στην Κούβα, όπου τον βρήκαν τα νέα για τα κατορθώματα του Μπαλμπόα. Ο Βελάσκεθ φώναξε τον αξιωματικό του Φερνάντο Κορτέζ και τον διέταξε να εκστρατεύσει στην απέναντι γη, όπου το άγνωστο Μεξικό. Ο Κορτέζ έφυγε από την Κούβα στις 10 Φεβρουαρίου 1519, παράπλευσε το Γιουκατάν και βγήκε στο Νότιο Μεξικό στις 8 Αυγούστου. Είχε μαζί του μερικούς καβαλάρηδες και γύρω στους πεντακόσιους πεζούς. Έκαψε τα καράβια, ώστε να μην υπάρχει δρόμος επιστροφής, και προχώρησε βόρεια - βορειοδυτικά. Από ιθαγενείς έμαθε για τη χώρα των Αζτέκων, που είχαν επιβάλει την κυριαρχία τους σ’ ολόκληρη την περιοχή. Έμαθε πως οι Ινδιάνοι είχαν την υποχρέωση να προσφέρουν κάθε τόσο ομοεθνείς τους, θυσία στις άγριες τελετές των Αζτέκων. Έμαθε και για την προφητεία, στην οποία πίστευαν οι Αζτέκοι: Κάποια στιγμή, οι θεοί τους θα έρχονταν να τους βρουν. Θα έφταναν καβάλα σε άλογα, με πρόσωπα λευκά και γενειάδες. Ήταν ό,τι του χρειαζόταν. Οι Ισπανοί έφτασαν στην πρωτεύουσα των Αζτέκων, μια τεράστια πόλη με 60.000 σπίτια, και βρήκαν την υποδοχή που περίμεναν. Ο ίδιος ο βασιλιάς Μοντεζούμα βγήκε να τους καλωσορίσει. Ήταν οι θεοί. Αντάλλαξαν δώρα. Ο Μοντεζούμα τους παραχώρησε ολόκληρη συνοικία να μένουν. Οι Ισπανοί τριγυρνούσαν στην πόλη και δεν μπορούσαν να κρύψουν την απληστία τους: Παντού, στους ναούς και στ’ ανάκτορα, αφύλαχτο χρυσάφι, εκτεθειμένες πολύτιμες πέτρες, αφιερώματα στους θεούς. Λίγο λίγο, η απληστία τους κυρίευσε. Άρχισαν τις λεηλασίες. Όμως, δεν ήταν όλοι οι Αζτέκοι θεοφοβούμενοι. Ένα πρωί, βρέθηκαν τρεις Ισπανοί νεκροί. Άρα, δεν ήταν θεοί. Οι Αζτέκοι ξεσηκώθηκαν, κατάργησαν τον βασιλιά τους, έβαλαν άλλον στη θέση του. Ο Μοντεζούμα πληγώθηκε και πέθανε. Ο Κορτέζ υποχώρησε στην ακτή. Έφτασε με ελάχιστους επιζώντες, καθώς οι στρατιώτες του βάραιναν κουβαλώντας κι όσο χρυσάφι καθένας τους μπορούσε να σηκώσει. Όσοι καθυστερούσαν, συλλαμβάνονταν από τους Αζτέκους κι υποχρεώνονταν να καταπιούν λιωμένο χρυσό. Ήταν η τιμωρία τους για την απληστία. Στην ακτή, φάνηκε μια μοίρα του ισπανικού στόλου. Ο αρχηγός της είχε εντολή να συλλάβει τον Κορτέζ. Ο κονκισταντόρ είχε σταλεί να κατακτήσει το Μεξικό στο όνομα της Ισπανίας κι αυτός δρούσε για λογαριασμό του. Ο Κορτέζ τον πήρε με το μέρος του. Χρησιμοποιώντας τους άνδρες του στόλου κι όσους από τους δικούς του είχαν σωθεί, πολιόρκησε την πρωτεύουσα των Αζτέκων. Γύρω στους 100.000 Ινδιάνοι ήρθαν να τον ενισχύσουν, πιστεύοντας πως θα τους ελευθερώσει. Δρόμο με δρόμο, σοκάκι με σοκάκι, σπίτι με σπίτι, η πρωτεύουσα των Αζτέκων έπεσε. Τελευταίο οχυρό, ο επιβλητικός ναός στο κέντρο μιας λίμνης. Έπεσε στους Ισπανούς, στις 3 Αυγούστου του 1521. Η εκδίκηση των νικητών ξέσπασε άγρια πάνω στους νικημένους. Τους ξεκλήρισαν με τρομερά βασανιστήρια, σωματικά και σεξουαλικά. Η κατάκτηση του Μεξικού ολοκληρώθηκε, το 1528. Πιο νότια, ο Φραγκίσκο Πιζάρο και τ’ αδέρφια του βγήκαν το 1531 στο Περού, όπου άνθιζε ο πολιτισμός των Ίνκας. Στις 16 Νοεμβρίου 1532, οι Ισπανοί του Πιζάρο νίκησαν τους Ίνκας και συνέλαβαν τον βασιλιά Αταχουάλπα. Ο βασιλιάς υποσχέθηκε χρυσάφι με αντάλλαγμα την ελευθερία του. Ο Πιζάρο πήρε το χρυσάφι και σκότωσε τον βασιλιά. Δεν το μοίρασε σωστά κι ένας από τους αξιωματικούς του επαναστάτησε. Ο Πιζάρο τον αποκεφάλισε. Ο γιος του σκοτωμένου εκδικήθηκε, σκοτώνοντας τον ίδιο τον Πιζάρο (1541). Με τη βεντέτα που ξεκίνησε, ως το 1542 σκοτώθηκαν όλοι όσοι είχαν κατακτήσει το Περού και είχαν μοιραστεί το χρυσάφι των Ίνκας. Όμως, σχεδόν ολόκληρη η Νότια Αμερική είχε περάσει στην κυριαρχία των Ισπανών. Ο ανταγωνισμός Ισπανών και Πορτογάλων για την ανακάλυψη νέων χωρών συνεχιζόταν οξύς στις αρχές του ΙΣΤ’ αιώνα. Ο βασιλιάς της Πορτογαλίας Εμμανουήλ Α’ ευτύχησε να έχει στις υπηρεσίες του μεγάλους θαλασσοπόρους (Βάσκο ντε Γκάμα, Αμέρικο Βεσπούτσι, Κόρτε Ρεάλ κ.ά.), που ανακάλυψαν νέους τόπους και νέους εμπορικούς δρόμους, δημιουργώντας αποικίες και φέρνοντας πλούτη. Ο Φερδινάνδος Μαγγελάνος γεννήθηκε στην Πορτογαλία το 1480. Μεγάλωσε στις θάλασσες κι έζησε την εποχή των μεγάλων ανακαλύψεων μετέχοντας σε πολλές αποστολές. Σε μια από αυτές, έφτασε με τον Βάσκο ντε Γκάμα στον Ινδικό ωκεανό, όπου άκουσε να μιλούν για τα νησιά των μπαχαρικών, όπως ονόμαζαν τότε τα νησιά των Μολούκων. Θέλησε να τα βρει αλλά τραυματίστηκε και γύρισε στην πατρίδα του, όπου ο βασιλιάς τον δέχτηκε με σκαιότητα. Νόμισε πως το τραύμα του θαλασσοπόρου ήταν φτιαχτό για να κερδίσει κάποια σύνταξη. Ο Μαγγελάνος θύμωσε και κατέφυγε στη γειτονική Ισπανία. Ο Φερδινάνδος είχε πεθάνει και στον θρόνο βρισκόταν (από το 1516) ο Κάρολος ο Ε’ (γνωστός ως Κουίντος), που εκείνη τη χρονιά (1519) έγινε και αυτοκράτορας της Γερμανίας συγκεντρώνοντας κάτω από το σκήπτρο του σχεδόν τον μισό τότε γνωστό κόσμο. Η φιλοδοξία του, όμως, ήταν να γίνει κυρίαρχος όλης της Γης. Ο Μαγγελάνος ζήτησε ακρόαση. Ο βασιλιάς είχε ακουστά τον εξερευνητή και τον δέχτηκε αμέσως. Ο θαλασσοπόρος του πρότεινε να αναλάβει μιαν αποστολή, που θα έκανε πραγματικότητα το όνειρο του Κολόμβου: Να πλεύσει δυτικά, ώσπου να βρεθεί στις Ινδίες, και να κατακτήσει για λογαριασμό της Ισπανίας τα νησιά των μπαχαρικών. Ο Κάρολος συμφώνησε με ενθουσιασμό. Ετοιμάστηκαν πέντε καράβια με 265 άντρες διαφόρων ευρωπαϊκών εθνικοτήτων, ανάμεσα τους και Έλληνες. Απέπλευσαν στις 20 Σεπτεμβρίου του 1519. Στις 12 Ιανουαρίου 1520, έφτασαν στο σημερινό Ρίο ντε λα Πλάτα της Βραζιλίας, όπου και ξεχειμώνιασαν. Το καλοκαίρι, ξεκίνησαν πάλι, πλέοντας παράκτια με νότια κατεύθυνση. Ο Μαγγελάνος πίστευε πως κάπου θα συναντούσαν ένα άνοιγμα, που θα τους επέτρεπε να πάνε δυτικά, στη θάλασσα που είχε ανακαλύψει ο Μπαλμπόα. Δεν είχε άδικο. Στις 21 Οκτωβρίου 1520, ανακάλυψε ένα ατελείωτο πέρασμα που οδηγούσε στη Δύση. Το βάφτισε «Στενό των 11.000 παρθένων», παίρνοντας το όνομα από το εορτολόγιο εκείνης της μέρας. Στους χάρτες, όμως, το πέρασμα είναι σημειωμένο με το όνομα «Στενό του Μαγγελάνου». Ο θαλασσοπόρος μπήκε στο στενό. Χρειάστηκε περίπου σαράντα μέρες, ώσπου να ξανασυναντήσει ανοιχτή θάλασσα: Στις 28 Νοεμβρίου, βγήκε στον Ειρηνικό ωκεανό έχοντας ανακαλύψει το νότιο πέρασμα. Άρχισε να πλέει βορειοδυτικά. Μετά από ταξίδι τριών μηνών στην ανοιχτή θάλασσα, έφτασε στα νησιά Μαριάνες, ανατολικά από τις Φιλιππίνες. Έπιασαν στο πρώτο νησί που συνάντησαν μπροστά τους. Ο εκεί φύλαρχος τους ζήτησε να πληρώσουν φόρο αλλά τελικά έγινε φίλος με τον Μαγγελάνο, βαπτίστηκε χριστιανός και δέχτηκε να είναι φόρου υποτελής στον βασιλιά της Ισπανίας. Με ορμητήριο το νησί αυτό, ο θαλασσοπόρος έκανε εκδρομές στις γύρω περιοχές, εξερευνώντας και κατακτώντας. Σε μια από τις εξορμήσεις του, σημειώθηκε κάποιο ασήμαντο επεισόδιο. Μια υπόθεση λίγων λεπτών. Οι Ισπανοί έριξαν δυο τρεις τουφεκιές. Οι ιθαγενείς απάντησαν με βέλη. Ένα από αυτά τραυμάτισε τον Μαγγελάνο. Λίγη ώρα αργότερα πέθανε, στα 41 του χρόνια. Ήταν 27 Απριλίου 1521. Οι σύντροφοί του συνέχισαν να πλέουν δυτικά. Έφτασαν στην Ισπανία στις 6 Σεπτεμβρίου 1522. Για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου, είχαν πραγματοποιήσει τον γύρο του κόσμου, πλέοντας δυτικά. Και χρειάστηκαν τρία χρόνια παρά 14 μέρες για να το κατορθώσουν. Όμως, ο Εμμανουήλ της Πορτογαλίας δε ζούσε πια, για να νιώσει την εκδίκηση του Μαγγελάνου: Είχε πεθάνει κι αυτός το 1521.
Ο Δον Θεόδωρος Γκριέγκο (Θεόδωρος ο Έλληνας) ήταν Έλληνας θαλασσοπόρος με καταγωγή από νησί του Αιγαίου και εξερευνητής της Αμερικής. Θεωρείται ο πρώτος Έλληνας που έφτασε στην Αμερική. Στις 17 Ιουνίου 1527 απέπλευσε από το λιμάνι του Σανλούκαρ δε Μπαρραμέδα της Ισπανίας στόλος με πέντε πλοία και κυβερνήτη τον Αδελάνταδο Δον Πάνφιλο δε Ναρβάεθ με προορισμό την εξερεύνηση της Αμερικής. Τον Σεπτέμβριο η αποστολή έφτασε στον Άγιο Δομίνικο, αγόρασε ακόμα ένα πλοίο και προμήθειες ενώ συμπληρώθηκε και το πλήρωμα σε άντρες, αφού κάποιοι ήταν άρρωστοι η είχαν πεθάνει στο ταξίδι. Η αποστολή μετά κατέπλευσε στο Σαντιάγο της Κούβας και χωρίστηκε στα δύο. Στο ένα μέρος ήταν και ο Θεόδωρος ο οποίος με δυο καράβια κατευθύνθηκε προς το Τρινιντάντ για να πάρει προμήθειες. Όμως τα δύο πλοία έπεσαν σε τυφώνα με αποτέλεσμα να βυθιστούν παρασύροντας στο βυθό 60 άντρες. Ο Θεόδωρος επέζησε μαζί με 30 ναυτικούς που είχαν βγει στη στεριά προκειμένου να μεταφέρουν τα εφόδια στα πλοία. Στις 14 Απριλίου 1528 η αποστολή κατέπλευσε τελικά στην Φλόριντα και αμέσως άρχισαν να κατασκευάζουν καταλύματα για να εγκατασταθούν. Από τις πρώτες μέρες υπήρχε επαφή με ντόπιες ινδιάνικες φυλές, οι οποίες έφερναν μαζί τους κομμάτια χρυσού και έλεγαν ότι υπήρχε πολύς χρυσός στα βουνά στην περιοχή των Απαλάτσι. Οι Ισπανοί ξεκίνησαν για να ανακαλύψουν τον χρυσό, αλλά στην διαδρομή σκότωναν τους ινδιάνους άνδρες και αιχμαλώτισαν τις γυναίκες και τα παιδιά τους με σκοπό να τους πουν που ήταν ο χρυσός, ξεσηκώνοντας τους έτσι εναντίον τους. Κάποια στιγμή η ομάδα βρέθηκε αποκλεισμένη σε άγνωστα εδάφη μακριά από την βάση της και χωρίς προμήθειες. Τότε ο Θεόδωρος κατασκεύασε πέντε βάρκες με σκοπό να φύγουν μέσω των παραποτάμων του Μισισιπή χρησιμοποιώντας ξύλο και δέρμα και αλείφοντας τες με ρετσίνι. Μετά από έναν μήνα περιπλάνησης η ομάδα βγήκε στην θάλασσα αλλά αδυνατούσε να βρει την βάση της. Τελικά έφτασαν σε έναν όρμο κοντά στη σημερινή πόλη Πενσακόλλα της Φλώριδας όπου ο Θεόδωρος βγήκε στην στεριά για να πάρει νερό από τους Ινδιάνους της περιοχής. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας οι Ινδιάνοι επέστρεψαν χωρίς τον Θεόδωρο, ενώ στις ερωτήσεις των Ισπανών αρνήθηκαν να απαντήσουν και τράπηκαν σε φυγή. Οι Ισπανοί προσπάθησαν για δύο ημέρες να τον εντοπίσουν χωρίς επιτυχία. Η αποστολή τελικά κατάφερε το 1535 να φτάσει στην Καλιφόρνια και τελικά να επιστρέψει στην Ισπανία το 1537. Το 1540 έφτασε στο σημείο που είχε χαθεί ο Θεόδωρος ο Γκονθάλο Βαλντές γραμματέας του Ντε Σότο έμαθε ότι δυο χριστιανοί που βρισκόταν στην αποστολή του Ναρβάεθ έμειναν με τους Ινδιάνους, οι οποίοι για άγνωστο λόγο τους σκότωσαν. Οι Ινδιάνοι που αφηγήθηκαν το τέλος του Θεόδωρου δεν γνώριζαν το πότε ακριβώς δολοφονήθηκε ο Θεόδωρος, ούτε πού ήταν θαμμένος. Του έδωσαν μόνο το εγχειρίδιο που χρησιμοποιούσε ο Θεόδωρος. Άγαλμα του Θεόδωρου υπάρχει σήμερα στην Τάμπα της Φλόριντας.
Ο Πέδρο δε Κάνδια (Πέτρος της Κρήτης, Ηράκλειο, 1485 - Περού,1542) ήταν στρατιώτης ειδικευμένος στα πυροβόλα όπλα και στα κανόνια. Καταγόταν από την Κρήτη (Χάνδακας, Ηράκλειο) εάν αναλογιστούμε το επώνυμό του. Ήταν από τους πρώτους Έλληνες που πάτησαν το πόδι τους στην αμερικανική ήπειρο. Προσέφερε τις υπηρεσίες του στον ισπανικό στρατό την εποχή της κατάκτησης και του αποικισμού της Αμερικής. Συγκεκριμένα ο ίδιος πήρε μέρος στην κατάκτηση του Περού και τη διάλυση της αυτοκρατορίας των Ίνκας. Γεννήθηκε στα τέλη του 15ου αιώνα , πιθανότατα στην Κρήτη. Υπηρέτησε αρχικά στην ισπανική βασιλική φρουρά και πολέμησε ενάντια στους Τούρκους στην Ιταλία . Αργότερα πήγε στην Αμερική ακολουθώντας τον κυβερνήτη Πέδρο ντε λος Ρίος. Εκεί ακολούθησε τον Φρανθίσκο Πιθάρρο στις κατακτήσεις του στο Περού ως διοικητής του πυροβολικού. Πήρε μέρος στη διάσημη Μάχη της Καχαμάρκα, όπου 200 Ισπανοί αντιμετώπισαν 7000 Ίνκας. Έλαβε μεγάλο μέρος του των λύτρων για την αρπαγή του αυτοκράτορα των Ίνκας Αταουάλπα κατά τη διάρκεια της μάχης. Περιπλανήθηκε στην περιοχή του Περού και επισκέφτηκε αυτοπροσώπως πολλά χωριά ιθαγενών για να αξιολογήσει την κατάσταση τους. Συνόδεψε τον Φρανθίσκο Πιθάρρο πίσω στην Ισπανία για να πληροφορήσουν τον βασιλιά της Ισπανίας Καρολο Ε'. Ο βασιλιάς τίμησε τον Κρητικό και του έδωσε τον τίτλο του διοικητή του πυροβολικού του στόλου, και δήμαρχο μιας πόλης στο Περού. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Κούσκο έφτιαχνε όπλα για τον Πιθάρρο που πολεμούσε ενάντια στον Ισπανό Αλμάγρο. Μετά την ήττα του Πιθάρρο συμμετείχε στην εξερευνητική αποστολή κατάκτησης της Αμπάγια, μιας φανταστικής περιοχής κάπου στον Αμαζόνιο. Αναπόφευκτα η αποστολή απέτυχε.
Συνελήφθη ύστερα από διαταγή του Ερνάντο Πιθάρρο. Απογοητευμένος από τη συμπεριφορά των πρώην συμμάχων του και εγκαταλελειμμένος από τους φίλους του αποφάσισε να αυτομολήσει και να πάρει το μέρος του Αλμάγκρο. Ο Πέδρο δε Κάντια δολοφονήθηκε το 1542. Ο Αλμάγκρο φοβούμενος ότι ο Πέδρο δε Κάντια θα τον πρόδιδε, τον σκότωσε με τα ίδια του τα χέρια έχοντας ως αφορμή ένα περιστατικό κακοχρησίας των όπλων με υπαίτιο τον Πέδρο ντι Κάντια.
Ο Χόρχε Γκριέγκο (Γεώργιος ο Έλλην) ηταν Έλληνας Κονκισταδόρ ο οποίος γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1504 και αργότερα μετανάστευσε στην Ισπανία, όπου ακολούθησε τον Έλληνα φίλο του και Κονκισταδόρ Πέδρο δε Κάνδια στον Παναμά και αργότερα στο Περού. Ακολουθώντας τον φίλο του Πέδρο δε Κάνδια ο οποίος ηταν διοικητής του πυροβολικού του ισπανικού στρατού στο Περού, υπηρέτησε ως κονκισταδόρ στο πεζικό του Φρανθίσκο Πιθάρρο. Το 1532 οι δύο Έλληνες κονκισταδόρες, ο Πέδρο δε Κάνδια και ο Χόρχε Γκριέγκο πήραν μέρος στην μάχη της Καχαμάρκα ενάντια στον κατά πολύ μεγαλύτερο στρατό των 'Ινκα. Τελικά οι δυνάμεις του Πιθάρρο νίκησαν τις δυνάμεις του αυτοκράτορα Αταουάλπα των Ίνκα. Για τις υπηρεσίες του ο Χόρχε Γκριέγκο έλαβε μερίδιο απο τους θησαυρούς των Ίνκα στο Κούζκο. Αργότερα ο Χόρχε Γκριέγκο εγκαταστάθηκε στο Περού ως "Ενκομεντέρο" που στα ισπανικά σημαίνει ο έμπιστος. Ο φέρων τον τίτλο αυτό είχε το δικαίωμα να διατηρεί υπό την εργοδοσία του ιθαγενείς. Το 1544 και 1545 καταλυτική υπήρξε η συνεισφορά του στις εκστρατείες του Μπλάσκο Νούνιεθ Βέλα και του Πέδρο ντε λα Γκάσκα καθώς έφτιαξε μεγάλες ποσότητες πυρίτιδας για τα πυροβόλα όπλα των Ισπανών. Αρκετοί Έλληνες συμμετείχαν στην κατάκτηση του Νέου Κόσμου και ήταν γνώστες της πυρίτιδας και των πυροβόλων όπλων. Τελικά ο Χόρχε Γκριέγκο γύρισε στην Ισπανία και εγκαταστάθηκε στην συνοικία Τρίανα της Σεβίλλης.
Ο Ιωάννης Φωκάς ή Απόστολος Βαλεριάνος, ή Χουάν ντε Φούκα (Βαλεριάνο Κεφαλονιάς, 1536 - Κεφαλονιά, 1602) ήταν Έλληνας θαλασσοπόρος, που εξερεύνησε τις δυτικές ακτές της Βορείου Αμερικής για λογαριασμό του ισπανικού θρόνου. Το όνομά του δόθηκε σε στενό ανάμεσα στην νήσο Βανκούβερ και τις ΗΠΑ, το οποίο οδηγεί στο λιμάνι του Βανκούβερ. Ο Φωκάς ή Βαλεριάνος γεννήθηκε στο χωριό Βαλεριάνο της Κεφαλονιάς και ήταν ο τέταρτος γιος του Εμμανουήλ Φωκά ή Φωκά Βαλεριάνου με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Πιθανότατα το όνομά του ήταν Ιωάννης-Απόστολος. Νέος ξενιτεύτηκε και εργάστηκε επί σαράντα χρόνια ως πλοηγός στον στόλο των Δυτικών Ινδιών της Ισπανίας. Σε ένα του ταξίδι στις Φιλιππίνες, τον Νοέμβριο του 1587, το πλοίο στο οποίο επέβαινε, η Αγία Άννα το κατέλαβαν Άγγλοι και ο ίδιος πιάστηκε αιχμάλωτος χάνοντας όλες του τις οικονομίες και το φορτίο του πλοίου αξίας 60.000 δουκάτων. Λίγο καιρό αργότερα αφέθηκε ελεύθερος και το 1588 πήγε στο Μεξικό, που τότε ονομάζονταν Νέα Ισπανία. Ο Ισπανός αντιβασιλέας του Μεξικού, Λουίς ντε Βελασέο, τού έδωσε μία μικρή καραβέλα με την εντολή να εξερευνήσει τις δυτικές ακτές της Βορείου Αμερικής και να βρει τα μυθικά Στενά του Ανιάν που υποτίθεται πως ένωναν τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό. Το πρώτο του ταξίδι το 1592 έληξε άδοξα, επειδή το πλήρωμά του στασίασε, και έτσι αναγκάστηκε να επιστρέψει στο Ακαπούλκο. Κατά το δεύτερο ταξίδι του ανέβηκε βόρεια και νόμισε πως πραγματικά είχε βρει το πέρασμα προς τον Ατλαντικό μεταξύ του 47ου και 48ου γεωγραφικού παραλλήλου. Επέστρεψε στο Ακαπούλκο περιμένοντας για δύο χρόνια να λάβει την ανταμοιβή του για τις ανακαλύψεις του, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Το 1593 ή 1594, έφυγε για την
Ισπανία ελπίζοντας πως θα τον ανταμείψει ο βασιλιάς της Ισπανίας. Τελικά δεν βρήκε καμία ανταπόκριση και από τον ισπανικό θρόνο και, απογοητευμένος, αποφάσισε να αποσυρθεί στην πατρίδα του. Στην πορεία του προς την Κεφαλονιά, πέρασε και από την Φλωρεντία . Εκεί έτυχε να συναντήσει έναν Άγγλο ονόματι Τζον Ντούγκλας, στον οποίο αφηγήθηκε τις περιπέτειές του. Ο Ντάγκλας τού έδωσε μία συστατική επιστολή και τον έστειλε στον Μάικλ Λοκ, πλούσιο έμπορο και πρόξενο της Αγγλίας, ο οποίος έτυχε να βρίσκεται τότε στην Βενετία. Ο Φωκάς εξιστόρησε τις εξερευνήσεις του και έπεισε τον τελευταίο να μεσολαβήσει ώστε η Αγγλία να του χορηγήσει δύο πλοία για να συνεχίσει τις εξερευνήσεις του για το πέρασμα ανάμεσα στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο Φωκάς ήλπιζε ακόμα πως οι Άγγλοι θα τον αποζημίωναν για το όσα έχασε όταν τον αιχμαλώτισαν στις Φιλιππίνες. Ο Λοκ προσπάθησε να έρθει σε επαφή με την βρετανική κυβέρνηση, ζητώντας 100 λίρες για να πάει τον Φωκά στην Αγγλία , αλλά η απάντηση καθυστερούσε και ο Φωκάς έφυγε τελικά για την Κεφαλονιά. Το 1602, ο Λοκ έγραψε μία επιστολή στον Φωκά, αλλά δεν έλαβε ποτέ απάντηση. Έτσι ο Λοκ υπέθεσε πως ο ηλικιωμένος Φωκάς είχε ήδη πεθάνει. Η ιστορία του Φωκά, έτσι όπως την μετέφερε στον Λοκ, πρωτοδημοσιεύθηκε το 1625 στο βιβλίο του Άγγλου ταξιδιωτικού συγγραφέα Σάμιουελ Πούρτσας (π. 1575 - 1626) Hakluytus Posthumus or 'Purchas His Pilgrimes Contayning a History of the World in Sea Voyages and Lande Travells by Englishmen and others. Το 1787, ο Βρετανός πλοίαρχος Τσαρλς Μπάρκλεϋ, αναγνωρίζοντας τον πορθμό ανάμεσα στην νήσο Βανκούβερ και την Πολιτεία Ουάσιγκτον των ΗΠΑ ως τα μέρη που εξερεύνησε ο Φωκάς, έδωσε στην περιοχή το όνομα Στενά του Χουάν ντε Φούκα (Strait of Juan de Fuca).
Ο Ευστράτιος Ιωάννου Ντελάρωφ, (περ. 1740 - 1806) ήταν Ελληνικής καταγωγής
Ρώσος ναυτικός, ο οποίος υπηρέτησε σε Ρωσικές ναυτικές επιχειρήσεις εμπορίου της γούνας στην Ρωσική Αμερική. Ήταν ο πρώτος ιστορικά τεκμηριωμένος Έλληνας εξερευνητής και έμπορος που έφθασε στην Αλάσκα. Γεννήθηκε το 1740 στην Οθωμανική Μακεδονία. Η καριέρα του Ντελάρωφ στη Ρωσική Αμερική χρονολογείται τουλάχιστον από το 1764, όταν έφθασε στα Αλεούτια νησιά με το πλοίο «Πέτρος και Παύλος» υπό τον Π. Σολοβιέφ. Ο Ντελάρωφ συμμετείχε το 1764 στην επίθεση του Σολοβιέφ εναντίον των νησιών Ούμνακ και Ουναλάσκα , που πραγματοποιήθηκε σε αντίποινα για την επανάσταση των Αλεούτιων το 1762 όταν σε συντονισμένη επίθεση σε τέσσερα Ρωσικά σκάφη και πολλούς σταθμούς σκοτώθηκαν πάνω από 300 Ρώσοι. Ενώ δούλευε στην εταιρεία των αδελφών Πανώφ, ο Ντελάρωφ χρησιμοποίησε το νησί Ούγκα ως ορμητήριο, και για πολλά χρόνια το λιμάνι του ήταν γνωστό ως Λιμήν του Ντελάρωφ ή Γκρέκο-Ντελαρώφσκογιε, επειδή ο Ντελάρωφ ήταν Ελληνικής καταγωγής. Το 1781-1786 ο Ντελάρωφ και δύο άλλοι πλοίαρχοι κάνουν διερευνητικές εισβολές από το Ούνγκα στον πορθμό του Πρίγκιπα Ουίλιαμ. Με την πάροδο του χρόνου ο Ντελάρωφ έχει αποκτήσει τη φήμη εξαιρετικού πλοιάρχου. Έγινε συνιδιοκτήτης διαφόρων γουνεμπορικών πλοίων. Ο Γ. Σέλιχωφ συνάντησε τον Ντελάρωφ στο Ιρκούτσκ και τον έπεισε να γίνει ο κύριος διαχειριστής της εγκατάστασής του στον Κόλπο των Τριών Ιεραρχών της Αλάσκας στο νησί Κόντιακ. Ο Ντελάρωφ έπλευσε προς το Κόντιακ το 1787 με το πλοίο «Τρεις Ιεράρχες». Από 1787 έως 1791 ήταν προκάτοχος του Α. Μπαράνωφ σαν Διαχειριστής της Ρωσοαμερικανικής εταιρείας του Σέλιχωφ - Γκόλικωφ. Αργότερα έγινε ένας από τους εταίρους της επιχείρησης του Σέλιχωφ. Το 1796 ανέλαβε τις υποθέσεις της εταιρείας στο Ιρκούτσκ. Το 1787 από τον Ντελάρωφ ιδρύθηκε ένας σταθμός στο νησί Κοντιακ απέναντι από την ηπειρωτική Αλάσκα. Το 1788 η Ισπανική αποστολή των Γκονζάλο ντε Χάρο και Εστέμπαν Χοσέ Μαρτίνες έπλευσε στην Αλάσκα για να ερευνήσει την Ρωσική δραστηριότητα. Αριθμός προηγούμενων Ισπανικών αποστολών στην Αλάσκα απέτυχε να βρει Ρώσους, αλλά η επαφή έγινε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του 1788. Ο Χάρο βρήκε τον οικισμό του Σέλιχωφ στον κόλπο των Τριών Ιεραρχών και συναντήθηκε με τον Ντελάρωφ. Ο Χάρο και ο Ντελάρωφ συζήτησαν επί μακρόν. Ο Ντελάρωφ ενημέρωσε τον Χάρο ότι υπήρχαν επτά Ρωσικές θέσεις στην ακτή μεταξύ Ουναλάσκας και πορθμού του Πρίγκιπα Ουίλιαμ και ότι Ρωσικά πλεούμενα φθάνουν νότια κατά μήκος της ακτής μέχρι τον πορθμό Νούτκα. Αυτό το τελευταίο τμήμα των πληροφοριών του ήταν πιθανότατα για να εκφοβίσει τους Ισπανούς. Το ότι ο Ντελάρωφ είχε υπερβάλει τη δύναμη της Ρωσικής Αμερικής κατέστη σαφές για τους Ισπανούς, όταν επισκέφθηκαν την Ουναλάσκα. Ο Ντελάρωφ είχε πει στον Χάρο ότι 120 Ρώσοι ζούσαν εκεί, αλλά οι Ισπανοί ανακάλυψαν μόνο έναν Ρώσο εκεί - οι υπόλοιποι ήταν Αλεούτιοι. Όταν το 1799 ιδρύθηκε η Ρωσοαμερικανική εταιρεία, ο Ντελάρωφ μετακόμισε στην Αγία Πετρούπολη και υπηρέτησε στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας μέχρι το θάνατό του το 1806. Αριθμός τοπωνυμίων φέρει το όνομά του Ντελάρωφ, συμπεριλαμβανομένων των Νήσων Ντελάρωφ και του Κόλπου Ντελάρωφ. Το όνομα Ντελάρωφ φέρουν μεταγωγικά πλοίο του στρατού των ΗΠΑ και η πόλη-φάντασμα Ούνγκα στην Αλάσκας ονομάστηκε αρχικά Ντελάρωφ.
Πηγή: http://greatnavigators.blogspot.gr/2017/01/blog-post_18.html
http://historyreport.gr/index.php/Αναζητήσεις/Ανακάλυψη-της-Γης/535-Η-εποχή-των-Ισπανών-και-Πορτογάλων-κονκισταδόρων
http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section1/ploia/lemmata/2-5-0.htm
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ευστράτιος_Ντελάρωφ

https://el.m.wikipedia.org/wiki/Δον_Θεόδωρος_Γκριέγκο

https://el.m.wikipedia.org/wiki/Χόρχε_Γκριέγκο

https://el.m.wikipedia.org/wiki/Πέδρο_δε_Κάνδια

https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ιωάννης_Φωκάς_(θαλασσοπόρος)

Οι νεότεροι Έλληνες εξερευνητές και κατακτητές της Αμερικανικής ηπείρου (Μέρος Α')

Ιστορία των Πολιτισμών της Αμερικάνικης ηπείρου στην προκολομβιανή εποχή από: 1.500 π.Χ - 1.000 μ.Χ. Την 3η χιλιετία οι αυτόχθονες άρχισαν να εγκαταλείπουν τη νομαδική ζωή και να στρέφονται στην γεωργία δημιουργώντας μικρούς οικισμούς.
Την 2η χιλιετία εμφανίζονται κέντρα λατρείας με επικεφαλείς τους Σαμάνους οι οποίοι εξελίχθηκαν σε εκλεκτό ιερατείο. Αυτά τα κέντρα   λατρείας αποτέλεσαν τη βάση των πολιτισμών των Ολμέκων στη Μέση Αμερική και των Τσαβίν στις Άνδεις. Επίσης παρατηρείται η ανέγερση ναών. Στην αγροτική παραγωγή μεταξύ άλλων καλλιεργείται το βαμβάκι. Στην οικονομία οικισμοί ψαράδων ανταλλάσσουν τα    προϊόντα τους με γεωργικά συμπληρώνοντας τη διατροφή τους.         
ΤΣΑΒΙΝ : 1.800 - 1.600 π.Χ εμφάνιση νέων ναών σχήματος U 1.750 π.Χ εμφάνιση στη Λα Φλόριντα του μεγαλύτερου οικισμού της περιοχής. 1.400 π.Χ Όλο το Περού έχει αναπτυχθεί στα ίδια πολιτιστικά πλαίσια. Οι Τσάβιν συγχωνεύουν ντόπιους πληθυσμούς υιοθετώντας παράλληλα στοιχεία τους, γεγονός που τους διευκολύνει. Η επιβολή τους επιτυγχάνονταν κυρίως με τον εκφοβισμό μέσω της θρησκείας παρά με τον πόλεμο. Στην κορυφή της ιεραρχίας βρίσκεται το ιερατείο. Μεταξύ άλλων ανέπτυξαν την αρχιτεκτονική και την μεταλλουργία. Το 400 π.Χ κι ενώ βρίσκονταν στο απόγειο της ακμής τους εξαφανίστηκαν χωρίς να ξέρουμε τους λόγους.               
ΟΛΜΕΚΟΙ : Αναπτύχθηκαν στη Μέση Αμερική και ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο με άλλους πολιτισμούς, ωστόσο έφτασαν στα ίδια επιτεύγματα πολύ αργότερα. Εμφάνισαν χωμάτινες κατοικίες 5.000 έτη μετά τους Μεσοποτάμιους. 1400 π.Χ παρουσιάζεται πολιτιστική ανάταση και χάρη στους Ολμέκους έχουμε την εμφάνιση της πρώτης σύνθετης κοινωνίας στη Βόρειο Αμερική. Η μορφή του θεού τους αναπριστώνταν με το αιλουροειδές ιαγουάρο και έκαναν θυσίες και τελετουργικό κανιβαλισμό. 1250 η δημιουργία του μεγάλου θρησκευτικού κέντρου Σαν Λορέντζο αποτέλεσε επίκεντρο του πολιτισμού τους. Το εμπόριο συμβάδιζε με πολεμικές επιχειρήσεις. 900 π.Χ εξέγερση χωρικών καταστρέφει ολοκληρωτικά το Σαν Λορέντζο. Νεο κέντρο αποτέλεσε η Λα Βέντα και αξιόλογη πόλη υπήρξε η Καπαλίγιο. Η ανώτερη τάξη κατείχε γνώσεις που δεν ήταν κατανοητές στις μάζες, όπως η αστρονομία. 600 π.Χ το Καπαλίγιο εγκαταλείφτηκε. 400 π.Χ η Λα Βέντα καταστράφηκε από εξέγερση. Κάποια συμπεράσματα: Ο νέος κόσμος, λόγω γεωγραφικής απομόνωσης, μοιάζει να ακολούθησε τη δική του αυτόνομη πορεία προς τον πολιτισμό. Ωστόσο, και εδώ παρά την χρονική διαφορά στα βήματα προόδου, τα επιτεύγματα και οι επιπτώσεις μοιάζουν με αυτά των πολιτισμών της Ασίας και της Ευρώπης. Η γεωργία παίζει καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση οικισμών, οι οποίοι με τη σειρά τους εμφανίζουν ταξική διαστρωμάτωση. Επίσης έχουμε την εμφάνιση οργανωμένης θρησκείας, δημιουργία ναών, όπως και ανάπτυξη του εμπορίου. Αξιοσημείωτη παράμετρο αποτελεί το γεγονός πως τα μνημεία των πολιτισμών αυτών δημιουργήθηκαν χωρίς την ανακάλυψη και τη χρησιμοποίηση τροχού. Στους προκολομβιανούς πολιτισμούς το ρόλο της άρχουσας τάξης έπαιξε μάλλον το ιερατείο που συσσώρευσε την επιστημονική γνώση της εποχής. Ούτε εδώ αποφεύχθηκαν οι ανθρωποθυσίες για θρησκευτικούς σκοπούς, στους Ολμέκους μάλιστα έχουμε και τελετουργικό κανιβαλισμό. Όσον αφορά τους δύο κύριους πολιτισμούς. Οι Τσάβιν εξαφανίστηκαν ανεξήγητα στο απόγειο της ακμής τους κάτι που πρέπει να αποτελεί ένα ακόμα ιστορικό παράδοξο. Ενώ οι Ολμέκοι γνώρισαν δύο εξεγέρσεις που ξερίζωσαν το πολιτισμό τους απ’ τα θεμέλια. Αν μη τι άλλο το γεγονός αυτό μαρτυράει έντονες ταξικές διαφορές και δυσαρέσκεια της μεγάλης πλειοψηφίας των χαμηλών στρωμάτων.
ΣΤΑΧΥΟΛΟΓΗΣΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ:  200-600 μ.Χ.
Σε οροπέδιο στην κορυφή του Μόντε Αλμπάν (σημερινό Μεξικό) οι Ζαποτέκοι διαδέχονται τον πολιτισμό των Ολμέκων. Υπήρχε μεγάλη πνευματική δραστηριότητα, δημιουργούν ιερογλυφική γραφή που αποτελεί το παλαιότερο γνωστό είδος στην Αμερική. Επινοούν ένα παιχνίδι με μπάλα, που μοιάζει με το σημερινό μπάσκετ, όμως θα πρέπει να είχε κάποια θρησκευτική διάσταση γιατί οι ηττημένοι μερικές φορές υποδουλωνόταν ή θυσιάζονταν. Τον 2ο μ.Χ αιώνα επεκτείνουν τις κτήσεις τους υποδουλώνοντας τους εχθρούς τους είτε θυσιάζοντας τους. Εξάλλου, αυξάνουν σημαντικά τη γεωργικά παραγωγή. Στην κοιλάδα του Μεξικού, στην πεδιάδα Τεοτιουακάν χαράσσεται η μεγαλύτερη και πιο κοσμοπολίτικη πόλη της Αμερικής. Αυτή χτίζεται βάσει σχεδίου κι όχι από τυχαία ανάπτυξη. Οι Τεοτιουακανοί αυξάνουν με τη σειρά τους τη γεωργική παραγωγή, επεξεργάζονται τον οψιανό, οικοδομούν σε κολοσσιαία κλίμακα, χτίζουν πυραμίδες, από τις οποίες η πυραμίδα του ήλιου κάλυπτε την ίδια επιφάνεια με αυτήν του Χέοπα, που αποτελεί το μεγαλύτερο έργο του αρχαίου κόσμου μετά το σινικό τείχος. Το 400 μ.Χ η πόλη βρίσκεται στο απόγειο της ακμής της με 150.000 πληθυσμό. Στα επιτεύγματα των κατοίκων συγκαταλέγονται η αγγειοπλαστική, η κατασκευή κοσμημάτων και μασκών. Ωστόσο ο κύριος τομέας απασχόλησης είναι η κρατική θρησκευτική γραφειοκρατία. Επίσης υπάρχει ανθηρό εμπόριο. Η κοινωνία είναι θεοκρατική και γίνονται ανθρωποθυσίες αλλά σε μικρότερη κλίμακα από τους γειτονικούς λαούς, ενώ γίνεται καύση των νεκρών. Οι ευγενείς ζουν σε πολυτελή ανάκτορα κατά μήκος της λεωφόρου των νεκρών, ενώ ο κοινός λαός σε πιο ταπεινά σπίτια στα περίχωρα. Γύρω στο 400 μ.Χ πολλοί Ζαποτέκοι έχουν μεταναστεύσει στην Τεοτιουακάν. Το 700 μ.Χ στην κοινότητα Τσολούλα, χτίζεται πυραμίδα που είναι ακόμη μεγαλύτερη σε μέγεθος κι απ’ αυτή του ήλιου. Τα όπλα τους το εμπόριο και τη διάδοση της θρησκείας, οι Τεοτιουακανοί εγκαθιδρύουν δορυφορικά κέντρα σε μακρινές αποστάσεις. Γύρω στο 750 μ.Χ το Τεοτιουακάν γνωρίζει κάποια καταστροφή και οι επιζώντες κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη. Την ίδια εποχή αναπτύσσεται και ο πολιτισμός των Μάγιας, οι οποίοι διαφέρουν από τους άλλους λαούς τόσο λόγω της γλώσσας όσο και λόγω των εξωτερικών τους χαρακτηριστικών. Δέχτηκαν κι αυτοί επιρροές από τους Ολμέκους απ’ τους οποίους δανείστηκαν το ημερολόγιο και την εικονογραφική γραφή, εξελίσσοντας και τα δύο. Οι αρχαιότερες τοποθεσίες τους είναι το Καμιναλτζουγιού και το Πετέν. Το κέντρο τους Ελ Μιδαρόρ εγκαταλείφθηκε ανεξήγητα το 150 μ.Χ και το κέντρο μεταφέρθηκε νοτιότερα στο Τικάλ. Μετά το 200 μ.Χ προβάλουν δεκάδες κέντρα όπως: Λαμανά, Κοπάν, Παλένκε, Μπουαμπάκ, Τσιμπιλτσατούν, και σε καθένα απ’ αυτά κυβερνούσε διαφορετική δυναστεία. Οι Μάγιας υπήρξαν ικανοί αγρότες, επινοητικοί αρχιτέκτονες (έχτισαν κι αυτοί πυραμίδες), εξαίρετοι διακοσμητές. Είχαν ταλέντο στα μαθηματικά (πιο προηγμένα απ’ αυτά των Ρωμαίων) και στην αστρονομία. Επίσης κατείχαν το μόνο ολοκληρωμένο σύστημα γραφής στην Αμερική. Όμως σαν λαός υπήρξαν εξαιρετικά επιθετικοί και βίαιοι, με στόχο να πιάσουν αιχμαλώτους τους οποίους θυσίαζαν. Τον 5ο & 6ο αιώνα μ.Χ Μάγιας και Τεοτιουακάν αλληλοεπηρεάστηκαν. Τον 9ο μ.Χ αιώνα, ο κόσμος των Μάγια εισήλθε απότομα σε παρακμή. Το 500 - 600 μ.Χ, στο δυτικό Περού είχε αναπτυχθεί ο λαός των Μότσε. Τον 2ο μ.Χ αιώνα σημείωσαν τεχνική πρόοδο. Έτσι επέκτειναν το αρδευτικό σύστημα, βελτίωσαν την αγροτική παραγωγή, κάτι που είχε σαν αποτέλεσμα την πληθυσμιακή τους αύξηση. Είχαν δεχτεί επιρροές από τον πολιτισμό των Τσάβιν. Χτίζουν κι αυτοί πυραμίδες και κάνουν ανθρωποθυσίες. Αναπτύσσουν τη μεταλλουργία και την κεραμική. Επίσης αγαπούσαν τη μουσική και το χορό. Περίπου 1.000 χιλιόμετρα νοτιότερα ζούσε ο λαός των Νάσκα. Υπήρξαν κυνηγοί κεφαλών για θρησκευτικούς λόγους. Επιδόθηκαν στον τρυπανισμό κρανίων για θεραπευτικούς λόγους. Ανέπτυξαν την υφαντουργία και την κεραμική, ενώ υπήρξαν και καλλιτέχνες στο χαλίκι και την άμμο, χρησιμοποιώντας ως καμβά την έρημο και κατασκευάζοντας έργα που φαίνονταν από ψηλά. Οι πολιτισμοί που διαδέχτηκαν του Ολμέκους και τους Τσάβιν, επηρεάστηκαν απ’ αυτούς αλλά εξέλιξαν κιόλας τις κατακτήσεις τους. Οι κυριότεροι λαοί της εποχής υπήρξαν οι Ζαποτέκοι, οι Τεοτιουακανοί, οι Μάγιας, οι Μότσε και οι Νάσκα. Σε πολιτιστικό επίπεδο, εντύπωση προκαλεί ο θεοκρατικός χαρακτήρας των κοινωνιών και οι αυξημένες επιδόσεις σε ανθρωποθυσίες. Επίσης παρά την καθυστέρηση με την οποία εμφανίστηκαν οι πολιτισμοί της Αμερικής σε σχέση με τον υπόλοιπο γνωστό κόσμο, υπήρξαν τομείς όπου εμφάνισαν μεγαλύτερες προόδους από τους σύγχρονούς τους στην Ευρώπη κι αλλού. Για παράδειγμα τα μαθηματικά των Μάγιας ήταν πιο αναπτυγμένα απ’ αυτά των Ρωμαίων. Επίσης, κάτι που προκαλεί εντύπωση είναι η ξαφνική εξαφάνιση πολιτισμών ή η είσοδος τους σε κρίση. Αυτό από τη μια μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη επαρκών ιστορικών στοιχείων ώστε να κατανοήσουμε τι ακριβώς προηγήθηκε. Από την άλλη ο εξαιρετικά βίαιος χαρακτήρας των κοινωνιών μας επιτρέπει να υποθέσουμε την ύπαρξη συχνών κι εξίσου βίαιων εξεγέρσεων.
ΣΤΑΧΥΟΛΟΓΗΣΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ: 800-1.000 μ.Χ TYMBOI.
Βόρειος Αμερική: Χόπγουελλ- Μισσισίππιοι λαοί. Το 600 π.Χ, ο λαός Αντένα, στο τελετουργικό κέντρο, στην κοιλάδα του Ονάτο αρχίζει να θάβει τους νεκρούς του. Με το πέρασμα του χρόνου από τους τάφους διακρίνεται η εμφάνιση ταξικών διαφορών. Το 200 π.Χ, τους Αντένα διαδέχεται ο λαός των Χόπγουελλ, που έχουν μεγαλύτερο ταλέντο στην κατασκευή τύμβων. Οι Χόπγουελλ διεξάγουν ανθηρό εμπόριο μεταξύ απομακρυσμένων λαών. Κατασκευάζουν πίπες, κομψά αγγεία, αγαλματίδια. Ωστόσο διαμένουν σε καλύβες και παραμένει ερώτημα για τους αρχαιολόγους, πως τόσο μικρός πληθυσμός κατάφερε να κατασκευάσει μεγάλους τύμβους. Από το 400 μ.Χ η ενεργητικότητά τους αρχίζει να φθίνει. Τον 9ο μ.Χ αιώνα, επανεμφανίζονται χωμάτινα έργα από τους Μισσισίππιους λαούς, που ξεπέρασαν κατά πολύ τους Χόπγουελλ σε ζωτικότητα και υλική πρόοδο. Αυτοί κατασκεύασαν τύμβους και για τις ανάγκες των ζωντανών. Η πρόοδος στη γεωργία με την καλλιέργεια του αραπόσιτου, συνοδεύεται με άνοδο του βιοτικού επιπέδου και πληθυσμιακή αύξηση. Από το 600 μ.Χ εμφανίζονται κωμοπόλεις στις ανατολικές όχθες του Μισσισσιππή, με πιο σημαντική την Καόκια. Η εφεύρεση του τόξου εντείνει τις επιθέσεις στους γειτονικούς λαούς. Βαθμιαία οι Καοκιανοί επιβάλλονται σε όλη τη γειτονική περιοχή. Κατασκευάζουν το τρίτο σε μέγεθος οικοδόμημα στην Αμερική. Τον 11ο μ.Χ αιώνα, η Καόκια φτάνει στον κολοφώνα της με 10.000 κατοίκους. Ωστόσο η παρακμή στην περιοχή επήλθε πρώτα σ’ αυτήν λόγω υπερπληθυσμού, ασθενειών, συνεχών πολέμων και πλημμυρών. Αμερική: Χοχακάμ-Μογγολόν-Ανασάζι. Ύπαρξη τριών διαφορετικών λαών, που ζούσαν αρμονικά ο ένας δίπλα στον άλλον, χωρίς σημαντικές ταξικές διακρίσεις, χωρίς μεγάλους θρησκευτικούς ηγέτες και χωρίς δούλους, χωρίς τελετουργικές ανθρωποθυσίες. Υπήρξαν λιγότερο αναπτυγμένες κοινωνικά από τις ανατολικές ομάδες, αλλά έφτασαν σε υψηλό βαθμό τεχνικής και καλλιτεχνικής επίδοσης.:
1) Χοχακάμ στη νότια Αριζόνα. 2) Μογγολόν στο Νέο Μεξικό. 3) Ανασάζι στο οροπέδιο του Κολοράντο. Χοχακάμ: Το 800 μ.Χ κατασκευάζουν από τα πιο αποδοτικά κι εκτεταμένα αρδευτικά δίκτυα της βορείου Αμερικής. Η ζωή τους ήταν σκληρή και πρωτόγονη και στην παραγωγή η γεωργία συνοδεύονταν από καρποσυλλογή και κυνήγι. Κατασκεύασαν χαμηλούς ορθογώνιους τύμβους. Ενώ τον 8ο μ.Χ αιώνα γνώρισαν περιορισμένη εδαφική επέκταση. Μογγολόν: Η μορφολογία του εδάφους τους, τους επιβάλει να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε καρποσυλλογή και κυνήγι. Από το 700 μ.Χ, μετακινούνται από τα βουνά στις πεδιάδες και υιοθετούν τον τρόπο ζωής των προηγμένων γειτόνων τους. Ανασάζι: Ξεπέρασαν όλες τις νοτιοδυτικές φυλές σε αρχιτεκτονικά επιτεύγματα. Η κληρονομιά τους έφτασε ως τους Πουέμπλό, την εποχή της Ευρωπαϊκής αποίκισης. Τον 5ο ή 6ο μ.Χ αιώνα η ζωή τους άλλαξε αποφασιστικά. Εγκαταστάθηκαν σε μόνιμες κατοικίες, κατασκεύασαν κεραμικά, καλλιέργησαν μεγαλύτερες ποσότητες αραπόστιτου. Το 800 μ.Χ εμφανίζονται τα πρώτα πολυώροφα Πουέμπλο, τα οποία υπήρξαν τεράστια οικοδομήματα από πέτρα, με δεκάδες δωμάτια που στεγάζονταν πολλές οικογένειες. Στους επόμενους 2 αιώνες σημειώθηκε αύξηση του βιοτικού τους επιπέδου και πληθυσμιακή αύξηση. Ενώ εξέλιξαν και την τεχνική των εργαλείων τους.
Τολτέκοι  Μέση Αμερική: Μιξτέκοι-Τολτέκοι. Από τον 9ο μ.Χ αιώνα, οι πόλεις του κεντρικού Μεξικού έπεσαν βαθμιαία σε παρακμή. Εισέρχεται σε περίοδο παρακμής, με την εγκατάλειψη του Τεοτιουακάν και την ερήμωση των κέντρων των Μάγια. Ωστόσο, στις αρχές του 9ου μ.Χ αιώνα, δεκάδες κέντρα των Μάγια ευημερούσαν ακόμα στη χερσόνησο Γιουκατάν. Οι ακρωτηριασμοί των ηγεμόνων τους και οι ανθρωποθυσίες συνεχίζονταν. Ενώ μερικές κοινότητες έδειξαν ενδιαφέρον για το δουλεμπόριο. Ανάμεσα στους λαούς που αγωνίζονταν για την κυριαρχία και την επέκταση ήταν οι Μιξτέκοι. Η εμφάνιση του λαού των Τολτέκων, που ιδρύουν το Τολλάν, εξαφανίζει τους άλλους λαούς. Συμφωνα με τους διαδόχους τους Αζτέκους, οι Τολτέκοι υπήρξαν ανώτεροι σε όλα. Υπό την ηγεμονία του Τοπιλτζίν και με τη βοήθεια του λαού των Νονοάλκα, το Τολλάν γνωρίζει εκπληκτική μεγαλοπρέπεια. Το 1.000 μ.Χ εισβάλουν στο Γιουκατάν και υποτάσσουν τους Μάγια. Το 12 μ.Χ αιώνα, καταρρέουν από την επιδρομή άλλων νομαδικών λαών. 8.000 Km νοτιότερα, το Τιαονανάκο αποτελεί πολιτική και θρησκευτική πρωτεύουσα μιας τεράστιας αυτοκρατορίας. Από το 500 μ.Χ αρχίζει η άνοδός του, με όπλα τη δύναμη του θρησκευτικού αισθήματος και την οικονομική ισχύ. Κατόπιν ιδρύουν αποικίες. Υπήρξαν οι πιο σημαντικοί κτηνοτρόφοι της νότιας Αμερικής και βελτίωσαν τη γεωργία. Το 800 μ.Χ, Το Τιαονανάκο υπήρξε μια ανθηρή μητρόπολη 40.000 κατοίκων. Το Χονάρι υπήρξε άλλη εντυπωσιακή πρωτεύουσα με 70.000 κατοίκους. Αυτή υιοθέτησε το θεό με το μπαστούνι του Τιαονανάκο. Προβαίνουν σε στρατιωτικές κατακτήσεις και ενσωματώνουν τους Νάσκα και τους Μόσκε. Αντικατέστησαν το αρχαίο ψηφιδωτό πολιτισμών με το ενιαίο Χουάρι. Στο Τιαουανάκο δημιουργείται η πρώτη συγκεντρωτική στρατιωτική αυτοκρατορία στη νότια Αμερική. Ωστόσο, τον 9ο μ.Χ αιώνα επέρχεται η ξαφνική κατάρρευση του Χουαρί. Το Τιαουανάκο συνέχισε να ασκεί την επιρροή του για τρεις αιώνες ακόμα. Ενώ το 1.200 μ.Χ πέφτει σε αφάνεια. Αυτοί οι δύο έθεσαν τα θεμέλια για την αυτοκρατορία των Ίνκας. Κάποια συμπεράσματα: 1. Στην Αμερική αυτή την περίοδο έχουμε την ανάπτυξη πολιτισμών σε διαφορετικά μήκη και πλάτη της ηπείρου: 1ον Στην βόρεια Αμερική έχουμε την εμφάνιση λαών που επιδόθηκαν στη δημιουργία τύμβων όπως οι Αντένα, οι Χόπγουέλλ και οι Μισσισσίππιοι. Στα επιτεύγματά τους συγκαταλέγονται το ανθηρό εμπόριο και η βελτίωση της γεωργίας. 2ον στην νοτιοδυτική Αμερική έχουμε την ύπαρξη επίσης τριών διαφορετικών πολιτισμών. Αξιοθαύμαστο είναι το γεγονός πως σε σχέση με άλλους πολιτισμούς της ηπείρου αυτοί ζούσαν αρμονικά ο ένας δίπλα στον άλλον, χωρίς σημαντικές ταξικές διακρίσεις, χωρίς μεγάλους θρησκευτικούς ηγέτες και χωρίς δούλους, χωρίς τελετουργικές ανθρωποθυσίες. Υπήρξαν λιγότερο αναπτυγμένες κοινωνικά από τις ανατολικές ομάδες, αλλά έφτασαν σε υψηλό βαθμό τεχνικής και καλλιτεχνικής επίδοσης. Οι λαοί αυτοί ήταν: Χοχακάμ στη νότια Αριζόνα, Μογγολόν στο Νέο Μεξικό, Ανασάζι στο οροπέδιο του Κολοράντο. Οι τελευταίοι διέπρεψαν αρχιτεκτονικά με την ανέγερση των πολυώροφων πουέπλο. 3ον στη Μέση Αμερική, έχουμε την παρακμή των παλιών πολιτισμών όπως των Μάγιας αλλά και την εμφάνιση των Τολτέκων που υπήρξαν πρόδρομοι των Αζτέκων, το κέντρο τους Τολλάν θα γνωρίσει εξαιρετική μεγαλοπρέπεια. Νοτιότερα έχουμε την εμφάνιση 2 ανθηρών και μεγάλων κέντρων του Τιαονανάκο που υπήρξε θρησκευτική και πολιτική πρωτεύουσα μιας τεράστιας αυτοκρατορίας και του Χονάρι. Αυτά τα δύο έθεσαν τα θεμέλια για την αυτοκρατορία των Ίνκας.
Η περίφημη φυλή των Μάγια, άφησε μια παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, συνάμα και πολλά παράξενα μυστικά καλά φυλαγμένα στο χρόνο. Αυτός ο πολιτισμός κατάφερε να δημιουργήσει εκπληκτικά έργα στα βάθη της ζούγκλας, στη χερσόνησο του Γιουκατάν, χωρίς μεταφορικά μέσα ή δρόμους. Κάθε πέτρα ζύγιζε 20 τόνους. Κι, όμως, έκτισαν πυραμίδες, ανάκτορα και ναούς, που μόνο θαυμασμό και δέος προκαλούν. Από τη Γουατεμάλα μέχρι το Μεξικό, οι Μάγια, εδώ και δυόμισι χιλιάδες χρόνια, ιχνηλάτησαν τους συμπαντικούς νόμους και υπολόγισαν με μαθηματική ακρίβεια τις κινήσεις των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος και έφτιαξαν ένα ακριβέστατο ημερολόγιο που σταματά στις 22 Δεκεμβρίου 2012! Ασφαλώς τα χαρακτηριστικά των Μάγια δεν μοιάζουν με τους άλλους λαούς της Κεντρικής Αμερικής π.χ. Αζτέκοι, Τολτέκοι, Ίνκας κτλ.. Υπάρχει μια διαφορά στη λατρεία των θεών, αλλά και στην ανακάλυψη μαθηματικών και αστρονομικών γνώσεων. Βέβαια, πολλά κείμενα και βιβλία των Μάγια καταστράφηκαν από τους Ισπανούς κατακτητές. Αυτά που σώζονται είναι οι πέτρινες επιγραφές σε μνημεία και αγάλματα, από τις οποίες οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να δώσουν τελικές εξηγήσεις. «Τα κείμενα των Μάγια», γράφει ο Eric Umland, «αντί να φωτίζουν, μπερδεύουν ακόμα περισσότερο το πρόβλημα. Υπάρχουν σήμερα δυο εκατομμύρια Μάγια που ζουν στην Κεντρική Αμερική, μιλούν μια γλώσσα που παρουσιάζεται σε χιλιάδες επιγραφές - κι όμως, αυτές οι επιγραφές μόνο κατά ένα μέρος έχουν αποκρυπτογραφηθεί (...) Ένα άλλο μυστήριο είναι ότι οι Μάγια αρνήθηκαν να πολεμήσουν ενάντια στους Ισπανούς κατακτητές, ενώ οι Αζτέκοι και οι Ίνκας που αντιστάθηκαν, νικήθηκαν και καταστράφηκαν. Τι έκανε τον Κορτέζ ν’ αποφύγει μια σύγκρουση με τους Μάγια; Πώς κατάφεραν οι Μάγια, κρυμμένοι μέσα στη ζούγκλα, να εξαφανιστούν από το πρόσωπο της ιστορίας για τρεις ολόκληρους αιώνες;». ΟΙ ΜΑΓΙΑ έκτισαν πυραμίδες, με μαθηματικές βάσεις και αστρονομικά κριτήρια. Ασφαλώς με ένα μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο. Δεν μοιάζουν με τους άλλους λαούς του πλανήτη μας. Αλλά, τι γίνεται με την καταγωγή τους; Από πού ήλθαν οι Μάγια; Πότε πραγματικά ξεκινά η ιστορία τους; «Το αίνιγμα της καταγωγής των Μάγια», γράφει ο Eric Umland, «γίνεται ακόμα πιο ανησυχητικό, από το γεγονός πως ο πολιτισμός τους ξεπερνάει κατά πολύ το μέσο πολιτιστικό επίπεδο των άλλων αρχαίων λαών του πλανήτη μας.
Με τον όρο Αζτέκοι εννοούνται συγκεκριμένες φυλετικές ομάδες οι οποίες κατοικούσαν στο κεντρικό Μεξικό, και ιδίως όσοι μιλούσαν την γλώσσα νάουατλ και κυριάρχησαν σε μεγάλα τμήματα της κεντρικής Αμερικής από τον 14ο μέχρι τον 16 αιώνα. Η ιστορία και οι παραδόσεις των Αζτέκων έχουν έρθει στο φως μέσω της αρχαιολογικής σκαπάνης, από ανασκαφές σε τοποθεσίες όπως στον ναό Τέμπλο Μαγιόρ στην Πόλη του Μεξικού· επίσης μέσω κωδίκων από φλοιό δέντρων, γραμμένων από αυτόχθονες πληθυσμούς, καθώς και από προσωπικές μαρτυρίες Ισπανών conquistador, όπως του Ερνάν Κοτρές και του Μπερνάλ Ντίαθ ντελ Καστίγιο. Πρωταγωνιστικό ρόλο όμως στην κατανόηση του πολιτισμού των Αζτέκων έπαιξαν αρκετά χειρόγραφα Ισπανών μοναχών και ιθαγενών λογίων του 16ου και 17ου αιώνα, γραμμένα στην ισπανική και νάουατλ γλώσσα, στα οποία κυριαρχούν οι περιγραφές της κουλτούρας και των συνηθειών των γηγενών. Ο πολιτισμός των Αζτέκων, των λαών δηλαδή που αναγνωρίζουμε ως Αζτέκους, μοιράζεται αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με τους υπόλοιπους προκολομβιανούς πολιτισμούς της κεντρικής Αμερικής, εξαιτίας της ώσμωσης μεταξύ τους. Κοινά στοιχεία τα οποία συναντώνται σε όλους τους μεσοαμερικάνικους πολιτισμούς είναι, ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, η καλλιέργεια καλαμποκιού, ο διαχωρισμός σε δύο κοινωνικές τάξεις το πάνθεο καθώς και η χρήση δύο ημερολογίων, του τοναλποουάλι των 260 ημερών και του σιουποουάλι, με κύκλο 365 ημερών. Αυτά τα δυο ημερολόγια συμπίπτουν χονδρικά κάθε 52 χρόνια. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των Αζτέκων της Τενοτστιτλάν αποτελούσαν ο Θεός-προστάτης της πόλης, Ουιτζιλοπότστλι, οι δίδυμες πυραμίδες και τα χαρακτηριστικά κεραμικά αγγεία. Η Αυτοκρατορία των Αζτέκων, με βάση την Τενοτστιτλάν, ήταν μία αυτοκρατορία η οποία βασιζόταν στους φόρους που εισέπραττε από τους κατεκτημένους λαούς και επεκτεινόταν σε ολόκληρη την κεντρική Αμερική, κατά την ύστερη μετακλασική περίοδο. Η αυτοκρατορία διεύρυνε την δύναμή της με έναν συνδυασμό εμπορίου και επεκτατικών πολέμων. Η ισχύς και η έκταση της αυτοκρατορίας αυξάνονταν συνεχώς, μέχρι το 1519, όταν και έφτασε στην νέα - τότε - ήπειρο ο Ερνάν Κορτές, ο οποίος μερικά χρόνια αργότερα θα κατέλυε την αυτοκρατορία των Αζτέκων και θα έκαιγε συθέμελα την Τενοτστιτλάν. Στο απόγειό τους, οι Αζτέκοι ήλεγχαν μία περιοχή η οποία εκτεινόταν από τον Ειρηνικό μέχρι τον Ατλαντικό ωκεανό. Η πρακτική των ανθρωποθυσιών ήταν διαδεδομένη σε όλη την κεντρική Αμερική, οι Αζτέκοι όμως, σύμφωνα με τις αναφορές τους, την εξέλιξαν σε πρωτοφανή επίπεδα.
Οι Ίνκας ήταν πολιτισμός και αυτοκρατορία της Νότιας Αμερικής κατά την Προκολομβιανή εποχή, η οποία έπεσε με την κατάκτηση του Νέου Κόσμου από τους Ισπανούς. Πρωτεύουσα ήταν το Κούσκο στο σημερινό Περού. Σε μια έκταση από τον Ισημερινό μέχρι τη Χιλή και την Αργεντινή ζούσαν πάνω από 200 έθνη. Τα σημαντικότερα ευρήματα βρίσκονται στους αρχαιολογικούς τόπους Κούσκο, Μάτσου Πίτσου, καθώς και στη λίμνη Τιτικάκα. Η ονομασία Ίνκα προέρχεται από το έθνος Ίνκα και ερμηνευόταν ότι είναι από την ονομασία του θεού Ήλιου (Ίντι). Αργότερα, το ίδιο όνομα το έδωσαν και στους λαούς που υποτάχθηκαν στους Ίνκα. Η αυτοκρατορία των Ίνκα αρχίζει περίπου από το 1100 μ.Χ. και φτάνει μέχρι τον 15ο αιώνα, όταν καταλύεται από τον Ισπανό Φρανσίσκο Πισάρρο. Ο Ίνκα εθεωρείτο γιος του Ήλιου και ήταν υποχρεωμένος να παντρευτεί τη μεγαλύτερη αδελφή (αν δεν είχε, τη μικρότερη) του για να εξασφαλίσει την καθαρότητα του βασιλικού γένους. Κάτι τέτοιο και ήταν επιτρεπτό αλλά και επιβαλλόταν από τη θρησκεία τους, που ήταν η λατρεία του Ήλιου. Οι Ίνκας κατέκτησαν το Περού , τη Βολιβία, το μεγαλύτερο μέρος του Ισημερινού και μια μεγάλη μερίδα της Χιλής βόρεια του ποταμού Μάουλε, όπου συνάντησαν την ισχυρή αντίσταση από τις φυλές Μαπούτσε . Η αυτοκρατορία επεκτάθηκε επίσης στην Αργεντινή και την Κολομβία. Τα εδάφη της αυτοκρατορίας και οι τοπικοί πολιτισμοί δεν ενσωματώθηκαν πλήρως. Οι Ισπανοί κατακτητές (κονκισταδόρες), που οδηγήθηκαν από τον Φρανσίσκο Πισάρρο και τους αδελφούς του, εξερεύνησαν νότια του Παναμά και έφθασαν στα εδάφη των Ίνκα το 1526. Ήταν σαφές ότι είχαν φθάσει σε ένα πλούσιο έδαφος με τις προοπτικές του μεγάλου θησαυρού, και μετά από μια δεύτερη αποστολή του Πισάρρο (1529) με βασιλική έγκριση κατέκτησε την περιοχή. Ένα χρόνο μετά επέστρεψαν στο Περού και πέσανε σε ένα πόλεμο μεταξύ των δύο αδελφών Ουάσκαρ Ίνκα και Αταουάλπα Ίνκα για την εξουσία της αυτοκρατορίας.
Οι φυλές των Ίνκας, των Μάγιας αλλά και οι Πολυνήσιοι ανάγουν την γεννεαλογία τους και τον πολιτισμό τους στους "Λευκούς Θεούς"που ήρθαν από την θάλασσα! Ο Βιρακότσα, ο λευκός γενειοφόρος θεός τους μας παραπέμπει στους αρχαίους Έλληνες. Πολλές φορές απεικονίζονται αγάλματα κρατώντας ένα ρόπαλο, θυμίζοντας μας έτσι και την επίσκεψη του θρυλικού Ηρακλή. έχουν ανακαλυφθεί επιγραφές σε βράχους με Ελληνική Γραμμική Γραφή!Από το Γιάρμουθ της νέας Σκωτίας,στην πέτρα Γκρέηβ-Κρηκ της Δυτικής Βιρτζίνια,στο Μπάτ-Κρήκ του Τενεσσή,στο Νιούσμπερι του Μίτσιγκαν καθώς επίσης και στην περιοχή Μανάος(εκ του Μϊνωα) στον Αμαζόνιο. Στον ποταμό αυτό βρέθηκαν και πυθάρια μινωικής προελεύσεως.(Βλ.H.Mertz) . Ακόμη ένας άλλος ερευνητής ο E.Matievich υποστηρίζει την ίδια άποψη την οποία στηρίζει σε δύο βασικά άξονες: 1) Την ομοιότητα της βασιλικής γλώσσας των Ίνκας με την αντίστοιχη Μυκηναική και 2) Στις εκπληκτικές ομοιότητες του Μαντείου του Τσαβίν στο Περού με την περιγραφή του παλατιού του αρχαιοελληνικού Άδη από τους Έλληνες συγγραφείς. Πραγματικά βλέποντας κανείς το μαντείο θα παρατηρήσει εικόνες Γοργόνων, Κερβέρων και ένα Λαβύρινθο(μινωικής τεχνοτροπίας). Όλα αυτά στο περίφημο μαντείο των Άνδεων μας υπενθυμίζουν την συνάντηση των Αρχαίων Ελλήνων με τους θρυλικούς Ίνκας και Μάγιας. Σε πολλές Ινδιάνικες μη εκφυλισμένες φυλές συναντάμε λευκούς άντρες και γυναίκες με γαλάζια μάτια και πυρόξανθα μαλλιά και που με κανένα τρόπο δεν συνδέονται με το ντόπιο στοιχείο. Κι αυτό γιατί είναι απόγονοι του Οδυσσέα, του Περσέα,του Ηρακλή και των Αργοναυτών. Η πρωτεύουσα του Τολτεκικού πολιτισμού στον νότο η Τιαχουανάκο λέγεται από τους Περουβιανούς ότι χτίστηκε λευκούς γενειοφόρους ανθρώπους πολύ πριν την εποχή των Ίνκας.
Πηγή: https://el.m.wikipedia.org/wiki/Μάγια

https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ίνκα

https://el.m.wikipedia.org/wiki/Αζτέκοι

http://www.visaltis.net/2009/07/blog-post_17.html

http://www.sigmalive.com/archive/simerini/paraksena/129865

https://istoriatexnespolitismos.wordpress.com/2013/08/06/προκολομβιανη-αμερικη-από-1-500-π-χ-1-000-μ-χ/

Η αθανασία της ψυχής και η μετά θάνατον ζωή μεσα από την Αρχαία ελληνική φιλοσοφία και την Χριστιανική θρησκεία

Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός η διαπίστωση ότι επί χιλιάδες χρόνια, ανάμεσα στις δοξασίες των ανθρώπων, κυρίαρχη διάσταση κατέχει η προσήλωση στην ιδέα της αθανασίας της ψυχής. Από αυτή τη δήλωση συνάγεται το συμπέρασμα ότι η ψυχική αθανασία ή Παλιγγενεσία όπως απεκαλείτο από τους προγόνους μας, αντίληψη σύμφωνα με την οποία η ψυχή είναι άφθαρτη και παραμένει αναλλοίωτη και μετά τον λεγόμενο θάνατο ή μετάσταση του σώματος, του θνητού της δηλαδή περιβλήματος, δεν είναι ούτε πρόσφατη, ούτε βέβαια και παρωχημένη. Ανάγεται ιστορικά στο απώτατο παρελθόν, η προέλευσή της προέρχεται από την αρχέγονη αρχαιότητα, συνυφασμένη με τα καίρια υπαρξιακά ερωτήματα τα οποία διακατέχουν την ανθρώπινη ύπαρξη, ίσως ακόμη και από κτίσεως κόσμου. Συνδέεται δε άμεσα, λόγω της φύσεώς της, με τα υπαρξιακά και μεταφυσικά ερωτήματα τα οποία προβληματίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Και αυτό είναι απόλυτα λογικό, αφού η απάντηση σε ένα τέτοιο κρίσιμο όσο και θεμελιώδες ερώτημα, παρέχει αλλυσιδωτά απαντήσεις σε μία σειρά από καίρια ζητήματα σχετιζόμενα με την προέλευση, τον σκοπό της ανθρώπινης ζωής, και την τελική κατάληξή της. Το τρίπτυχο του Εγώ, της ανθρώπινης δηλαδή υποστάσεως, συνίσταται σε πνεύμα, σώμα και ψυχή. Το τρίτο από αυτά τα συστατικά στοιχεία της ζώσης υπάρξεως, είναι Θεϊκό και αθάνατο. Η πεποίθηση ότι η ψυχή είναι άφθαρτη, αντιπροσωπεύοντας την αθάνατη υπόσταση του ανθρώπου, αποτελεί μία από τις θεμελιώδεις αρχές των Μυστών οι οποίοι διαιωνίζουν την πανάρχαια μυστηριακή παράδοση. Σε αυτή ακριβώς την αρχή, εδραιώνεται και ο Νόμος της Μετενσαρκώσεως. Ένας νόμος ο οποίος πρεσβεύει την επιστροφή της πνευματικής αρχής σε ένα νέο σαρκικό, θνητό, περίβλημα. Οι Μυστηριακοί θεσμοί, με προεξέχοντες αυτόν των Ορφικών Μυστηρίων και εκείνον της Ελευσίνος, αποτελούσαν τελετουργικά δρώμενα. Διαρθρώνονταν στα Ελάσσονα (ή μικρά) Μυστήρια, κατά τη διάρκεια των οποίων λάμβαναν χώρα προκαταρκτικοί καθαρμοί, ενώ επακολουθούσε η συμβολική απεικόνιση της καταβάσεως της ψυχής στην υλική ουσία, στο σώμα, καθώς και η περιγραφή των δοκιμασιών που υφίσταται, εξαιτίας αυτής της ενώσεως με τον υλικό παράγοντα. Αντιθέτως, τα Μείζονα Μυστήρια, αποσκοπούσαν στο να καταστήσουν τον μυούμενο γνώστη της καταστάσεως εκείνης που επιφέρει την ψυχική ευφορία, η οποία επιτυγχάνεται όταν η αείζωη ψυχική ουσία αποδεσμευθεί από την κατώτερη υλική φύση. Την αθανασία της ψυχής πρέσβευαν ήδη πρώτοι οι Πελασγοί, μέσω των θρησκευτικών τους αντιλήψεων, κάνοντας λόγο για πέραν του θανάτου ζωή. Στα Ελευσίνια Μυστήρια, κατά την διεξαγωγή της Μυήσεως στο Τελεστήριο, οι μυούμενοι, εν μέσω αμυδρου φωτός, έβλεπαν παραστάσεις από την μετά θάνατον ζωή, προερχόμενες τόσο από τα Ηλύσια Πεδία, όσο και από τον ζοφερό Άδη. Αρχικά, θα πρέπει να μας προβληματίσει ένα επιτάφιο επίγραμμα Ιεροφάντου, στο οποίο όπως συνάγεται από την Αρχαιολογική Εφημερίδα αναφέρονται τα ακόλουθα: "Ωραία πραγματικά απόκρυφη διδασκαλία (μας μεταβιβάσθηκε) από τους Θεούς. Ότι ο θάνατος, όχι μόνο δεν είναι επιζήμιος για τους ανθρώπους, αλλά αντίθετα είναι ωφέλιμο πράγμα". Πρόκειται για μία επιγραφή, η οποία σαφέστατα αναφέρεται στην αντίληψη της διαιωνίσεως του βίου και μετά την μετάσταση του σώματος, ένα οριακό γεγονός που δίνει τέλος στην ανθρώπινη ύπαρξη, υπό τη γήϊνη-φθαρτή της μορφή. Το Αθάνατο είναι θνητό. Το θνητό είναι αθάνατο. Ο θάνατος είναι αθάνατη ζωή για τους θνητούς. Για τους αθάνατους, η θνητή ζωή είναι θάνατος", διατείνεται ο φιλόσοφος Ηράκλειτος, ο αποκαλούμενος και "σκοτεινός" (και αυτό διότι το "Περί Φύσεως" σύγγραμμά του απευθυνόταν μόνο σε μυημένους, γι' αυτό και το νόημά του ήταν στριφνό και συνεπώς "σκοτεινό", δυσνόητο για τους αδαείς περί της ουσίας των μυστηρίων). Ο ίδιος φιλόσοφος και μύστης αναφέρει ότι 'Το ίδιο πράγμα είναι ο ζωντανός και ο νεκρός, ο ξύπνιος και ο κοιμισμένος, ο νέος και ο γέρος. Γιατί τα πρώτα αφού αλλάξουν κατάσταση, γίνονται τα δεύτερα και αυτά πάλι όταν αλλάξουν κατάσταση γίνονται τα πρώτα".  Πρόκειται ευκρινώς περί μίας φιλοσοφικής ενατενίσεως του ζητήματος της ψυχικής αθανασίας, η οποία μας παρέχει με σαφήνεια την αντίληψη των μυημένων στα αρχαία μυστήρια περί της εννοίας την οποία προσλαμβάνουν οι όροι "θάνατος" και "ζωή", οι τόσο σχετικοί σε περιεχόμενο, από ουσιαστικής απόψεως για όσους δύνανται να δουν την βαθύτερη έννοια των πραγμάτων, σύμφωνα με το προαιώνιο εξελικτικό σχέδιο που διέπει κάθε κοσμική δημιουργία. Ανατρέχοντας στους ακατάλυτους φυσικούς νόμους, οι οποίοι διέπουν κάθε Κοσμική έκφανση, όντας διακρινόμενη από μία ακατάβλητη ισχύ, καθίσταται αντιληπτό ότι καμμίας υλικής φύσεως μορφή αλλά και κανενός είδους ενέργεια δεν υπόκειται σε οριστικό αφανισμό. Απλά υπόκειται σε αέναες μεταβολές, υφίσταται διάφορους μετασχηματισμούς, επιβεβαιώνοντας τη θεμελιώδη αρχή του Ηρακλείτου 'Τα πάντα ρει". Τίποτε στο κοσμικό βασίλειο δεν αφανίζεται, δεν πεθαίνει, υπόκειται όμως σε μορφική μεταβολή. Με γνώμονα αυτήν την αρχή, θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι τα πάντα βρίσκονται σε ένα διαρκές γίγνεσθαι. Τα πάντα υπόκεινται στον νόμο της μεταβολής, τίποτε δεν παραμένει αμετάβλητο. Παράλληλα όμως δεν υφίσταται κανένα υλικό δημιούργημα το οποίο να αποτελεί μία ύπαρξη ολοκληρωτικά καινούργια. Κάθε έκφανση στο σύμπαν ανάγεται ως προς τα συστατικά της στοιχεία σε μία ανασύνθεση αρχών.Σε αυτή ακριβώς τη διαπίστωση προέβη και ο μέγας φιλόσοφος και επιστήμων Θαλής, όταν αποφαινόταν 'Τίποτε δεν διαφέρει ο θάνατος από τη ζωή". Συνεπώς, με βάση τα όσα αναφέρθηκαν, επέρχεται η διαπίστωση ότι καμμία από τις μορφές που έρχεται σε εκδήλωση στη φύση δε συνιστά μία νέα δημιουργία. Αντίθετα, αποτελεί μία αναδημιουργία, καθώς συντίθεται από προαιώνιες αρχές και στοιχεία τα οποία ουδέποτε καταστράφηκαν, απλώς υπέστησαν μία διαδικασία μεταστοιχειώσεως. Εφ’ όσον λοιπόν υφίσταται μία μεταλλαγή και κατ’ επέκταση εξέλιξη των υλικών δημιουργημάτων, και κατ' ακολουθία και του φυσικού-υλικού φορέα του ανθρώπου (σώμα), τότε είναι λογικό και απολύτως παραδεκτό ότι θα επέρχεται και μία εξελικτική μεταβολή και του ψυχικού φορέα ο οποίος ζωογονεί την ύλη. Πριν υπεισέλθουμε στην ουσία του εξεταζομένου ζητήματος, ας επιχειρήσουμε μία ετυμολογική ανάλυση της λέξεως "ψυχή". Θα διαπιστώσουμε ότι προέρχεται από το ρήμα "ψύχω", το οποίο σημαίνει "φυσώ’αλλά και "αναπνέω". Έτσι, η ψυχή κατά τούς Ομηρικούς χρόνους, αποκτά την έννοια της ζωτικής δυνάμεως. Συνεπώς, κατ’ αυτή την αντίληψη, η ψυχή εισέρχεται στο σώμα καθιστώντας το έμβιο ον, με την πρώτη αναπνοή, εγκαταλείπει δε αυτό με την τελευταία αναπνοή. Πνεύμα και ψυχή, αυτές είναι οι ενεργειακές δυνάμεις οι οποίες καθιστούν τη ζωή ενσυνείδητη. Συνεπώς ο άνθρωπος πρωτίστως αποτελεί μία πνευματική οντότητα, η οποία καθ’ όλη τη διάρκεια της υπάρξεώς της, στο γήινο επίπεδο, χρησιμοποιεί ένα θνητό περίβλημα για την ανάπτυξή της. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο, συχνά αποδίδεται στο σώμα ο χαρακτηρισμός "όχημα της ψυχής". Ασφαλώς επ’ αυτού δεν είναι καθόλου τυχαίος ο ισχυρισμός του Πλουτάρχου ο οποίος στα "Ηθικά" αποφαίνεται ότι: "Ψυχής γap όργανον το σώμα". Ο δε Ισοκράτης στον "Περί Αντιδόσεως" λόγο του αναφέρει ότι Ή φύση, μας δημιούργησε με σώμα και ψυχή...της μεν ψυχής έργο είναι να σκέπτεται...του δε σώματος να εκτελεί τις αποφάσεις της ψυχής".Στο ίδιο πνεύμα κινείται και η άποψη του Πλάτωνος στον "Μένωνα" όπου υποστηρίζει ότι: Ή ψυχή του ανθρώπου είναι αθάνατη και συμβαίνει άλλοτε μεν να τελειώνει -την επίγεια παρουσία της-, πράγμα που ως γνωστάν οι άνθρωποι το ονομάζουν θάνατο, άλλοτε να ξαναγιεννιέται, αλλά ποτέ δεν χάνεται". Την ίδια αντίληψη προβάλλει και στον "Γοργία" όπου ισχυρίζεται ότι Ό θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο χωρισμός δύο πραγμάτων του ενός από το άλλο, δηλαδή της ψυχής από το σώμα". Υπό μία γενική έννοια, κυριαρχεί η αντίληψη ότι η ψυχή κατά την επίγεια παρουσία της εξελίσεται μέσω των πράξεων του ατόμου φορέα της. 'Οταν αυτός ο ψυχικός φορέας επιτελέσει την εκπλήρωση της αποστολής του, τότε η ψυχή τον εγκαταλείπει, και μεθιστάμενη εκ νέου στο ουράνιο πεδίο, αναμένει την επανενσάρκωσή της σε ένα νέο υλικό φορέα, προκειμένου να συνεχίσει το έργο της προς την ηθική τελειοποίηση στο γήϊνο και πάλι επίπεδο. Όταν αντίθετα μία ψυχή ενσαρκώνεται, εγκαταλείπει το υπερπέραν και αποχωρίζεται από μία οικογένεια ψυχών, ενώ όταν επέρχεται ο λεγόμενος θάνατος, εισέρχεται εκ νέου στο ουράνιο πεδίο, απ’ όπου άλλωστε έλκει και την προέλευσή της. Εάν η ψυχή κατά την γήϊνη παρουσία της κατόρθωσε να ανελιχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό, εκδηλώνοντας τις μέγιστες πνευματικές δυνάμεις, τότε επέρχεται η ολοκλήρωση της αποστολής της και μετά την διάλυση του ανθρώπινου οργανισμού, όντας ευρισκόμενη στην υπέρτατη βαθμίδα της εξελικτικής ανελίξεως (Θέωση), μεταβαίνει στα Ηλύσια Πεδία, έναν ουράνιο χώρο ο οποίος ανταποκρίνεται στην ποιοτική της κατάσταση. Αντίθετα, εάν η τελείωση δεν πραγματώθηκε κατά την διάρκεια του ενσαρκωμένου βίου της, τότε η ψυχή μεθίσταται στον Άδη.
Το εκπαιδευτικό έργο που χαρακτηρίζει τη δόμηση της ψυχικής προσωπικότητας, δεν παύει να διεξάγεται κατά τη διάρκεια που η ψυχή παραμένει στο ουράνιο πεδίο. Απλά προσλαμβάνει διαφορετικές εκφράσεις από αυτές με τις οποίες εκδηλώνεται κατά την επίγεια παρουσία της, εκδηλώσεις οι οποίες δεν είναι αντιληπτές με τις αντικειμενικές αισθήσεις. Κατά τον Πλάτωνα, η ψυχή ενσαρκώνεται, μέχρι να επέλθει η τελειοποίησή της, κατά μέσο όρο 777 φορές. Κάθε δε πλήρης κύκλος ενσαρκώσεώς της, διαρκεί κατά μέσον όρο 144 έτη και ακολούθως καλείται εκ νέου να εμψυχώσει έναν υλικό φορέα. Οπωσδήποτε, εάν αποδεχόμαστε την αθανασία της ψυχής μετά τη μετάσταση, ευνόητο είναι ότι θα πρέπει να αποδεχθούμε ότι η αθάνατη υπόστασή της υφίσταται και προ της γεννήσεως. Ο Πλάτων μάλιστα στον 'Τίμαιο"προσδιορίζει και τον σαρκικό φορέα εντός του οποίου θα ενσαρκωθεί η ψυχή, ανάλογα με την πορεία της στον πρότερο βίο. Οι δειλοί θα γίνουν γυναίκες, οι επιπόλαιοι πουλιά, οι αμαθείς άγρια ζώα, ενώ οι διεφθαρμένοι ερπετά. Καθόλου τυχαία, η ψυχή αποκαλείται ως "ο εσωτερικός άνθρωπος". Το καθήκον της ψυχής επικεντρώνεται στο να καταστήσει εφικτό να διεισδύσουν οι αμετάβλητοι νόμοι της Αρμονίας μέσα στο σώμα, νόμοι οι οποίοι κυριαρχούν στον ουρανό. Ο Πλάτων στον 'Τίμαιο" υποστηρίζει ότι αρχικά η ψυχή κατοικεί σε ένα άστρο και όταν αποφασισθεί κατέρχεται σε ένα σώμα. Από αυτή την εξ ιστόρηση συνάγεται η διαπίστωση ότι η ψυχή ως προϋπάρχουσα είναι αρχαιότερη του σώματος. Θα πρέπει λοιπόν να φροντίζουμε ιδιαιτέρως την ψυχική αγωγή και καλλιέργεια, αφού όπως δηλώνει ο Πλάτων στο Συμπόσιο", η ψυχή αποτελεί την πηγή της γνώσεως. Έτσι ο ψυχικός παράγοντας αναδεικνύεται σε ένα θεϊκό δώρο, είναι το θείο πνεύμα μέσα στην ανθρώπινη φύση, ο δαίμων εκείνος που πρέπει να κατευθύνει τον άνθρωπο σε κάθε πράξη του, ισχυρίζεται και πάλι ο Πλάτων στον "Τίμαιο". Τον κυρίαρχο ρόλο του δαίμονος της ψυχής, όπου δαίμων είναι το πνεύμα, υποδηλώνοντας την αφύπνιση και εγρήγορση του Εσώτερου Εαυτού, διαπιστώνουμε στην περίπτωση του Σωκράτη, ο οποίος ανήγαγε κάθε πράξη του στις παρορμήσεις ή στις αποτροπές που δεχόταν από το δαιμόνιο που έδρευε στον Ναό της ψυχής του.
Τα πρώτα επίσημα στοιχεία για την αθανασία της ψυχής, ενυπάρχουν στα Ορφικά Μυστήρια, τα οποία αποτελούν το υπόβαθρο όλων των Ελληνικών Μυστηρίων. Σύμφωνα με τις ορφικές κοσμογονικές αντιλήψεις, ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από την τέφρα των κατακεραυνωμένων Τιτάνων, γι' αυτό και διαθέτει θνητή υπόσταση. Ωστόσο όμως, της κεραυνοβολήσεως των Τιτάνων, προηγήθηκε ο εξ’ αυτών κατασπαραγμός των σαρκών του Διονύσου, γεγονός στο οποίο οφείλεται και η θεϊκή πτυχή της ανθρώπινης προελεύσεως. Με τον διαμελισμό του Διονύσου, επήλθε και ο κατακερματισμός της Θεϊκής ουσίας στις επιμέρους εκφράσεις και μορφές του Κοσμικού Όλου.  Στον άνθρωπο επομένως συνυπάρχει τόσο το θνητό-τιτανικό, όσο και το αθάνατο-Θεϊκό στοιχείο, τα οποία εκφράζονται από το σώμα και την ψυχή αντίστοιχα. Η συμπεριφορά της ψυχικής προσωπικότητας δεν είναι ανεξέλεγκτη, υπόκειται σε αρχές και κανόνες, καθώς οι Θεοί θέσπισαν τον Νόμο της Ειμαρμένης ή Νόμο της Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης. Σύμφωνα με τον Νόμο αυτό, ο οποίος έχει απαρέγκλιτη ισχύ, και εφαρμόζεται έναντι των πάντων, σε έκαστο αποδίδεται αυτό ακριβώς που του αξίζει, σύμφωνα με τα έργα του. Η δε διάπραξη ανομημάτων, επιδέχεται εξιλέωση μόνο δια της διαπράξεως αντιστοίχως αξιόλογων θετικών πράξεων. Η διαδικασία της κρίσεως των έργων τα οποία σχετίζονται προς την ψυχική προσωπικότητα. ονομάσθηκε ψυχοστασία, κατά την οποία η ψυχή του ετοιμοθανάτου ζυγιζόταν, ενώπιον δικαστών (Αίαντας, Αιακός, Ραδάμανθυς), σύμφωνα με τις αντιλήψεις πάντοτε που επικρατούσαν στα αρχαία Μυστήρια, και αποφαίνονταν σε σχέση προς αυτήν. Αξίζει να αποδωθεί έμφαση στο γεγονός ότι στον Πλατωνικό Ταργία"εκφράζεται αυτή η αντίληψη της ψυχοστασίας κατά τρόπο έκδηλο. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι οι υποχθόνιοι δικαστές του Άδη θα εξετάσουν την ψυχή γυμνή, αποστερημένη από το θνητό της περίβλημα που τη συσκοτίζει. Περί της Ειμαρμένης, ο ατομικός φιλόσοφος Λεύκιππος αναφέρει τα ακόλουθα: 'Τα πάντα γίνονται κατ' αναγκαιότητα, την αναγκαιότητα δε αυτή ονομάζουμε ειμαρμένη". Κοινή ήταν η αντίληψη στους Ορφικούς μυσταγωγούς (Λίνο, Ορφέα, Μουσαίο κ.α.) αλλά και στους μεταγενέστερους Πυθαγορείους φιλοσόφους, ότι η ψυχή προϋπάρχει του σώματος και επιζεί της μεταστάσεως αυτού. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι ο Πυθαγόρας απέδωσε στην ψυχή ηθική σημασία. Ο Πορφύριος στον Βίο του Πυθαγόρα, αναφέρει τα ακόλουθα: "Πρώτα λέει (ο Πυθαγόρας) ότι η ψυχή είναι αθάνατη, ύστερα ότι μεταβάλλεται σε άλλα είδη ζωντανών όντων κι ακόμα, ότι όλα ξαναγίνονται σύμφωνα με περιοδικές κινήσεις. Κι όλα τα ζωντανά και έμψυχα είναι συγγενή".
Οι Πυθαγόρειοι απέδιδαν ιδιαίτερη έμφαση στην ψυχική καθαρότητα, την οποία επετύγχαναν τόσο καταφεύγοντας στην μέθοδο των σωματικών αποχών, όσο και μέσω της μουσικής τέχνης, η οποία μέσω της αρμονικής της διαστάσεως, καθορίζει το ήθος της ψυχής. Κάτω από αυτή τη θεώρηση, η ψυχή, κατά τους Πυθαγόρειός φιλοσόφους, αποτελούσε παράγοντα αρμονίας, αλλά και εξισορροπήσεως μεταξύ δυνάμεων αντιθέτων τα οποία ενυπήρχαν στο σώμα. Η ίδια αντίληψη εκτίθεται, μεταγενέστερα, και στον πλατωνικό διάλογο "Φαίδων1', όπου ο Σιμμίας ισχυρίζεται ότι η ψυχή συνιστά αρμονία των αντιθέσεων οι οποίες συνθέτουν το σώμα. Από την αντίληψη της ανωτερότητος της ψυχής, απέρρευσε μάλιστα και η Ορφική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία το σώμα αποτελεί για την ψυχή μία ασφυκτική φυλακή, είναι το σήμα, δηλαδή ο τάφος που περιορίζει τραγικά τη δράση της ψυχικής προσωπικότητας. Επομένως, κατά τους Ορφικούς φιλοσόφους, η Αληθινή Ζωή εκκινά μετά τον διαχωρισμό της ψυχής από τα δεσμό του σώματος.  Όπως μας πληροφορεί ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πρόκλος, οι Ορφικοί μύστες διατύπωναν την ακόλουθη ευχή: "Κύκλου τ' αν λήξαι και αναπνεύσαι κακότητος", η οποία είναι ευχή απαλλαγής της ψυχής από το μαρτύριο των ενσαρκώσεων, ούτως ώστε να αναπνεύσουν από την ανθρώπινη κακία. Μέρος μάλιστα της διαδικασίας της νεκρικής τελετής, στον κύκλο των Ορφικών φιλοσόφων, ήταν η απόθεση στα χέρια των μεταστάντων, μίας μικρής πλάκας, προερχομένης από χρυσό, επί της οποίας χαράσονταν τα ακόλουθα λόγια: "Αυτάμ εμοί γένος ουράνιον". Επρόκειτο για μία σαφή δήλωση της ουράνιας καταγωγής του ανθρώπου. Περί της αντιλήψεως της Θεϊκής καταγωγής της ψυχής, συνηγορούν οι Ορφικές πινακίδες της Πετέλιας, στις οποίες ο νεκρός εμφανίζεται να επαίρεται για την ουράνια καταγωγή του, ενώ σε μία άλλη πινακίδα προερχομένη από τους Θουρίους, άλλος μεταστάς, αναφέρεται αορίστως στην πτώση του στο γήϊνο πεδίο, συνεπεία των αδίκων πράξεων και των συστημάτων τα οποία διέπραξε κατά τη διάρκεια του γήϊνού του βίου. Σύμφωνα με τους Ορφικούς Μύστες, η ψυχή εξέπεσε από το Θεϊκό πεδίο στο γήϊνο, πλήρης λήθης και ανηθικότητας,όπως συνάγεται και από τον Πλατωνικό "Φαιδρό", κατάσταση όμως η οποία δεν είναι οριστική, καθώς μέσα από τον κύκλο των επανενσαρκώσεών της, η ψυχική προσωπικότητα επιζητεί την επανένωσή της με τη Θεϊκή αρχή, από την οποία άλλωστε και προέρχεται. Από όσα εκτέθηκαν, προκύπτει ότι η πίστη στην επανενσάρκωση των ψυχών στο γή'ίνο επίπεδο αποτελούσε μία πανάρχαιη δοξασία, όμως μόνο οι Ορφικοί φιλόσοφοι και μύστες προσέδωσαν ένα περιεχόμενο μυ- στηριακό σε αυτή την αντίληψη. Στη Θεϊκή καταγωγή της ψυχής αναφέρονται με σαφήνεια και οι Ορφικοί Ύμνοι. Αξίζει να γίνει μνεία στο γεγονός ότι στα Ορφικά η ψυχή αποκαλείται γλυκύ τέκνο του Διός. Συγκεκριμένα, όπως συνάγεται από τα "Ορφέως Αποσπάσματα" (XXIV, Πρόκλου Εις Τίμαιον, υπό τον τίτλο "Ο Θεός πατήρ των Ψυχών", αναφέρεται: "Απεκαλείτο δε (η ψυχή) γλυκύ τέκνον του Διός". Και ολίγον, κατόπιν, αφού προεκάλεσε την Θεολογίαν, που παρεδόθη υπό του Θεού, λέγει λοιπόν η ψυχή περί του Διός, ο οποίος εδημιούργησε το σύμπαν. "...εν μέσω των διανοιών του πατρός, κατοικώ εγώ η ψυχή, που εμψυχώνω τα πάντα με την θερμότητα. Διότι έθεσε τον μεν νουν εντός της ψυχής, την δε ψυχήν εντός του οκνηρού σώματος, ημάς (τον νουν και την ψυχήν) εγκαχέστησεν ο πατήρ των ανθρώπων και των Θεών".
Από την παράθεση των ανωτέρω, καθίσταται αντιληπτό ότι η Ψυχή είναι άϋλη και αόρατη, αποτελεί δε τμήμα της Συμπαντικής ψυχής. Μία φάση δε των Ορφικών τελετουργιών, των τόσο μεστών σε περιεχόμενο αλλά και σε συμβολισμούς, περιελάμβανε και την Τελετή του Τροχού, κατά την οποία ο Ιεροφάντης κατηχούσε τους μυουμένους σχετικά με την εσωτερική αντίληψη της επανενσαρκώσεως της ψυχής. Επίσης, αξίζει να τονισθεί ότι κατά την μεγάλη Εορτή των Ανθεστηρίων, η ψυχή αναδυόταν συμβολικά από ένα πιθάρι που αντιπροσώπευε τον τάφο, ένα τελετουργικό δρώμενο το οποίο είναι πρόδηλο ότι έλκει την καταγωγή του από τις εσώτερες Ορφικές παραδόσεις. Η Ψυχή επιπροσθέτως, ασκεί καθοδηγητικό ρόλο, έχει δηλαδή προορισμό όχι να υποτάσσεται και να υπακούει, αλλά να οδηγεί και να άρχει, όπως αναφέρει ο Πλάτων στον "Φαίδωνα". Κατά τον Όμηρο, η ψυχή ενυπάρχει στο σώμα, ενώ όταν επέρχεται ο θάνατος, η ψυχή αποσύρεται στον Άδη, όπου και κινείται σαν μία άϋλη σκιά. Για τους Ορφικούς φιλοσόφους, όπως αναφέρθηκε, η ψυχή αποτελεί “πραγματικό ον Θείας φύσεως και αθάνατον ειμαρμένης". Τα Ορφικά Μυστήρια δίδασκαν ότι μόλις η ψυχή απαλλαγεί από το σώμα, εφ’ όσον διήγαγε βίο αγαθό, ανέρχεται σε Ανώτερους Κόσμους, τελειοποιηθείσα, ενώ στην αντίθετη περίπτωση μετενσαρκώνεται, έως ότου ανελιχθεί. Η ψυχή, ανερχόμενη την διαβαθμισμένη εξελικτική κλίμακα των θνητών, ημιθέων, Θεών,ανελίσεται σε ανώτερα πνευματικά στάδια, φθάνοντας τελικά στην ιδεώδη κατάσταση της γαλήνης και της ευδαιμονίας. Δια των διαδοχικών της εξαγνισμών και ανελίξεων, η ψυχή κατορθώνει να αποκτήσει έναν πνευματικό και πλέον υλικό οργανισμό, δια του οποίου ανέρχεται στην ουράνια κλίμακα. Ο μυσταγωγός Πλούταρχος, μυημένος στα Δελφικά Μυστήρια, στο έργο του "Βίοι Παράλληλοι" δικαιώνει αυτή την αντίληψη, προσθέτοντας μάλιστα ότι: "Οι ψυχές. πολύ φυσικά και σύμφωνα με τη Θεία δικαιοσύνη, μεταβάλλονται από ανθρώπους σε ήρωες, από ήρωες σε ημιθέους και από ημιθέους σε Θεούς, αν καθαριστούν και εξαγνιστούν τελείως, αποβάλλοντας κάθε τι που είναι θνητό και που υπόκειται σε πάθη". Οι Πυθαγόρειοι, όπως αναφέρεται στα “Χρυσά Έπη του Πυθαγόρα", θεωρούσαν ότι μετά το θάνατο και την απαλλαγή από το θνητό περίβλημα, αναδεικνύεται η άφθαρτη υπόσταση του ανθρώπου, επί της οποίας ο θάνατος δεν έχει κυριαρχία. Περί της ψυχικής αθανασίας αποφαίνεται όμως και ο Εμπεδοκλής, στο σύγγραμμά του "Καθαρμοί", όπως άλλωστε και ο Ηράκλειτος, ο οποίος μάλιστα κάνει λόγο για εξωτερικό και εσωτερικό -ψυχικό- φως. Ο "σκοτεινός" Εφέσιος φιλόσοφος ακόμη υπεστήριζε ότι η γνώση της ψυχής έχει άμεση συνάφεια με την γνώση της δομής του κόσμου. Ο Εμπεδοκλής συγκεκριμένα, στο προαναφερόμενο έργο του, υποστηρίζει ότι βρίσκεται στα πρόθυρα της απολυτρώσεως από τον κύκλο των γεννήσεων. Σε αυτή την αντίληψη αποδίδεται και η δήλωση "Αθάνατος εγώ κι όμοιος Θεός.. .Τια τους προσωκρατικούς φιλοσόφους και ειδικότερα για τον Αναξιμένη (6ος αιών π.Χ.), η ψυχή ταυτίζεται με την αρχή της φύσεως. Σύμφωνα με την κοσμοαντίληψη του Αναξιμένους, η ψυχή εκπροσωπεί την κοσμική τάξη, από τις αρχές της οποίας διέπεται και ο άνθρωπος. Ο γνωμικός ποιητής Φωκυλίδης, θεωρεί ότι η μετάσταση αποτελεί την αφετηρία για την Θέωση και αυτό διότι "αφού θα εγκσταλείψουμε το νεκρό σώμα μας εδώ κάτω, θα γίνουμε Θεοί, γιατί μέσα μας κατοικούν ψυχές αθάνατες και αδιάφθαρτες".
Ο Ησίοδος ακόμη στη Θεογονία του υπαινίσσεται τη Θεϊκή καταγωγή της ψυχής αλλά ταυτόχρονα επεσήμανε και τη θνητή υπόσταση του ανθρώπου, απευθυνόμενος δε προς τις Μούσες, τις παρότρυνε: "Υμνήστε των αθανάτων το Ιερό γένος, που αιώνια ζουν, αυτούς που από τη γη γεννήθηκαν και τον έναστρο ουρανό". Την αθανασία της ψυχής, αποδέχονται και άλλες μεγάλες προσωπικότητες της πνευματικής ζωής της αρχαίας Ελλάδας, όπως ο τραγικός ποιητής Σοφοκλής, ο οποίος ενστερνιζόμενος την αντίληψη ότι η ψυχή απελευθερώνεται μόλις αποδεσμευθεί από το σώμα, ισχυρίζεται ότι το πρώτο από τα αγαθά, είναι να μη γεννηθείς (τελειωθείς πλέον και ανερχόμενος σε Ανώτερα Πεδία), το δεύτερο είναι να πεθάνεις όσο το δυνατόν νωρίτέρα”. Έχοντας διαποτισθεί από ανάλογες αντιλήψεις, ο φιλόσοφος Κλεόμβροτος ο Αμβρακεύς, θα οδηγηθεί στην μέλλουσα ζωή, πηδώντας από έναν πύργο, ενώ ο πασίγνωστος φιλόσοφος Ηγησίας ο Πεισιθάνατος ασκούσε τόσο μεγάλη επιρροή στις τάξεις των μαθητών του, ώστε όταν οι αυτοκτονίες αυξήθηκαν σε σημαντικό βαθμό εξαιτίας των κηρυγμάτων του περί της αξίας του θανάτου και την προσδοκία της μελλούσης ζωής, ο Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος έκλεισε τις σχολές του προκειμένου να ανασχέσει αυτό το φιλοσοφικό και κοινωνικό φαινόμενο. ’Αλλο σαφές δείγμα το οποίο υποδηλώνει την προσήλωση στην ιδέα της ψυχικής αθανασίας, προέρχεται από χωρία της Οδύσσειας, όπου εμφανίζεται ο Οδυσσέας, κατερχόμενος στον Άδη, να καλεί τις ψυχές των νεκρών, προκειμένου να συναντήσει και να συμβουλευθεί τον Τειρεσία. Στην Οδύσσεια, ο Όμηρος παραθέτει τον διάλογο που λαμβάνει χώρα ανάμεσα στον Οδυσσέα και στην ψυχή του μάντη Τειρεσία, σύμφωνα με τον οποίο, η ψυχή του μάντη φέρεται να λέει: "Θα προτιμούσα να είμαι δούλος ενός φτωχού αγρότη, παρά να είμαι των νεκρών του Άδη βασιλιάς". Πρόκειται για μία φράση που υποδηλώνει την απέχθεια της ψυχής του νεκρού προς το ζοφερό βασίλειο του Κάτω Κόσμου. Κατά την ομηρική περίοδο, κυριαρχούσε η αντίληψη ότι η ψυχή όχι μόνο ζει μετά την μετάσταση, αλλά ότι καταφεύγει στα οστά του νεκρού. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο οι Έλληνες διατηρούσαν την ωμοπλάτη του Πέλοπος, πιστεύοντας ότι είχαν έτσι εξασφαλισμένη και την συμπαράσταση της ψυχής του. Ο Κίμων ακόμη, πολύ αργότερα, έφερε τα οστά του Θησέως στην Αθήνα, διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο θεωρούσαν ότι έτσι επετύγχαναν την υπηρεσία και την βοήθεια της ψυχής του σε αντιξοότητες που ανέκυπταν για την Πολιτεία. Ο Ησίοδος μνημονεύει το γεγονός ότι οι Λακεδαιμόνιοι απέκτησαν "μία μεγάλη ανωτερότητα στις μάχες ενάντια στους 7εγεάτες", όταν μετέφεραν από την Τεγέα στην Σπάρτη τα οστά του Ορέστη. Δεν θα πρέπει επίσης να παραβλεφθεί η παραδοσιακή αντίληψη που διακατείχε τις οικογένειες των νεκρών κατά το απώτατο παρελθόν, ότι τα πνεύματα και οι ψυχές των μεταστάντων της οικογένειας και κατ' επέκταση της φυλής, διατηρούν τους συνεκτικούς τους δεσμούς με τα οικεία τους πρόσωπα. Ασκούν συμβουλευτικό αλλά και προστατευτικό ρόλο επί αυτών, λαμβάνουν μέρος σε πολέμους και αγωνίζονται "υπέρ βωμών και εστιών", πλησίον των ζώντων. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο οι Έλληνες είχαν δει στον Μαραθώνα αλλά και στην Σαλαμίνα, την ψυχή του Θησέως να ηγείται του στρατεύματος και να πολεμά κατά των Περσών, διασπείροντάς τους τον φόβο και τον πανικό. Άλλο σχετικό παράδειγμα συμμετοχής των ψυχών στα εγκόσμια, ενισχύοντας την αντίληψη της ψυχικής αθανασίας, αντλείται από τον επικό κύκλο του Τρωικού Πολέμου. Στην Ιλιάδα συγκεκριμένα, οι Θεοί και οι Θεές, που συνιστούν ψυχές αναχθείσες στην Θεϊκή Τάξη, τοποθετούνταν άλλες μεν υπέρ των Ελλήνων, άλλες δε υπέρ των Τρώων. Επίσης ανάλογη περίπτωση έχουμε και με το περιστατικό του Κλεισθένους, τυράννου της Συκιώνος, ο οποίος πολεμώντας τον Άργο, φρόντισε να εξασφαλίσει από τη Θήβα τα οστά του Μελανίππου και του Μενεσθέως, δύο επιφανών πολεμικών μορφών του Θηβαϊκού κύκλου, προκειμένου να αντιτάξει τον δυναμισμό της ψυχής τους στον ήρωα του Άργους Άδραστο. Ανάλογα και οι Έλληνες της Ομηρικής περιόδου καλούσαν τις ψυχές των νεκρών με τα ονόματά τους, κάνοντας γι' αυτούς ειδικές σπονδές με γλυκό κρασί καθώς και με μελόνερο με πασπαλισμένο αλεύρι (Οδύσσεια). Από αυτή την περιγραφή, διαφαίνεται ότι οι αρχαιοέλληνες είχαν καθιερώσει τις χοές ως ένα είδος τελετουργικής επικλήσεως, το οποίο συνεδύαζε τον εξευμενισμό με την έκκληση προς τις ψυχές. Οπωσδήποτε όμως υπήρχαν και ειδικές τελετουργίες με ψυχολατρικές διαστάσεις, οι οποίες εκτελούνταν σε Ιερούς χώρους, στα επωνομαζόμενα Νεκυμαντεία, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και το Ψυχοπομπείο του Ταινάρου. Σύμφωνα με την Αρχαιοελληνική εξ’ άλλου αντίληψη, η ψυχή αφού υποστεί τη διαδικασία της ψυχοστασίας, στη συνέχεια προπαρασκευάζεται για την προσεχή της επανενσάρκωση, για τα δε αδικήματα που διέπραξε, καλείται να αντιμετωπίσει τη Θεά Νέμεση και τις Ερινύες, οι οποίες και την καταδιώκουν ανηλεώς. Κατά την μεταομηρική περίοδο η οποία τελεί υπό την ιδεολογική επίδραση του Ηρωικού στοιχείου, κυριαρχεί η αντίληψη ότι η ψυχή του τεθνεώντος Ήρωος ανελίσσεται, ακολουθώντας την Ατραπό της Θεώσεως. Πότε όμως και γιατί επέρχεται ο θάνατος και ποιά είναι η αναγκαιότητα που τον επιβάλλει; Αναμφίβολα ο θάνατος δεν συνιστά παρά το βιολογικό τέλος το οποίο επισφραγίζει είτε μία δυσαρμονική κατάσταση, είτε δίνει τέλος στην κατάρρευση του οργανισμού η οποία επέρχεται από την νέκρωση των περισσοτέρων κυττάρων του, καθώς πλέον δεν είναι σε θέση να τα αντικαταστήσει με την δημιουργία νέων και υγιών. Ο Πλάτων τόσο στον Ύίμαιο" και στον "Θεαίτητο" όσο και στον διάλογο "Φαιδρός", διαπραγματεύεται το ζήτημα της Αθανασίας της Ψυχής: "Κάθε ψυχή είναι αθάνατη, διότι κάθε τι που κινείται από μόνο του είναι αθάνατο. Κάθε άλλο όμως, που κάτι άλλο κινεί και από κάτι άλλο κινείται, όταν τερματίζει την κίνησή του τερματίζει και τη ζωή του. Μόνο λοιπόν αυτό που κινεί το ίδιο τον εαυτό του είναι και πηγή κίνησης για το υπόλοιπα, όσα κινούνται, επειδή ακριβώς ποτέ δεν εγκαταλείπει τον εαυτό του. Η αρχή επομένως, είναι κάτι που δεν δημιουργείται. Διότι κατ' ανάγκη, κάθε τι που δημιουργείται οφείλει τη δημιουργία του σε μία αρχή. Η αρχή όμως σε τίπστε. Διότι εάν η αρχή πραγματοποιείται από κάτι άλλο, δεν θα ήταν δυνατό να ονομασθεί αρχή. Εφ' όσον λοιπόν δεν δημιουργείται, αναγκαστικά είναι και άφθαρτη. Διότι εάν πραγματικά χαθεί η αρχή, ούτε η ίδια είναι δυνατόν να δημιουργήσει κάτι άλλο, ούτε κάτι άλλο από αυτήν, εάν αναγκαστικά τα πάντα οφείλουν τη δημιουργία τους σε μία αρχή. Έτσι λοιπόν η αρχή της κίνησης είναι το ον εκείνο που κινεί μόνο του τον εαυτό. Αυτό μάλιστα δεν είναι δυνατό ούτε να χαθεί ούτε να γεννηθεί, διαφορετικά και ολόκληρος ο ουρανός και στο σύνολό της η δημιουργία θα καταποντισθούν και θα σταθούν και ποτέ δεν θα έχουν αρχή, από την οποία θα κινηθούν και πάλι. Αφού λοιπόν αποδείξαμε πως είναι αθάνατο αυτό που κινεί τον εαυτό του, δεν θα διστάσει κανείς να ομολογήσει ότι και η ουσία και η αιτία ύπαρξης της ψυχής είναι αυτή η ίδια η ύπαρξη. Διότι κάθε σώμα στο οποίο η κίνηση προέρχεται από εξωτερικές δυνάμεις, είναι άψυχο. Αυτό όμως στο οποίο η κίνηση προέρχεται από τον ίδιο τον εαυτό του, είναι έμψυχο και τέτοιου είδους είναι η φύση της ψυχής. Αν όμως αυτό έτσι έχει, εάν δηλαδή αυτό που κινεί μόνο του τον εαυτό του δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ψυχή, αναγκαστικά η ψυχή θα είναι κάτι αδημιούργητο και αθάνατο...''.
Ο Σωκράτης, δια της μεταστάσεώς του, διδάσκει στους μαθητές του την αρχή της Αθανασίας της Ψυχής. Στον "Φαίδωνα" αναπτύσεται η σχετική σωκρατική αντίληψη με ιδιαίτερη ευκρίνεια: Εκείνος που χρησιμοποιώντας καθαρή διάνοια επιδιώκει να συλλάβει την εσωτερική έννοια των πραγμάτων, απαλλαγμένος, όσο μπορεί από τα μάτια και τα αυτιά και όλο γενικά το σώμα, που ταράζει την ψυχή και δεν την αφήνει να αποκτήσει την αλήθεια και τη φρόνηση. Θάνατος δεν ονομάζεται η λύση και ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα. Να λύνουν όμως την ψυχή πιο πολλή προθυμία δείχνουν πάντα μόνο εκείνοι που φιλοσοφούν αληθινά και το μελέτημα τούτο είναι χαρακτηριστικό των φιλοσόφων, η λύση και ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα. Όπως ανέφερα στην αρχή, θα ήταν φαιδρό ο άνθρωπος να προπαρα- σκευάζεται σε όλη του τη ζωή για να είναι είναι κοντά στον θάνατο και να αγανακτεί σαν έρθει τέλος σ' αυτόν...". Και προσθέτει: "Και μεν το σώμα εστίν ημίν σήμα, της δε ψυχής τούτο". Στον "Γοργία" ο μεγάλος μυσταγωγάς Σωκράτης εκφράζει την ακόλουθη αντίληψη: "Ποιός γνωρίζει εάν η ζωή είναι θάνατος και ο θάνατος ζωή;". Επανερχόμενοι στις σωκρατικές διδαχές,διαπιστώνεται ότι ο Σωκράτης διαμόρφωσε την ηθική του στάση με γνώμονα την επιδίωξη της απελευθερώσεως της ψυχής από το θνητό της περίβλημα, το σώμα. Σύμφωνα προς αυτήν, η ψυχή με την επανενσάρκωσή της διέρχεται μέσα από τη λήθη και κατά συνέπεια δεν διατηρεί μνήμες από τις προηγούμενες ενσαρκώσεις της. Σε σχέση με το γεγονός αυτό, υφίσταται μία σκοπιμότητα η οποία άπτεται του ιδίου του σχεδιασμού της ζωής. Η ψυχή δεν διατηρεί μνήμες από πρώτερες ενσαρκώσεις της, ώστε να έχει την ευχέρεια να δοκιμασθεί εκ νέου και μέσα από την υπέρβαση των δοκιμασιών που υφίσταται, να εξελιχθεί και να ανελιχθεί. Ωστόσο η ανάμνηση των αιωνίων αρχετύπων υφίσταται υποσυνείδητα. Επειδή η ψυχή είναι άμεσα συνυφασμένη με το Αιώνιο Ον, όταν παραμείνει μόνη της, αποχωριζόμενη από το σώμα, επανακτά τις αναμνήσεις της και επανευρίσκει την Αιώνια Αλήθεια. Τίθεται επομένως το ζήτημα της αθανασίας της ψυχής, όντας αχώριστη από την Αιώνια Αρχή που κυριαρχεί στο σύμπαν. Αυτή η διαπίστωση παρέχει στον Πλάτωνα την ευχέρεια να ισχυρίζεται στον διάλογο "Θεαίτητος"ότι "Κάθε άνθρωπος έχει εν εαυτώ το θειον Άρχον", μετέχει δηλαδή της Θείας ουσίας, δια του ψυχικού τμήματος της δυαδικής υποστάσεώς του. Γι' αυτό λοιπόν, όταν η ψυχή ερευνά μέσα της πηγαίνει κατ’ ευθείαν στο ον το καθαρό, το αιώνιο, το αθάνατο, το αναλλοίωτο, και συγγενεύοντας συνενώνεται πάντα μαζί του απαλλασσόμενη από την προηγούμενη πλάνη και υπάρχει πάντα αναλλοίωτη, αφού ενώνεται και με το αναλλοίωτο εκείνο ον. Η ψυχική αυτή κατάσταση, ονομάζεται φρόνηση, διατείνεται ο Σωκράτης. Και συνεχίζει στον διάλογο "Φαίδων", υποστηρίζοντας τα κατωτέρω: "Σκέψου λοιπόν αν από όσα είπαμε δεν συμπεραίνεται ότι η ψυχή μεν είναι όμοια με το Θείο, το αθάνατο, το λογικό, το αδιάλυτο, και πάντα ίσο, προς τον εαυτό του, ενώ το σώμα είναι όμοιο με κάθε τι ανθρώπινο, θνητό, άλογο, διαλυτό και ουδέποτε ίσο προς τον εαυτό του...". Στο έργο του Πλάτωνος "Αξίοχος", ο Σωκράτης υποστηρίζει ότι αφ' ης στιγμής η σύνθεση σώματος-ψυχής παύσει να υφίσταται και η ψυχή εγκατασταθεί πλέον σε οικείο της τόπο, δηλαδή στο Ουράνιο πεδίο, το εναπομείναν σώμα δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά χώμα στερούμενο λογικής και άρα δεν αποτελεί πλέον άνθρωπο. "Ημείς μεν γαρ εσμέν ψυχήν", υποστηρίζει και η ψυχή είναι ένα ζώο αθάνατα εγκλωβισμένο σε θνητό φρούριο, διδάσκει ανά τους Αιώνες ο μύστης Σωκράτης. Στον Αξίοχο, επίσης, ο Σωκράτης υποστηρίζει ότι η ψυχή μετέχει των ανθρωπίνων δοκιμασιών και πόνων ως συνάλγουσα, επιζητώντας πάντοτε όμως τον συγγενή της αιθέρα. Επομένως, η μετάσταση, συνιστά μεταβολή κακού σε καλό. " Ώστε η του ζην απαλλαγή κακού τινός έστιν εις αγαθόν μεταβολή". Καταλήγοντας, ο Σωκράτης απευθυνόμενος στον ετοιμοθάνατο Αξίοχο, του λέγει τα ακολουθα: “Ώστε ουκ εις θάνατον αλλά εις αθανασίαν μεταβάλλεις ω Αξίοχε". Στον Φαίδωνα εξ' άλλου υποστηρίζει τα ακόλουθα: 'Το μεν θνητόν αποθνήσκει, το δε αθάνατον σων και αφιάφθορον ρίχεται απών υπεκχώρησαν τω θανάτω". Σύμφωνα με την σωκρατική αντίληψη, όπως αυτή προκύπτει από το έργο "Απομνημονεύματα" του Ξενοφώντος, και τα ζώα διαθέτουν ψυχή, πλην όμως ο Δημιουργός επιμελήθηκε ώστε ο άνθρωπος να αποκτήσει ψυχή αρίστη, δηλαδή απείρως εξελιγμένη. Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ ανθρώπων και ζώων. έγκειται στο γεγονός ότι ο μεν άνθρωπος είναι αυτοσυνείδητος, ενώ τα ζώα όχι. Επιπροσθέτως στον "Φίληβο", ο Σωκράτης εκθέτει την αντίληψη ότι "Σοφία μην και νους άνευ ψυχής ουκ αν ποτέ γενοίσθην" δηλαδή νους και σοφία άνευ ψυχής δεν δύνανται να υπάρξουν. Επίσης οι Στωϊκοί φιλόσοφοι, έχοντας δεχθεί επιρροές από την πλατωνική διδασκαλία, δέχονταν ότι η ψυχή αποτελεί τμήμα της αναπόσπαστης ψυχής του Κόσμου. Ακόμη και αυτός ο ορθολογιστής Αριστοτέλης, ο οποίος αντέκρουε τις πλατωνικές ιδέες περί μετεμψυχώσεως και ψυχικής αθανασίας, υπεστήριζε ότι η ψυχή ταυτίζεται με το στοιχείο της ζωής.
Ο Πλάτων υπεστήριξε ότι η ψυχή είναι τρισυπόστατη, δηλαδή διακρίνεται σε τρία επιμέρους τμήματα. Πρόκειται για το θυμοειδές και επι- θυμητικόν, καθώς και για την ανώτερη ψυχή, η οποία προϋπάρχει της ανθρώπινης γεννήσεως στο γήϊνο πεδίο και επιζεί της μεταστάσεώς της. Πρέπει να αναφερθεί ότι ο Πλάτων, όντας μυημένος,προσέδιδε στην Ψυχή έναν καταφανώς εσωτερικό συμβολισμό, σύμφωνα με τον οποίο η ψυχή απεικονιζόταν ως ένα ζεύγος φτερωτών αλόγων, αγόμενα από τον ηνίοχο. Ο ηνίοχος, που αλληγορικά αντιστοιχεί στον Νου, από κοινού με το λευκό άλογο που αντιπροσωπεύει το θυμικό, προσπαθούν να συμμορφώσουν το μελανό άλογο το οποίο ανταποκρίνεται στο επιθυμητικό, ώστε ευθυγραμμιζόμενο προς τον προορισμό τους, να πορευθούν προς την ουράνια ανάταση, στην οποία οδηγεί η πορεία προς τον μυητικό Όλυμπο. Ακριβώς στο σημείο αυτό πραγματοποιείται σαφής μνεία στις δύο πολικότητες οι οποίες διαπερνούν ολόκληρο το σύμπαν, στη θετική και στην αρνητική δύναμη, η σύνθεση των οποίων άγει και υπηρετεί τον σκοπό της Δημιουργίας. Σύμφωνα εξ’ άλλου με τον Πλατωνικό διάλογο Τίμαιος", η γένεση της ψυχής του κόσμου ανάγεται στον Ύπατο θεό Δία, στον θεϊκό Τεχνίτη, διαχεόμενη σε ολόκληρη την έκφανση της δημιουργίας. Επιπροσθέτως στη Ζ’ Επιστολή του Πλάτωνος, εκφράζεται η αντίληψη ότι η ψυχή είναι αθάνατη, βρίσκει δε απόλυτη ανταπόδοση για τις πράξεις της μόνο όταν απαλλαγεί από το σωματικό της περίβλημα, οπότε έχοντας καθαρθεί ολοκληρωτικά και εξελιχθεί, μεθίσταται πλέον στα Ηλύσια Πεδία. Η υπέρτατη αρχή στο Σύμπαν, δημιούργησε τον άνθρωπο κατ' εικόνα και καθ’ ομοίωσή του. Αστό το βαρυσήμαντο γεγονός υποδηλώνει άλλωστε και η ετυμολογική ανάλυση της λέξεως “Άνθρωπος". Ο Άνω Θρώσκων, αυτός που τείνει θα λέγαμε συμβολικά προς τα πάνω, αυτός που είναι προορισμένος να επιτελέσει το σχέδιο της Ανατάσεως. Δεν θα είχε κανένα νόημα η εξελικτική συνέχεια του Πολιτισμού, δεν θα είχε καμμία σημασία η τάση για πρόοδο και ανύψωση σε όλες τις εκφάνσεις του πολιτιστικού γίγνεσθαι, εάν τα πάντα ήταν φθαρτά, εφήμερα, παροδικά. Κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει. Οι φυσικοί νόμοι διδάσκουν ότι τίποτε δεν πεθαίνει, απλά όλα μεταβάλλονται. Όπως προαναφέρθηκε, ο ψυχικός παράγοντας και η αείζωη ιδιότητα - ποιότητα αυτού, αναδείχθηκε μέσω των αρχέγονων μυστηριακών θεσμών. Ο βαθύτερος σκοπός των μυσταγωγικών θεσμοθεσιών ήταν η δια τελετουργικών πράξεων Αφύπνιση του Εσώτερου, Αθάνατου, Εαυτού, η ψυχική και πνευματική ανάταση, ο εξαγνισμός και η ανύψωση στον Μυητικό Όλυμπο με στόχο την κατανόηση του ανθρωπίνου προορισμού και τη βαθμιαία επίτευξη της αυτογνωσίας. Τα Ελευσίνια, όπως και όλα τα πανάρχαια Ελληνικά Μυστήρια, δίδασκαν δια της αλληγορίας και των συμβολισμών ότι η Ζωή εκδηλώνεται κατά περιοδικό τρόπο άλλοτε στο γήινο επίπεδο, δια της παρουσίας της Περσεφόνης στον κόσμο των ζώντων, και άλλοτε στον κάτω κόσμο, στο πεδίο των ψυχών δια της παρουσίας της στο βασίλειο του Άδη. Η αληθινή ευτυχία δεν συνίσταται στην απόκτηση απλά ορισμένων υλικών αγαθών, είναι συνυφασμένη με την εμπέδωση ορισμένων ψυχικών αρετών και εσωτερικών ιδιοτήτων, μεταξύ των οποίων διακρίνουμε το θάρρος, την ευθύτητα στον χαρακτήρα και την ευφυΐα, σύμφωνα με τον διάλογο "Ευθυδημος" του Πλάτωνος. Ίσως βέβαια να υποστηριχθεί η άποψη ότι η ευτυχία στο εξωτερικό επίπεδο διακόπτεται από το οριακό γεγονός του θανάτου, το οποίο νεκρώνει κάθε βιολογική διεργασία του ζώντος οργανισμού. Ωστόσο, όμως, ο κατά τον Πυθαγόρα Γεωμέτρης του Σύμπαντος, ο οποίος έθεσε τα πάντα σε τάξη ηπως επιμαρτυρεί ο Πλάτων στον διάλογο "Φιληβος" μερίμνησε ωστε η αδιάκοπη εναλλαγή θανάτων και γεννήσεων να προσδίδει στην εξελικτική πορεία της ύλης, μία συμβολική συνέχεια, μία αέναη ανακύκλωση. Η ψυχή στο αιώνιο ταξίδι της, ακολουθώντας τον Θεό και περιφρονώντας αυτό που άτοπα ονομάζουμε όντα και σηκώνοντας το βλέμμα της προς το μόνο πραγματικό Ον, το είχε θαυμάσει και ξαναθυμάται αυτό που είχε δει, υποστηρίζει ο Πλάτων στον "Φαιδρό", κάνοντας λόγο για τα Αιώνια Αρχέτυπα. Τι επιζητεί όμως η ψυχή. εδραζόμενη εντός της ύλης; Αναμφίβολα επιζητεί το νοητό Αγαθό, το οποίο μόνο μέσα στον Απόλυτο κόσμο των ιδεών ανευρίσκεται. Στην αρχή της εργασίας αυτής υποστηρίχθηκε ότι σύμφωνα με τις αρχέγονες αρχαιοελληνικές μυστηριακές αντιλήψεις, το πνευματικό στοιχείο και η ψυχή ζωτικοποιούν την ύπαρξη. Αυτή ακριβώς η αντίληψη ενυπάρχει αυτούσια στην αρχαία ελληνική φιλοσοφική σύλληψη όπου σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, στο έργο του "Περί Ψυχής" υποστηρίζεται ότι η ψυχή παρέχει στο ζωντανό ον εντός του οποίου εισέρχεται, την εμψυχωτική κίνηση και την αίσθηση. Η δε ψυχή του Κόσμου, τυγχάνει αλάνθαστη, όπως προκύπτει από τους "Νόμους" του Πλάτωνος. Ποιες είναι όμως οι ιδιότητες που χαρακτηρίζουν την Ψυχή; Η Ψυχή κατ’ αρχήν είναι αόρατη, νοητή και θεία διατείνεται ο μυσταγωγός Πλάτων στο "Φαίδωνα".Διάνοια και Ψυχή βρίσκονται σε άμεση συνάφεια. Μέσω της γυμναστικής και του χορού, η ψυχή επιδιώκει να εμφυτεύσει τους αμετάβλητους και ακατάβλητους νόμους της Αρμονίας εντός του σώματος το οποίο εμψυχώνοντας καλείται παράλληλα και να διαπλάσσει. Ας προσέξουμε την υψηλή αντίληψη της πλατωνικής διδασκαλίας για τον καθο- δηγητικό ρόλο που ασκεί η ψυχή, μία αντίληψη η οποία δικαιολογείται, βρίσκοντας άλλωστε την ιστορική της δικαίωση μέσα από την ανωτερότητα του ίδιου του Ελληνικού Πολιτισμού. Μέσα από τήν ύψιστη εμπειρία της πνευματικής καθοδηγήσεως του σώματος, καθίσταται αντιληπτή η ηγεμονική φύση της ψυχής. Γιατί όμως η ψυχή ενσαρκώνεται στην ύλη; Στο καίριο αυτό ερώτημα, προηγήθηκε η απάντηση, υποστηρίζοντας ότι μέσω των διαδοχικών ενσαρκώσεων η ψυχή σταδιακά τελειοποιείται, δηλαδή φροντίζει για τον εαυτό της, όπως αποφαίνεται ο Πλάτων στην Απολογία του Σωκράτους, στον Φαίδωνα αλλά και στους Νόμους. Παράλληλα, όμως, ο Πλάτων στον "Φαίδρο" μας αποκαλύπτει και έναν άλλο επιπρόσθετο και εξ’ ίσου σημαντικό ρόλο που ωθεί την ψυχή στην διαδικασία της ενσαρκώσεως. Η Ψυχή είναι επιφορτισμένη να εμψυχώνει αυτό που είναι στερημένο από ψυχή, δηλαδή εμψυχώνοντας τον προηγουμένως άψυχο άνθρωπο, του παρέχει τη δυνατότητα να ανυψωθεί στη Θεϊκή τάξη, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Ύπατου Δημιουργού, έχοντας μέσα του πλέον εμφωλεύσει ο σπινθήρας του Θείου Πνεύματος.
Η Αγία Γραφή το λέει καθαρά. Εκείνο που δίνει απροσμέτρητη αξία στον άνθρωπο είναι η αθάνατη ψυχή. Χάρη σ’ αυτήν ονομάσθηκε ο άνθρωπος βασιλιάς της κτίσεως, παιδί του Θεού, προορισμένος να ζήσει στην αιωνιότητα και να κληρονομήσει τη βασιλεία των ουρανών. Γι’ αυτή την ψυχή, τον ατίμητο θησαυρό, μιλούσε ο Κύριος και έλεγε: «Τι ωφελείται ο άνθρωπος αν κερδίσει όλο τον κόσμον, αλλά ζημιωθεί την ψυχή του;». Οι αναφορές της Αγίας Γραφής στην αθανασία της ψυχής και τη μετά θάνατο ζωή είναι αναρίθμητες. Νομίζουμε πως αρκεί να δούμε τι λέει το τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής για αυτό το θέμα: « Είδα κάτω από το ουράνιο θυσιαστήριο τις ψυχές εκείνων, που είχαν σφαγεί για το λόγο του Θεού και για την πίστη στο Χριστό… Και δόθηκε στον καθένα απ’ αυτούς στολή λευκή και τους ειπώθηκε να ξεκουραστούν ακόμη λίγο καιρό, μέχρι να ολοκληρώσουν και οι σύνδουλοί τους στη γη και οι αδελφοί τους που πρόκειται να σκοτωθούν όπως και αυτοί» (Αποκάλυψη). Είναι φανερό ότι αναφέρεται σε ψυχές ζωντανές και με πλήρη συνείδηση, που ζουν και επικοινωνούν μεταξύ τους. Παρόμοιες αλήθειες εκφράζουν και οι Πατέρες της Εκκλησίας. Η ψυχή, κατά το Μ. Αθανάσιο, είναι αυθυπόστατη και αυτοκίνητη. Αυτή κινεί το σώμα και η ίδια δεν κινείται από άλλη δύναμη. Επομένως αφού η ψυχή κινείται μόνη της και μετά την εκδημία της από το σώμα, μπορεί να κινείται με τις δικές της δυνάμεις. Διότι δεν είναι η ψυχή που πεθαίνει, αλλά επειδή αυτή αναχωρεί, πεθαίνει το σώμα. Αν το υλικό σώμα διαλύεται μετά το χωρισμό του από την ψυχή, όμως δεν ισχύει το ίδιο και για την πνευματική φύση της ψυχής. Αυτή εξακολουθεί να ζει. Η διδασκαλία του Χριστιανισμού είναι ξεκάθαρη. Τι άλλο μαρτυρεί η υπόσχεση του Χριστού στο μετανοημένο ληστή πάνω στο σταυρό; «Σήμερον μετ’ εμού έση εν τω παραδείσω». Συνδέει τη μία ζωή με την άλλη χωρίς να μεσολαβεί τίποτε. Ο ληστής ζήτησε από τον Κύριο να τον θυμηθεί. Και ο Χριστός του παραχωρεί θέση μαζί Του στον Παράδεισο. Και του την παραχωρεί όχι στο απώτερο μέλλον, αλλά στο άμεσο παρόν, σήμερα πριν ο ήλιος δύσει. Η ψυχή, λοιπόν, του πιστού, ευθύς μετά την εκδημία, μεταφέρεται σε τόπο όπου είναι ο Χριστός. Και όλα αυτά με πλήρη συνείδηση και εγρήγορση. Πώς αλλιώς θα ερμηνεύσουμε την επιθυμία του αποστόλου Παύλου, «επιθυμώ να πεθάνω και να είμαι μαζί με το Χριστό». Η άμεση αυτή κοινωνία και επικοινωνία των ψυχών με το Χριστό είναι γι’ αυτές πηγή χαράς, ειρήνης, αναπαύσεως. Προαπολαμβάνουν πνευματικά αγαθά, έως ότου αναστηθούν και τα σώματα άφθαρτα, για να συναπολαύσουν «ά οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσε και επί καρδίαν αναθρώπου ουκ ανέβη…». Βρίσκονται επομένως μακριά από τη χριστιανική διδασκαλία, όσοι νομίζουν ότι οι ψυχές φθείρονται ή εξαφανίζονται ή κοιμούνται ή ναρκώνονται ή μετασαρκώνονται μετά την εκδημία. Οι ψυχές και μετά το θάνατο του σώματος εξακολουθούν να ζουν, να αισθάνονται, να γνωρίζουν και να αναγνωρίζουν με πλήρη αυτοσυνειδησία. Η Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, λοιπόν, η ανάσταση των νεκρών και η κρίση, ο αιώνιος παράδεισος και η αιώνια κόλαση, είναι πράγματα βασικά και αναμφισβήτητα για τους χριστιανούς. Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός μίλησε γι’ αυτά, είναι η υπόσχεση που έδωσε στους ανθρώπους και δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να είναι ψέματα ή παραμύθια. Στο θέμα αναφέρεται ιδιαίτερα το τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής, η Αποκάλυψη, που έγραψε ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, ο μαθητής του Χριστού και συγγραφέας του κατά Iωάννην ευαγγελίου. Στα τελευταία κεφάλαιά της, η Αποκάλυψη μιλάει με έντονες περιγραφές γι’ αυτά τα θέματα και κλείνει με μια υπέροχη περιγραφή του παραδείσου και μια προσευχή για να ξανάρθει ο Κύριος γρήγορα, όπως υποσχέθηκε, να μην αργήσει. Σε πάρα πολλά ακόμη σημεία της Αγίας Γραφής αναφέρεται η επιστροφή του Ιησού Χριστού, η ανάσταση των νεκρών και η κρίση των ανθρώπων. Με την κρίση αυτή (που θα την κάνει ο ίδιος ο Χριστός ως βασιλιάς του κόσμου), θα τοποθετηθούμε τελικά, όλοι οι άνθρωποι, όλων των λαών και των θρησκειών, είτε σε αιώνιο παράδεισο είτε σε αιώνια κόλαση. Όλοι οι άνθρωποι, όλων των θρησκειών, θα κριθούν από το μοναδικό αληθινό Θεό, τον Ιησού Χριστό, και θα ζήσουν αιώνια στον ίδιο, παράδεισο και στην ίδια κόλαση με τους χριστιανούς. Δε θα κριθούν οι πιστοί κάθε θρησκείας από κάποιους δικούς τους θεούς, γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν άλλοι θεοί εκτός από ένα Θεό, την Αγία Τριάδα. Πώς όμως θα κριθούν οι πιστοί των άλλων θρησκειών; Βλέπουμε ότι σε όλες τις θρησκείες υπάρχουν καλοί και ταπεινοί άνθρωποι. Όμως στις διάφορες θρησκείες, έξω από την Ορθοδοξία, υπάρχουν επίσης και διδασκαλίες που ανακατεύουν την αλήθεια και το ψέμα, καθώς επίσης και λατρείες σε, «θεούς» σκληρούς, επικίνδυνους και σκοτεινούς. Όλα αυτά σίγουρα επηρεάζουν τη σωτηρία των ανθρώπων. Επίσης, λείπουν από εκεί το βάπτισμα, η θεία Μετάληψη, η εξομολόγηση και όλα τα εφόδια που προσφέρει ο Χριστός μέσω της Εκκλησίας για να γίνει άγιος ο άνθρωπος. Έτσι, ο ίδιος ο Χριστός έδωσε εντολή στους μαθητές Του και κατ’ επέκτασιν σε όλους μας να διαδίδουμε το μήνυμά Του σε όλους τους λαούς να μιλάμε για το Χριστό και την Eκκλησία Του σε όλους τους ανθρώπους, για να σωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι (κατά Ματθαίον ευαγγελίου). Αυτό μόνο μπορούμε να ξέρουμε με σιγουριά. Επιθυμία και αγώνας μας είναι να σωθούν όλοι οι άνθρωποι.
Πηγή: http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2013/01/blog-post_3186.html
https://xfd.gr/keimena/κοινωνία/αναζητήσεις/τι-σημαίνει-ότι-οι-ψυχές-είναι-αθάνατε
http://orthodoxanswers.gr/η-δευτέρα-παρουσία-η-ανάσταση-των-νεκρ/