"Ακάθεκτος κυλάει ο χρόνος και στην αέναη κίνησή του παρασύρει και παραλλάζει τα πάντα και τα καταποντίζει στο βυθό της αφάνειας. Πότε πράγματα ασήμαντα και πότε μεγάλα και αξιομνημόνευτα και, όπως λέει ο τραγικός ποιητής, φέρνει στο φως τα άδηλα και κρύβει τα φανερά. Αλλά ο λόγος της ιστορίας γίνεται φράγμα πανίσχυρο για το ρεύμα του χρόνου και σταματάει κατά κάποιον τρόπο την ακάθεκτη ροή του κι απ' όσα συμβαίνουν στο κύλισμά του, συγκρατεί και περισφίγγει όλα όσα επιπλέουν και δεν τ' αφήνει να ξεγλιστρήσουν σε λήθης βυθούς. Αυτή τη διαπίστωση έχω κάμει εγώ, η Άννα, κόρη των βασιλέων Αλεξίου και Ειρήνης, πορφυρογέννητη και πορφυροθρεμμένη, όχι άμοιρη γραμμάτων, αλλά με σοβαρότατη σπουδή των ελληνικών…" (Προοίμιο, Αλεξιαδα, Άννα Κομνηνη)..
Νέα χρήση του υγρού πυρός σύμφωνα με την Άννα Κομνηνή έγινε το 1099 στη ναυμαχία της Ρόδου, όπου οι Βυζαντινοί με τη βοήθειά του καταναυμάχησαν τους Ιταλούς από την Πίζα. Το υγρό πυρ εκτοξευόταν σ’ αυτή τη ναυμαχία μέσα από στόματα λιονταριών και άλλων φοβερών ζώων που είχαν συνδεθεί με τα σιφόνια όπου βρισκόταν αυτό. Γράφει χαρακτηριστικά στο έργο της ‘’Αλεξιάς’’ η Άννα Κομνηνή: ‘’Ήξερε (ενν. ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α’) πως οι Πισσαίοι ήταν πεπειραμένοι στον κατά θάλασσα πόλεμο και φοβόταν τη σύγκρουση μαζί τους, γι’ αυτό και κατασκεύασε σ’ όλες τις πλώρες των πλοίων χάλκινα και σιδερένια κεφάλια λεόντων και άλλων χερσαίων ζώων κάθε λογής με τα στόματα ανοιχτά και τα στόλισε με χρυσάφι, ώστε και μόνο με τη θέα τους να σκορπίζει τον τρόμο. Το υγρόν πυρ που επρόκειτο να εξακοντίζεται κατά των εχθρών φρόντισε να περνάει από τα στόματά τους (ενν. των ζώων), έτσι ώστε να φαίνεται ότι το ξερνούσαν τα λιοντάρια και τ’ άλλα άγρια ζώα’’. Του βυζαντινού στόλου ηγήθηκε ο γεννημένος στην Ιταλία Λαντούλφος, που γνώριζε καλά τη ναυτική στρατηγική των συμπατριωτών του. Ας δούμε πως περιγράφει η Άννα Κομνηνή την έκβαση της ναυμαχίας: ‘’Τρομοκρατημένοι οι βάρβαροι, θες από τη φωτιά που εκτοξευόταν εναντίον τους (γιατί ήταν ασυνήθιστοι από τέτοια μηχανήματα και από φλόγες που αντί να πηγαίνουν κατά τη φύση τους προς τα πάνω κατευθύνονταν όπου ήθελε αυτός που τις εξαπέλυε, συχνά προς τα κάτω κι άλλοτε προς τις δύο κατευθύνσεις), θες από τη μανία των κυμάτων, πανικοβλήθηκαν και τράπηκαν σε φυγή’’ (Βιβλίο ΙΑ, Χ).
(ΠΡΟΛΟΓΟΣ «Αλεξιάδας») …Αισθάνομαι την ψυχή μου να καταλαμβάνεται και να πλημμυρίζει από ένα πυκνό σκοτάδι και με ρυάκια δακρύων υγραίνω τα μάτια μου* …
…Εγώ λοιπόν πέρασα και άλλα πολλά βάσανα απ` τον καιρό που ήμουν ακόμα μέσα στα πορφυρά μου σπάργανα· η τύχη μού φέρθηκε πολύ σκληρά και δε μου χαμογέλασε παρά μόνο χαρίζοντάς μου έναν αυτοκράτορα για πατέρα και μια αυτοκράτειρα για μητέρα και την πορφύρα για να γεννηθώ. Όλα τα υπόλοιπα αλοίμονο! Τρικυμίες και επαναστάσεις**.
..Ο καημός μου λοιπόν για τον Καίσαρα [το σύζυγό μου] και ο απροσδόκητος θάνατός του, άγγιξαν την ίδια την ψυχή μου και χάραξαν βαθιά το τραύμα… Αχ φωτιά που χωρίς ξύλα αποτεφρώνεις, φωτιά που τρέφεσαι μυστικά και καις χωρίς ν` αφανίζεις μες στις φλόγες και καψαλίζεις γύρω γύρω την καρδιά και φαίνεται πως τάχα δεν καήκαμε κι εμείς μαζί της κι ας νιώσαμε την πύρα ως τα κόκκαλα κι ως το μεδούλι τους κι ως το τελευταίο μόριο της ψυχής τους***…
» …Εγώ η Άννα, κόρη των βασιλέων Αλεξίου και Ειρήνης, πορφυρογέννητη και πορφυροθρεμμένη, όχι άμοιρη γραμμάτων, αλλά με σοβαρότατη σπουδή των ελληνικών, χωρίς να έχω παραμελήσει ούτε τη ρητορική και, αφού διάβασα προσεκτικά, τόσο τα έργα του Αριστοτέλη, όσο και τους διαλόγους του Πλάτωνος και κόσμησα το πνεύμα μου με τα μαθηματικά την αστρονομία και τη μουσική (πρέπει να αναφέρονται αυτά και δεν είναι περιαυτολογία να απαριθμείς όσα η φύση και ο πόθος της γνώσης έχουν δώσει και επιβράβευσε ο επουράνιος Θεός με τη συνεπικουρία των περιστάσεων), γι` αυτό και θέλω με το σύγγραμμά μου αυτό, να εξιστορήσω τα έργα του πατέρα μου που δεν είναι άξια να παραδοθούν στη σιωπή ούτε να παρασυρθούν στο πέλαγος της λήθης…..
… Έρχομαι να μιλήσω γι` αυτά, όχι για να κάνω επίδειξη της συγγραφικής μου δεινότητας, αλλά για να μη μείνει αμνημόνευτο στους μεταγενέστερους ένα τέτοιο έργο..
..φοβάμαι μην τυχόν κάποιος σκεφτεί ότι, γράφοντας τα έργα του πατέρα μου, επαινώ τον εαυτό μου και φανεί έτσι όλη η ιστορία μου ψέμα..
..σύζυγός μου ήταν ο Καίσαρ Νικηφόρος από τη γενιά των Βρυεννίων, άνδρας πολύ ανώτερος απ` όλους τους συγχρόνους του και για την εξαιρετική ομορφιά του και για την άκρα σωφροσύνη του και για την ακρίβεια του λόγου του …αποφάσισε, με την παρακίνηση της βασίλισσας, να γράψει για τα έργα του Αλεξίου, του αυτοκράτορα των Ρωμαίων και πατέρα μου…άρχισε λοιπόν να γράφει από την εποχή του αυτοκράτορα των Ρωμαίων Διογένη ..η ιστορία όμως δεν ολοκληρώθηκε…Γι` αυτό κι εγώ αποφάσισα να εξιστορήσω η ίδια όσα έπραξε ο πατέρας μου· δεν ήθελα να μείνει άγνωστο στις μέλλουσες γενεές ένα τέτοιο έργο…
[«Αλεξιάς», Μετάφραση Αλόη Σιδέρη, εκδ. Άγρα, 2005]
Η Αλεξιάδα στηρίζεται στις προσωπικές αναμνήσεις της Άννας Κομνηνης (καθώς είχε συνεχώς προσωπική επαφή με τα γεγονότα), σε πληροφορίες διαφόρων συγχρόνων της, μαρτυρίες στρατιωτών του Αλέξιου που συνέλεξε η ίδια αλλά και συμπολεμιστών του όπως ο Ιωάννης Δούκας αλλά και εχθρών. Στο έργο περιγράφεται η πολιτική και στρατιωτική ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά την εξουσία του, κάτι που καθιστά το έργο μια από τις πιο σημαντικές πηγές πληροφοριών για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους. Επίσης, περιλαμβάνεται η εξιστόρηση της αλληλεπίδρασης της Πρώτης Σταυροφορίας με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, που αντικατοπτρίζει τις συγκρουόμενες αντιλήψεις Ανατολής και Δύσης στις αρχές του 12ου αιώνα. Μαζί με τα έργα του Προκοπίου, του Μιχαήλ Ψελλού, του Νικήτα Χωνιάτη, του Ζωναρά κ.α., η Αλεξιάς παραμένει ένα από τα σημαντικότερα έργα της βυζαντινής χρονογραφίας. Ο Runciman υποστηρίζει ότι οι σύγχρονοι ιστορικοί παραείναι πρόθυμοι να μειώσουν το έργο της. Ο Ostrogorsky αναφέρει την Αλεξιάδα ως ιστορική πηγή υψίστης σημασίας. Ο Vasiliev λέει ότι είναι έργο εξαιρετικά σημαντικό από ιστορικής απόψεως. Ο Krumbacher γράφει ότι οι αναμνήσεις της παραμένουν ένα από τα πιο έξοχα έργα της μεσαιωνικής ελληνικής ιστοριογραφίας.
Πηγή : http://apantaortodoxias.blogspot.com/2015/05/12.html
http://www.ime.gr/projects/cooperations/byzantine_literature/gr/300/303dp3.html?fbclid=IwAR3oygg5bTLIrNIeevvlEbYWDZjS0C09ojVycfNOR2HuSzr_PY6P00pCHwA
https://www.protothema.gr/stories/article/918906/ugron-pur-to-fovero-mustiko-oplo-tis-vuzadinis-autokratorias/
https://fouit.gr/2018/12/01/%CF%83%CE%AC%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CF%84%CE%BF-1-%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85-1083-%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B1/
https://www.politeianet.gr/books/9789603253358-komnini-anna-agra-alexias-protos-tomos-150566
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1
http://www.ime.gr/projects/cooperations/byzantine_literature/gr/300/303dp3.html?fbclid=IwAR3oygg5bTLIrNIeevvlEbYWDZjS0C09ojVycfNOR2HuSzr_PY6P00pCHwA
https://www.protothema.gr/stories/article/918906/ugron-pur-to-fovero-mustiko-oplo-tis-vuzadinis-autokratorias/
https://fouit.gr/2018/12/01/%CF%83%CE%AC%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CF%84%CE%BF-1-%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85-1083-%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B1/
https://www.politeianet.gr/books/9789603253358-komnini-anna-agra-alexias-protos-tomos-150566
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου