Η αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία είναι το πολίτευμα που δικαιούνται κυριολεκτικά και απόλυτα να αποκαλείται δημοκρατία. Μόνο σ' αυτό ο "δήμος" (λαός) "κρατεί" (έχει, την εξουσία). Κανένα άλλο σημερινό δεν δικαιούται κάτι τέτοιο. Αρκετές πλάνες συνδέουν την αθηναϊκή δημοκρατία με τον Περικλή. Οι τρεις, πιο διαδεδομένες, είναι ότι ο Περικλής εγκαθίδρυσε τη δημοκρατία, ήταν για πολλά χρόνια "πρόεδρος" ή "πρωθυπουργός" της και διοικούσε περίπου δικτατορικά (το τελευταίο επειδή ο Θουκυδίδης, αυτός ο ανυπέρβλητος δάσκαλος της πολιτικής και ιστορικής σκέψης, γράφει ότι "εγίγνετό τε λόγω μεν δημοκρατία, έργω δε υπό του πρώτου ανδρός αρχή"). Ας ξεκαθαρίσουμε πρώτα τις πλάνες αυτές. Ο Περικλής ολοκλήρωσε, ασφαλώς, τους δημοκρατικούς θεσμούς και συνέβαλε αποφασιστικά, ως πράγματι μέγας πολιτικός άνδρας, στην άψογη λειτουργία τους κατά το μακρό χρόνο της θητείας του. Ομως οι "πατέρες της δημοκρατίας", που προηγήθηκαν, ήταν ο Σόλων, ο Κλεισθένης και ο Εφιάλτης, κυρίως δε οι δύο τελευταίοι. Ο Περικλής δεν ήταν "πρόεδρος" ή "πρωθυπουργός". Εκλεγόταν ως στρατηγός (μαζί με άλλους 9) για ένα μόνο χρόνο θητείας και επανεκλεγόταν από το λαό στο αξίωμα αυτό επί δεκαετίες. Και, βέβαια, δεν φανταζόταν ότι μερικοί θα τον αποκαλούσαν κάποτε "δικτάτορα". Οπως δεν το φανταζόταν κι ο Θουκιδίδης, όταν κατέγραφε το γεγονός της "υπό του πρώτου ανδρός αρχής" σε μία παράγραφο όπου αποτιμά τις εξαιρετικές πολιτικές ικανότητες και την αρετή του Περικλή. Η "ενός ανδρός αρχή" του Περικλή είχε την παρατεταμένη και κατ' έτος ανανεούμενη έγκριση του λαού. Άλλωστε ο Θουκιδίδης επιφυλάσσει μόνο στον Περικλή τη μοναδικότητα της "δημηγορίας" χωρίς αντίλογο -όλες οι άλλες δημηγορίες είναι αμφίπλευρες- κι αυτό λέει πολλά για την εκτίμηση του Θουκυδίδη στο πρόσωπό του. Η δημοκρατία δεν "φύτρωσε" ξαφνικά στην ελληνική πολιτική σκέψη. Τα πρώτα σπέρματά της ανάγονται στην αυγή της εμφάνισης του λαού αυτού, στη μυθολογία του. Δεν είναι του παρόντος να αρχίσουμε από εκεί. Θα σταθούμε μόνο σε ένα γεγονός: η "εκκλησία του δήμου" υπάρχει και λειτουργεί πολύ πριν εμφανιστεί η δημοκρατία. Έστω και αν οι δικαιοδοσίες της είναι, ακόμη, πολύ περιορισμένες: να εγκρίνει ή όχι τις προτάσεις των βασιλέων ή άλλων αρχόντων. Η Αθήνα δεν ήταν, τότε, η μοναδική δημοκρατική πολιτεία. Όμως το υπόδειγμα που προσέφερε ήταν τόσο τέλειο, που περιττεύει η αναφορά και σε άλλα. Ο Σόλων ήταν ο πρώτος που αναμόρφωσε ριζικά τους πολιτικοκοινωνικούς θεσμούς στην Αθήνα (594-593 π.Χ.). Με μια σειρά από επαναστατικά επανορθωτικά μέτρα, που όλα μαζί ονομάστηκαν "σεισάχθεια" (απόσειση βαρών) επανέφερε την κοινωνική γαλήνη: ακύρωσε τις οφειλές προς το δημόσιο ή ιδιώτες, κατάργησε το δανεισμό "επί σώμασιν", απελευθέρωσε όσους πολίτες είχαν δουλωθεί και αμνήστευσε τα αδικήματα που επέφεραν απώλεια των πολιτικών δικαιωμάτων. Στο καθαρά πολιτικό επίπεδο (όπου ενεργοί πολίτες ήταν μόνον όσοι ανήκαν στις δύο ανώτερες τάξεις των "ευγενών") έδωσε πολιτικά δικαιώματα και στην τελευταία τάξη, τους "θήτες", έδωσε στην εκκλησία του δήμου το δικαίωμα εκλογής αρχόντων και καθιέρωσε την τακτική σύγκλησή της, ίδρυσε δεύτερη βουλή (επί πλέον της προύπάρχουσας βουλής του -Αρείου Πάγου) αποτελούμενη από 400 πολίτες (100 από κάθε φυλή) με προβουλευτική (εισηγητική) αρμοδιότητα, ίδρυσε λαϊκά δικαστήρια με δικαίωμα προσφυγής σ' αυτά όσων δεν ήθελαν να δικαστούν από τους άρχοντες και έδωσε δικαίωμα στους πολίτες να κινούν δίκη κατά οποιουδήποτε (και άρχοντα) που βλάπτει οποιονδήποτε (και δούλο). Ηταν, ασφαλώς, πολλές και ριζοσπαστικές οι αλλαγές αυτές. Και δίκαια θεωρήθηκε από πολλούς ο Σόλων ως "πατέρας της δημοκρατίας" (ο Αριστοτέλης γράφει ότι -από τον Σόλωνα "αρχή δημοκρατίας εγένετο"). Ωστόσο, παρέμενε ακόμη πολύς δρόμος να διανυθεί. Στις ανώτατες δημόσιες θέσεις εκλέγονταν μόνο πρόσωπα από τις δύο ανώτερες τάξεις των ευγενών ("πεντακοσιομέδιμνοι" και "ιππείς") ενώ από τις υπόλοιπες δύο τάξεις, οι μεν "ζευγίτες" ήταν εκλόγιμοι μόνο σε κατώτερες αρχές ενώ οι "θήτες" σε καμμία. Το πολίτευμα παρέμενε "τιμοκρατικό". Ο Κλεισθένης ήταν αυτός που μεταρρύθμισε ριζικά το αθηναϊκό πολίτευμα (508-507 π.Χ.) και σφράγισε το δημοκρατικό του χαρακτήρα. Προχώρησε σε τρία, καίρια πολιτικά επίπεδα. Στα θεμέλια της πολιτείας, περιόρισε τη δυνατότητα επηρεασμού των ασθενεστέρων πολιτών και μείωσε τις τοπικιστικές τάσεις. Στη διοίκηση, μετέφερε στη λαϊκή Βουλή τις εξουσίες των αρχόντων. Στην κορυφή, απογύμνωσε από όλες τις εξουσίες τον "επώνυμο άρχοντα", ένα πρόσωπο φύσει και θέσει πολύ ισχυρό, υποκαθιστώντας τον με ένα απλό βουλευτή-πολίτη, που κληρωνόταν στη θέση αυτή για μία μόνο ημέρα. Το δυσκολοτερο από τα εγχειρήματα αυτά ήταν το πρώτο. Για να το επιτύχει, ο Κλεισθένης επινόησε και έθεσε σε εφαρμογή μια πραγματική πολιτικο-κοινωνική ανατροπή. Μέχρι τότε, οι πολίτες υπάγονταν σε 4 φυλές, καθεμιά από τις οποίες ήταν ένωση "φρατριών" (αδελφοτήτων κοινής καταγωγής) και χωριζόταν, πληθυσμιακά σε 3 "τριττυές" (1/3 φυλής άρα 1/12 του πληθυσμού). Αθηναίος πολίτης γινόταν μόνον όποιος ανήκε σε κάποια φρατρία και η ιδιότητα του μέλους της φρατρίας δεν ήταν επίκτητη αλλά συγγενης. Ο Κλεισθένης παρέκαμψε τις παραδοσιακές φρατρίες και φυλές. στη θέση των φρατριών εισήγαγε, γαι την εκλογική διαδικασία, τους δήμους [150 - 170 συνολικά], οι οποίοι κατανεμήθηκαν σε 10 ομάδες, που ονομάστηκαν επίσης φυλές. Επειδή οι νέες, τεχνητές φυλές θα χρησίμευαν ως εκλογικές λέσχες, γαι να επιτευχθεί ο σκοπός της μεταρρύθμισης έπρεπε οι φυλές α) να έχουν ίσο περίπου αριθμό εκλογέων β) να μην εκφράζουν τοπικιστικές τάσεις και συμφέρονται των εκλογέων και γ) να εμπο δίζουν την άσκηση πιέσεων στους εκλογείς από τοπικούς παράγοντες, Το σχήμα που θεσμοθετήθηκε, γαι να εξασφαλιστούν οι τρείς αυτές προυποθέσεις, προέβλεπε το χωρισμό της αθηναϊκής επικράτειας σε τρείς περιοχές: το "άστυ", την "παραλία" και τη "μεσογαία". Με πληθυσμιακά κριτήρια, οι δήμοι κάθε περιοχής υπήχθησαν σε 10 (ισάριθμες προς τις φυλές) νέες "τριττύες", ώστε όλες οι κατά περιοχή τριττύες να έχουν ίσο περίπου αριθμό εκλογέων. Έπειτα από κλήρωση, κάθε φυλή απαρτίστηκε από τρείς τριττύες, μία του άστεος μία της παραλίας και μία της μεσογαίας. Η διασπορά ήταν πλήρης. Κάθε φυλή αναλάμβανε την "πρυτανεία" για το 1/10 του έτους, δηλαδή για 36 περίπου ημέρες. Γιατί λοιπόν ο Κλεισθένης δεν δημιούργισε 12 νέες φυλές, αντί 10, ώστε το πολιτικό "ημερολόγιο" να συμπίπτει με το πραγματικό και καθε μιά φυλή να πρυτανεύει επί ένα μήνα; Διότι τότε, καθεμιά από τις 12 νέες φυλές θα περιλάμβανε το 1/12 του πληθυσμού, αρά θα συνέπιπτε με την παλαιά τριττύ (τριττύς=1/3 της καθεμιάς από τις 4 παλαιές φυλές = 1/12 πληθυσμού) και οι πολιτικο-κοινωνικές δομές θα παρέμεναν αναλλοίωτες. Με τη μεταρρύθμιση του Κλεισθένη διαμορφώθηκε ο βασικός κορμός της αθηναϊκής δημοκρατίας. Η εκκλησία του δήμου όχι μόνον απορρίπτει η τροποποιεί τις προτάσεις των αρχόντων και δέχεται προτάσεις πολιτών, αλλά και επικυρώνει ή ακυρώνει θανατικές καταδίκες δικαστηρίων, ακόμη και του Αρείου Πάγου. Η Βουλή διευρύνεται (500 μέλη, 50 από κάθε φυλή) και, πέραν της προβουλευτικής της αρμοδιότητας, αναλαμβάνει, σε σύμπραξη με τους άρχοντες, και τη διοίκηση της πολιτείας. Δίνονται πολιτικά δικαιώματα σε νέους πολίτες θεσπίζεται ο "οστρακισμός". Τόσο οι φυλές όσο και οι δήμοι αποκτούν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, με δική τους εκκλησία, αιρετές/κληρωτές αρχές, περιουσία, ταμείο και αρχεία. Μόνον οι τριττύες έχουν απλούστερη οργάνωση, ενώ οι παλαιές φυλές και φρατρίες, απογυμνωμένες από κάθε πολιτική εξουσία, παραμένουν για παραδοσιακούς και μόνο λόγους. Η Κλεισθένεια δημοκρατία είναι πια ολοκληρωμένη κατά τα δύο από τα τρία θεμέλια βάθρα της: η "ισηγορία" και "ισονομία" έχουν εξασφαλιστεί. Πάσχει μόνο το τρίτο βάθρο: η "ισοκρατία" (ισότητα ισχύος των πολιτών). Κι αυτό ακριβώς ανέλαβε να ολοκληρώσει ο Εφιάλτης με τον Περικλή κάποιες δεκαετίες μετά.
Η αρχαία Αθήνα πρωταγωνίστησε στους Περσικούς πολέμους, ηγήθηκε της συμμαχίας της Δήλου, καθώς και της μιας από τις δύο συμμαχίες οι οποίες συγκρούστηκαν κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Λίγο μετά την λήξη των Περσικών πολέμων η Πανελλήνια συμμαχία που είχε συσταθεί το 481 με σκοπό την αντιμετώπιση των Περσών διασπάστηκε. Κύρια αιτία ήταν η συνέχιση του πολέμου κατά των Περσών από πλευράς Αθηναίων, ενώ οι Πελοποννήσιοι δεν επιθυμούσαν την συνέχιση των πολεμικών επιχειρήσεων. Έτσι όταν οι Αθηναίοι έπλευσαν στον Ελλήσποντο για να ελευθερώσουν τις ελληνικές πόλεις της περιοχής, οι Σπαρτιάτες με τους υπόλοιπους Πελοποννήσιους αποχώρησαν. Χωρίς την βοήθεια των υπόλοιπων Ελλήνων οι Αθηναίοι προχώρησαν στην πολιορκία της Σηστού και την κατέλαβαν το 478 π.Χ. Την ίδια χρονιά ή πιθανόν ένα χρόνο μετά, το 477 π.Χ. η Αθήνα προχώρησε στην ίδρυση της Δηλιακής συμμαχίας ή πρώτης Αθηναϊκής συμμαχίας. Μετά τη λήξη των Μηδικών πολέμων η Αθήνα εκμεταλλευόμενη τις νέες συνθήκες της εποχής, κυρίως όμως το φόβο των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας και του Αιγαίου για τον περσικό κίνδυνο και τη δυσαρέσκειά τους προς τη Σπάρτη -εξαιτίας της αποτυχημένης εκστρατείας του σπαρτιάτη στρατηγού Παυσανία εναντίον των Περσών (478 π.Χ.)- ανέλαβε την πρωτοβουλία να ενώσει όλες τις ελληνικές πόλεις και να δημιουργήσει το 478/7 π.Χ. τη Δηλιακή ή Α' Αθηναϊκή συμμαχία. Πρόφαση για τη δημιουργία της συμμαχίας ήταν να εκδικηθούν οι Έλληνες τους Πέρσες για τις καταστροφές που έπαθαν κατά τους Μηδικούς πολέμους. Κύρια επιδίωξή τους όμως, ήταν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους και να απελευθερώσουν τις ελληνικές πόλεις που βρίσκονταν κάτω από την περσική κυριαρχία. Θα διατηρούσαν μια κοινή επιθετική και αμυντική πολιτική και για το λόγο αυτό ορκίστηκαν να έχουν όλα τα μέλη της συμμαχίας τους ίδιους εχθρούς και φίλους. Αρχικά, συμμετείχαν περίπου εκατόν σαράντα πόλεις, οι οποίες σύμφωνα με την κατάταξή τους στους φορολογικούς καταλόγους της Αθήνας, χωρίζονταν σε πέντε γεωγραφικές περιφέρειες: την Ιωνία, τον Ελλήσποντο, τη Θράκη, την Καρία και τα Νησιά. Οι πόλεις θα ήταν αυτόνομες και ισόψηφες, θα διατηρούσαν δηλαδή τους νόμους τους και θα είχαν τον ίδιο αριθμό ψήφων, ώστε να μην επηρεάζονται οι αποφάσεις της συμμαχίας μόνον από τις ισχυρότερες πόλεις. Καθορίστηκε ο αριθμός των πλοίων που θα διέθεταν οι σύμμαχοι, όπως η Λέσβος, η Χίος και η Σάμος και το ποσό του φόρου που θα κατέβαλλαν οι πόλεις που δε διέθεταν ναυτικό. Η είσπραξή του ανατέθηκε σε δέκα οικονομικούς αξιωματούχους, τους "Ελληνοταμίες", που θα ήταν αθηναίοι πολίτες, θα εκλέγονταν από την Εκκλησία του δήμου και θα ήταν υπόλογοι σε αυτήν. Ως τόπος για τη συνάντηση των αντιπροσώπων των σύμμαχων πόλεων και για τη φύλαξη του ταμείου τους, επιλέχτηκε το ιερό του Απόλλωνα στη Δήλο. Την επιλογή αυτή επέβαλαν λόγοι θρησκευτικοί, καθώς αποτελούσε κέντρο λατρείας των ιωνικών πόλεων, πολιτικοί, επειδή δεν είχε ιδιαίτερες πολιτικές φιλοδοξίες το ιερό του Απόλλωνα στη Δήλο, αλλά και πρακτικοί, αφού ήταν λιμάνι και βρισκόταν σε κεντρικό σημείο του Αιγαίου. Όταν αργότερα το ταμείο μεταφέρθηκε στην Αθήνα, τοποθετήθηκε μέσα στον Παρθενώνα. Με την ίδρυση της συμμαχίας αυτής οι Αθηναίοι επισφράγισαν την υπεροχή τους στην θάλασσα. Μετά το τέλος των Περσικών πολέμων και την αποχώρηση των Περσών η Αθήνα ήταν κατεστραμμένη πόλη. Την περίοδο αυτή άρχισε η ανέγερση των τειχών της πόλης. Η Σπάρτη αντέδρασε στην ανέγερση των τειχών και απαίτησε από τους Αθηναίους να μην προχωρήσουν στην οχύρωση της πόλης. Ο Θεμιστοκλής τότε πήγε στην Σπάρτη για να διαπραγματευτεί το θέμα δίνοντας εντολή στους Αθηναίους να συνεχίσουν την ανέγερση των τειχών. Ο ίδιος καθυστέρησε τις διαπραγματεύσεις με τους Σπαρτιάτες μέχρι το τείχος να φτάσει σε ένα ικανό ύψος για να αποκρούσει επιθέσεις και τότε τους αποκάλυψε πως η Αθήνα έχει ήδη τειχιστεί. Στην συνέχεια οχυρώθηκε και ο Πειραιάς. Στα χρόνια μετά τη λήξη των Περσικών πολέμων κυριαρχούσε στην πολιτική σκηνή της Αθήνας, ο Θεμιστοκλής. Ακολουθεί η βιογραφία των δύο μεγάλων πολιτικών αντιπάλων κατά την γέννηση της αθηναϊκής ηγεμονίας, του Θεμιστοκλή και του Αριστειδη.
Πολλοί συγγραφείς της αρχαιότητας ασχολήθηκαν εκτενώς με το φαινόμενο "Θεμιστοκλής", προσπαθώντας να ερμηνεύσουν πώς ο γιος ενός πένητα Aθηναίου κατόρθωσε να πετύχει τόσα πολλά. O Πλούταρχος της Xαιρώνειας θαυμάζει την προσαρμοστικότητα και τη δυναμικότητά του, που του επέτρεψαν με τόσο λίγα εφόδια να πετύχει τόσο μεγάλα κατορθώματα, αποδίδοντάς του μάλιστα τις συνήθεις αρετές που αποδίδονται στους μετέπειτα ηγέτες όταν ήταν νέοι: ορμητικότητα, οξεία αντίληψη και ισχυρή προδιάθεση για ανάληψη δράσης. Ο Θεμιστοκλής ανήκει σε εκείνη τη μικρή ομάδα ανθρώπων που με τις πράξεις τους καθόρισαν το μέλλον της ανθρωπότητας. Oχι άδικα, η ναυμαχία της Σαλαμίνας θεωρείται από τους περισσότερους Δυτικούς ιστορικούς ως το κομβικό σημείο στην αιώνια διαμάχη Aνατολής - Δύσης (ή, για να το πούμε με αρχαιοελληνικούς όρους, Aσίας και Eυρώπης). Aπό τον Kρήζυ έως τον Xάνσον, οι δυτικοί ιστορικοί υμνούν τη ναυμαχία της Σαλαμίνας ως εκείνη που καθόρισε ότι ο ελληνικός κόσμος, που ήταν και ο "πατέρας" του "δυτικού πολιτισμού", θα επιβίωνε της αρχαιότητας αυτοτελής, αυτοκέφαλος και ανεξάρτητος, θα αφηνόταν να δημιουργήσει το "κλασικό θαύμα" και να θέσει τις βάσεις για την επιστημονική σκέψη που θα κυριαρχούσε αιώνες μετά. Aν υποκύψουμε στις θελκτικές αυτές σειρήνες της "Δύσης" και δώσουμε στη ναυμαχία της Σαλαμίνας το βάρος που προκύπτει εξ αυτών των διαπιστώσεων, τότε ο Θεμιστοκλής του Nεοκλέος ο Aθηναίος, οι πράξεις του οποίου κυρίως έδωσαν τη νίκη στον ενωμένο ελληνικό στόλο, ανάγεται σε μία από τις πλέον επιδραστικές φυσιογνωμίες στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ποιος ήταν αυτός ο μεγάλος άνδρας, ο πραγματικός αρχιτέκτονας του ελληνικού θριάμβου; O Θεμιστοκλής γεννήθηκε είτε το 527 είτε το 525 π.X., γιος του Nεοκλή - ενός πολίτη για τον οποίο δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτε - και μίας "βάρβαρης", αφού η μητέρα του ήταν από τη Θράκη ή την Kαρία. O Θεμιστοκλής είναι ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα ραγδαίας ανόδου, κοινωνικής και πολιτικής, που επιτρέπει ένα δημοκρατικό πολίτευμα, αφού η οικογένειά του ήταν μάλλον ασήμαντη και δεν ανήκε στην παραδοσιακή αθηναϊκή αριστοκρατία. Eξαιτίας αυτής της καταγωγής του, η μόρφωσή του δεν ήταν αυτή που λάμβαναν συνήθως οι γόνοι της αθηναϊκής άρχουσας τάξης, ωστόσο, φαίνεται ότι κατόρθωσε να μορφωθεί πέρα από τα όρια της τάξης του. Εξαιτίας του ότι η οικογένειά του δεν ήταν αρκετά σημαντική, υπάρχει και μία έλλειψη επαρκών αναφορών για τα παιδικά και νεανικά χρόνια του. Tο πρώτο σημαντικό γεγονός στο οποίο φέρεται να έχει λάβει μέρος είναι η μάχη του Mαραθώνα, κάποιες πηγές μάλιστα τον θέλουν να είναι στρατηγός της φυλής του. Aυτό δεν επιβεβαιώνεται από άλλες πηγές και έτσι μπορεί να πρόκειται για μεταγενέστερο εφεύρημα. Kαθώς ήδη πριν από τον Mαραθώνα είχε ξεκινήσει την πολιτική του καριέρα, είναι πιθανόν να είχε υπηρετήσει ως "άρχων" λίγα χρόνια νωρίτερα. Πάντως, ακόμη δεν ήταν κεντρικό πρόσωπο της αθηναϊκής πολιτικής σκηνής. Ωστόσο, είχε επιδείξει μία προσήλωση στο μεγαλείο και μία φιλοδοξία που έφθανε στα όρια του τυχοδιωκτισμού. H πλέον χαρακτηριστική της φιλοδοξίας του μαρτυρία είναι η περίφημη φράση που φέρεται να είπε, φθονώντας τη δόξα του ηγέτη των Eλλήνων στο Mαραθώνα, του Mιλτιάδη: "Oυκ εά με καθεύδειν το του Mιλτιάδου τρόπαιον". Kαι πραγματικά ο Θεμιστοκλής δεν θα ησύχαζε, πριν πετύχει ένα κατόρθωμα ακόμη μεγαλύτερο σε αξία από το θρίαμβο του Mιλτιάδη.
Τα πρότυπα στη ζωή μας λειτουργούν ως δάσκαλοι. Ένα πρότυπο διαχρονικό και πάντα επίκαιρο σπουδαίου πολιτικού άνδρα είναι ο Αριστείδης, ο επονομαζόμενος Δίκαιος, από τις κορυφαίες πολιτικές προσωπικότητες της αρχαίας Αθήνας. Ο Αριστείδης, γιος του Λυσιμάχου, γεννήθηκε το 550 π. Χ. περίπου. Από μικρός προσχώρησε στο αριστοκρατικό κόμμα. Βασικός του πολιτικός αντίπαλος ήταν ο Θεμιστοκλής. Ως επιμελητής των δημοσίων εξόδων, αποκάλυψε οικονομικά σκάνδαλα που αφορούσαν τον Θεμιστοκλή και τους συνεργάτες του. Ο Θεμιστοκλής αντέδρασε και προσπάθησε να τον κατηγορήσει για άλλα σκάνδαλα, χωρίς όμως να το πετύχει. Ήταν ένας από τους δέκα στρατηγούς που εκλέχθηκαν, πριν από τη μάχη στον Μαραθώνα, 490 π. Χ. Όμως, επειδή έκρινε ότι ο Μιλτιάδης ήταν ο πιο ικανός, παραιτήθηκε από τη στρατηγία και έπεισε και τους υπόλοιπους να κάνουν το ίδιο υπέρ του Μιλτιάδη. Πολέμησε στην πρώτη γραμμή δίπλα στον πολιτικό του αντίπαλο Θεμιστοκλή. Οι Έλληνες με αρχηγό τον Μιλτιάδη συνέτριψαν τους Πέρσες. Μετά το τέλος της μάχης, ο Αθηναϊκός στρατός με επικεφαλής τον Μιλτιάδη έσπευσε στην Αθήνα για να την υπερασπιστεί σε περίπτωση Περσικής επίθεσης. Ο Αριστείδης ορίστηκε να παραμείνει με ένα στρατιωτικό τμήμα στο πεδίο της μάχης και να φυλάσσει τους αιχμαλώτους εχθρούς και τα λάφυρα. Η συμπεριφορά του ήταν άψογη. Δεν καταχράστηκε το παραμικρό ούτε επέτρεψε σε κανέναν οπλίτη να κλέψει κάτι. Μετά τη νίκη του Μαραθώνα, η πολιτική αντιπαράθεση Αριστείδη και Θεμιστοκλή εντάθηκε, γιατί ο Θεμιστοκλής επεδίωκε τη στροφή της Αθήνας στη θάλασσα και στο εμπόριο, ενώ ο Αριστείδης υποστήριζε ότι οι Αθηναίοι δεν έπρεπε να απομακρυνθούν από τη γη τους. ο Θεμιστοκλής κατάφερε να τον εξοστρακίσει το 483 π. Χ. στην Αίγινα. Όμως, ο Αριστείδης δεν κράτησε μνησικακία για τους συμπολίτες του ούτε για τον Θεμιστοκλή. Το 480 π. Χ. ο Ξέρξης εκστράτευσε κατά της Ελλάδας. Οι Αθηναίοι αποφάσισαν να επιτρέψουν την επιστροφή των εξόριστων. Ο Αριστείδης επέστρεψε και στήριξε την πολιτική του αντιπάλου του Θεμιστοκλή και του έδωσε πολύτιμες πληροφορίες και συμβουλές, λίγο πριν από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Πολέμησε κι εδώ γενναία και συνέβαλε τα μέγιστα στη νίκη των Ελλήνων. Επίσης, συνέβαλε τα μέγιστα στη νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών, στις Πλαταιές, το 479 π. Χ., καταφέρνοντας να συμβιβάσει τις πολλές ενδοελληνικές φιλονικίες, πριν από τη μάχη. Οι Ελληνικές πόλεις, μετά την εκδίωξη των Περσών, συσπειρώθηκαν γύρω από την Αθήνα. Οι περισσότερες από αυτές έδιναν χρήματα. Ο Αριστείδης καθόρισε με αμεροληψία και αντικειμενικότητα το ύψος των εισφορών κάθε πόλης, κερδίζοντας την εκτίμηση όλων. Στάθηκε επιεικής και μεγαλόψυχος απέναντι στον Θεμιστοκλή, όταν ο Θεμιστοκλής έπεσε στη δυσμένεια του δήμου και εξοστρακίστηκε. Δεν χάρηκε ποτέ για την κακοτυχία του πολιτικού του αντιπάλου. Ο Αριστείδης, τοποθέτησε το συμφέρον της πατρίδας του πάνω από οποιαδήποτε προσωπική του σκοπιμότητα. Παρέμεινε πάμπτωχος ως το τέλος της ζωής του, παρά τα υψηλότατα δημόσια αξιώματα που ανέλαβε και τα μεγάλα χρηματικά ποσά που διαχειρίστηκε. Πέθανε, στην Αθήνα το 467 π. Χ., σε ηλικία 73 ετών, τιμώμενος από τους συμπολίτες του. Η κηδεία του έγινε δημοσία δαπάνη, οι θυγατέρες του προικίστηκαν με δαπάνες του δημοσίου, ενώ ο γιος του Λυσίμαχος έλαβε από την πολιτεία ένα χρηματικό ποσό και δημόσια γη για να καλλιεργήσει.
Πηγή : http://www.tetraktys.org/genika/mid%20atheniandemo06.htm
http://www.fhw.gr/chronos/05/gr/politics/211ath_alliance.html
https://magnesianews.gr/arthra/αριστείδης-ο-δίκαιος-ένα-αρχαίο-πρότυ.html
http://www.militaryhistory.gr/articles/view/172
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Αρχαία_Αθήνα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου