Ο ιταλικής καταγωγής διπλωμάτης Μπερναντίνο Ντροβέτι (1776-1852) που είχε παραμείνει στην Αίγυπτο (σ.σ. ακολούθησε τον στρατηγό Μυρά το 1798), ανέλαβε καθήκοντα συμβούλου κατά τη διάρκεια της βρετανικής εισβολής, προωθώντας έμπρακτα την ιδέα εκσυγχρονισμού της στρατιωτικής δύναμης του Μοχάμεντ Άλι. Μάλιστα κατάφερε να κληθούν Γάλλοι στρατιωτικοί προκειμένου να εκπαιδεύσουν τον Αιγυπτιακό Στρατό και το Ναυτικό. Μέχρι το 1823 έπεισε τον Λουδοβίκο ΙΗ΄ να εξουσιοδοτήσει την αποστολή στρατιωτικής αποστολής με σκοπό την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό των χερσαίων και ναυτικών δυνάμεων της Αιγύπτου. Το 1824 αφίχθησαν 14 αξιωματικοί-σύμβουλοι υπό τον στρατηγό Πιέρ Μπουαγιέ. Σταδιακά ιδρύθηκαν βιομηχανίες όπλων (μουσκέτα, πυροβόλα) καθώς και ένα ναυπηγείο στην Αλεξάνδρεια, το οποίο μέχρι τα τέλη του 1830 καθέλκυσε και εξόπλισε 9 πλοία γραμμής των 100 πυροβόλων! Η έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης το 1821 και η δυσμενής εξέλιξη των στρατιωτικών και ιδίως των ναυτικών επιχειρήσεων των οθωμανικών δυνάμεων, προκάλεσε την ανάγκη εμπλοκής του αποδεδειγμένα ικανού και αποτελεσματικού Μοχάμεντ Άλι. Ο σουλτάνος Μαχμούτ Β΄ ζήτησε την βοήθειά του και εκείνος απέστειλε τον Ιμπραήμ. Στο πλαίσιο της συμφωνίας η Κρήτη και η Πελοπόννησος (Μοριάς) θα προσαρτούνταν στην Αίγυπτο μετά από την κατάπνιξη της επανάστασης. Τον Ιούλιο του 1824 ο αιγυπτιακός στόλος απέπλευσε από την Αλεξάνδρεια και μετά από αρκετούς μήνες αναμονής αποβίβασε αιφνιδιαστικά στρατεύματα τον Φεβρουάριο του 1825 στο έδαφος της Πελοποννήσου. Η επανάσταση κινδύνευσε να σβήσει μετά από τις σαρωτικές νίκες των εκπαιδευμένων από Ευρωπαίους αιγυπτιακών στρατευμάτων. Η πτώση του Μεσολογγίου το 1826 και τα γεγονότα που επακολούθησαν της κατάληψής του, οι ωμότητες και η σκληρότητα των Αιγυπτίων, συγκλόνισε τους Φιλέλληνες. Όμως απαιτείτο η λήψη δραστικών μέτρων και η διαιρεμένη από τις εμφύλιες διαμάχες ελληνική κυβέρνηση δεν μπορούσε να δώσει στρατιωτική λύση σύντομα. Ο αρνησίθρησκος στρατηγός Σελβ που είχε ονομαστεί Σουλεϊμάν Μπέης, διοικούσε με τους Γάλλους επιτελείς, παλαίμαχους των Ναπολεόντειων Πολέμων τις αιγυπτιακές δυνάμεις. Παράλληλα ο ενωμένος Οθωμανο-αιγυπτιακός Στόλος επέβαλλε τη ναυτική κυριαρχία πέριξ της Πελοποννήσου. Ο αιγυπτιακές ναυτικές μονάδες διέθεταν 2.500 πυροβόλα και ήσαν ισχυρότερες από τις αντίστοιχες οθωμανικές και κατά πολύ των ελληνικών. Οι επιτυχίες του Ιμπραήμ προκάλεσαν εντύπωση και φόβο στην Ευρώπη, η οποία μόνον τότε αντιλήφθηκε τη σοβαρότητα των γεγονότων.
Το Ναβαρίνο, ο κόλπος της Πύλου, είναι ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια του κόσμου, με μήκος 4.800 μ. και πλάτος 3.600 μ. Τον κόλπο, που βλέπει στο Ιόνιο, τον ορίζει και τον προστατεύει από το πέλαγος τεράστιος φυσικός λιμενοβραχίονας, το νησί Σφακτηρία, γυμνό από δέντρα σήμερα, δασώδες όμως στην αρχαιότητα. Το ιδανικό αυτό φυσικό λιμάνι, ο ημαθόεις Πύλος (η αμμουδερή Πύλος) του Ομήρου, έχει δύο ανοίγματα: το Μεγάλο Πέρασμα στα νοτιοδυτικά, απ' όπου έμπαιναν ανέκαθεν τα καράβια, για να αγκυροβολήσουν στον ήσυχο κόλπο (το βάθος 50 μ.), και τη Συκιά, στα βόρεια, στενό και ρηχό άνοιγμα, ακατάλληλο για πέρασμα καραβιών. Στο Μεγάλο Πέρασμα, στη νότια απόληξη της Σφακτηρίας, δεσπόζει το βραχώδες ψηλό νησάκι Τσιχλί-Μπαμπά, ενώ στο κέντρο του κόλπου υπάρχει η βραχονησίδα Χελωνάκι (Χελωνήσι). Στα βόρεια του κόλπου της Πύλου απλώνεται η εκτεταμένη πεδιάδα της Γιάλοβας με το Διβάρι, ενώ βορειοδυτικά, και σε μικρή απόσταση πίσω από το Διβάρι, βρίσκεται η φημισμένη Βοϊδοκοιλιά, όρμος με αμμόλοφους και γαλαζοπράσινα νερά, τοπίο εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς. Στον κόλπο του Ναβαρίνου, στις 20 Οκτωβρίου 1827, παίχτηκε η τελευταία πράξη της Ελληνικής Επανάστασης, στη ναυμαχία που έφερε αντιμέτωπους το συμμαχικό στόλο των Άγγλων, των Γάλλων και των Ρώσων με το στόλο των Τουρκοαιγυπτίων. Το 1827 ήταν η πλέον δυσάρεστη και δύσκολη χρονιά της Ελληνικής Επανάστασης. Η Τρίπολη είχε από καιρό πέσει πάλι στα χέρια των Τούρκων. Την πτώση του Μεσολογγίου την ακολούθησε η πτώση του κάστρου της Αθήνας, της Ακρόπολης. Οι Τούρκοι είχαν αλώσει όλα τα κάστρα της Πελοποννήσου εκτός από το Ναύπλιο και τη Μονεμβασιά, περιοχές στις οποίες, μαζί με τη Μάνη, έκαιγε ακόμη η φλόγα της Επανάστασης. Οι Έλληνες συνέχιζαν τις ολέθριες αδελφοκτόνες διαμάχες τους. Ο Καραϊσκάκης, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Παπαφλέσσας, ο Μπότσαρης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος είχαν χαθεί, ο Ιμπραήμ λεηλατούσε, σκότωνε και έκαιγε, σκορπίζοντας τον όλεθρο και την καταστροφή. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, με 89 καράβια, υπό την αρχηγία του Τούρκου Ταχήρ πασά και των αιγυπτίων ναυάρχων Μουσταφά μπέη και Μωχαρέμ μπέη, εισήλθε στον κόλπο του Ναβαρίνου, με σκοπό την ενίσχυση και τον εφοδιασμό των χερσαίων δυνάμεων του Ιμπραήμ πασά, που ρήμαζαν την Πελοπόννησο. Οι στόλοι των Ευρωπαίων, ο αγγλικός με ναυαρχίδα την «Ασία» και δώδεκα πολεμικά πλοία υπό τον αντιναύαρχο σερ Έντουαρντ Κόδριγκτον (1770-1851), ο ρωσικός με ναυαρχίδα το «Αζόφ» και οκτώ πλοία υπό τον υποναύαρχο κόμη Λογγίνο Χέυδεν (1772-1840) και ο γαλλικός με ναυαρχίδα το «Σειρήν» και επτά πλοία υπό τον υποναύαρχο Ερρίκο Δανιήλ Γκωτιέ Δεριγνύ (1782-1835), εισήλθαν επίσης στον κόλπο, βασισμένοι στο μυστικό άρθρο της Ιουλιανής Συνθήκης του Λονδίνου (6 Ιουλίου 1827), που ενέκρινε τη χρήση «όσων μέτρων οι περιστάσεις υπαγορεύουν», προκειμένου να επιτευχθεί ειρήνη και να ανακοπούν οι σφαγές και οι λεηλασίες του Ιμπραήμ. Η ναυμαχία, η τελευταία μεγάλη ναυτική σύγκρουση που έγινε με ιστιοφόρα πλοία, κράτησε τέσσερις ώρες και είχε ως αποτέλεσμα να βυθιστούν 60 τουρκοαιγυπτιακά πλοία και να χάσουν τη ζωή τους 6.000 ναύτες. Σύμφωνα, μάλιστα, με τις διηγήσεις παλαιότερων κατοίκων της Πύλου, στον κόλπο του Ναβαρίνου, κοντά στη Σφακτηρία, όταν το φως ήταν κατάλληλο και η θάλασσα ήρεμη, κοιτώντας από τη βάρκα προς το βυθό, μπορούσε κανείς να δει τα κατάρτια των βυθισμένων τουρκοαιγυπτιακών πλοίων από τη μεγάλη ναυμαχία του 1827. Από το συμμαχικό στόλο δε βυθίστηκε κανένα πλοίο, αλλά σκοτώθηκαν 272 Άγγλοι, 198 Ρώσοι και 185 Γάλλοι.
Μετά την καταστροφή του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου στην ναυμαχία του Ναβαρίνου, οι Μεγάλες Δυνάμεις τΑγγλία, Γαλλία, Ρωσία είχαν καταστήσει σαφές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ότι επιθυμούσαν να γίνει ανακωχή των εμπολέμων και διαπραγματεύσεις, για την τελική μορφή του αναδυόμενου Ελληνικού κρατιδίου. Βασική προϋπόθεση ήταν η απομάκρυνση όλων των Τούρκων και Αιγυπτίων από την Πελοπόννησο. Μετά από κοινή συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων, στάλθηκε ο στρατηγός Μαιζόν με 14.000 στρατιώτες στην Πελοπόννησο. Ο Νικόλαος - Ιωσήφ Μαιζών (Nicolas Joseph Maison 1771 - 1840) ήταν Γάλλος στρατάρχης και πολιτικός. Το 1828 ο βασιλιάς Κάρολος Ι΄ του ανέθεσε την ηγεσία των γαλλικών δυνάμεων της Πελοποννήσου και τον επιφόρτισε με την εκδίωξη του Ιμπραήμ κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Μωριά. Ο Μαιζών κατέλαβε αμαχητί τα φρούρια της Μεθώνης, της Πύλου και της Κορώνης ενώ τον Οκτώβριο απελευθέρωσε, ύστερα από πολιορκία, τα φρούρια της Πάτρας και του Ρίου. Το 1829 ανακλήθηκε από την Ελλάδα και τιμήθηκε με τον βαθμό του στρατάρχη. Επί Λουδοβίκου Φιλίππου διετέλεσε υπουργός εξωτερικών και πολέμου ενώ αργότερα χρημάτισε πρεσβευτής της Γαλλίας στην Βιέννη και στην Αγία Πετρούπολη. Πέθανε στο Παρίσι το 1840. Σε πολλές πόλεις της Ελλάδας υπάρχουν οδοί που φέρουν το όνομά τουΠαράλληλα ο ναύαρχος Κόδριγκτον, επικεφαλής του συμμαχικού στόλου στο Ναβαρίνο, έπλευσε στην Αλεξάνδρεια και συναντήθηκε με τον Μεχμέτ Αλή για να πετύχει την αποχώρηση των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ. Ο Μεχμέτ Αλή αδυνατώντας να συνδράμει τον Ιμπραήμ μετά την καταστροφή του στόλου στο Ναβαρίνο, υπέγραψε την περίφημη συνθήκη της Αλεξάνδρειας στις 25 Ιουλίου 1828, που προέβλεπε την άμεση αποχώρηση του Ιμπραήμ και των στρατευμάτων του εντός λίγων εβδομάδων. Η αποχώρηση αυτή θα γινόταν χωρίς την παραμικρή ενόχληση από τους Γάλλους του Μαιζόν που επίσης δεν θα επέτρεπαν και σε Έλληνες να επιτεθούν στον εχθρό που κατέκαψε την πατρίδα τους. Τα Γαλλικά στρατεύματα έφθασαν στο Πεταλίδι Μεσσηνίας στις 5 Αυγούστου 1828 με σκοπό να επιβάλλουν την υπογραφείσα συνθήκη. Ο Ιμπραήμ όμως συνεχώς ανέβαλλε την αποχώρηση του κατά την συνθήκη, που είχε υπογράψει ο πατέρας του, αδιαφορώντας επιδεκτικά για την παρουσία των Γαλλικών στρατευμάτων. Πίστευε, ορθά, ότι οι Γάλλοι δεν επρόκειτο να του επιβάλλουν με την βία την τήρηση των όρων της συνθήκης της Αλεξάνδρειας. Στην πραγματικότητα όμως τα στρατεύματα του Ιμπραήμ βρίσκονταν σε πλήρη διάλυση σύμφωνα με τον Τρικούπη και η περαιτέρω παραμονή τους στην Πελοπόννησο ήταν προβληματική. Σε αυτή την κατάσταση είχαν οδηγηθεί οι Αιγύπτιοι από τον ναυτικό αποκλεισμό, την ανοιχτή ανταρσία των Αλβανών και την παθητική αντίσταση των Ελλήνων. Πολλοί αξιωματούχοι των Αιγυπτίων υποδείκνυαν στον Ιμπραήμ ότι η μόνη λύση ήταν η αποχώρηση. Ο Ιμπραήμ έφυγε μετά από ένα μήνα, τον Σεπτέμβριο του 1828, υπό την προστασία των συμμαχικών στόλων. Η αποχώρηση του διήρκεσε έναν ολόκληρο μήνα, ενώ απέσπασε και πολλούς αιχμαλώτους που πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα καταστρατηγώντας τους σχετικούς όρους της συνθήκης, τόσο πριν φτάσουν οι Γάλλοι όσο και μετά την άφιξη τους. Οι Γάλλοι δεν αντέδρασαν, ενώ ο στρατηγός Μαιζόν παρέθεσε γεύμα προς τιμήν του! στο οποίο ο Αιγύπτιος στρατιωτικός ειρωνεύτηκε τον Γάλλο λέγοντας του "πριν 15 μέρες σκλαβώσατε την Ισπανία, τώρα ελευθερώνετε την Ελλάδα". Μάλιστα ο Ιμπραήμ επιθεώρησε και Γαλλικό ναυτικό άγημα που του απέδωσε τιμές σύμφωνα με τον αυτόπτη μάρτυρα Γάλλο στρατιωτικό Dumont! Μετά την αποχώρηση του Ιμπραήμ έμεναν πέντε φρούρια (Πάτρα, Κορώνη, Μεθώνη, Χλεμούτσι, Νεόκαστρο) στην Πελοπόννησο επανδρωμένα με Τούρκους στρατιώτες. Θεωρητικά οι Γάλλοι στρατιώτες όφειλαν να πολεμήσουν για να τα κυριεύσουν, ώστε να πετύχουν τον αντικειμενικό τους σκοπό. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη. Η Οθωμανική Πύλη είχε δώσει διαταγή στους Τούρκους να μην παραδώσουν τα φρούρια, αλλά και να μην σκοτώσουν Γάλλους στρατιώτες. Η ίδια περίπου διαταγή είχε δοθεί και στον Μαιζόν, έτσι συνέβησαν αλλόκοτες αναίμακτες μάχες που δεν περιλάμβαναν ανταλλαγές πυροβολισμών και σκοτωμούς. Η διαδικασία στα κάστρα της Μεθώνης και του Νεοκάστρου ήταν η ίδια. Οι αμυνόμενοι και οι επιτιθέμενοι δεν άνοιγαν πυρ, οι Γάλλοι έστηναν σκαλωσιές κοντά στα τείχη με αργούς ρυθμούς, ανέβαιναν και καταλάμβαναν τα φρούρια. Στο Νεόκαστρο ένας αυτόπτης μάρτυς περιγράφει: "Ανέβηκε πρώτα ένας αξιωματικός, γλίστρησε όμως και έπεσε στα γόνατα. Τότε ένας Αιγύπτιος του απλώνει το θηκάρι του σπαθιού του για να τον βοηθήσει. Ανασηκώθηκε εκείνος, ανέβηκε στο τείχος και φώναξε στους Γάλλους: Φίλοι! Νικήσαμε! Ζήτω ο βασιλεύς!" (Εduard Driault Histoire diplomatique de la Grece de 1821 a nos jours). Στην Κορώνη που επαναλήφθηκε η ίδια διαδικασία, οι Τούρκοι πετροβόλησαν τους Γάλλους μηχανικούς που έστηναν τις σκαλωσιές τραυματίζοντας τους. Την επόμενη ημέρα η διαδικασία επαναλήφθηκε ομαλότερα και το φρούριο παραδόθηκε. Η μόνη εξαίρεση της αλλόκοτης αυτής διαδικασίας "απελευθέρωσης" ήταν στο φρούριο του Ρίου στην Πάτρα στις 18 Οκτωβρίου. Φανατικοί μωαμεθανοί στρατιώτες άνοιξαν πυρ στους ανυποψίαστους και ακάλυπτους για αυτό τον λόγο Γάλλους στρατιώτες, που είχαν 28 νεκρούς. Το φρούριο παραδόθηκε την επόμενη ημέρα υπό τον φόβο των Γαλλικών αντιποίνων. Συνολικά 2.800 Τούρκοι υπερασπιστές των κάστρων, στάλθηκαν με ασφάλεια πίσω στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σε όλα τα φρούρια υψώθηκαν οι τρεις σημαίες των προστάτιδων δυνάμεων και έτσι ολοκληρώθηκε η εκκένωση της Πελοποννήσου από τους Τούρκους.
Φαντάζεσθε την έκπληξή μου όταν διάβασα μέσα στο βιβλίο του Ι.Μ. Χατζηφώτη «Η καθημερινή ζωή των Ελλήνων στην Τουρκοκρατία» ότι ακόμη κι ο Φαρούκ, ο τελευταίος βασιλιάς της Αιγύπτου, είχε δεσμούς αίματος με την Ελλάδα! Ας διαβάσουμε το σχετικό απόσπασμα. Πιστεύω ότι είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον:
«… Ο Ιμπραήμ έστειλε χιλιάδες Έλληνες αιχμαλώτους από την Πελοπόννησο στην Αίγυπτο, όπου τους αγόρασαν από τα σκλαβοπάζαρα πλούσιοι Αιγύπτιοι μουσουλμάνοι. Εκτός από τις προσπάθειες που κατέβαλε ο πρόξενος της Ελλάδας και πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας (1843) εθνικός ευεργέτης Μιχαήλ Τοσίτσας, αποκορύφωση των οποίων ήταν να περιληφθεί στη συνθήκη της 27/9 Αυγούστου 1828, που υπογράφτηκε στην Αλεξάνδρεια μεταξύ Κόδριγκτον και Μωχάμετ Άλυ, άρθρο με το οποίο απελευθερώνονταν όλοι οι Έλληνες σκλάβοι που είχαν μεταφερθεί από το Μοριά, τόσο ο πατριάρχης Ιερόθεος στο Καϊρο όσο και ο ηγούμενος της μονής του Αγίου Σάββα στην Αλεξάνδρεια πρωτοσύγκελλος Γεράσιμος ενεργούν για την απελευθέρωσή τους. Το μοναστήρι αυτό υπήρξε κατά την περίοδο εκείνη καταφύγιο για τους Έλληνες αιχμαλώτους και δούλους που προσέτρεξαν εκεί. Ενας αριθμός Ελλήνων σκλάβων αφομοιώθηκε, ιδίως ωραίες γυναίκες που χάθηκαν στα χαρέμια της Ανατολής. Μία από αυτές ήταν η σύζυγος ενός τσαγκάρη της Μεθώνης, που έφυγε με τον Αιγύπτιο στρατηγό Σολιμάν.
Πηγή: http://kato-minagia.blogspot.com/2014/08/1828-expedition-de-moree.html
http://perialos.blogspot.com/2013/03/blog-post_26.html?m=1
https://www.sansimera.gr/articles/319
http://www.diakopes.gr/the-experts-way-blog/article/?aid=209997
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Εκστρατεία_του_Μοριά
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ναυμαχία_του_Ναυαρίνου
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Νικόλαος_-_Ιωσήφ_Μαιζών
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=409260
https://www.sakketosaggelos.gr/Article/5458/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου