Πέμπτη 17 Αυγούστου 2023

Οι ξένες ηγεμονίες στα εδάφη της βυζαντινής Μικράς Ασίας και των γειτονικών εδαφών (11-12ος αιώνας μ.χ.)

ΣΟΥΛΤΑΝΆΤΟ ΤΩΝ ΣΕΛΤΖΟΎΚΩΝ ΤΟΎΡΚΩΝ ΤΗΣ ΡΩΜΑΝΙΑΣ : Το Σουλτανάτο του Ρουμ ή Σελτζουκικό Σουλτανάτο του Ρουμ ήταν ένα Τουρκοπερσικό, Σουνιτικό Μουσουλμανικό κράτος στη Μικρά Ασία (1077 - 1307). Το Σουλτανάτο του Ρουμ ξεκίνησε την αντικατάσταση της Μεγάλης Αυτοκρατορίας των Σελτζούκων με τον Σουλεϊμάν ιμπν Κουτουλμίς (1077) αμέσως μετά τη Μάχη του Μάντζικερτ. Η πρωτεύουσα του αρχικά ήταν η Νίκαια Βιθυνίας, αμέσως μετά μεταφέρθηκε στο Ικόνιο. Οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι κατέκτησαν τις περιοχές στις οποίες εγκαταστάθηκαν από τη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Ο όρος "Ρουμ" προέρχεται από την Αραβική λέξη για τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι Σελτζούκοι ονόμαζαν έτσι τα εδάφη του σουλτανάτου τους, επειδή εθεωρούντο επί μακρόν "Ρωμαϊκά", δηλαδή Βυζαντινά, από τα Μουσουλμανικά στρατεύματα. Το Σουλτανάτο ευημέρησε ιδιαίτερα στα τέλη του 12ου και τις αρχές του 13ου αιώνα, όταν πήρε από τους Βυζαντινούς νευραλγικά λιμάνια στις ακτές της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας. Ο αυξημένος πλούτος επέτρεψε στο σουλτανάτο να απορροφήσει άλλα Τουρκικά κράτη, που είχαν ιδρυθεί στην ανατολική Μικρά Ασία μετά τη Μάχη του Μαντζικέρτ: τους Ντανισμεντίδες, τους Μενγκουτσέκους, τους Σαλτουκίδες και τους Ορτοκίδες. Οι σουλτάνοι των Σελτζούκων αντιστάθηκαν με επιτυχία στην πίεση των Σταυροφοριών, αλλά το 1243 υπέκυψαν στους προελαύνοντες Μογγόλους. Οι Σελτζούκοι έγιναν υποτελείς στους Μογγόλους μετά τη "μάχη του Κοσέ Ντάγκ" (1243) στην οποία ο Καϊχοσρόης Β΄ γνώρισε τη συντριβή. Η δύναμη του σουλτανάτου απομειώθηκε κατά το δεύτερο μισό του 13ου αιώνα και είχε εκλείψει τελείως την πρώτη δεκαετία του 14ου, ο τελευταίος Σελτζούκος Σουλτάνος του Ρουμ υποτελής στο Ιλχανάτο Μεσούντ Β΄ δολοφονήθηκε (1308). 
ΕΜΙΡΆΤΟ ΤΩΝ ΔΑΝΙΣΜΕΝΙΔΩΝ ΤΟΎΡΚΩΝ : Οι Ντανισμεντίδες ή Δανισμενδίδες υπήρξαν τούρκικη δυναστεία που κυριάρχησε στην κεντρική και ανατολική Μικρά Ασία, κατά την περιόδο 1071-1178 μ.Χ. Ήταν χωρισμένη σε δύο μεγάλους κλάδους: της Σεβάστειας (1071-1174) και της Μελιτηνής (1142-1178). Ήταν οι πρώτοι που οργάνωσαν μουσουλμανικό κράτος στη Μικρά Ασία με την ονομασία «Ρουμ» (δηλαδή χώρα των Ρωμαίων) και κυριάρχησαν κατά διαστήματα και στις πόλεις: Καισάρεια της Καππαδοκίας και Κασταμονή του Πόντου. Ύστερα από πολυετείς συγκρούσεις με το Βυζάντιο και με τους Σελτζούκους του Ικονίου, υποτάχτηκαν το 1178 στους τελευταίους, που είχαν ηγέτη τον Κιλίτζ Αρσλάν Β'. Το 1142 υπήρξε διαίρεση του εμιράτου του στις δυναστείες της Σεβάστειας και της Μελιτηνής, που σε λίγες δεκαετίες υποτάχτηκαν στους Σελτζούκους. Όπως και οι Σελτζούκοι του Ρουμ έτσι και οι Δανισμενδίδες είχαν σημαντικές πολιτιστικές επιρροές από το Βυζάντιο και τον ελληνικό πολιτισμό εν γένει. Σε σωζόμενα νομίσματά τους, ο εκάστοτε ηγέτης τους αναφέρεται ως: «εμίρης και σουλτάνος Ρωμανίας».
ΠΡΙΓΚΗΠΆΤΟ ΤΗΣ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ : Το Πριγκιπάτο της Αντιόχειας, του οποίου τα εδάφη βρίσκονταν στην Τουρκία και την Συρία, ήταν ένα από τα Σταυροφορικά κράτη τα οποία ιδρύθηκαν στη διάρκεια των Σταυροφοριών. Τα ξημερώματα της 3ης Ιουνίου 1098, όταν η πόλη κατελήφθη, μονάχα η σημαία του Βοημούνδου κυμάτιζε στα τείχη της. Ο Βοημούνδος κατέστη αδιαμφισβήτητος κύριος της πόλης και αρνούμενος τον βυζαντινό τίτλο του Δούκα της Αντιόχειας, αυτοανακυρήχτηκε Πρίγκιπας της Αντιόχειας, σηματοδοτώντας, έτσι, την ανεξαρτητοποίησή του απέναντι στο Βυζάντιο. Ο Ραϊμόνδος, όπως και οι προκάτοχοί του, επιτέθηκε στην βυζαντινή επαρχία της Κιλικίας. Ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Β΄ Κομνηνός πέρασε στην αντεπίθεση και πολιόρκησε την Αντιόχεια, υποχρεώνοντας τον Ραϊμόνδο να αναγνωρίσει την κυριαρχία του πρώτου και να τεθεί υπό βυζαντινή διοίκηση, η οποία όμως εκδιώχτηκε έπειτα από σε βάρος της εξέγερση που είχε οργανώσει ο Ζοσλέν Β΄ της Έδεσσας. Ο Ιωάννης Β΄ Κομνηνός σχεδίαζε την ανακατάληψη των Σταυροφορικών Κρατών όταν πέθανε το 1142. Ο Ρενώ ενεπλάκη αμέσως σε πολεμική σύγκρουση με το Βυζάντιο, λεηλατώντας την βυζαντινή κτήση της Κύπρου. Δέχτηκε επίθεση το 1158 από τον Μανουήλ Α΄ Κομνηνό και υποχρεώθηκε σε συνθηκολόγηση και αναγνώριση της ανωτερότητας του αντιπάλου του. Ο Μανουήλ Κομνηνός νυμφεύθηκε την Μαρία, κόρη του Ραϊμόνδου και της Κωνσταντίας. Ο Βοημούνδος επέστρεψε το 1165 και νυμφεύθηκε μια νύφη του Μανουήλ Α΄ Κομνηνού, ενώ επέτρεψε, επίσης, την εγκατάσταση στην πόλη Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη.
Χάρη στην βοήθεια ιταλικών ναυτικών στόλων, το κράτος της Αντιόχειας κατόρθωσε να επιβιώσει της ανακατάληψης των Αγίων Τόπων από τον Σαλαντίν. Όταν οι Μόγγολοι ηττήθηκαν στη μάχη του Αΐν Τζαλούτ το 1260, ο Μπαϊμπάρ, Σουλτάνος των Μαμελούκων Τούρκων της Αιγύπτου στράφηκε ενάντια στους συμμάχους τους, την Αντιόχεια και την Αρμενία. Η πόλη κατελήφθη το 1268 μαζί με το σύνολο του βόρειου τμήματος της Συρίας που βρισκόταν υπό φράγκικο έλεγχο. Τριάντα τρία χρόνια αργότερα, ήταν η σειρά της Άκρας και τα Σταυροφορικά Κράτη αφανίστηκαν. 
ΚΟΜΗΤΕΊΑ ΤΗΣ ΕΔΕΣΣΑΣ : Η κομητεία της Έδεσσας ήταν ένα από τα Σταυροφορικά κράτη του 12ου αιώνα. Η έδρα της ήταν η πόλη Έδεσσα (η σημερινή Σανλιούρφα της Τουρκίας). Κατά την ύστερη Βυζαντινή περίοδο, η Έδεσσα έγινε το κέντρο της πνευματικής ζωής της Συριακής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Έτσι έγινε επίσης το κέντρο για τη μετάφραση της Αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας στη Συριακή γλώσσα, και παρείχε το μέσο για τις επακόλουθες μεταφράσεις στην Αραβική γλώσσα. Κατά την εποχή των Σταυροφοριών εξακολουθούσε να είναι αρκετά σημαντική για να αποτελέσει το δέλεαρ μιας παράλληλης εκστρατείας μετά την Πολιορκία της Αντιόχειας. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα Σταυροφορικά κράτη η κομητεία της Έδεσσας δεν βρεχόταν από τη θάλασσα, σύντομα απομονώθηκε και δεν είχε καλές σχέσεις με το γειτονικό Πριγκιπάτο της Αντιόχειας. Η μισή κομητεία μαζί με την πρωτεύουσα βρισκόταν ανατολικά του Ευφράτη, πολύ ανατολικά σε βαθμό που δεν μπορούσε να προστατευτεί, το τμήμα που βρισκόταν δυτικά του Ευφράτη ελεγχόταν από το ισχυρότατο Τυρμπεσέλ. Το ανατολικότερο όριο της κομητείας ακούγεται ότι ήταν ο Τίγρης ποταμός αλλά πιθανότατα δεν είχε επεκταθεί τόσο μακριά. Η πτώση της Έδεσσας (1144) ήταν η πρώτη μεγάλη απώλεια για τα Σταυροφορικά κράτη.
ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΑΡΜΕΝΙΑΣ ΚΙΛΙΚΊΑΣ : Το Αρμενικό Βασίλειο της Κιλικίας, γνωστό επίσης ως Κιλικιανή Αρμενία, Βασίλειο της Κιλικιανής Αρμενίας ή Νέα Αρμενία, ήταν ανεξάρτητο βασίλειο που σχηματίστηκε την Ύστερη Μεσαιωνική Περίοδο από Αρμένιους πρόσφυγες που εκδιώχθηκαν κατά την σελτζουκική εισβολή στην Αρμενία. Ευρισκόμενη εκτός του Αρμενικού Οροπεδίου σε χώρο διαφορετικό από αυτόν του Αρμενικού Βασιλείου της Αρχαιότητας, είχε έδρα την περιοχή της Κιλικίας βορειοδυτικά του κόλπου της Αλεξανδρέττας, στη σημερινή νότια Τουρκία. Το βασίλειο είχε τις καταβολές του στο πριγκηπάτο που ιδρύθηκε το (1080) από τη δυναστεία των Ρουπενιδών, θεωρούμενη ως παρακλάδι της μεγαλύτερης οικογένειας των Μπαγρατιδών, η οποία με έδρα το Ανί σε διάφορες περιόδους κατείχε τους θρόνους της Αρμενίας και της Γεωργίας. Πρωτεύουσά του ήταν αρχικώς η Ταρσός και αργότερα η Σις. Έναν αιώνα αργότερα, λόγω των μεγάλων υπηρεσιών που είχε προσφέρει το πριγκιπάτο στους Σταυροφόρους και τον χριστιανισμό, προήχθη σε βασίλειο με την σύμφωνη γνώμη των Σταυροφόρων και των Βυζαντινών. Το Αρμενικό Βασίλειο της Κιλικίας ήταν ισχυρός σύμμαχος των Ευρωπαίων Σταυροφόρων και έβλεπε τον εαυτό του ως στήριγμα της Χριστιανοσύνης στην Ανατολή. Τελευταίος βασιλιάς της Αρμενικής Κιλικίας ήταν ο Λέων Ε΄ από τον Οίκο των Πουατιέ-Λουζινιάν, που ηττήθηκε και ανατράπηκε από τους Μαμελούκους της Αιγύπτου (1375). Μετά από αυτόν η περιοχή της Κιλικίας πέρασε μόνιμα στα χέρια των μουσουλμάνων.
Πηγή : https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%BF%CF%85%CE%BB%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%84%CE%BF_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%A1%CE%BF%CF%85%CE%BC
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B4%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CE%B7%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%88%CE%B4%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%B9%CE%B3%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%AC%CF%84%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B9%CF%8C%CF%87%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1%CF%82

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου