Τετάρτη 20 Φεβρουαρίου 2019

Στρατηγική και τακτικές αρχαίων ανδρών που κυβερνούν την οικουμένη (Μέρος Α') : ΣουνΤζου (Κίνα)

Τον 4ο αιώνα π.Χ. ο Σουν Τσου έγραψε το κλασσικό Πινγκ-Φα (η τέχνη του πολέμου), που είναι μια από τις παλαιότερες σωζόμενες γραμματείες πάνω στη στρατιωτική θεωρία και στρατηγική. Για πολλούς αιώνες αυτή η μελέτη, η αποτελούμενη από 25 χιλιάδες λέξεις, αποτέλεσε το κύριο πολεμικό δόγμα στην Κίνα και άσκησε μεγάλη επίδραση στην Ιαπωνία. Στη νεότερη εποχή, ο Μάο Τσε Τουνγκ μελέτησε προσεχτικά το βιβλίο, στη διάρκεια του αγώνα του για την επικράτηση του κομμουνισμού στην  Κίνα. Ο Γκιάπ έκανε το ίδιο στη διάρκεια του Πρώτου και του Δεύτερου Πολέμου της Ινδοκίνας. Σήμερα οι ηγέτες των επαναστατικών και τακτικών στρατών, όπως και μεγάλων επιχειρήσεων και βιομηχανιών, εξακολουθούν να μελετούν την «Τέχνη του Πολέμου». Ορισμένοι το θεωρούν ως ένα προκαταρκτικό κείμενο, ενώ άλλοι πιστεύουν πως είναι η Βίβλος της πολεμικής τέχνης. Κάποιοι Κινέζοι ιστορικοί θεωρούν πως ο Σουν Τζου έζησε τον 6ο αιώνα π.Χ., αλλά το περιεχόμενο του ίδιου του βιβλίου παραπέμπει μάλλον στον 4ο αιώνα π.Χ. Υπάρχουν κάποια στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο Σουν Τζου υπηρέτησε στον στρατό του βασιλιά Βου. Σε άλλες διηγήσεις ο Σουν Τσου αναφέρεται ως αυτός που νίκησε τα κράτη του Βορρά- Τσίι και Τσιν. Μια από τις πιο γνωστές ιστορίες για τον Σουν Τσου είναι ότι χρησιμοποίησε ως «στρατιώτες» εκατοντάδες παλλακίδες του Βου για να κάνει στον Βασιλιά μια επίδειξη στρατιωτικών κινήσεων και ελιγμών. Για αιώνες ολόκληρους, οι Κινέζοι- και αργότερα οι Μογγόλοι- μελετούσαν και εφάρμοζαν τα διδάγματα της «Τέχνης του Πολέμου». Το βιβλίο έγινε γνωστό στον δυτικό κόσμο το 1722 όταν ένας Ιησουίτης ιεραπόστολος το μετάφρασε και το δημοσίευσε στο Παρίσι. Έτσι θεωρείται ότι το μελέτησε ο Μέγας Ναπολέων, που ήταν κορυφαίος στην στρατηγική. Το βιβλίο στη συνέχεια μεταφράστηκε στα ρώσικα, στα γερμανικά και στα αγγλικά. Η πολεμική τέχνη για τον συγγραφέα δεν είναι μια αυστηρή και ακριβής επιστήμη και δεν υπόκειται σε συγκεκριμένους κανόνες και οδηγίες. Για αυτούς τους λόγους δεν προσφέρεται για ακαδημαϊκή διδασκαλία. Παρόλα αυτά η Τέχνη του Πολέμου είναι ένα ντοκουμέντο, που αποτελεί την πρώτη απόπειρα εκλογίκευσης του σχεδιασμού και της διεξαγωγής πολεμικών επιχειρήσεων. Τα δύο βασικά δόγματα της Τέχνης του Πολέμου είναι: α) η προετοιμασία της άμυνας για την απόκρουση οποιασδήποτε επίθεσης β) η αναζήτηση μεθόδων για τη νίκη εναντίον του εχθρού. Μια σημαντική πλευρά του δεύτερου στόχου είναι να βρεθεί τρόπος να ηττηθεί ο εχθρός χωρίς τελικά να συγκρουστεί κανείς μαζί του σε μάχη. Σύμφωνα με τον Σουν Τσου, η στρατιωτική ισχύς είναι το έσχατο μέσο. Πριν να εμπλακεί σε μια μάχη ο ηγέτης πρέπει να δοκιμάσει άλλες μεθόδους, όπως να κυκλοφορήσει φήμες στο αντίπαλο στρατόπεδο, να δοκιμάσει τη δωροδοκία και τον επηρεασμό των αντιπάλων διοικητών και με κάθε τρόπο να υπονομεύσει το ηθικό και τις ικανότητες του εχθρού. Αν και ο Σουν Τσου έγραψε το αρχικό κείμενο ως έναν οδηγό για συμβατικές επιχειρήσεις, οι εξελίξεις του 20ου αιώνα προσέδωσαν στην «Τέχνη του Πολέμου» μεγάλη αξιοπιστία ως εγχειρίδιο ανταρτοπόλεμου. Ο Μάο στην Κίνα και ο Γκιάπ στο Βιετνάμ μελέτησαν τον Σουν Τσου. Οι πωλήσεις της μετάφρασης του Γκρίφιθ στις Η.Π.Α. γνώρισαν τεράστια αύξηση στον πόλεμο του Βιετνάμ. Τα δεκατρία κεφάλαια του βιβλίου εξακολουθούν να αποτελούν μια αποτελεσματική γενική βάση για τη μελέτη της πολεμικής τακτικής. Η μελέτη του Σουν Τσου είναι η πρώτη που επέτυχε κάτι τέτοιο, και το περίεργο είναι ότι εξακολουθεί και σήμερα να είναι ισότιμη σε αξία με όσες ακολούθησαν. Το όνομα Σουν Τσου (δηλ. «Αφέντης Σουν»), είναι ένας τιμητικός τίτλος που παραχωρήθηκε στον Κινέζο στρατηγό Σουν Ου (544 π.Χ. - 496 π.Χ.), το συγγραφέα της Τέχνης του Πολέμου, ενός αρχαίου κινεζικού βιβλίου στρατιωτικής στρατηγικής, που άσκησε τεράστια επιρροή. Ο Σουν Τσου είναι επίσης ένας από τους πρώτους ρεαλιστές στη θεωρία των διεθνών σχέσεων. Ο χαρακτήρας Ου στο πραγματικό όνομα του συγγραφέα, Σουν Ου (Sun Wu), σημαίνει «στρατιωτικός», και είναι ο ίδιος με το χαρακτήρα στο σου ου ή πολεμική τέχνη. Στο Σουν Ου δόθηκε επίσης το όνομα ευγενείας, Τσανγκ Τσινγκ.
Ο Sun Tzu δεν είναι ένας ακόμα αιμοδιψής στρατηγός της Ιστορίας. Από την πρώτη σελίδα της πραγματείας του, άλλωστε ορίζει τον πόλεμο ως την έσχατη λύση. Και δηλώνει σαφώς ότι θα πρέπει να φροντίζουμε να είναι όσο γίνεται πιο σύντομος για να επιφέρει το ελάχιστο δυνατό κόστος σε ζωές και υλικά αγαθά στους δύο αντιπάλους. Πολλοί είναι εκείνοι που εφάρμοσαν τη θεωρία του Sun Tzu στα πεδία των μαχών της σύγχρονης Ιστορίας. Σήμερα όμως; Πού θα μπορούσε να εφαρμοστεί μια πολεμική θεωρία, που αναπτύχθηκε πριν 2.500 χρόνια; Μπορεί οι πόλεμοι να μειώθηκαν και τα όπλα να άλλαξαν, αλλά η πολεμική διάθεση της ανθρώπινης φύσης παρέμεινε αμετάβλητη στο πέρασμα των αιώνων. Απλώς μεταφέρθηκε από τα πεδία των μαχών στα πεδία των επιχειρήσεων. Για αυτό η Τέχνη του Πολέμου του Sun Tzu θα είναι επίκαιρη, όσο θα διεξάγονται «πόλεμοι», δηλαδή όσο θα υπάρχουν άνθρωποι. Η τέχνη του πολέμου είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Είναι δρόμος που οδηγεί στην επιτυχία ή στην ήττα. Συνεπώς, πρέπει να τον γνωρίζει ο μαχητής σε βάθος.
Στον πόλεμο πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι εξής πέντε παράγοντες:
(1) Ψυχική επιρροή. Δηλ. ό,τι εμπνέει τους ανθρώπους να αγαπούν τους ηγέτες τους, τόσο, ώστε να τους ακολουθούν στη ζωή και το θάνατο, χωρίς να φοβούνται να ρισκάρουν.
(2) Περιβάλλον. Δηλ. το κρύο και τη ζέστη, το χειμώνα και το καλοκαίρι, τη νύχτα και την ημέρα, στις πολεμικές επιχειρήσεις.
(3) Προβλεψιμότητα. Δηλ. το τι θα συναντήσει κάποιος στην πορεία. Αν το έδαφος βαδίζεται εύκολα ή δύσκολα, αν είναι πεδινό ή ορεινό, αν έχει στενά περάσματα και που καιροφυλακτεί ο θάνατος.
(4) Διοίκηση. Δηλ. σε τι βαθμό ο στρατηγός διαθέτει τις αρετές της σοφίας, της ειλικρίνειας, της ανθρωπιάς, του θάρρους και της αυστηρότητας.
(5) Οργάνωση. Δηλ. τον έλεγχο, την σωστή ιεραρχία των στελεχών, τις προμήθειες του στρατού με τα απαραίτητα και την εξασφάλιση ανεφοδιασμού.
Δεν υπάρχει στρατηγός που να μην έχει αντιμετωπίσει αυτούς τους πέντε παράγοντες. Όσοι τους σέβονται νικούν. Όσοι τους αγνοούν, ηττώνται. Αν την ηγεσία αναλάβει στρατηγός που ασπάζεται τη στρατηγική μου, είναι βέβαιο ότι θα νικήσει. Κρατήστε τον! Αν την αναλάβει ένας που αρνείται να την ακολουθήσει, είναι βέβαιο ότι θα ηττηθεί. Αποπέμψτε τον! Αφού υιοθετήσει τη στρατηγική μου, ο στρατηγός οφείλει, επιπλέον, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις που θα συμβάλλουν στην αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων που αυτή προσφέρει. Λέγοντας «προϋποθέσεις» εννοώ ότι θα πρέπει να ενεργήσει σύμφωνα με το τι είναι επωφελές κι έτσι να ελέγξει την ισορροπία της όλης επιχείρησης. Κάθε πόλεμος βασίζεται στην παραπλάνηση.
Μερικά λόγια του Σουν Τσου από το Βιβλίο του.
1) Κάθε πόλεμος βασίζεται στην παραπλάνηση
2) Στήλη σκόνης που ανεβαίνει ψηλά, είναι σημάδι ότι πλησιάζουν τέθριππα. Σκόνη που μένει να αιωρείται χαμηλά και σε μεγάλη έκταση, είναι σημάδι ότι πλησιάζει το πεζικό.
3) Όταν, χωρίς προηγούμενη συνεννόηση, ο εχθρός ζητάει ανακωχή, συνωμοτεί.
4) Όταν τα στρατεύματα του κινούνται με ταχύτητα και παρατάσσει τ’ άρματα μάχης του, περιμένει ενισχύσεις.
5) «Ο Τσανγκ Γιου λέει πως όταν ένας στρατός “καίει τα πλοία του” και “σπάει τις καραβάνες του”, αισθάνεται παγιδευμένος και θα πολεμήσει μέχρι θανάτου. Γουάνγκ Γιου: “Ο εχθρός ταΐζει σιτάρι τα άλογα του και οι άντρες τρώνε κρέας, προκειμένου να αυξήσουν τη δύναμη και την αντοχή τους. Εάν ο στρατός δεν έχει πια καραβάνες, δεν θα ξαναφάει. Εάν τα στρατεύματα δεν επιστρέφουν στις σκηνές τους, δεν σκέφτονται πια την επιστροφή στην πατρίδα και προτίθενται να δώσουν μια αποφασιστική μάχη”».
6) Εάν κάποιος με ρωτήσει Είναι δυνατόν να έχει ένα στράτευμα μια τέτοια ακαριαία αντίδραση; θα απαντήσω: Είναι. Γιατί, μολονότι οι άντρες του Βου και του Γιούε αλληλομισούνται, εάν βρεθούν μαζί σ’ ένα πλοίο που θαλασσοδέρνεται, θα συνεργαστούν, όπως το δεξί χέρι με το αριστερό.
7) Ο στρατηγός θα πρέπει, επίσης, να αλλάζει τις μεθόδους του και να τροποποιεί τα σχέδια του, ώστε οι άλλοι να μην καταλαβαίνουν τι κάνει.
8) Από όλους όσοι απαρτίζουν το στράτευμα, κανένας δεν έχει τόσο στενές σχέσεις με το διοικητή όσο ένας μυστικός πράκτορας. Κανένας δεν ανταμείβεται πιο πλουσιοπάροχα. Και τίποτα δεν είναι πιο απόρρητο από τις μυστικές επιχειρήσεις.
9) Αν ξέρεις τον εχθρό σου και γνωρίζεις τον εαυτό σου , μη τον φοβάσαι θα νικήσεις σε 100 μάχες. Αν δεν ξέρεις τον εχθρό σου αλλά ξέρεις τις δικές δυνατότητες τότε έχει ίσες πιθανότητες νίκης όσο και ήττας. Αν ξέρεις τον εχθρό σου και δεν ξέρεις τις δικές σου δυνατότητες, τότε θα ηττηθείς σε κάθε μάχη.
10) Στον πόλεμο οι αριθμοί από μόνοι τους δε δίνουν κανένα πλεονέκτημα.
11) Όταν εφαρμόζεις ένα νόμο να προσέχεις να μην παραβιάζεται, αν παραβιάζεται ο ένοχος πρέπει να θανατώνεται.
12) Η τέχνη του πολέμου είναι ζωτικής σημασίας για το κράτος. Είναι ένα θέμα ζωής και θανάτου.
13) Ο στρατηγός που κερδίζει μια μάχη, έχει κάνει πολλούς υπολογισμούς στο κεφάλι του πριν τη διεξαγωγή της. Ο στρατηγός που χάνει μια μάχη, έκανε λίγους υπολογισμούς.
14) Αν εμπλακείς σε πραγματική μάχη και η νίκη αργεί να έρθει, τα όπλα των ανδρών θα χάσουν την κόψη τους και ορμή τους θα σιγάσει.. Ποτέ μη ξεχνάς: όταν τα όπλα των ανδρών θα χάσουν την κόψη τους και ορμή τους θα σιγάσει και ο θησαυρός σου ξοδευτεί, άλλοι αρχηγοί θα ξεπηδήσουν για να εκμεταλλευτούν την εξαθλίωσή σου.
15) Δεν υπάρχει περίπτωση χώρας που να ωφελήθηκε από έναν παρατεταμένο πόλεμο.
16) Ο έμπειρος στρατηγός δεν κάνει δεύτερη στρατολογία.
17) Η αξία του χρόνου μετράει περισσότερο από την αριθμητική υπεροχή και από τους λεπτομερέστερους υπολογισμούς σχετικά με την επιμελητεία.
18) Οι συνεισφορές για να συντηρηθεί ένας μακρινός στρατός, φτωχαίνουν το λαό.
19) Ένας σοφός στρατηγός καθορίζει πόσο θα λεηλατηθεί ο εχθρός.
20) Ένα φορτίο μ εφόδια του εχθρού είναι ισοδύναμο με είκοσι δικά σου.
21) Οι αιχμάλωτοι πρέπει να έχουν καλή μεταχείριση και διαβίωση.
21) Το να πολεμάς και να νικάς σε όλες τις μάχες δεν είναι η υψίστη τελειότητα, η υψίστη τελειότητα συνίσταται στην εξουδετέρωση της εχθρικής αντίστασης χωρίς μάχη.
22) Το καλύτερο είναι να καταλάβεις την χώρα του εχθρού ολόκληρη και άθικτη, δεν είναι καλό να την καταλάβεις και να την καταστρέψεις.
23) Καλύτερο είναι να αιχμαλωτίσεις έναν στρατό παρά να τον εξοντώσεις.
24) Η ανώτερη μορφή τέχνης είναι να ματαιώσεις τα σχέδια του εχθρού, η επόμενη να εμποδίσεις την συνένωση των δυνάμεών του, η επόμενη είναι να επιτεθείς στον στρατό του εχθρού στο πεδίο της μάχης.
25) Ο έμπειρος ηγέτης υποτάσσει το στρατό του εχθρού χωρίς μάχη.
26) Μέσα στο θόρυβο και την αναταραχή της μάχης μπορεί να φαίνεται ότι επικρατεί αταξία, δίχως όμως να υπάρχει, και εξηγεί τους λόγους που επιβάλουν αυτή την αταξία Το να καλύψεις την τάξη κάτω από ένα προκάλυμμα αταξίας είναι απλώς ζήτημα τεμαχισμού δυνάμεων, το να κρύβεις το θάρρος προφασιζόμμενος δειλία προϋποθέτει ένα απόθεμα κρυφής ισχύος, το να μεταμφιέσεις την ισχύ σε αδυναμία είναι αποτέλεσμα τακτικών ρυθμίσεων, τέλος καταλήγει με την φράση: Η προσποιητή αταξία απαιτεί δύναμη.
27) Από στρατιωτικής απόψεως, οι γεωγραφικοί και ψυχολογικοί παράγοντες είναι τόσο βραδείας μεταβολής ώστε μπορεί ακινδύνως ένας στρατηγός να δεχτεί την σταθερότητά τους.
28) Αυτός που φτάνει πρώτος στο πεδίο της μάχης και περιμένει τον ερχομό του εχθρού, θα είναι ακμαίος για την μάχη και Αν ο εχθρός : Αναπαύεται να τον καταπονείς. Αν έχει στρατοπεδεύσει ήσυχα, πίεσέ τον να μετακινηθεί. Αν είναι καλά εφοδιασμένος με τρόφιμα, κάνε τον να πεινάσει. Να εμφανίζεσαι σε σημεία που πρέπει να υπερασπίσει. Να κινείσαι γοργά σε περιοχές που δεν σε περιμένει.
29) Να αποφεύγουμε ότι είναι ισχυρό και να προσβάλουμε ότι είναι ασθενές, Αν ο Εχθρός ενισχύσει την εμπροσθοφυλακή του, θα εξασθενίσει τα νώτα του. Αν ενισχύσει τα νώτα του, θα εξασθενήσει την εμπροσθοφυλακή του. Αν ενισχύσει την δεξιά του πτέρυγα, θα εξασθενίσει την αριστερά. Αν ενισχύσει την αριστερά, θα εξασθενίσει την δεξιά. Αν στείλει παντού ενισχύσεις θα είναι ασθενής παντού καθώς και Αν ο εχθρός είναι ο εισβολέας, μπορούμε να αποκλείσουμε τους δρόμους από τους οποίους θα πρέπει να επιστρέψει. Αν εμείς είμαστε ο εισβολέας μπορούμε να κατευθυνθούμε εναντίον του ίδιου του εχθρικού ηγεμόνα.
30) Το σημείο που σκοπεύουμε να πολεμήσουμε δεν πρέπει να γίνει γνωστό. Οι στρατιώτες σου να μη ξέρουν ποτέ τα σχέδιά σου.
31) Ένας στρατός χωρίς εφοδιοπομπές, προμήθειες και βάσεις ανεφοδιασμού είναι χαμένος.
32) Οι στρατιωτικοί ελιγμοί δίνουν πλεονέκτημα, με ένα απείθαρχο πλήθος είναι άκρως επικίνδυνοι.
33) Χωρίς αρμονία μέσα στον στρατό δεν μπορεί να σχηματιστεί παράταξη.
34) Να αποφεύγεις να επιτεθείς σε ένα στρατό που παρατάχθηκε με ηρεμία και σιγουριά.
35) Στις επιδρομές σαν είσαι σαν την φωτιά. Όταν μένεις ακίνητος να είσαι σαν το βουνό.
36) Όταν περικυκλώνεις ένα στρατό, άφηνε μια διέξοδο. Δεν πρέπει να πιέζεις πολύ ένα απελπισμένο στρατό.
37) Μη καταδιώκεις εχθρό που υποκρίνεται πως φεύγει. Μη καταπίνεις το δόλωμα που σου πετάει ο εχθρός.
38) Όταν είσαι σε δύσκολο έδαφος μη στήνεις στρατόπεδο. Να συναντά συμμάχους σε περιοχές όπου διασταυρώνονται μεγάλοι δρόμοι. Δεν πρέπει να επιτίθεσαι σε καμιά πόλη που δεν μπορείς να την κρατήσεις. Μη βασιζόμαστε στην πιθανότητα ότι δεν θα έρθει ο εχθρός.
39) Μη συγκρούεσαι με ένα στρατό που επιστρέφει στην πατρίδα του. Αυτός που επιστρέφει σπίτι του θα αγωνιστεί απελπισμένα εναντίον οποιουδήποτε του φράξει το δρόμο. Όταν περικυκλώνεις ένα στρατό, άφηνέ του μια διέξοδο για να πιστέψει ότι υπάρχει κάποια όδός σωτηρίας και να μην πολεμήσει αποφασισμένος να πεθάνει. Μην πιέζεις πολύ έναν απελπισμένο εχθρό.
40) Ο Σκοπός του πολέμου είναι η ειρήνη.
41) Οταν μπορούμε να επιτεθούμε, πρέπει να δείχνουμε ανήμποροι όταν χρησιμοποιούμε τις δυνάμεις μας, πρέπει να είμαστε αδρανείς όταν είμαστε κοντά, πρέπει να κάνουμε τον εχθρό να πιστεύει ότι είμαστε μακριά όταν είμαστε μακριά, πρέπει να πιστέψει ότι είμαστε κοντά.
42) Ο έμπειρος στρατιώτης όταν βρίσκεται σε κίνηση, δεν πέφτει ποτέ σε σύγχυση.
43) Ο στρατηγός που προελαύνει, χωρίς να έχει φήμη άπληστου, και υποχωρεί, χωρίς να φοβάται ότι θα ντροπιαστεί, που η μόνη του σκέψη είναι να προστατεύει τη χώρα του να προσφέρει καλές υπηρεσίες στον ηγεμόνα του, αυτός είναι στολίδι του βασιλείου.
Πηγή : https://www.mixanitouxronou.gr/to-vivlio-stratigikis-pou-diavase-o-napoleon-o-mao-ke-o-gkiap-i-techni-tou-polemou-pou-egrapse-enas-kinezos-axiomatouchos-pou-chrisimopiise-akomi-ke-pallakides-gia-na-kani-mia-epidixi-eligmon/
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Σουν_Τσου
http://periplous.gr/ekdoseis-periplous/449
http://teleytaiaexodos.blogspot.com/2017/03/sun-tzu.html
https://national-pride.org/2011/05/09/η-τέχνη-του-πολέμου-του-σουν-τζου/




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου