Σάββατο 4 Ιουνίου 2016

Γεωργιος Καστριωτης : Ο τελευταίος Βυζαντινός Έλληνας βασιλιάς των Βαλκανιων

Ο Γεώργιος Καστριώτης ή Σκεντέρμπεης (1404 ή 1405 - 1468), γιος του Βυζαντινού άρχοντα Ιωάννη Καστριώτη και της Σέρβας πριγκίπισσας Βοϋσάβας υπήρξε μία ηρωική μορφή που κάτω από την πορφυρή σημαία με τον δικέφαλο αετό, την σημαία του Βυζαντίου, πολέμησε επί δεκαετίες κατά των Οθωμανών, με αμέτρητες νίκες. Το προσωνύμιο Σκεντέρμπεης το πήρε από τους Τούρκους που τον θεώρησαν ισάξιο με τον Μεγάλο Ισκαντάρ ή Σκεντέρ, δηλαδή τον Μέγα Αλέξανδρο. Η Αλβανία τον θεωρεί ως τον μεγαλύτερο εθνικό της ήρωα. Σύγχρονος του Καστριώτη υπήρξε ο Marinus Barletius λατινόφωνος ιερέας, μελετητής της ιστορίας, της κλασσικής λογοτεχνίας και της λατινικής γλώσσας. Ο Μπαρλέτι γεννήθηκε στην Σκόδρα που ήταν κτήση Βενετικής Δημοκρατίας, ακολούθησε τον Καστριώτη στους αγώνες του όπου έχασε και τους γονείς του. Κατέγραψε τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν. Με τον θάνατο του Καστριώτη αναχώρησε για την Ιταλία όπου το 1508 εξέδωσε στα λατινικά το έργο του με τίτλο “Historia de vita et gestis Scanderbergi, Epirotarum principis” δηλαδή «Η ιστορία της ζωής και των έργων του Σκεντερμπέη, πρίγκηπα των Ηπειρωτών». Πράγματι ο Καστριώτης έτσι αποκαλείτο και έτσι αποκαλούσε εαυτόν. Εξάλλου την εποχή εκείνη δεν υπήρχε αλβανικό έθνος και αλβανική εθνική συνείδηση. Μόνο η γλώσσα που θα αποκληθεί αργότερα arberi, αρβανίτικα και αιώνες μετά Σκιπετάρικα είχε αρχίσει να διαμορφώνεται σαν μία γλώσσα συνεννόησης ανάμεσα σε αλλόφυλλα και αλλόγλωσσα στοιχεία που κατοικούσαν σε διάφορες περιοχές των νότιων και δυτικών Βαλκανίων. Η καταγωγή του θεωρείται σερβο-ελληνική. Ο Ιωάννης Καστριώτης (1437 έως 1440) βυζαντινος ήταν Βυζαντινός  άρχοντας, πατέρας του εθνικού ήρωα Γεωργιου Καστριωτη και παππούς του Ιωάννη, γιου του Γεωργιου Καστριωτη. Πηγή του 1366 αναφέρει κάποιον Καστριώτη ως κεφαλή (διοικητή) της ακρόπολης του Αυλώνα της Ηπείρου. Ο σύγχρονος ιστορικός John V. A. Fine θεωρεί αυτό το πρόσωπο πιθανό πρόγονο του Ιωάννη Καστριώτη. Ο συγγραφέας Σαράντος Καργάκος πιστεύει ότι ο αρχηγέτης της σχετιζόταν με την περιοχή της Ηπείρου. Παντρεύτηκε τη σερβικής καταγωγής Βοϊσάβα, γόνο της βασιλικής οικογένειας των Μπράνκοβιτς. Μαζί της απέκτησε εννέα παιδιά. Το 1423 οι Τούρκοι είχαν ήδη τελειώσει τη δική τους δυναστική σύρραξη και εξαπέλυσαν μεγάλη επίθεση, αποτέλεσμα της οποίας ήταν οι επαναφορά των Βυζαντινών οικογενειών της Ηπείρου Καστριωτη και Αριανιτη στην υποτέλεια προς τον Σουλτάνο. Ως εγγύηση για τη νομιμοφροσύνη του, ο Ιωάννης Καστριώτης έστειλε τους γιους του ως ομήρους στην οθωμανική πρωτεύουσα, Αδριανούπολη, το 1423. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Γεώργιος, μετέπειτα γνωστός ως Σκεντέρμπεης, ο οποίος εξισλαμίστηκε και ανήλθε σε υψηλά στρατιωτικά αξιώματα. Ο Ιωάννης Καστριώτης πέθανε το 1437, ως μοναχός με το όνομα Ιωακείμ, στη ορθόδοξη Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους, γεγονός που μαρτυρά τις μακρόχρονες και στενές σχέσεις των αυτών Βυζαντινών φεουδαρχών με το σερβικό αυτό μοναστήρι. Τότε ο Σουλτάνος έδωσε εντολή στον Όθωμανό κυβερνήτη της Κρόια να αφαιρέσει και τις τελευταίες κτήσεις από την οικογένεια του Καστριώτη. Όμως, το 1443, ο Γεωργιος Καστριωτης, εξοργισμένος από τη μεταχείριση των Τούρκων προς την οικογένειά του, επαναστάτησε και, για περίπου 2 δεκαετίες, έγινε η κεντρική μορφή της αντίστασης κατά των Οθωμανών στην Ήπειρο. Κατά την ήττα των Οθωμανών στη Νις της Σερβίας το 1443, ο Σκεντέρμπεης εγκατέλειψε τους Τούρκους και επέστρεψε στην Αλβανία την οποία κατά μεγάλο μέρος είχαν καταλάβει οι Τούρκοι.  Ο Σκεντέρμπεης τέθηκε επικεφαλής συνομοσπονδίας χριστιανών ηγεμόνων το 1444 και απελευθέρωσε την πατρίδα του από την τουρκική κατοχή, η οποία είχε ολοκληρωθεί μόλις το 1430. Ο Σκεντέρμπεης κατάφερε να ξεσηκώσει μόνο τους ορεσίβιους της Αλβανίας, ανεξαρτήτως γλώσσας, ενώ οι μεγάλες πόλεις δεν τον ακολούθησαν γιατί ήταν ικανοποιημένες από τη τάξη που επικρατούσε υπό τη βενετική ή οθωμανική διοίκηση. Ο Σκεντέρμπεης κατάφερε να ελέγξει την ύπαιθρο και ορισμένα κάστρα. Η περιοχή που έλεγχαν οι επαναστάτες του Σκεντέρμπεη ήταν μια λωρίδα επικράτειας, γύρω από την Κρούγια, την κοιλάδα Ματη και τη Δίβρη, και στη νότιο-κεντρική Αλβανία την ενδοχώρα του Δυρραχίου και κατά μήκος του ποταμού Γενουσου. Κατά την περίοδο 1444–1466, απέκρουσε 13 τουρκικές εισβολές, είχε αναγνωριστεί ως αρχηγός όλων των ντόπιων φυλών. Ένα μήνα μετά την Συνθήκη της Γαετας, στη οποία έγινε υποτελής του Αλφονσου σε αντάλλαγμα στρατιωτικής βοήθειας, στις 21 Απριλιου του 1421 ο Γεωργιος Καστριωτης παντρεύτηκε την Ανδρονικη Αριανιτη Κομνηνη, στο Ελληνορθόδοξο μοναστήρι της Αρδενιτσας, στο Φιερι, κοντά στην αρχαία ελληνική αποικία της Απολλωνιας στην Βόρεια Ήπειρο. Η αδερφή της παντρεύτηκε τον Σερβο ηγεμόνα Στέφανο Μπρανκοβιτς. Η δυναστεία των Αριανιτη κατάγεται από τον Βυζαντινό στρατηγό Δαυιδ Αριανιτη που υπηρέτησε στην Θεσσαλονίκη και στα Σκοπια και πολέμησε τους Βούλγαρους την εποχή του Βουλγαροκτονου. Επίσης συνδέονται με την Αυτοκρατορική βυζαντινή οικογένεια των Κομνηνων. Περί τη δεκαετία του 1450  ο Γεωργιος Καστριωτης επιχείρησε να αναλάβει τη γενική αρχηγία των παλαιών μεγάλων φατριών οι οποίες και αντέδρασαν. Η λεγόμενη "Λίγκα του Λέτσε", που ήταν μόνο μια στρατιωτική συμμαχία. Σταδιακά ο Σκεντέρμπεης αναζήτησε συμμαχίες αλλού. Για παράδειγμα, το 1451, ζήτησε τη συμμαχία του βασιλιά Αλφόνσου της Νάπολης. Τον ακολούθησαν Αλβανοί, Σέρβοι, Έλληνες και Βλάχοι. Ο Γ. Καστριώτης βρήκε στήριξη από αυτούς που βγήκαν χαμένοι από την οθωμανική διείσδυση, δηλ. τις παλιές μεγάλες οικογένειες που ήθελαν να επανακτήσουν τη γη τους, και τους ορεσίβιους που δεν ήθελαν να πληρώνουν φόρους ούτε να έχουν Οθωμανούς δικαστές. Ο αγώνας του Σκεντέρμπεη σε μεγάλο βαθμό ήταν προϊόν του ανταγωνισμού μεταξύ του σουλτάνου και των μεγάλων Βυζαντινών τιμαριωτών στην Αλβανία κατά τον 15ο αι. Οι επιτυχίες του του έδωσαν ηρωική φήμη στη Δυτική Ευρώπη, δεν κατόρθωσε όμως να λάβει ανάλογη οικονομική και στρατιωτική ενίσχυση, την οποία προσπάθησε να εξασφαλίσει επισκεπτόμενος τη Ρώμη και τη Νάπολη, τον χειμώνα του 1466-7. Εκεί εντυπωσίασε με το παρουσιαστικό του και την απλότητα των τρόπων του, χωρίς όμως να του προσφερθεί τελικά αξιόλογη βοήθεια. Το 1463 συμμάχησε με τη Βενετική Δημοκρατία ενώ υποστηρίχτηκε και από το Βασίλειο της Νάπολης και το Βατικανό, το οποίο του έδωσε τον τιμητικό τίτλο του στρατηγού της Αγίας Έδρας. Ο Μωάμεθ Β΄ είχε αρχίσει να πιστεύει ότι ο Σκεντέρμπεης είχε μαγικές ικανότητες και είχε ζητήσει στις διαπραγματεύσεις ως δώρο το σπαθί του. Ο Καστριώτης το έδωσε αλλά ο πρεσβευτής το επέστρεψε μετά από λίγο καιρό, λέγοντάς του ότι του έδωσε ένα κοινό σπαθί και όχι το πραγματικό, μαγικό του σπαθί που σκότωνε τους εχθρούς όπως κανένα άλλο. Ο Σκεντέρμπεης απάντησε με χιούμορ: «Έστειλα στον σουλτάνο το καλύτερο σπαθί μου. Δεν μπορούσα όμως να στείλω και το χέρι μου»!  Ο Σκεντέρμπεης κλείστηκε στην Κρόϊα και άντεξε στις επιδρομές του στρατού του Μωάμεθ. Επιχείρησε να ενώσει τους χριστιανούς ηγεμόνες και να οδηγήσει τους ιππείς για ακόμη μια φορά, αλλά η ελονοσία τον κράτησε στον κρεβάτι. Τότε, οι  σωματοφύλακές του ύψωσαν στην παράταξη το δοξασμένο του λάβαρό του. Οι Τούρκοι και μόνο στη θέα του έχασαν τη μάχη και τράπηκαν σε φυγή. Πέθανε ανίκητος το 1468, στο βενετοκρατούμενο Αλέσιο (Λέζα). Επιτυχίες ανάλογες με τις δικές του, δεν υπήρξαν μετά τον θάνατό του. Το 1478, η Κρούγια, το προπύργιο του Καστριώτη, έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Μέχρι το 1506, ολόκληρη η περιοχή, η οποία σήμερα ανήκει στην Αλβανία, περιήλθε και πάλι στην κατοχή τους. Ο Ιωάννης Καστριώτης με τις δυνάμεις του και αυτές του Κροκόδειλου Κλαδά, ενώνονται με δυνάμεις άλλων Ηπειρωτων στρατιωτικών και δοκιμάζουν την τύχη τους στην περιοχή του Αυλώνα, όπου γνωρίζουν συντριπτική ήττα και το πράγμα φαίνεται να οδηγείται σε οικτρή αποτυχία. Ο θάνατος όμως του σουλτάνου Μωάμεθ Β' του Πορθητή και οι διενέξεις που ακολουθούν για την διαδοχή του υποχρεώνουν τον διοικητή της περιοχής να σπεύσει προς την Κωνσταντινούπολη. Η συγκυρία αυτή επαναφέρει τον ενθουσιασμό και την ελπίδα στους επαναστάτες της Χιμάρας και έτσι ο Κλαδάς μαζί με τον Ιωάννη Καστριώτη και τους άλλους σε λίγες μέρες κυριεύουν όλη την περιοχή της Χιμάρας και απομονώνουν τον τοπικό Τούρκο στρατιωτικό διοικητή στο φρούριο του Σοποτού. Ο νέος μπεηλέρμπεης της Ρούμελης Σουλεϊμάν που προσπάθησε με 3.000 στρατιώτες να βοηθήσει τους κλεισμένους στο φρούριο του Σοποτού πέφτει σε ενέδρα του Κλαδά, συλλαμβάνεται αιχμάλωτος και στέλνεται ως όμηρος στον δούκα της Καλαβρίας. Τελικά το φρούριο του Σοποτού πέφτει στα χέρια των επαναστατών (1481) και ο Ιωάννης Καστριώτης διορίζεται διοικητής της Χιμάρας εν ονόματι του βασιλιά της Νεαπόλεως. Τελικά όμως μέσα στους γενικότερους συμβιβασμούς και τις εκατέρωθεν αμοιβαιότητες η περιοχή της Χιμάρας θα επανέλθει το 1492 και πάλι υπό τουρκική κατοχή, ενώ οι Χιμαριώτες θα γνωρίσουν άγριες διώξεις από τις δυνάμεις του μεγάλου βεζίρη.
Πηγή: http://www.himara.gr
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Γκιόν_Καστριότι
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Σκεντέρμπεης
http://www.mixanitouxronou.gr/skentermpeis-o-thrilikos-iroas-tis-alvanias-legotan-giorgos-kastriotis-itan-gios-christianou-ke-katatropose-tous-tourkous/
http://www.mani.org.gr/istor/klad2/kladas_arthro.htm

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου