Τρίτη 6 Δεκεμβρίου 2022

Προκοπίου Ανέκδοτα ή Απόκρυφη Ιστορία - Συνωμοσίες και όργια στο Βυζάντιο

Όλα όσα συνέβησαν ως τις μέρες μας στο γένος των Ρωμαίων στη διάρκεια των πολέμων τα έχω διηγηθεί, συνδέοντάς τα πάντα, όσο μου ήταν δυνατό, με το χρόνο και τον τόπο στον οποίο διαδραματίστηκαν· όσα όμως συνέβησαν από δω και πέρα δεν θα τα εκθέσω με τον ίδιο τρόπο, γιατί εδώ θα καταγραφούν όλα, όσα έτυχε να συμβούν σε κάθε σημείο της Ρωμαϊκής επικράτειας. (2) Ο λόγος είναι ότι δεν ήταν δυνατόν να καταγραφούν οι πράξεις με τον αρμόζοντα τρόπο, όσο οι αυτουργοί τους ήταν εν ζωή. Γιατί δεν θα ήταν δυνατόν να ξεφύγω από τα πλήθη των κατασκόπων, ούτε εάν με έπιαναν να μην πεθάνω με τον χειρότερο θάνατο. Και δεν μπορούσα να έχω εμπιστοσύνη ούτε στους πιο κοντινούς μου συγγενείς. (3) Αλλά και για πολλά από όσα προηγουμένως είπα μιλήσει αναγκάστηκα να αποκρύψω τις αιτίες. Θα χρειαστεί, λοιπόν, εδώ να αποκαλύψω τις αιτίες όχι μόνο όσων παρασιώπησα πριν, αλλά και εκείνων που προανέφερα. (4) Αλλά καθώς πρόκειται να μπω σε έναν άλλο αγώνα δύσκολο και άνισο, καθώς έχει να κάνει με το βίο και το έργο του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας, συχνά τρέμω και κάνω πίσω, (5) όσο αναλογίζομαι ένα πράγμα, ότι δηλαδή τώρα πια πρόκειται να γράψω τέτοια συμβάντα που ούτε πιστευτά ούτε φυσικά θα φανούν στις επόμενες γενιές, καθώς, μάλιστα, όταν περάσει πολύς χρόνος από τότε που συνέβη κάτι, το ακούμε σαν παραμύθι, φοβάμαι μήπως με περάσουν για μυθοπλάστη και με κατατάξουν στους τραγικούς ποιητές. Δεν πρόκειται, ωστόσο, να δειλιάσω μπροστά στον όγκο του έργου, γιατί υπάρχει κάτι που μου δίνει θάρρος, ότι δηλαδή οι σύγχρονοί μου, που είναι ενήμεροι μάρτυρες των πράξεων, θα μεταβιβάσουν με αδιαμφισβήτητο τρόπο στις επόμενες γενιές την πεποίθηση ότι τα γεγονότα έχουν αποδοθεί σωστά. […] 
Κεφάλαιο 8
Αυτά λοιπόν διεξήχθησαν και στην Κωνσταντινούπολη και σε κάθε άλλη πόλη. Γιατί, όπως ακριβώς σε κάθε άλλη αρρώστια, έτσι κι αυτό το κακό έπεσε πάνω σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. (2) Ο βασιλιά, όμως, ελάχιστα ενδιαφερόταν γι’ αυτά που συνέβαιναν, αφού στον άνθρωπο αυτό δεν υπήρχε καμία συναίσθηση, αν και υπήρξε αυτόπτης  μάρτυρας  όσων  συνέβαιναν  πάντα  στις  ιπποδρομίες.  (3)  γιατί  ήταν υπερβολικά  ηλίθιος  και  μάλιστα  παρόμοιος  με  τεμπέλικο  γαϊδούρι,  έτοιμο  να ακολουθήσει  αυτόν  που  του  τραβούσε  το  χαλινάρι,  κουνώντας  συχνά  τα  αυτιά  του. (4)  Ο  Ιουστινιανός  όχι  μόνο  έκανε  αυτά  αλλά  και  όλα  τα  άλλα  τα  ανακάτευε.  Αυτός ακριβώς,  που  μόλις  έλαβε  στα  χέρια  του  την  εξουσία  του  θείου  του,  έσπευσε  αμέσως να  ξοδέψει  το  δημόσιο  χρήμα  χωρίς  καμία  ντροπή,  επειδή  απλά  ήταν  ιδιοκτήτης  του. (5)Και  κάθε  φορά  που  συναντούσε  Ούννους  τους  πρόσφερε  μεγάλα  ποσά  για  τις καλές  τους  υπηρεσίες.  Γι’  αυτό  το  λόγο  συνέβαιναν  συχνά  στη  γη  των  Ρωμαίων έφοδοι.  Γιατί  όταν  οι  βάρβαροι  αυτοί  γεύτηκαν  τον  πλούτο  των  Ρωμαίων,  δεν μπορούσαν  πια  να  μείνουν  μακριά  από  τον  δρόμο  που  οδηγούσε  εκεί.  […] (12)  Νομίζω  ότι  δεν  είναι  άκαιρο  να  περιγράψω  την  εμφάνιση  αυτού  του  ανθρώπου. Στο  σώμα  δεν  ήταν  ούτε  ψηλός  ούτε  πολύ  κοντός,  αλλά  ήταν  μέτριος,  όχι  αδύνατος αλλά  λίγο  παχουλός,  στρογγυλοπρόσωπος  και  όχι  άσχημος·  γιατί  ήταν  ροδαλός ακόμα  και  μετά  από  δύο  ημέρες  νηστείας.  (13)  Για  να  περιγράψω  δηλαδή  τη συνολική  του  εμφάνιση,  έμοιαζε  πολύ  με  τον  Δομιτιανό,  το  γιο  του  Βεσπασιανού, που  τόσα  απόλαυσαν  οι  Ρωμαίοι  από  την  κακοήθειά  του,  ώστε  ούτε  όταν  τον κατακρεούργησαν  ξεθύμαναν  την  οργή  εναντίον  του,  αλλά  εκδόθηκε  απόφαση  της συγκλήτου  να  μην  αναγράφεται  ούτε  το  όνομά  του  στα  έγγραφα  και  να  μην  διασωθεί καμία  εικόνα  του.  […]   (22)  Στην  εμφάνιση,  λοιπόν,  τέτοιος  ήταν·  τον  χαρακτήρα  του  όμως  δεν  θα  μπορούσα με  ακρίβεια  να  περιγράψω.  Γιατί  ήταν  άνθρωπος  κακούργος  και  μωρόπιστος,  αυτός που  ονομάζεται  κουτοπόνηρος,  και  ούτε  ο  ίδιος  ήταν  ειλικρινής  με  όσους  τον συναναστρέφονταν,  αλλά  πάντοτε  όλα  του  τα  λόγια  και  τα  έργα  έκρυβαν  δόλιες σκέψεις,  αν  και  ο  ίδιος  έπεφτε  πολύ  εύκολα  θύμα  εξαπάτησης  όσων  το  επιθυμούσαν. Και  μέσα  του  υπήρχε  από  τη  φύση  του  ένα  ασυνήθιστο  μείγμα  ανοησίας  και κακοήθειας.  […] 
Κεφάλαιο  9 
Αυτά,  λοιπόν,  είναι  τα  σχετικά  με  τον  χαρακτήρα  του  Ιουστινιανού,  όσα  βέβαια μπορώ  να  πω.  Και  παντρεύτηκε  γυναίκα,  για  την  οποία  εγώ  θα  σας  εξηγήσω  πώς   γεννήθηκε  και  ανατράφηκε  και  πώς,  αφού  παντρεύτηκε  αυτόν  τον  άνθρωπο,  αφάνισε ολότελα  το  ρωμαϊκό  κράτος.  (2)  Υπήρχε  στο  Βυζάντιο  κάποιος  Ακάκιος  φύλακας των  θηρίων  στις  θηριομαχίες,  που  ανήκε  στην  ομάδα  των  Πρασίνων,  απ’  αυτούς  που ονομάζουν  αρκουδιάρηδες.  (3)  Αυτός  ο  άντρας  όταν  ήταν  αυτοκράτορας  ο Αναστάσιος  πέθανε  από  ασθένεια  και  άφησε  ορφανά  τρία  κορίτσια,  την  Κομιτώ,  τη Θεοδώρα  και  την  Αναστασία,  από  τα  οποία  η  μεγαλύτερη  ακόμα  δεν  είχε  γίνει  επτά χρονών.  (4)  Η  γυναίκα  του  αφού  ξέπεσε,  παντρεύτηκε  άλλον  άνδρα,  ο  οποίος  θα αναλάμβανε  μαζί  της  τη  φροντίδα  του  σπιτιού  και  την  εργασία  του  Ακακίου.  (5)  Ο πρωτοχορευτής,  όμως,  των  Πρασίνων,  ονόματι  Αστέριος,  αφού  πληρώθηκε  από κάποιον  για  να  τους  διώξει  από  τη  θέση  αυτή,  χωρίς  καμία  δυσκολία  την  έδωσε  στον άνθρωπο  που  του  έδωσε  τα  χρήματα.  Γιατί  οι  χορευτές  μπορούσαν  να  κανονίζουν τέτοιες  υποθέσεις  όπως  ήθελαν.  (6)  Όταν  όμως  η  γυναίκα  είδε  ότι  όλος  ο  λαός  ήταν συγκεντρωμένος  στον  χώρο  των  θηριομαχιών,  αφού  τοποθέτησε  στο  κεφάλι  και  στα δυο  χέρια  των  κοριτσιών  της,  τα  έβαλε  να  καθίσουν  ως  ικέτισσες.  (7)  Αλλά  οι Πράσινοι  αρνήθηκαν  να  δεχτούν  την  ικεσία,  οι  Βένετοι  όμως  τους  έδωσαν  μια ανάλογη  θέση,  καθώς  ο  δικός  τους  φροντιστής  θηρίων  είχε  πρόσφατα  πεθάνει.  (8) Όταν,  λοιπόν,  τα  κορίτσια  αυτά  έφταναν  στην  εφηβεία,  η  μητέρα  τους  τα  έβγαζε  στη σκηνή  γιατί  ήταν  όμορφα,  όχι  όμως  όλα  μαζί  ταυτόχρονα,  αλλά  τη  στιγμή  που καθεμιά  της  φάνηκε  να  είναι  ώριμη.    (9)  Η  πρώτη,  λοιπόν,  η  Κομιτώ,  είχε  ήδη διακριθεί  ανάμεσα  στις  εταίρες  του  καιρού  της·  η  δεύτερη,  όμως,  η  Θεοδώρα, φορώντας  έναν  κοντό  χιτώνα  με  μανίκια  σαν  αυτούς  που  φοράνε  οι  μικρές  σκλάβες, την  ακολουθούσε  υπηρετώντας  την  σε  καθετί  και  κουβαλώντας  στους  ώμους  της  το σκαμνί,  πάνω  στο  οποίο  εκείνη  συνήθιζε  να  κάθεται  στις  δημόσιες  συγκεντρώσεις. (10)  Η  Θεοδώρα  ακόμα  τότε  δεν  είχε  ωριμάσει  και  έτσι  δεν  ήταν  σε  θέση  να ξαπλώσει  σε  κρεβάτι  με  άνδρα  ούτε  να  συνευρεθεί  ως  γυναίκα.  Γι’  αυτό  επιδιδόταν σε  ένα  είδος  ασέλγειας  ανδρικού  τύπου  με  κάτι  άθλιους  ανθρώπους  και  μάλιστα δούλους,  που  ακολουθούσαν  τους  αφέντες  τους  στο  θέατρο  και  έβρισκαν περιστασιακά  την  ευκαιρία  να  κάνουν  την  ολέθρια  αυτή  πράξη·  αλλά  και  στο μπορντέλο  ασχολούνταν  αρκετές  ώρες  με  αυτήν  την  παρά  φύση  σωματική  εργασία. (11)  όταν  όμως  έφτασε  στην  εφηβεία  και  ήταν  ήδη  ώριμη,  άρχισε  να  ασχολείται  με  το θέατρο  και  αμέσως  έγινε  πόρνη,  απ’  αυτές  που  οι  παλιοί  άνθρωποι  ονομάζουν  του δρόμου.    (12)  γιατί  δεν  ήταν  ούτε  αυλητρίδα,  ούτε  τραγουδίστρια,  ούτε  ασχολούνταν με  το  χορό,  αλλά  μόνο  πρόσφερε  τα  τρυφερά  της  νιάτα  σε  όποιον  τύχαινε  ασκώντας το  επάγγελμα  με  όλο  της  το  σώμα.  (13)  
Αργότερα  συναναστρεφόταν  συνέχεια  με τους  μίμους  του  θεάτρου  και  να  συμμετέχει  μαζί  τους  στις  ασχολίες  τους,  βοηθώντας τους  γελωτοποιούς  με  διάφορες  βωμολοχίες.  Γιατί  ήταν  ιδιαίτερα  αστεία  και περιπαικτική  και  γι’  αυτά  τα  καμώματά  της  έγινε  γρήγορα  περιζήτητη.  (14)Γιατί  σ’ αυτήν  δεν  υπήρχε  καμιά  ντροπή  και  κανένας  δεν  την  είδε  ποτέ  να  κοκκινίζει,  αλλά προσέφερε αναίσχυντες υπηρεσίες χωρίς κανένα δισταγμό και ήταν τέτοια ώστε αν κάποιος την χαστούκιζε ή της έριχνε καμιά στο κεφάλι, εκείνη χαριεντιζόταν και χασκογελούσε και, βγάζοντας τα ρούχα της, τα έδειχνε όλα στον καθένα, και από μπρος και από πίσω, πράγματα που είναι σωστό να μένουν κρυμμένα και αφανέρωτα στους άντρες. […] (20) Πολλές φορές και στο θέατρο με θεατές όλο το λαό έβγαζε τα ρούχα της στη μέση της σκηνής, φορώντας μόνο μια ποδίτσα γύρω από τους βουβώνες και τα αιδοία, όχι όμως επειδή ντρεπόταν ακόμα κι αυτά να δείξει στον κόσμο, αλλά επειδή δεν επιτρεπόταν σε κανένα να παρουσιάζεται εντελώς γυμνός εκεί, παρά μονάχα φορώντας τουλάχιστον μια ποδίτσα γύρω από τους βουβώνες και το αιδοίο. (21) Με αυτό λοιπόν το ντύσιμο, αφού έπεφτε στο έδαφος, έμενε ανάσκελα. Και κάποιοι μισθωτοί εργάτες , στους οποίους είχε ανατεθεί αυτό το έργο, έριχναν πάνω στο αιδοίο της κριθάρι, που το έπιαναν σπυρί σπυρί με το στόμα τους και το έτρωγαν χήνες, οι οποίες ήταν γυμνασμένες γι’ αυτό. (22) Έπειτα εκείνη σηκωνόταν χωρίς να κοκκινίζει αλλά μάλιστα έμοιαζε να καμαρώνει για την πράξη της αυτή. Γιατί δεν ήταν μόνο αδιάντροπη αλλά και περισσότερο απ’ όλους ήθελε να παρασύρει τους άλλους στην αδιαντροπιά. (23)Πολλές φορές μάλιστα αφού γδυνόταν, στεκόταν μαζί με τους μίμους πάνω στη σκηνή και πότε γέρνοντας προς τα πίσω το σώμα της και πότε τουρλώνοντας τον πισινό της και προς αυτούς που την είχαν χαρεί και προς τους άλλους που δεν την είχαν ακόμα πλησιάσει, επεδείκνυε με καμάρι τα συνηθισμένα της γυμνάσματα. (24) Και με τόση ακολασία καμάρωνε για το κορμί της, ώστε φαινόταν ότι δεν είχε το αιδοίο της στη φυσική του θέση, όπως οι άλλες γυναίκες, αλλά στο πρόσωπο. […] 
(29) Έτσι, λοιπόν, γεννήθηκε και ανατράφηκε η γυναίκα αυτή και έτσι έγινε περιβόητη ανάμεσα σε πολλές δημόσιες γυναίκες και σε όλους τους ανθρώπους. (30) Αμέσως, όμως, μόλις έφτασε στο Βυζάντιο, την ερωτεύτηκε ο Ιουστινιανός με έρωτα σφοδρό και στην αρχή τη συναναστρεφόταν ως ερωμένη, μολονότι την είχε ανυψώσει στο αξίωμα της πατρικίας. (31) Η Θεοδώρα, λοιπόν, αμέσως κατάφερε να αποκτήσει πολύ μεγάλη δύναμη και τεράστια πλούτη. Γιατί στον άνθρωπο αυτό, όπως συμβαίνει με όλους τους υπερβολικά ερωτευμένους, το πιο γλυκό πράγμα στον κόσμο φαινόταν να κάνει όλα τα χατίρια της αγαπημένης του και να της προσφέρει όλα τα πλούτη του κόσμου. (32) Έτσι όλο το κράτος έγινε προσάναμμα αυτού εδώ του έρωτα. Και μαζί με αυτήν εκείνος προξενούσε ακόμα μεγαλύτερες καταστροφές στο λαό, όχι μόνο στο Βυζάντιο αλλά και σε όλα τα μέρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. […] (47) Όσο, λοιπόν, ζούσε ακόμα η βασίλισσα, ο Ιουστινιανός δε θα μπορούσε με κανέναν τρόπο να πάρει ως νόμιμη σύζυγό του τη Θεοδώρα. Γιατί μόνο σε αυτό του εναντιώθηκε η βασίλισσα, αν και στα άλλα ποτέ δεν του έφερε αντιρρήσεις. (48) Γιατί η γυναίκα αυτή δεν είχε ίχνος κακίας και ήταν εντελώς άξεστη και από βαρβαρικό γένος, όπως έχω προαναφέρει. […] (51) Τότε λοιπόν προχώρησε στον αρραβώνα με την Θεοδώρα. Επειδή, όμως, ήταν αδύνατο ένας άνδρας που είχε φτάσει στο αξίωμα του συγκλητικού να παντρευτεί μια εταίρα, πράγμα που ήταν απαγορευμένο από τους παμπάλαιους νόμους της πρώιμης εποχής, ανάγκασε τον βασιλιά με άλλο νόμο να καταργήσει τους νόμους αυτούς και από τότε ζούσε με τη Θεοδώρα ως νόμιμη σύζυγό του και έδωσε και σε άλλους την ευχέρεια να παντρεύονται εταίρες και ύστερα αμέσως καταχράστηκε την αυτοκρατορική εξουσία βρίσκοντας πρόσχημα για να συγκαλύψει την βιαιότητα της πράξης του. (52) Γιατί τον αναγόρευσαν αυτόν αυτοκράτορα των Ρωμαίων μαζί με τον θείο του, οι ανώτεροι αξιωματικοί, οδηγημένοι στην απόφαση αυτή από υπερβολικό φόβο. Έτσι, λοιπόν, ο Ιουστινιανός και η Θεοδώρα αναγορεύτηκαν αυτοκράτορες τρεις μέρες πριν από την εορτή του Πάσχα, όταν ακριβώς δεν επιτρεπόταν ούτε να ασπαστείς κανένα ούτε να χαιρετήσεις λέγοντας «ειρήνη υμίν». (54) Και λίγες μέρες αργότερα πέθανε από ασθένεια ο Ιουστίνος, έπειτα από εννέα έτη στην εξουσία, και μόνος πια ο Ιουστινιανός με τη Θεοδώρα είχαν την βασιλεία. 
Κεφάλαιο 12 […] 
(18) Λένε μάλιστα ότι και η ίδια του η μητέρα είχε πει σε κάποιους από τους δικούς της ανθρώπους ότι ο Ιουστινιανός δεν ήταν γιος του άνδρα της του Σαββατίου ούτε κανενός άλλου ανθρώπου. (19) Λίγο πριν μείνει έγκυος σ’ αυτόν, την επισκεπτόταν ένα αόρατο δαιμόνιο, που της έδινε την εντύπωση ότι την πλησίαζε όπως ένας άνδρας μια γυναίκα και έπειτα σαν όνειρο εξαφανιζόταν. (20) Αλλά και μερικοί από αυτούς που κάθονταν σε κάποιες προχωρημένες ώρες της νύχτας και συνομιλούσαν μαζί μ’ αυτόν, άνθρωποι που η ψυχή τους ήταν αγνή, νόμισαν ότι είδαν μπροστά τους αντί για εκείνον κάποιο άγνωστο σ’ αυτούς δαιμόνιο. […] (24) Λένε επίσης ότι και κάποιο μοναχό, πολύ αγαπητό στον θεό, τον έπεισαν εκείνοι που ζούσαν μαζί του στην έρημο να πάει στο Βυζάντιο για να υπερασπίσει τους κατοίκους της γύρω περιοχής, που υπέφεραν τα πάνδεινα από την κακομεταχείριση και την αδικία. Όταν έφτασε εκεί του δόθηκε αμέσως η άδεια να δει τον βασιλιά· (25) όταν, όμως επρόκειτο να τον συναντήσει, πάτησε με το ένα πόδι το κατώφλι και ξαφνικά άρχισε να περπατά ανάποδα και έκανε πίσω. (26) Ο ευνούχος, βέβαια, που τον είχε οδηγήσει μέσα και όσοι ήταν παρόντες εκεί τον παρακινούσαν να επιμονή να προσωρήσει μπροστά, αυτός όμως, όχι μόνο δεν απάντησε τίποτα, αλλά και έφυγε από εκεί, μοιάζοντας με παραπληγικό, και πήγε στο δωμάτιο όπου είχε καταλύσει· όταν οι ακόλουθοι προσπάθησαν να πληροφορηθούν για ποιον λόγο το έκανε αυτό, λένε πως εκείνος είπε ότι είχε δει στο Παλάτι να κάθεται στο θρόνο ο άρχοντας των δαιμόνων, με τον οποίο δε θα μπορούσε ούτε να συνυπάρξει ούτε να ζητήσει κάτι από αυτόν. (27) Γιατί πώς θα ήταν δυνατό να μην είναι ένας αχρείος δαίμονας αυτός ο άνθρωπος που ποτέ δε χόρτασε ποτό, φαγητό ή ύπνο, αλλά αφού δοκίμαζε κάτι λίγο από τα παρατιθέμενα, μέσα στα άγρια μεσάνυχτα περιπλανιόταν στα ανάκτορα, μολονότι είχε ακόρεστο πάθος για τις ερωτικές απολαύσεις; 
Πηγή : Προκοπίου Ανέκδοτα ή Απόκρυφη Ιστορία (αποσπάσματα) Μετάφραση
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://student.cc.uoc.gr/uploadFiles/177-%25CE%2592%25CE%25A5%25CE%2596%25CE%25A6193/%25CE%25A0%25CF%2581%25CE%25BF%25CE%25BA%25CE%25BF%25CF%2580%25CE%25AF%25CE%25BF%25CF%2585%2520%25CE%2591%25CE%25BD%25CE%25AD%25CE%25BA%25CE%25B4%25CE%25BF%25CF%2584%25CE%25B1%2520%25CE%25AE%2520%25CE%2591%25CF%2580%25CF%258C%25CE%25BA%25CF%2581%25CF%2585%25CF%2586%25CE%25B7%2520%25CE%2599%25CF%2583%25CF%2584%25CE%25BF%25CF%2581%25CE%25AF%25CE%25B1%2520%25CE%25BC%25CE%25B5%25CF%2584%25CE%25AC%25CF%2586%25CF%2581%25CE%25B1%25CF%2583%25CE%25B7.pdf&ved=2ahUKEwjG5ZPx5uT7AhXrQfEDHUosCrcQFnoECBMQAQ&usg=AOvVaw0sOEdAgYHQFWSSmgNo_06Z
https://byzantium.gr/keimena/anekdota.php

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου