Οι ληστρικές επιδρομές των Καταλανων μισθοφόρων στο Άγιο Όρος στην βυζαντινή Μακεδονία

Η Μάχη του Βαφέως διεξήχθη στις 27 Ιουλίου 1302 μεταξύ του στρατού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπό τη διοίκηση του Οσμάν Α' και του στρατού της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπό τη διοίκηση του Γεωργίου Μουζάλωνα. Η μάχη έληξε με νίκη των Οθωμανών, με αποτέλεσμα οι Οθωμανοί να εγκαθιδρύσουν το κράτος τους και να καταλάβουν τελικά τη Βιθυνία από τους Βυζαντινούς. Για να αντιμετωπίσει την απειλή για τη Νικομήδεια, ο Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος (βασ. 1282-1328), έστειλε μια βυζαντινή δύναμη από 2.000 άνδρες (οι μισοί απ' αυτούς ήταν Αλανοί μισθοφόροι, από τον Καύκασο), υπό τις διαταγές του Μέγα Εταιρειάρχη Γεώργιου Μουζάλωνα, με σκοπό να διασχίσει τον Βόσπορο και να βοηθήσει την πόλη. Στο πεδίο του Βαφέως στις 27 Ιουλίου 1302, οι Βυζαντινοί συνάντησαν 5.000 ιππείς του ελαφρού ιππικού υπό τη διοίκηση του φυλαρχου Οσμάν Α', καθώς επίσης και συμμαχικές δυνάμεις από τις τουρκικές φυλές της Παφλαγονίας (Ποντος) και του ποταμού Μαίανδρου (Ιωνία). Το τουρκικό ιππικό επιτέθηκε στους Βυζαντινούς, με το απόσπασμα των Αλανών να μη συμμετέχει στη μάχη. Οι Τούρκοι έσπασαν τη γραμμή των Βυζαντινών, αναγκάζοντας τον Μουζάλωνα να υποχωρήσει στη Νικομήδεια υπό την κάλυψη της δύναμης των Αλανών.
Επειτα από μία βαριά ήττα που υπέστη από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1302, ο Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος στράφηκε για βοήθεια στους Αλμογάβαρους πολεμιστές της Καταλανικής Εταιρείας, τον ισχυρότερο μισθοφορικό στρατό της εποχής. Παρά το υπέρογκο ποσό που ζήτησε ο αρχηγός τους, ιππότης Ρογήρος ντε Φλορ, ο βυζαντινός αυτοκράτορας τους προσέλαβε, διαπράττοντας αυτό που ο ιστορικός Donald Nicol αποκαλεί «το ακριβότερο από όλα τα λάθη» του Ανδρόνικου. Οταν, το 1305, ο Ρογήρος δολοφονήθηκε από ελληνικό χέρι στην Αδριανούπολη, οι Καταλανοί, ανεξέλεγκτοι, καλώντας και τους Τούρκους να περάσουν για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό έδαφος, ξεχύθηκαν στις θρακικές πεδιάδες, ρημάζοντας επί δύο χρόνια τα πάντα και αφήνοντας πίσω τους αυτό που οι βυζαντινοί χρονογράφοι αποκάλεσαν «σκυθική έρημο». Στο κάστρο Άπρος ο ετερογενής στρατός του Μιχαήλ Θ΄ (6.000 στρατός), που ήταν ενισχυμένος με Αλανούς και Τούρκους, δέχτηκε αποφασιστική ήττα (Ιούλιος 1305) από τους μισούς περίπου σε αριθμό Καταλανους. Οι Αλανοι νικήθηκαν και έφυγαν από την μάχη και οι Τουρκοπουλοι αυτομολησαν στους Καταλανους. Ο Βυζαντινός διάδοχος του θρόνου, που αγωνίστηκε γενναία στην πρώτη γραμμή, πληγώθηκε και γλίτωσε με τη φυγή του στο Διδυμότειχο. Το μόνο που μπόρεσε να κάνει ήταν να οργανώσει την άμυνα των πιο σπουδαίων πόλεων της Θράκης ενώ η πεδινή χώρα εγκαταλείφτηκε στη μανία του εχθρού. Δύο ολόκληρα χρόνια τα εδάφη της Θράκης λεηλατήθηκαν και ερημώθηκαν από τους Καταλανούς, ενώ ο μειωμένος στρατός τους αυξήθηκε με ενισχύσεις από την πατρίδα τους και με την προσέλευση τουρκικών σωμάτων στρατού. Στη συνέχεια κινήθηκαν δυτικά, λεηλατώντας την ανατολική Μακεδονία, τη Χαλκιδική και το Αγιον Ορος, και, αφού πολιόρκησαν ανεπιτυχώς τη Θεσσαλονίκη, στράφηκαν νότια, καταλύοντας το γαλλικό δουκάτο των Αθηνών και Θηβών και εγκαθιδρύοντας μία καταλανική κυβέρνηση που κράτησε 77 ολόκληρα χρόνια (1311-1388). Η επίθεσή τους εναντίον της οχυρωμένης Θεσσαλονίκης την άνοιξη του 1308 αποκρούστηκε αποτελεσματικά.
Η δράση της Καταλανικής Εταιρείας στο Άγιο Όρος δεν είναι γνωστή στο ευρύ κοινό. Εκτενώς με το θέμα ασχολήθηκε ο ιστορικός και πολιτικός Σπυρίδων Λάμπρος. Ο Θωμάς Μάγιστρος(τέλη 14ου αιώνα), γράφει για «φόνους μοναχών δίκην προβάτων και πυρπολήσεις των περισσοτέρων μονών». Ο Αγιορείτης Κοσμάς Βλάχος (1903), γράφει : «…Οι μοναχοί εσφάζοντο δίκην προβάτων και τα μοναστήρια έρημα κατελείφθησαν όσα δεν κατηδαφίσθησαν, τοσαύτη ήτο η καταστροφή ώστε εκ των 180 μονών του 11ου αιώνος και εκ των 300 ας αριθμεί ο πάπας Ινοκέντιος Γ’ (παντώς ναών και κελίων) κατά τας αρχάς του 13ου αιώνος, ελάχιστα διεσώθησαν μετά ταύτα, ώστε κατά το τέλος του 16ου αιώνος, μόνον 25 εξ αυτών ευρίσκομεν…». Παράλληλα, οι Καταλανοί, σχεδίαζαν να καταλάβουν τη Θεσσαλονίκη. Είχαν μάλιστα φτιάξει σφραγίδα με την εικόνα του Αγίου Δημητρίου και χρυσό στέμμα. Ο Beranger de Roquefort υποσχόταν στους άνδρες του ότι θα λεηλατούσαν τη Θεσσαλονίκη, ιδιαίτερα πλούσια πόλη και με πολλές χιλιάδες κατοίκους. Κατά βάθος, όμως, τα σχέδιά του έφταναν ως την κατάληψη του δουκάτου της Αθήνας, το οποίο εξουσίαζε η γαλλική οικογένεια de la Roche. Ο Δούκας των Αθηνών και Αυθέντης Άργους και Ναυπλίας Γκι Β' ντε λα Ρος πέθανε το 1308, σε ηλικία μόλις 28 ετών. Τον διαδέχθηκε ο Βάλτερ, κόμης της Μπριέν και του Λέτσε μετά από σύσκεψη των Φράγκων ηγεμόνων στη Μεγάλη Κούρτη (αυλή) της Αχαΐας. Ωστόσο, ο de Roquefort είχε γίνει μισητός στους άνδρες του για την όλη συμπεριφορά του. Έτσι, ο Θεοβάλδος Σεπόι (Cepoy), απεσταλμένος του πρίγκιπα Καρόλου του Βαλουά, οργάνωσε μια συνωμοσία που είχε σαν αποτέλεσμα τη σύλληψη του de Roquefort και του αδελφού του και την κατάληξή τους στις φυλακές της Αμβέρσας όπου πέθαναν από λιμό. Οι Καταλανοί είχαν αρχίσει να πιέζονται και από τους Βυζαντινούς, που με επικεφαλής τον ικανότατο στρατηγό Χανδρηνό, τους κυνηγούσαν ασταμάτητα. Για να κόψουν τον δρόμο των Καταλανών προς τη Θράκη, οι Βυζαντινοί έκλεισαν το πέρασμα της Χριστούπολης (της Καβάλας), προς τη θάλασσα. Έτσι, οι Καταλανοί κατευθύνθηκαν στη Θεσσαλία. Εκεί έφτασαν την άνοιξη του 1309. Πολλοί από τους Τούρκους συμμάχους τους, τους εγκατέλειψαν. Ο Σεπόι, βλέποντας ότι έχει να κάνει με άναρχους τυχοδιώκτες που λεηλατούσαν ασταμάτητα τη Θεσσαλία, τους εγκατέλειψε κρυφά (1309).  Όταν το αντιλήφθηκαν οι Καταλανοί, με μια πρωτόγνωρη ενέργεια σκότωσαν 14 από τους "αξιωματούχους" τους που είχαν συμμαχήσει με τον Σεπόι. Έτσι έμειναν ουσιαστικά "ακέφαλοι". Αποτελούσαν μια ανεξάρτητη, πλανόδια, στρατιωτική δημοκρατία. Ο στρατός τους περιλάμβανε Ισπανούς, Σικελούς και Τούρκους. Στη σφραγίδα και στο έμβλημά τους είχαν την εικόνα του προστάτη τους Αγίου Γεωργίου. Επί ένα χρόνο, όπως αναφέρει ο Νικηφόρος Γρηγοράς, το στίφος αυτό έμεινε στη Θεσσαλία, όπου έβρισκε τροφή, χρήματα και λεία για πλιάτσικο. Τελικά, πείστηκαν να φύγουν από τη Θεσσαλία και να κατέβουν προς το νότο. Ο Δούκας της Αθήνας εποφθαλμιούσε τμήματα της Θεσσαλίας και της Φθιώτιδας. Ήρθε έτσι σε συμφωνία με την Καταλανική Εταιρεία, να του προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για 6 μήνες. Ο μισθός τους; 2.900.000 φράγκα τον μήνα.  Με τη βοήθεια των Καταλανών, ο Βάλτερ κατέλαβε περισσότερα από 30 οχυρά σημεία της Φθιώτιδας. Και πώς να μην γίνει αυτό, όταν οι φοβεροί Αλμογοβάροι (ορεσίβιοι) ,είχαν πάρει μέρος σε περισσότερες από εκατό (!) μάχες; Κάπου όμως, η συμφωνία χάλασε. Ή ο Δούκας δεν έδωσε 4 μηνιάτικα στους Καταλανούς ή εκείνοι του ζήτησαν, ως τιμάρια, κάποια από τα μέρη που είχαν καταλάβει για να εγκατασταθούν καθώς ήταν περιπλανώμενοι και πολλοί συνοδεύονταν από τις συζύγους ή τις ερωμένες τους. Μοιραία, ήρθε η ρήξη. Η καθοριστική μάχη έγινε στον Κηφισό ποταμό της Βοιωτίας, κοντά στην Κωπαΐδα, τον Μάρτιο του 1311. Το πεδίο της μάχης ήταν επιλεγμένο άριστα από τους Καταλανούς. Οι βαριά οπλισμένοι ιππότες επιτέθηκαν με ορμή εναντίον τους, όμως τα άλογά τους βούλιαζαν στις τελματώδεις εκτάσεις. Τα βέλη που εκτόξευαν εναντίον τους οι Καταλανοί και οι Τούρκοι που ανέλαβαν δράση στη συνέχεια, αποτελείωσαν τον στρατό του Βάλτερ. Σώθηκαν ελάχιστοι ιππότες, κάποιοι χάρη στις γνωριμίες τους με τους Καταλανούς. Ο ρήτορας Θεόδουλος, αναφέρει ότι "δεν έζησε ούτε πυρφόρος (ιερέας που φέρνει το ιερόν πυρ) για να αναγγείλει το γεγονός. Έτσι, οι Καταλανοί μπόρεσαν να μοιραστούν μεταξύ τους τις πόλεις και τα κάστρα του δουκάτου, εκτός από εκείνα της Αργολίδας. Οι χήρες των ιπποτών, έγιναν σύζυγοί τους. Κάθε στρατιώτης πήρε γυναίκα σύμφωνα με τις υπηρεσίες του. Έτσι, κάποιοι βρέθηκαν σύμφωνα με τον Καταλανό χρονικογράφο Ραμόν Μουντάνερ, σύζυγοι ευγενικών κυράδων "που δεν ήταν άξιοι να τους δώσουν ούτε νερό για να πλύνουν τα χέρια τους". Εύκολα οι Καταλανοί κυριάρχησαν στην Αθήνα και όρισαν αρχηγό τους ένα από τους αιχμαλώτους τους, τον Ρογήρο Ντελόρ. Έτσι έπεσε το δουκάτο των Αθηνών, μετά από 100 και πλέον χρόνια φραγκικής κυριαρχίας.
Αν στη νότια Ελλάδα η ανάμνηση εκείνης της βαρβαρότητας ξεθώριασε και ένα μέρος του καταλανικού ανθρώπινου δυναμικού απορροφήθηκε από τους ντόπιους πληθυσμούς, στο Αγιον Ορος, όπου η διατήρηση των παραδόσεων έχει μια ξεχωριστή βαρύτητα, φαίνεται πως ποτέ δεν συγχώρησαν την καταλανική επιδρομή. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με κάποιες αγιορειτικές παραδόσεις, υπήρξαν και Καταλανοί που προσηλυτίστηκαν στην Ορθοδοξία και έγιναν μοναχοί (Richard Dawkins). Αλλωστε, ένας από τους κορυφαίους αγιογράφους του 16ου αιώνα, ο Φράγκος ο Κατελάνος από τη Θήβα (παρεκκλήσι Αγίου Νικολάου Μεγίστης Λαύρας, καθολικό Μονής Βαρλαάμ Μετεώρων), είχε ενδεχομένως, καθώς δηλώνει και το προσωνύμιό του, καταλανική καταγωγή. Πάντως, ενώ το καταλανικό δουκάτο Αθηνών και Θηβών στην ελληνική ιστορία περνάει ως μία απλή παρένθεση, για τους Καταλανούς αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο της δικής τους ιστορίας και καταγράφεται ως μία περίοδος ώσμωσης των δύο πολιτισμών, ελληνικού και καταλανικού.
Το Άγιον Όρος, από την άφιξη των πρώτων αναχωρητών, ιδιαίτερα από την εποχή της ίδρυσης των μεγάλων μονών τις τελευταίες δεκαετίες του 10ου αιώνα, ήταν συνεχώς εκτεθειμένο σε ληστρικές επιδρομές διαφόρων πειρατών και ληστών, στις οποίες από τα τέλη του 13ου αιώνα πρωτοστατούσαν οι Τούρκοι, απειλώντας τις μονές των ανατολικών ακτών του Όρους. Όμως, σε σύγκριση με όλους αυτούς, οι επιθέσεις των Καταλανών, οι οποίοι εισέβαλαν από την χερσαία πλευρά του Αγίου Όρους, ως προς την σφοδρότητα και την διάρκειά τους, από το καλοκαίρι του 1307 έως την άνοιξη του 1309, ξεπέρασαν όλες τις μέχρι τότε επιδρομές. Οι πολυάριθμες βυζαντινές πηγές που αναφέρονται στην άφιξη των Καταλανών στο Βυζάντιο, στην αποστασία τους από την αυτοκρατορία και στους πολέμους που διεξήγαγαν στην Θράκη, Μακεδονία, Θεσσαλία και Αττική, μας δίνουν ελάχιστες ειδήσεις για τα δεινά και τις φρικαλεότητες που υπέστησαν οι Αγιορείτες από τις επιθέσεις τους. Για τον λόγο αυτό Ο βίος του αρχιεπισκόπου Δανιήλ του Β΄, ο οποίος ήταν ηγούμενος της Mονής Χιλανδαρίου καθ’ όλη την διάρκεια των επιθέσεων των Καταλανών, αποτελεί μοναδική πηγή για τα γεγονότα αυτά, ιδιαίτερα με την λεπτομερή περιγραφή των επιθέσεων των Καταλανών κατά του Χιλανδαρίου και των πολιορκιών της σερβικής μονής. Ο άγιος Δανιήλ ο Β΄ Αρχιεπίσκοπος Σερβίας υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της μεσαιωνικής Σερβίας. Ήδη από την τοποθέτησή του στην ηγουμενία της μονής Χιλανδαρίου το 1306 έχαιρε της εκτίμησης του κράλη Μιλούτιν λόγω των ικανοτήτων του. Μετά την ηγουμενική του θητεία στο Άγιον όρος ανέπτυξε εξαιρετική ποιμαντική, κτητορική και συγγραφική δραστηριότητα η οποία συνεχίστηκε και μετά την ανάδειξή του σε Αρχιεπίσκοπο της Σερβικής Εκκλησίας (1324).
Ο συγγραφέας του Βίου συνδέει τις αφηγήσεις για τις επιθέσεις των Καταλανών με την αφήγηση για την τοποθέτηση του Δανιήλ ως ηγουμένου του Χιλανδαρίου και την άφιξή του στη Μονή. Έχει σημασία να αναφέρουμε ότι ο Δανιήλ εξελέγη ηγούμενος στη Σερβία σε σύναξη στην οποία παρίστατο ο κράλης Μιλούτιν (Milutin) και ο αρχιεπίσκοπος Ευστάθιος. Υποθέτουμε ότι ο κράλης Μιλούτιν και η σερβική σύναξη ήταν ενημερωμένοι για τον κίνδυνο που απειλούσε το Άγιον Όρος από τις επιθέσεις των Καταλανών και, θέλοντας να βοηθήσουν στην υπεράσπιση της μονής, μερίμνησαν να εκλεγεί ηγούμενος άτομο, οι ικανότητες του οποίου ήταν ήδη δοκιμασμένες και πολύ γνωστές. Πιστεύουμε ότι η ζωή και η δράση του Δανιήλ στην Σερβία συνέβαλαν στην εκλογή του ως ηγουμένου. Θεωρούμε ότι οι Καταλανοί, σύμφωνα με τον Βίο, άρχισαν τις επιθέσεις κατά του Αγίου Όρους «λίγο διάστημα» μετά την άφιξη του Δανιήλ στο Χιλανδάρι, γεγονός που θα μπορούσε να είχε συμβεί στο δεύτερο μισό του 1306, ή στις αρχές του 1307. Προσειλκυσμένοι από τις αφηγήσεις για τον μεγάλο πλούτο των αγιορείτικων μονών, οι Καταλανοί έστρεψαν τις επιθέσεις τους ακριβώς ενάντια σ’ αυτές: «Διότι οι άπιστοι αυτοί λαοί… αφού ήρθαν στο Άγιον Όρος, πολλούς ιερούς ναούς πυρπόλησαν και άρπαξαν όλα τους τα πλούτη και πήραν αιχμαλώτους στην σκλαβιά, και όσοι έμειναν λιμοκτονούν» (Βίος, 259).
Κατά την διάρκεια των επιθέσεων εναντίον των οχυρωμένων μονών οι Καταλανοί εφάρμοζαν την ίδια τεχνική όπως όταν κατακτούσαν τις οχυρωμένες θρακικές πόλεις: πρώτα προσπαθούσαν να τις κατακτήσουν με τα όπλα και στην συνέχεια, σε περίπτωση που δεν το κατάφερναν, προσπαθούσαν με όπλο την πείνα να αναγκάσουν τους κατοίκους τους να παραδοθούν. Σε τέτοιες ιδιαίτερα δύσκολες συγκυρίες ο Δανιήλ ήταν ηγούμενος του Χιλανδαρίου, που σημαίνει όχι μόνο πνευματικός πατέρας της αδελφότητας, αλλά ταυτόχρονα και ηγέτης της άμυνας της Μονής. Το Χιλανδάρι και οι άλλες αγιορείτικες μονές, ακόμη στην αρχή της επίθεσης, άνοιξαν τις πύλες τους σε πολλούς κατοίκους των κοντινών περιοχών της Χαλκιδικής, οι οποίες, περισσότερο από τις μονές, ήταν εκτεθειμένες στις λεηλασίες και στην απειθάρχητη συμπεριφορά των ανδρών της Καταλανικής Εταιρείας. Δεδομένου ότι οι αγιορείτικες μονές προμηθεύονταν τα περισσότερα αναγκαία τρόφιμα από τα απομακρυσμένα μετόχια τους, είχαν μεγάλα αποθέματα. Ο βιογράφος του Δανιήλ περιγράφει πολύ γλαφυρά την επίθεση των Καταλανών στο Χιλανδάρι, στο οποίο έφθασαν, όπως όλα δείχνουν, χωρίς να συναντήσουν κάποια σοβαρή αντίσταση. Και τότε: «Πλήθος από αυτούς άρχισαν, άλλοι μεν να κόβουν την κεντρική πύλη της ένδοξης μονής του Χιλανδαρίου και άλλοι από την πίσω πλευρά να γκρεμίζουν τα τείχη της οχύρωσης, θέλοντας να εισχωρήσουν. Γιατί τα βέλη τα έριχναν βροχή τα χέρια των απίστων και οι πολεμικές σάλπιγγες ηχούσαν, και οι ίδιοι έκραζαν με μια φωνή επιτιθέμενοι. Γιατί ήταν φοβερή η θέα της πολεμικής τους στρατιάς» (Βίος, 259).
Τα τείχη της Μονής άντεξαν στην επίθεση αυτή. Οι επιδρομείς δεν αποσύρθηκαν και συνέχισαν την πολιορκία. Στην διάρκεια της πολιορκίας: «…τα περισσότερα τρόφιμα στην ένδοξη μονή, στο Χιλανδάρι, καταναλώθηκαν, έτσι και ο ευλογημένος Δανιήλ και όσοι ήταν μαζί του δεν είχαν τι να γευματίσουν. Μόνο μέσα από το χώμα ξεδιάλεγαν φλούδες φακής και αυτές έτρωγαν, και πολλοί από αυτούς παρακαλούσαν τον Θεό να πεθάνουν, και οι υπόλοιποι από αυτούς φεύγοντας έξω πέθαιναν» (Βίος, 260).
Για την μοίρα αυτών των τελευταίων, ο βιογράφος του Δανιήλ αναφέρεται σε ένα ακόμη σημείο: «Πολλοί από τους μοναχούς που ήταν στην μονή αυτή, μη μπορώντας να αντέξουν τόση λύπη, εγκατέλειψαν τον κύρη τους, τον κυρ Δανιήλ μου, μόνο του και οι ίδιοι έφυγαν […] Γιατί αυτούς τους έπιασαν οι άπιστοι, άλλους σκότωσαν και άλλους οδήγησαν στην σκλαβιά» (Βίος, 258).
Για τον Δανιήλ, ο οποίος διοικούσε την ζωή στη Μονή, χωρίς καμία αμφιβολία άρχιζε μια πολύ δύσκολη στιγμή όταν η Μονή έμεινε χωρίς τρόφιμα. Το στοιχείο αυτό για την έλλειψη τροφίμων δεν είναι αρκετό για να συμπεράνουμε την διάρκεια της πολιορκίας του Χιλανδαρίου, διότι στη Μονή, όπως έχουμε ήδη πει, κατέφυγαν πολλοί άνθρωποι, με αποτέλεσμα τα τρόφιμα να καταναλωθούν γρηγορότερα. Οι πολιορκίες των Καταλανών μπορούσαν να διαρκέσουν και πολλούς μήνες (για παράδειγμα, το οχυρό της Μαδύτου το πολιορκούσαν επί οκτώ μήνες). Στο τέλος, όταν δεν μπόρεσαν να αναγκάσουν τους κατοίκους του Χιλανδαρίου να παραδοθούν ούτε με τα όπλα ούτε με την πείνα, οι επιδρομείς αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν, όμως με την πρόθεση να επιστρέψουν, γεγονός για το οποίο διαβάζουμε στον Βίο: «Και όταν αυτοί οι πανούργοι είδαν ότι δεν μπορούν να εισχωρήσουν στην μονή, καβάλησαν τα άλογά τους και έφυγαν, γεμάτοι οργή και λύσσα, απειλώντας τον ευλογημένο ότι όταν θα ξαναγυρίσουν θα το καταστρέψουν» (Βίος, 260).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το χρονικό της σημερινής καταλανικής πρωτοβουλίας, στο οποίο πρωταγωνιστούν ο τροβαδούρος Τζουζέπ Τέρο και ο ποιητής Κάρλες Ντουάρτε, δύο σημαντικοί καλλιτέχνες και λόγιοι, από τους πρωτεργάτες της μεταφρανκικής καταλανικής αφύπνισης. Η υπόθεση ξεκίνησε πριν δέκα χρόνια, όταν ο Τέρο δεν έγινε δεκτός από τον αρχοντάρη κάποιας αγιορείτικης μονής επειδή ήταν Καταλανός. Σοκαρισμένος ανακάλυψε ότι για τους ελληνικούς προσκυνηματικούς οδηγούς οι Καταλανοί ήταν συνώνυμο περίπου του απόλυτου κακού, πράγμα που δεν έπαψε να τον βασανίζει τα επόμενα χρόνια. Οταν ο φίλος του Κάρλες Ντουάρτε ανέλαβε την πολιτική θέση του γενικού γραμματέα της Τζενεραλιντάντ, ο Τέρο του διηγήθηκε την τραυματική του εμπειρία, ρίχνοντας και μια ιδέα που είχε ωριμάσει στο κεφάλι του: για να επανορθώσει η Καταλωνία, θα έπρεπε να χρηματοδοτήσει την αναστήλωση ενός αγιορείτικου μνημείου! Αναγνωρίζοντας τη βαθύτερη πολιτική και πολιτισμική σημασία που μια τέτοια χειρονομία θα είχε στο πλαίσιο της ενωμένης Ευρώπης, ο Ντουάρτε υιοθέτησε και προώθησε την ιδέα στον τότε πρόεδρο Πουγιόλ και στη συνέχεια επεξεργάστηκε το σχέδιο νόμου, το οποίο και υπερψηφίστηκε από το καταλανικό κοινοβούλιο. Ήμουν παρών κατά την επίσκεψη του Κάρλες Ντουάρτε στη Μονή Βατοπαιδίου, στις 2 Νοεμβρίου 2003, όταν ρυθμίστηκαν οι τελευταίες λεπτομέρειες του σχεδίου, το οποίο προέβλεπε τη χρηματοδότηση της αποκατάστασης ενός ιστορικού κτιρίου του 16ου αιώνα, το οποίο θα στεγάσει στο ισόγειο το δοχείο λαδιού και στον όροφο το περίφημο σκευοφυλάκιο της Μονής. Στη θερμή συνάντηση με τον ηγούμενο αρχιμανδρίτη Εφραίμ, ο Κάρλες Ντουάρτε, αναφερόμενος στις καταλανικές επιδρομές του 14ου αιώνα, τόνισε με μεγάλη ομολογουμένως γενναιότητα ότι «σήμερα η Καταλωνία θέλει να σβήσει αυτό το στίγμα από την ιστορία της» και ότι «οι Καταλανοί είναι ένας λαός που μαθαίνει από τα λάθη του». Και εξήγησε ότι «η απόφαση της Τζενεραλιντάντ, ένας θερμός εναγκαλισμός μεταξύ Ελλάδας και Καταλωνίας, αποτελεί μία χειρονομία φιλίας και αναγνώρισης της εκπληκτικής κληρονομιάς, σε ό,τι αφορά το πνεύμα, την ηθική και την καλλιτεχνική δημιουργία, που η Ελλάδα χάρισε στις χώρες της Μεσογείου και στον κόσμο ολόκληρο». Η μόνιμη έκθεση που θα εγκατασταθεί στο περίφημο βατοπαιδινό σκευοφυλάκιο θα περιλαμβάνει τα πολυτιμότερα δώρα ηγεμόνων και πατριαρχών προς τη Μονή, αντικείμενα υψηλής βυζαντινής τέχνης που χρονολογούνται από τον 10ο ως τον 15ο αιώνα. Το έργο, κόστους 240.000 ευρώ, τελειώνει σύντομα και ήδη προγραμματίζεται ο επίσημος εγκαινιασμός του το ερχόμενο φθινόπωρο (2005), παρουσία της νέας καταλανικής ηγεσίας υπό τον πρόεδρο Πασκουάλ Μαραγκάγ, οπότε θα τοποθετηθεί στο εξωτερικό του κτιρίου εγχάρακτη αναμνηστική πλάκα που θα πιστοποιεί τη χορηγία της Καταλωνίας.
Πηγή : https://www.pemptousia.gr/2018/03/i-epidromes-ton-katalanon-sto-agion-oros-xeperasan-kathe-allo-proigoumeno/
http://www.kathimerini.gr/226141/article/politismos/arxeio-politismoy/katalanikh-apozhmiwsh-meta-700-eth
https://www.protothema.gr/stories/article/645316/katalaniki-etaireia-oi-foveroi-misthoforoi-pou-prokalesan-terasties-katastrofes-stin-ellada-tou-14ou-aiona/
http://eranistis.net/wordpress/2017/10/16/η-μεγάλη-εταιρία-των-καταλανών-ἤτο/
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Μάχη_του_Βαφέως
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Apros

Beothuk : The Minoan Greek tribe of Indians in Newfoundland, Canada (Part B) : The modern history and geography

Newfoundland is a large Canadian island off the east coast of the North American mainland, and the most populous part of the Canadian province of Newfoundland and Labrador. It has 29 percent of the province's land area. The island is separated from the Labrador Peninsula by the Strait of Belle Isle and from Cape Breton Island by the Cabot Strait. It blocks the mouth of the Saint Lawrence River, creating the Gulf of Saint Lawrence, the world's largest estuary. Newfoundland's nearest neighbour is the French overseas community of Saint-Pierre and Miquelon. With an area of 108,860 square kilometres, Newfoundland is the world's 16th-largest island, Canada's fourth-largest island, and the largest Canadian island outside the North. The provincial capital, St. John's, is located on the southeastern coast of the island; Cape Spear, just south of the capital, is the easternmost point of North America, excluding Greenland. By that classification, Newfoundland and its associated small islands have a total area of 111,390 square kilometres. The island's total population as of the 2006 census was 479,105. Newfoundland is roughly triangular, with each side being approximately 500 kilometres, and having an area of 108,860 square kilometres, Newfoundland and its associated small islands have a total area of 111,390 square kilometres. Newfoundland extends between latitudes 46°36'N and 51°38'N. Newfoundland is primarily characterized by having a subarctic (Köppen Dfc) or a humid continental climate (Köppen Dfb). Locations on the extreme southeast of the island receive sufficient maritime influence to qualify as having a subpolar oceanic climate (Köppen Cfc). Newfoundland has the most Dorset culture archeological sites. The Beothuk and Mi'kmaq did not leave as much evidence of their cultures. Human habitation in Newfoundland and Labrador can be traced back about 9000 years to the people of the Maritime Archaic Tradition. They were gradually displaced by people of the Dorset Culture the L'nu, or Mi'kmaq and finally by the Innu and Inuit in Labrador and the Beothukson the island.
The first European contact with North America was that of the medieval Norsemen settlers arriving via Greenland. For several years after 1000 CE they lived in a village on the tip of the Great Northern Peninsula, known today as L'Anse aux Meadows. Remnants and artifacts of the occupation can still be seen at L'Anse aux Meadows, now a UNESCO World Heritage Site. The island was inhabited by the Beothuks and later by Mi'kmaq. Vinland, Vineland or Winland is the area of coastal North America explored by Norse Vikings, where Leif Erikson first landed in ca. 1000, approximately five centuries prior to the voyages of Christopher Columbus and John Cabot. Vinland was the name given to North America as far as it was explored by the Norse, including both Newfoundland and the Gulf of Saint Lawrence as far as northeastern New Brunswick. In 1960, archaeological evidence of the only known Norse site in North America was found at L'Anse aux Meadows on the northern tip of the island of Newfoundland. Before the discovery of archaeological evidence, Vinland was known only from Old Norse sagas and medieval historiography. The 1960 discovery proved the pre-Columbian Norse exploration of mainland North America.
Vinland or "Winland" was the name given to part of North America by the Icelandic Norseman Leif Eiríksson, about year 1000. The earliest record of the name Winland is found in Adam of Bremen's Descriptio insularum Aquilonis ("Description of the Northern Islands", ch. 39) written c. 1075. To write it he visited king Svend Estridson, who had knowledge of the northern lands. Adam implies that the name contains Old Norse vín (Latin vinum) "wine" (rendered as Old High German win): "Moreover, he has also reported one island discovered by many in that ocean, which is calledWinland, for the reason that grapevines grow there by themselves, producing the best wine."  This etymology is retained in the 13th-century Grœnlendinga saga, which provides a circumstantial account of the discovery of Vinland and its being named from the vínber, i.e. "wineberry", a term for grapes or currants (black or red), found there. There is a long-standing Scandinavian tradition of fermenting berries into wine. The question whether the name refers to actual grapevines (as implied by Adam of Bremen) or just to berries was addressed in a 2010 excavation report on L’Anse aux Meadows. The discovery of butternuts at the site implies that the Norse explored Vinland further to the south, at least as far as St. Lawrence River and parts of New Brunswick, the northern limit for both butternut and wild grapes (Vitis riparia).
The oldest commonly acknowledged surviving written record of Vinland appears in Descriptio insularum Aquilonis, by Adam of Bremen, a German (Saxon) geographer and historian, written in about 1075. To write it he visited the Danish king Svend Estridsen, who had knowledge of the northern lands and told him of the "islands" discovered by Norse sailors far out in the Atlantic, of which Vinland was the most remote. The exact phrasing of this, the first mention of Vinland in known written sources, is as follows: " He also told me that many in this part of the Ocean have discovered an island called Vinland because there are grapevines growing wild which produces the best of wines. From trustworthy Danes rather than from fantastic tales, I also have heard that there is an abundance of cereal which is self-sown. Beyond this island, he (King Sven of Denmark) says, are no more inhabitable islands in the Ocean. Everything farther out is covered by immense masses of ice and perennial fog. Martianus tells of this:’ One day of sailing beyond Thule the sea is solid.’ This the widely travelled King Harold of Norway found to be true. With his ships he recently investigated the extent of the northern Ocean but finally had to turn back when the extreme limit of the world disappeared in fog before his eyes. He barely escaped the gaping ravine of the abyss." The main resources that the people of Vinland relied on were wheat, berries, wine and fish. However, the wheat in the Vinlandic context is sand-wort and not traditional wheat, and the grapes mentioned are Native American grapes, because the European grape (vitis vinifera) and wheat (triticum) existing in the New World before the Viking arrival in the tenth century is highly unlikely. Both the sagas reference a river and a lake that had an abundance of fish. The sagas specifically mention salmon, and note how the salmon that was encountered was larger than any salmon they had seen before. Before arriving to Vinland, the Norsemen imported their lumber from Norway while in Greenland and had occasional birch trees for firewood. Therefore, the timber they acquired in North America increased their supply of wood.
Thorfinn Karlsefni was the first Norse explorer to attempt to truly colonize the newly discovered land of Vinland on the same site as his predecessors Thorvald and Leif Eriksson. According to the Saga of Erik the Red, he set sail with three ships and 140 men. Upon reaching Vinland, their intended destination, they found the now famous grapes and self-sown wheat which the land was named for. They spent a very hard winter at this site, where they barely survived by fishing, hunting game inland, and gathering eggs on the island. The following summer they sailed to the island of Hop where they had the first peaceful interactions with the native people, whom they traded with. Karlsefni forbade his men to trade their swords and spears, so they mainly exchanged their red cloth for pelts. Afterwards they were able to properly describe the aboriginal inhabitants, saying: "They were short in height with threatening features and tangled hair on their heads. Their eyes were large and their cheeks broad." Shortly thereafter the Norsemen were attacked by natives who had been frightened by a bull that broke loose from their encampment. They were forced to retreat to an easily defensible location and engage their attackers; at the end of the battle two of his men had been slain, while "many of the natives" were killed. As with anywhere in this foreign land, Karlsefni and his men realized that " despite everything the land had to offer there, they would be under constant threat of attack from its prior inhabitants." After this adventure they returned to Greenland their three-year excursion would be the longest-lasting known European colony in the New World until Columbus' voyages nearly 500 years later initiated full-scale colonization.
The Beothuk were an indigenous people based on the island of Newfoundland. Beginning around AD 1500, the Beothuk culture formed. This appeared to be the most recent cultural manifestation of peoples who first migrated from Labrador to present-day Newfoundland around AD 1. The ancestors of this group had three earlier cultural phases, each lasting approximately 500 years. In 2007 DNA testing was conducted on material from the teeth of Demasduit and her husband Nonosabasut, two Beothuk individuals who had died in the 1820s. The results assigned them to Haplogroup X (mtDNA) andHaplogroup C (mtDNA), respectively, which are also found in current Mi'kmaq populations in Newfoundland. It also demonstrated they were solely of First Nation indigenous maternal ancestry, unlike some earlier studies that suggested European admixture. However, a 2011 analysis showed that although the two Beothuk and living Mi'kmaq occur in the same haplogroups, SNP differences between Beothuk and Mi'kmaq individuals indicated that they were dissimilar within those groups, and that a "close relationship" was not supported.
The Beothuk lived throughout the island of Newfoundland, particularly in the Notre Dame and Bonavista Bay areas. Estimates vary as to the number of Beothuk at the time of contact with Europeans. Beothuk researcher Ingeborg Marshall has argued that a valid understanding of Beothuk history and culture is directly impacted by how and by whom historical records were created, pointing to the ethnocentric nature of European accounts which positioned native populations as inherently inferior. Scholars of the 19th and early 20th century estimated about 2,000 individuals at the time of European contact in the 15th century. There is purportedly good evidence that there may have been no more than 500 to 700 people. They lived in independent, self-sufficient, extended family groups of 30 to 55 people. Like many other hunter-gathering peoples, they appear to have had band leaders but probably not more formal "chiefs". They lived in conical dwellings known as mamateeks, which were fortified for the winter season. These were constructed by arranging poles in a circle, tying them at the top, and covering them with birch bark. The floors were dug with hollows used for sleeping. A fireplace was made at the center. During spring, the Beothuk used red ochre to paint not only their bodies, but also their houses, canoes, weapons, household appliances and musical instruments. This practice led Europeans to refer to them as "Red Indians". The use of ochre had great cultural significance. The decorating was done during an annual multi-day spring celebration. It designated tribal identity; for example, decorating newborn children was a way to welcome them into the tribe. Forbidding a person to wear ochre was a form of punishment. Their main sources of food were caribou, salmon, and seals, augmented by harvesting other animal and plant species. The Beothuk followed the seasonal migratory habits of their principal quarry. In the fall, they set up deer fences, sometimes 30–40 miles (48–64 km) long, used to drive migrating caribou toward waiting hunters armed with bows and arrows. The Beothuk are also known to have made a pudding out of tree sap and the dried yolk of the eggs of the great auk. They preserved surplus food for use during winter, trapped various fur-bearing animals, and worked their skins for warm clothing. The fur side was worn next to the skin, to trap air against a person's body. Beothuk canoes were made of caribou or seal skin, and the bow of the canoe was stiffened with spruce bark. Canoes resembled kayaks and were said to be fifteen feet (4.57 m) in length and two and a half feet (0.76 m) in width with enough room to carry children, dogs and property. The Beothuk followed elaborate burial practices. After wrapping the bodies in birch bark, they buried the dead in isolated locations. In one form, a shallow grave was covered with a rock pile. At other times they laid the body on a scaffold, or placed it in a burial box, with the knees folded. The survivors placed offerings at burial sites to accompany the dead, such as figurines, pendants, and replicas of tools.
The area around eastern Notre Dame Bay, on the northeast coast of Newfoundland, has been found to contain numerous archeological sites containing material from indigenous cultures. One of them is the Boyd's Cove site. Situated at the foot of a bay, it is protected by a maze of islands that shelter it from waves and winds. The site was found in 1981 during an archeological survey to locate Beothuk sites, in order to study their artifacts and gain more insight into Beothuk culture. Existing historical records were too limited to answer a number of important questions about the people. Few record-keeping Europeans had been in contact with the Beothuk, and information about their lives has been more limited. By contrast, peoples such as the Huron or the Mi'kmaq interacted with the French missionaries, who studied and taught them, and had extensive trade with French, Dutch and English, all of whom made records of their encounters. Numerous historical references document Beothuk presence in the region of Notre Dame Bay, especially in the last half of the 18th and the early part of the 19th century. Previous archaeological surveys and amateur finds indicated that it was likely that the Beothuk had lived in the area prior to European encounter. Eastern Notre Dame Bay has been known for its rich animal and fish life: seals, fish, and seabirds, and its hinterland supported large caribou herds. Archaeologists found 16 Aboriginal sites, ranging in age from the Maritime Archaic Indian era (7000 BC – modern) through the Palaeo-Eskimo period, down to the Recent Indian (which includes the Beothuk) occupation. Two of the sites have been found to be associated with the historial Beothuk. Boyd's Cove, the larger of the two, is 3000 sq. m. and is located on top of a 6-m glacial moraine. The coarse sand, gravel and boulders were left behind by glaciers. The artifacts have provided answers to an economic question: why the Beothuk refrained from the fur trade with Europeans. The interiors of four houses and their environs produced some 1,157 nails, the majority of which had been worked by the Beothuk. The site's occupants had manufactured some 67 projectile points (most made from nails and bones). They had also modified nails to use as what are believed to be scrapers to remove fat from animal hides, they straightened fish hooks and adapted them as awls, they fashioned lead into ornaments, and so on. In summary, the Boyd's Cove Beothuk took debris from an early modern European fishery and refashioned materials for their own purposes.
From the late 15th Century, European explorers like John Cabot, João Fernandes Lavrador,Gaspar Corte-Real, Jacques Cartier and others began exploration. Unlike some other native groups, the Beothuk tried to avoid contact with Europeans; they moved inland as European settlements grew. Contact between Europeans and the Beothuk was usually negative for one side, with a few exceptions like John Guy's party in 1612. Settlers and the Beothuk competed for natural resources such as salmon, seals and birds. These encounters led to enmity and mutual violence. With superior arms technology, the settlers generally had the upper hand in hunting and warfare. The Beothuks attempted to avoid Europeans in Newfoundland by moving inland from their traditional settlements. First they attempted to move to different coastal areas of Newfoundland where the Europeans did not have fishing camps set up, but soon they were so overrun that they had to move into inland Newfoundland. Population estimates of Beothuks remaining at the end of the first decade of the 19th century vary widely, from about 150 up to 3,000. During the colonial period, the Beothuk people also endured territorial pressure from Native groups: Mi'kmaq migrants from Cape Breton Island, and Inuit from Labrador. "The Beothuk were unable to procure sufficient subsistence within the areas left to them." They entered into a cycle of violence with some of the newcomers. Beothuk numbers dwindled rapidly. A theory is that Europeans conducted a sustained campaign of genocide against them. There is evidence that the Beothuk were hunted by Europeans and Settlers. The largest massacre of Beothuks took place near Hant's Harbour, Trinity Bay, where a group armed for hunting, managed to trap a large group of Beothuks, driving them out on a peninsula, where they murdered every man, woman and child. While there is no exact count of the number killed, it is estimated to be around 400.
Πηγή : https://en.m.wikipedia.org/wiki/Beothuk
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Newfoundland_(island)
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Skræling
https://en.m.wikipedia.org/wiki/History_of_Newfoundland_and_Labrador

Beothuk : The Minoan Greek tribe of Indians in Newfoundland, Canada (Part A) : The ancient history and origin

It may sound unbelievable but a Greek-Canadian scientist is stating that the Ancient Greeks may have reached America years before the Spanish Seafarer Columbus did. Researcher of Aegean Scripts, Dr. Minas Tsikritsis, in the text by Plutarch “On the Apparent Face in the Orb of the Moon,” in paragraphs 941A-942, claims that he has identified and demonstrated through computer programs the restoration of a forgotten historical reality, which had until now eluded many researchers. In the study, he indicates that the prehistoric Greeks knew that “west of the three islands and northwest of Britain” there was a “great” continent. Two years ago, another academia, Professor I. Mariolakos, identified the great continent, surrounding the great Ocean, as today’s North America. Dr. Tsikritsis states that, “even before the time of Christopher Columbus, there was a communication which began during the Minoan era and continued until the Hellenistic times. The purpose of these travels during the Bronze Age was related to trade and the transportation of pure copper from Lake Superior of Canada.” According to his findings it seems that after the first Minoan merchants, the Mycenaeans continued the journey, and, as reported by Plutarch, they sent Hercules to revitalize the presence of the Greek element, which had been diminished by the continuous miscegenation with the locals. Later, during the Iron Age, the interest in the region declined and until the Hellenistic time, it remained only as a conventional ceremonial tradition. So every thirty years some ships were sent to the areas that followed the worship of Cronus in order to renew the priest personnel. The ancient text by Plutarch states that the dialogue coordinator, Lambrias, asks Sylla the Carthagean to narrate once more a story that he had heard from the servants of the temple of Cronus in Carthage. The story was originally told by a foreigner who was visiting the temple and came from the great continent. According to Tsikritsis, who analyzed the data with the aid of a special computer program, “the information that is mentioned in the text confirms the description of a journey in 86 AD from Canada to Carthage.” The reason for these long journeys during the Bronze Age is documented by the pure copper, which was found in large quantities in the region around Lake Superior and the island Royale, both located in Canada. From this area, about 50,000 tons of copper were mined between 2400 BC and 1200 BC. Finally, the research by Tsikritsis claims that a journey was made from Canada to Carthage in 86AD, and that the Minoans and other Ancient Greeks had reached North America before Colombus.
Skeptical as I was in my quest to give "evidence". From what he told me I concluded that there were two keys to unlock the case of "Greeks in America." One was a metallurgical inexplicable: U.S. archaeologists have found 5,000 open copper mines (almost entirely pure) on the shores of Lake Superior, Michigan between the U.S. and Canada, where there have been exported some 500,000 tonnes between 2470 to 1050 BC ., which ... nobody knows where they went! Specifically, the Indians in these regions then were living in the Stone Age, and only after 1500 BC began to use limited amounts of copper - and those only for jewelry. So who was the "thief" and from where and how did they come? Since the Mediterranean and Mesopotamia were those then passing through the Bronze Age (and copper was then more expensive than gold), the suspicions directed thither. By striking coincidence indeed, the mysterious massive copper mining both in North America and in Spain and Britain stopped around 1350 BC - The time the volcano of Thera (Santorini) determined the fate of the Minoans. And the Greeks who received the baton (Mycenaeans Achaeans initially, Dorians and Ionians then) are the ones who tell long trips in Ogygia (Iceland), the Sea of Kronos (North Atlantic) and the westernmost coast. On how they went, the answer could only be given to the key called knowledge of ocean currents - currents of the ocean that Homer described as βαθύρροο, meaning flows deeply and βαθυδίνη, twist in the deep. The current of the Gulf of Mexico, the famous Gulf Stream, twists the Atlantic branching in loops that penetrate the Mediterranean and the Baltic. Anyone who knows these places and Waterslides and place properly his hull onto them can "flies". What remained was to find relevant evidence on the shores of St. Lawrence or Lake Superior to accept as likely the unlikely of the Minoans presence in America. Menzies mentioned such the “ 1.200 Minoan finds around Lake Superior “. So I set out to find them. It was revealed that the findings are indeed a lot: the first non-Indian elements were found in mining copper veins, at the Keweenaw Peninsula of Lake Superior - near a village called ... Lavrion (Laurium). There was also found a petroglyph of a highly symbolic Minoan ship. Also in Newberry, Michigan, had already in 1896 been found three statues and a label with "strange writing ". Nobody could interpret it then, but when Evans went to the excavations of Knossos - in 1900 - it became apparent that the writing was also related to Linear A. The abundance of 'imaging elements "referring to the Mediterranean was subsequently found in private hands, with most of them ending up to unknown collectors and many of them - gold and silver - is rumored to have been melted by the greedy predators. Most were found in 1925 by a farmer in Illinois, Orville Lowery, and in 1982 by an adventurer named Russ Burrows, who claimed to have found a sanctuary and 13 undisturbed tombs in a cave complex, also in Illinois. To sum up briefly, the listed Internet findings on American soil include numerous stones with engraved- on them- forms of soldiers in uniforms reminiscent Minoans, Philistines, Mycenaeans, Phoenicians and Egyptians, many Petroglyphs with Minoan and Egyptian types of ships, and other inscriptions with Cypro-Minoan writing and other composited with Etruscan, Latin and Greek words. The most eloquent optically element (if proven authentic) is a medal that was found in Cleveland, Ohio in 2006, the Minoan axe on one side and on the other the Prince of Lilies that we know from the mural in the palace of Knossos (1690 BC)!
According to American Indian oral tradition, Michigan copper was mined in antiquity by “red haired white-skinned ‘marine men’ who came from across the sea”. Tens of thousands of pits, up to 30’ deep, were mined using fire-setting and stone hammers, with an estimated half a billion tons of pure crystalized copper removed from the glacier-exposed lava beds. From wood timbers anaerobically preserved under water in the ancient mine pits, this mining has been radiocarbon dated to between 2400 BC and 1200 BC, a period of more than a thousand years. During this same period, Europe experienced the Bronze Age, though historians and archaeologists now say they have no idea where the copper came from. One of the more interesting finds in digging out one of these old mine holes (Drier & Du Temple, Prehistoric Copper Mining in the Lake Superior Region) was a Walrus skin bag, indicating the miners had traveled over seas in the north. If people came from overseas to mine copper in Michigan during the Bronze Age, there can be little doubt they transported it back overseas for use in the manufacture of bronze. Ancient routes for the transport of Michigan’s copper have been traced downstream from the mines on Isle Royale and the Keweenaw Peninsula, past storage pits with corroded copper in them, and beyond Beaver Island, with its ancient raised garden beds and huge 39-stone circle. In the Great Lakes, water levels fluctuated widely, as ice dams retreated, and the land rebounded from the glacial weight. Around 2300 BC there was a high water stage, called the “Nipissing Stage”. Dr. Jim Schertz, Professor Emeritus with the Ancient Earthworks Society (Old Water Levels and Waterways during the Ancient Copper Mining Era) says that when the water rose 40-50 feet above present levels, an outlet opened into the Illinois River, through the present Chicago Ship Canal. On the south bank, where the river started, stood a 3,000 pound stone block, overlooking Lake Michigan. Known as the Waubansee Stone, carved with the face of a man with a beard and holes connecting the bowl at the top to the mouth of the face. Another is said to have been on the north bank. At these stones, sacrifices may have been made prior to the perilous voyages, loaded with copper, down the rivers to Poverty Point, Louisiana.
Old Copper Complex is a term used for ancient Native North American societies known to have been heavily involved in the utilization of copper for weaponry and tools. The evidence of smelting or alloying that has been found is subject to some dispute and a common assumption by archaeologists is that objects were cold-worked into shape. Artifacts from some of these sites have been dated from 4000 to 1000 BCE. Furthermore, some archaeologists find artifactual and structural evidence of casting by Hopewellian andMississippian peoples to be demonstrated in the archaeological record. The Old Copper Complex of the Western Great Lakes is the best known of these. Great Lakes natives of the Archaic tradition located 99% pure copper in the area of Lake Superior, both in veins and nuggets in gravel beds. Major quarries were located on Isle Royale, the Keweenaw Peninsula, and the Brule River, and copper was deposited elsewhere by glaciation as well. Eventually they learned to hammer the copper and produce a variety of spearpoints, tools and decorative objects. In addition to practical use, the Copper Complex peoples traded copper goods to obtain other exotic materials. The Copper Complex can be dated as far back as 6,000 years. By about 3,000 years ago the use of copper is increasingly restricted to jewelry and other status-related items, rather than for tools. This is thought to represent the development of more complex hierarchical cultures in the area. The Copper Culture State Park, in Oconto, northeastern Wisconsin contains an ancient burial ground used by the Old Copper Complex Culture of early Native Americans, here between 5,000 and 6,000 years ago. It was rediscovered in June 1952 by a 13-year-old boy who unearthed human bones while playing in an old quarry. By July the first archaeological dig had commenced, as part of the program of the Wisconsin Archaeological Survey. Copper is known to have been traded from the Great Lakes region to other parts of North America. However, there were also other sources of copper, including in the Appalachian Mountains near the Etowah Site in Alabama. The Mississippian copper plates were made by a process of annealing the copper. Copper can also be found in Manitoba, along with old copper artifacts found at various locations. Evidence of mining, deep holes chipped into the rock, can be found in Ontario, Manitoba, and around Lake Superior. The artifacts are found over a very wide range, all around the Great Lakes region, and far south, into what is now the USA.
The only scientific fact that we have to support all the scenarios of colonization of the Mediterranean is the genetic study: «Origin and Diffusion of mtDNA Haplogroup X», 2003 (vl.www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1180497 /) . In this was detected that the mtDNA haplogroup X2 that is encountered in the Cretans in a high percentage (7.2%) occurs at a similarly high rate (to 5%) in 20,000 members of the Native American tribes of the Northeast America! In such a "Eurasian conclusion" was reached also the cranial comparative study of the University of Michigan «Old World sources of the first New World human inhabitants: a comparative craniofacial view», 2001. Then, in 2008, the work of a team of researchers from universities in Greece, USA, Canada, Russia and Turkey, under the professor of the Aristotle University, Constantine Triandafyllidis turned the projector of the genetic tracing back further: he concluded -by DNA- that Minoans had settled in Crete coming from Anatolia - the same place that in the 2nd millennium BC was conquered by the Hittites. And then I remembered that Minos had married the witch princess of Colchis, Pasiphae. Was Colchis the sister kingdom of the expatriated Minoans? Scenario that fits well with the fact that Georgian epigraphologists insist that the language of the Phaistos Disk is in hieratic script of the ancient Colchis. And what was said in the "Argonauts" by Orpheus about the Argonauts escape to the Baltic through Borysthenes (Dnieper) and their course to the island of Medea’s sister, Circe, to the coast of Mauritania, delivers a new meaning for the extent of Minoan naval.
Πηγή : https://canada.greekreporter.com/2012/04/21/researcher-claims-ancient-greeks-made-it-to-america-before-columbus/
http://ancientamerica.com/category/minoan/
http://www.bristolgreeks.co.uk/index.php/heritage/categories/myths-legends/item/53-minoans-have-been-to-america-before-columbus
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Old_Copper_Complex

Viking raids in medieval Western Mediterranean and Iberian peninsula

Viking activity in the Iberian peninsula seems to have begun around the mid-ninth century as an extension of Viking raids on and establishment of bases in Frankia in the earlier ninth century. While connections between the Norse and Eastern Islamic lands were well-established, particularly involving the Rus' along the Volga and around the Caspian Sea, relations with the Western edge of Islam were more sporadic and haphazard. Although Vikings may have over-wintered in Iberia, no evidence has been found for trading or settlement. Indeed, the Iberian peninsula may not have offered particularly wealthy targets, in the ninth to tenth centuries. Sporadic raiding continued until the end of the Viking Age. Our knowledge of Vikings in Iberia is mainly based on written accounts. There are archaeological findings of what may have been anchors of Viking ships, and some shapes of mounds by riversides look similar to the Norse longphorts in Ireland. These may have been ports or docks for Viking longships.
Compared with the rest of Western Europe, the Iberian Peninsula seems to have been little affected by Viking activity, either in the Christian north or the Muslim south. In some of their raids on Spain, the Vikings were crushed either by the Kingdom of Asturias or the Emirate armies. Our knowledge of Vikings in Iberia is mainly based on written accounts, many of which are much later than the events they purport to describe, and often also ambiguous about the origins or ethnicity of the raiders they mention. A little possible archaeological evidence has come to light, but research in this area is ongoing. Viking activity in the Iberian peninsula seems to have begun around the mid-ninth century as an extension of their raids on and establishment of bases in Frankia in the earlier ninth century, but although Vikings may have over-wintered there, there is as yet no evidence for trading or settlement. The most prominent and probably most significant event was a raid in 844, when Vikings entered the Garonne and attacked Galicia and Asturias. When the Vikings attacked A Coruña they were met by the army of King Ramiro I and were heavily defeated. Many of the Vikings' casualties were caused by the Galicians' ballistas powerful torsion-powered projectile weapons that looked rather like giant crossbows. 70 of the Vikings' longships were captured on the beach and burned. They then proceeded south, raiding Lisbon and Seville. This Viking raid on Seville seems to have constituted a significant attack. 859–861 AD saw another spate of Viking raids, apparently by a single group. Despite some elaborate tales in late sources, little is known for sure about these attacks. After unsuccessful raids on both northern Iberia and al-Andalus, the Vikings seem also to have raided other Mediterranean targets. Evidence for Viking activity in Iberia vanishes after the 860s, until the 960s-70s, when a range of sources including Dudo of Saint-Quentin, Ibn Ḥayyān, and Ibn Idhārī, along with a number of charters from Christian Iberia, while individually unreliable, together afford convincing evidence for Viking raids on Iberia in the 960s and 970s. Tenth- or eleventh-century fragments of mouse bone found in Madeira, along with mitocondrial DNA of Madeiran mice, suggests that Vikings also came to Madeira (bringing mice with them), long before the island was colonised by Portugal. Quite extensive evidence for minor Viking raids in Iberia continues for the early eleventh century in later narratives (including some Icelandic sagas) and in northern Iberian charters. As the Viking Age drew to a close, Scandinavians and Normans continued to have opportunities to visit and raid Iberia while on their way to the Holy Land for pilgrimage or crusade, or in connection with Norman conquests in the Mediterranean. Key examples in the saga literature are Sigurðr Jórsalafari (king of Norway 1103-1130) and Røgnvaldr kali Kolsson (d. 1158).
The Viking raid on Seville, then part of the Umayyad Emirate of Córdoba, took place in 844. After raiding the coasts of Spain and Portugal, a Viking fleet arrived in Seville through the Guadalquivir on 25 September, and took the city on 1 or 3 October. The Vikings pillaged the city and the surrounding areas. Emir Abd ar-Rahman II of Córdoba mobilised and sent a large force against the Vikings under the command of the hajib (chief-minister) Isa ibn Shuhayd. After a series of indecisive engagements, the Muslim army defeated the Vikings on either 11 or 17 November. Seville was retaken, and the remnants of the Vikings fled Spain. After the raid, the Muslims raised new troops and built more ships and other military equipment to protect the coast. The quick military response in 844 and the subsequent defensive improvements discouraged further attacks by the Vikings. Historians such as Hugh N. Kennedy and Neil Price contrast the rapid Muslim response during the 844 raid, as well as the organization of long-term defences, with the weak responses by the contemporary Carolingians and Anglo-Saxons against the Vikings.
The Viking fleet, composed of allies of Hastein and Björn Ironside, sailed from their base at Noirmoutier on the Loire river estuary in Francia. Prior to attacking Seville, it was seen near the coast of France and on French rivers (the Seine, the Loire, and the Garonne). They plundered Asturias, under the rule of the Christian King Ramiro I, but suffered heavy losses at A Coruña and were defeated by Ramiro at the Tower of Hercules. Next, they sailed southward and plundered the Atlantic coast. They took the Muslim city of Lisbon in August or September of 844 and occupied it for 13 days, during which time they engaged in skirmishes with the Muslims. The governor of Lisbon, Wahballah ibn Hazm, wrote about the attack to Emir Abd ar-Rahman II of Córdoba, who was the overall leader of Muslims in Spain. After leaving Lisbon, they sailed further south and raided the Spanish towns of Cadiz, Medina Sidonia, and Algeciras, and possibly the Abbasid-controlled town of Asilah in Morocco.
On 25 September, the Vikings arrived near Seville after sailing up the Guadalquivir. They set up their base on Isla Menor, a defensible island on the Guadalquivir Marshes. On 29 September, local Muslim forces marched against the Vikings but were defeated. The Vikings took Seville by storm on 1 or 3 October after a brief siege and heavy fighting. They looted and pillaged the city, and, according to Muslim historians, gave its inhabitants the "terrors of imprisonment or death" and spared "not even the beasts of burden". Although the unwalled city of Seville was taken, its citadel remained in Muslim hands. The Vikings tried but failed to burn the city's recently-built great mosque.
When he heard about the fall of Seville, Abd ar-Rahman II mobilized his forces under the leadership of his hajib, Isa ibn Shuhayd. He summoned nearby governors to gather their men. They assembled in Córdoba, and then marched to Axarafe, a hill near Seville, where Isa ibn Shuhayd set up his headquarters. A contingent led by Musa ibn Musa al-Qasi, the leader of the semi-independent Banu Qasi principality to the north, joined this army despite Musa ibn Musa's political rivalry with Abd ar-Rahman, and played an important part in the campaign. In the following days, the two sides clashed multiple times, with varying results. Finally the Muslims won a major victory on 11 or 17 November at Talyata. According to Muslim sources, 500 to 1000 Vikings were killed and 30 Viking ships were destroyed. The Muslims made use of Greek Fire. The Muslims also reported that the commanders of the Vikings were killed and at least 400 were captured many of whom were hanged from the palm-trees of Talyata. The remaining Vikings retreated to their vessels and sailed downriver while the inhabitants of the surrounding countryside pelted them with stones. Soon, the Vikings offered to trade the plunder and prisoners they had taken in exchange for clothes, food, and unhindered downriver journey. After that, they rejoined the rest of the fleet on the coast. The weakened fleet, pursued by Abd ar-Rahman's ships, left the Iberian Peninsula after a brief raid in the Algarve.
The city of Seville and its suburbs were left in ruins. The destruction caused by the Viking raiders terrified the people of Al-Andalus. Abd ar-Rahman ordered new measures to guard against further raids. He established a naval arsenal in Seville and built walls around the city and other settlements. Ships and weaponry were made, sailors and troops were raised, and messenger networks were established to spread information about future attacks. These measures were successful in frustrating later Viking raids in 859 and 966. Most of the Vikings sailed back to Francia, and their defeat by the Andalusian army might have discouraged them from attacking the Iberian Peninsula again. The following year, the Vikings sent an embassy to the court of Abd ar-Rahman, who then sent the poet Yahya ibn al-Hakam (nicknamed Al-Ghazal, "the Gazelle") as an ambassador to the Vikings. Later Islamic sources report that some of the raiders remained and settled in the area, converted to Islam, and became cheese traders.
Evidence for Viking activity in Iberia after 861 is sparse for nearly a century: a range of sources including Dudo of Saint-Quentin, Ibn Ḥayyān, and Ibn Idhārī, along with a number of charters from Christian Iberia, together afford convincing evidence for Viking raids on Iberia in the 960s and 970s. The Chronicle of Sampiro and a number of later sources portray a raid in 968 led by one Gundered: a fleet of a hundred ships of Norsemen and Flemings arrives at the port of Iuncaria, intending to pillage Iria, but the Vikings are met at Fornelos by the armies of Bishop Sisnando Menéndez, who is killed in the battle. After three years devastating and pillaging the land, they are defeated at the Cebreiro mountains by one Gonzalo Sánchez, either a Galician count, Gonzalo Sánchez, or, according to some authors, as William Sánchez of Gascony. Bishop Sisnando was responsible for the fortification of Santiago de Compostela, allegedly against the raids of Norse, Flemings, and other enemies who uses to raid the lands and shores of Galicia. Several Galician charters of later decades relate the destruction of monasteries and the suffering of the people as "dies Lordemanorum" ("day of the Northmen"); in particular one charter dated in 996 uses the location of an ancient fortress of the Norse, in the south bank of the Ulla river, as a landmark. According to Ibn Idhārī, in 966 Lisbon was again raided by the Norse, this time with a fleet of 28 ships, but they were successfully repulsed. He recounts further raids in Al-Andalus, in a series of annalistic asides to narratives of events in Córdoba, for 971-72; these records chime with a note in the textually related, and not necessarily reliable, Anales Complutenses and the first group of the Anales Toledanos saying that Vikings attacked Campos (Santiago or to the Campos Goticos in the province of Leon) in 970.
Around 860, Ermentarius of Noirmoutier and the Annals of St-Bertin provide contemporary evidence for Vikings based in Frankia proceeding to Iberia and thence to Italy. Three or four eleventh-century Swedish Runestones mention Italy, memorialising warriors who died in 'Langbarðaland', the Old Norse name for southern Italy (Langobardia Minor). It seems clear that rather than being Normans, these men were Varangian mercenaries fighting for Byzantium. Varangians may first have been deployed as mercenaries in Italy against the Arabs as early as 936. Later several Anglo-Danish and Norwegian nobles participated in the Norman conquest of southern Italy.  Harald Sigurdsson (c. 1015 –1066), given the epithet Hardrada ("stern counsel" or "hard ruler") in the sagas, was King of Norway (as Harald III) from 1046 to 1066. In addition, he unsuccessfully claimed the Danish throne until 1064 and the English throne in 1066. Before becoming king, Harald had spent around fifteen years in exile as a mercenary and military commander in Kievan Rus' and of the Varangian Guard in the Byzantine Empire. In 1038, Harald joined the Byzantines in their expedition to Sicily, in George Maniakes's (the sagas' "Gyrge") attempt to reconquer the island from the Muslim Saracens, who had established the Emirate of Sicily on the island. During the campaign, Harald fought alongside Norman mercenaries such as William Iron Arm. According to Snorri Sturluson, Harald captured four towns on Sicily. In 1041, when the Byzantine expedition to Sicily was over, a Lombard - Norman revolt erupted in southern Italy, and Harald led the Varangian Guard in multiple battles. Harald fought with the Catepan of Italy, Michael Dokeianos with initial success, but the Normans, led by their former ally William Iron Arm, defeated the Byzantines in the Battle of Olivento in March, and in the Battle of Montemaggiore in May. After the defeat, Harald and the Varangian Guard were called back to Constantinople, following Maniakes' imprisonment by the emperor and the onset of other more pressing issues. Harald and the Varangians were thereafter sent to fight in the southeastern European frontier as the Balkan peninsula in Bulgaria, where they arrived in late 1041. There, he fought in the army of Emperor Michael IV in the Battle of Ostrovo of the 1041 campaign against the Bulgarian uprising led by Peter Delyan, which later gained Harald the nickname the "Bulgar-burner" (Bolgara brennir) by his skald. Edgar the Ætheling, who left England in 1086, went there, Jarl Erling Skakke won his nickname after a battle against Arabs in Sicily. On the other hand, many Anglo-Danish rebels fleeing William the Conqueror, joined the Byzantines in their struggle against Robert Guiscard, duke of Apulia, in Southern Italy.
Björn Ironside was a historical Swedish Viking chief who also figures in late sources as a son of Ragnar Lodbrok and a legendary king of Sweden. He lived in the 9th century, being securely dated between 855 and 858. Björn Ironside is said to have been the first ruler of the Swedish Munsö dynasty. In the early 18th century, a barrow on the island of Munsö was claimed by antiquarians to be Björn Järnsidas hög or Björn Ironside's barrow. Medieval sources refer to Björn Ironside's potential sons and grandsons, including Erik Björnsson and Björn at Haugi. His descendants in the male line supposedly ruled over the Swedes until c. 1060. The complicity of Björn in all this is unclear. However, a number of Frankish, Arab and Irish sources mention a large Viking raid into the Mediterranean in 859-861 where he was supposedly involved. After raiding down the Iberian coast and fighting their way through Gibraltar, the Norsemen pillaged the south of France, where the fleet stayed over winter, before landing in Italy where they captured the city of Pisa. Flush with this victory and others around the Mediterranean (including in Sicily and North Africa) during the Mediterranean expedition, the Vikings are recorded to have lost 40 ships to a storm. They returned to the Straits of Gibraltar and, at the coast of Medina-Sidonia, lost 2 ships to fire catapults in a surprise raid by Andalusian forces, leaving only 20 ships intact. The remnants of the fleet came back to French waters in 862. Björn Ironside was the leader of the expedition according to the later chronicle of William of Jumièges. The Fragmentary Annals of Ireland say that two sons of Ragnall mac Albdan (Ragnar Lodbrok?), a chief who has been expelled from Lochlann by his brothers and stayed in the Orkney Islands, headed the enterprise. William of Jumièges refers to Björn as Bier Costae ferreae (Ironside) who was Lotbroci regis filio(son of King Lodbrok). William's circumstantial account of the Mediterranean expedition centers around Björn's foster-father Hastein. The two Vikings conducted many (mostly successful) raids in France. Later on Hastein got the idea to make Björn the new Roman Emperor and led a large Viking raid into the Mediterranean together with his protegée. They proceeded inland to the town of Luna, which they believed to be Rome at the time, but were unable to breach the town walls. To gain entry a tricky plan was devised: Hastein sent messengers to the bishop to say that, being deathly ill, he had a deathbed conversion and wished to receive Christian sacraments and/or to be buried on consecrated ground within their church. He was brought into the chapel with a small honor guard, then surprised the dismayed clerics by leaping from his stretcher. The Viking party then hacked its way to the town gates, which were promptly opened letting the rest of the army in. When they realised that Luna was not Rome, Björn and Hastein wished to invest this city but changed their minds when they heard that the Romans were well prepared for defense. After returning to West Europe, the two men parted company. Björn was shipwrecked at the English coast and barely survived. He then went to Frisia where he died.There are some historical problems with this account. Hastein appears in the contemporary sources later than Björn and could hardly, for chronological reasons, be his foster-father. Moreover, Luni is known to have been plundered by Saracens rather than by Vikings.
Πηγή : https://en.m.wikipedia.org/wiki/Björn_Ironside
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Viking_expansion
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Vikings_in_Iberia
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Harald_Hardrada
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Viking_raid_on_Seville

Στρατηγική και τακτικές αρχαίων ανδρών που κυβερνούν την οικουμένη (Μέρος Β') : Θουκυδίδης (Ελλάδα)

Ο Θουκυδίδης του Ολόρου ο Αλιμούσιος (460 π.Χ. - 399 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας ιστορικός, γνωστός για τη συγγραφή της Ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου. Πρόκειται για ένα κλασικό ιστορικό έργο, το πρώτο στο είδος του, που αφηγείται με τεκμηριωμένο τρόπο τα γεγονότα του Πελοποννησιακού Πολέμου (431 - 404 π.Χ.), μεταξύ της Αθήνας και τηςΣπάρτης. Ο Θουκυδίδης έζησε ως το τέλος του πολέμου, όπως λέει ο ίδιος στο Ε 26 της Ιστορίας, αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τη συγγραφή του έργου. Πρόλαβε να γράψει γεγονότα εως το 411 π.Χ. Το έργο του άσκησε μεγάλη επιρροή σε ιστορικούς και μελετάται ως σήμερα από πολιτικούς επιστήμονες, καθώς θεωρείται ο πατέρας του πολιτικού ρεαλισμού ως προσέγγιση στη μελέτη των διεθνών σχέσεων. Γεννημένος στον δήμο Αλιμούντος, τον σημερινό Άλιμο, ο Θουκυδίδης είχε συγγενικούς δεσμούς με τον Αθηναίο πολιτικό και στρατηγό Μιλτιάδη και το γιο του Κίμωνα. Το 424 π.Χ. εκλέχθηκε στρατηγός και ανέλαβε τη διοίκηση επτά πλοίων που αγκυροβολούσαν στη Θάσο, λόγω των διασυνδέσεών του στην περιοχή. Κατά το χειμώνα του 424/3 π.Χ. ο Σπαρτιάτης στρατηγός Βρασίδας επιτέθηκε στην Αμφίπολη, μια παραλιακή πόλη της Μακεδονίας στα δυτικά της Θάσου, στρατηγικής σημασίας για την Αθηναϊκή Συμμαχία, λόγω της ναυπηγήσιμης ξυλείας που πρόσφερε η περιοχή και επειδή βρισκόταν κοντά στα χρυσωρυχεία του Παγγαίου. Ο Αθηναίος διοικητής της Αμφίπολης ζήτησε βοήθεια από το Θουκυδίδη. Ο Βρασίδας, γνωρίζοντας ότι ο Θουκυδίδης βρισκόταν στη Θάσο και φοβούμενος βοήθεια από τη θάλασσα, έσπευσε να προσφέρει ευνοϊκούς όρους στους κατοίκους της Αμφίπολης για παράδοση, τους οποίους και δέχτηκαν. Έτσι όταν ο Θουκυδίδης έφτασε στην Αμφίπολη, η πόλη ήταν ήδη υπό σπαρτιατικό έλεγχο. Τα νέα για την απώλεια της Αμφίπολης προκάλεσαν μεγάλη αναστάτωση στην Αθήνα. Σχετικά με την αποτυχία του να σώσει την πόλη, ο Θουκυδίδης αναφέρει: «Μου συνέβη να εξοριστώ από την πόλη μου επί είκοσι χρόνια μετά τη στρατηγία μου στην Αμφίπολη και, έχοντας επαφή με τα πράγματα των δύο πλευρών, και ιδίως, λόγω της εξορίας μου, με τα πράγματα των Πελοποννήσιων, είχα τη δυνατότητα να τα προσεγγίσω απερίσπαστος και να τα κατανοήσω καλύτερα». Πιθανόν ο Θουκυδίδης ταξίδεψε και στη Σικελία κατά την εκστρατεία στη Σικελία, καθώς υπάρχουν παραδείγματα βαθιάς γνώσης των τοπικών συνθηκών. Κάποιος με το όνομα Οινόβιος κατάφερε να περάσει ένα νόμο που επέτρεπε στο Θουκυδίδη να γυρίσει στην Αθήνα, πιθανόν λίγο μετά την παράδοση της Αθήνας και το τέλος του πολέμου το 404 π.Χ.. Ο Παυσανίας συνεχίζει λέγοντας ότι δολοφονήθηκε κατά την επιστροφή του στην Αθήνα. Πολλοί αμφισβητούν αυτή την εκδοχή, θεωρώντας πως υπάρχουν ενδείξεις ότι έζησε μέχρι και το 398 π.Χ. Το σίγουρο είναι ότι, παρόλο που έζησε μετά το τέλος του πολέμου, δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει την Ιστορία του. Η αφήγησή του τελειώνει απότομα στο μέσο του 411 π.Χ., υποδηλώνοντας ίσως ότι πέθανε ξαφνικά κατά τη διάρκεια της συγγραφής του έργου. Σύμφωνα με κάποια παράδοση αναφέρεται ότι το κείμενό του βρέθηκε να τελειώνει με μία ανολοκλήρωτη πρόταση. Τα λείψανά του επιστράφηκαν στην Αθήνα και ενταφιάστηκαν στον οικογενειακό τάφο του Κίμωνα.
Ο Θουκυδίδης πεκπαιδεύτηκε από τους Σοφιστές, δασκάλους και φιλοσόφους της κλασικής Αθήνας (Αναξαγόρα και Αντιφώντα). Έχει επηρεαστεί, από την τραγωδία πράγμα που φαίνεται από το διάλογο των Αθηναίων- Μηλίων, ο οποίος είναι γραμμένος σε μορφή ερώτησης απάντησης (στιχομυθία). Επίσης συχνά αντιδιαστέλλει τη γνώμη με την τύχη, επηρεασμένος και πάλι από την τραγωδία. Ο Θουκυδίδης θαύμαζε τον Περικλή και επιδοκίμαζε την εξουσία που είχε στο λαό, παρόλο που αποστρεφόταν τους λαϊκιστές δημαγωγούς που τον διαδέχτηκαν. Ο Θουκυδίδης δεν ήταν υπέρμαχος της ριζικής δημοκρατίας που προωθούσε ο Περικλής, αλλά πίστευε ότι ήταν αποδεκτή όταν λειτουργούσε υπό την καθοδήγηση ενός ικανού ηγέτη. Άλλη επιρροή του Θουκυδίδη ήταν ο Ιπποκράτης. Στο τμήμα του έργου που περιγράφει το λοιμό που έπληξε την Αθήνα η ανάλυση του πάνω στα χαρακτηριστικά της ασθένειας αυτής είναι πολύ λεπτομερής και δείχνει άμεσα την επιρροή του από τον Ιπποκράτη.
Ο Θουκυδίδης γενικά αναγνωρίζεται ως ένας από τους πρώτους αληθινούς ιστορικούς. Με την εισαγωγή της μεθόδου της ιστορικής αιτιότητας, δηλαδή της αναζήτησης των βαθύτερων αιτιών ενός γεγονότος, υπήρξε ο πρώτος που προσέγγισε με επιστημονικό τρόπο την ιστορία. Ο Θουκυδίδης δεν εξετάζει την τέχνη, τη λογοτεχνία ή την κοινωνία της εποχής εκείνης, αλλά αυστηρά ό,τι θεωρούσε ότι σχετιζόταν με τον πόλεμο, και αυτό γιατί περιέγραφε ένα συγκεκριμένο γεγονός και όχι μια ιστορική περίοδο. Επίσης άξιο προσοχής αποτελεί τ' ότι είχε συναίσθηση της σπουδαιότητας που θα είχε το έργο του για τις μελλοντικές γενιές.
Θουκυδίδης : «Αλλά θα είμαι ικανοποιημένος αν το έργο μου κριθεί ωφέλιμο από όσους θελήσουν να έχουν ακριβή γνώση των γεγονότων που συνέβησαν και εκείνων που θα συμβούν στο μέλλον, τα οποία, με δεδομένη την ανθρώπινη κατάσταση, θα είναι όμοια ή παραπλήσια. Έγραψα την ιστορία μου για να μείνει αιώνιο κτήμα των ανθρώπων και όχι σαν έργο επίκαιρου διαγωνισμού για ένα πρόσκαιρο ακροατήριο».
Ο Θουκυδίδης θεωρείται ο «πατέρας» του πολιτικού ρεαλισμού, της κυρίαρχης σχολής σκέψης στις διεθνείς σχέσεις και τις στρατηγικές σπουδές. Είναι εξαιρετικά συνηθισμένο οι σύγχρονοι θεωρητικοί των διεθνών σχέσεων να αρχίζουν τα βιβλία τους με αναφορές στο Θουκυδίδη και να καταπιάνονται με τα επιχειρήματά του, ακόμα και όταν διαφωνούν με αυτά. Είναι επίσης συνηθισμένο πολιτικοί που λειτούργησαν με βάση τις αρχές του πολιτικού ρεαλισμού, όπως οι Αμερικανοί υπουργοί Εξωτερικών George Marshall και Henry Kissinger, να νιώθουν την ανάγκη να ανατρέξουν στο Θουκυδίδη για να δικαιολογήσουν τη πολιτική τους πρακτική. Το πόσο ενδιαφέρει το έργο του Θουκυδίδη φαίνεται επίσης από τη συνεχώς αυξανόμενη σχετική ξενόγλωσση βιβλιογραφία. Στην Ελλάδα, αντίθετα, ο Θουκυδίδης είναι ένας «γνωστός-άγνωστος». Είναι γνωστός γιατί το έργο του για τον Πελοποννησιακό πόλεμο διδάσκεται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και είναι ταυτόχρονα «άγνωστος» γιατί η έμφαση που δίνεται στη μετάφρασή του κειμένου, στο συντακτικό και στη γραμματική συνήθως αποπροσανατολίζει από τη σε βάθος κατανόηση του κειμένου. Κατ’ αναλογία, η υπάρχουσα ελληνική βιβλιογραφία σχετικά με το Θουκυδίδη προέρχεται κυρίως από φιλολόγους και ιστορικούς. Το έργο του Θουκυδίδη παραμένει διαχρονικό και επίκαιρο και η Ιστορία του Πελοποννησιακού πόλεμου μας βοηθάει να κατανοήσουμε τη «δυναμική» της παγκόσμιας ιστορίας και να αποκωδικοποιήσουμε τη σύγχρονη διεθνή πολιτική. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο φιλόδοξος στόχος που έθεσε για το έργο του ο Θουκυδίδης (δηλαδή να μπορεί να προβλέπει αυτά «που πρόκειται να συμβούν στο μέλλον» και να μείνει η Ιστορία του αιώνιο κτήμα) επιτεύχθηκε απόλυτα. Η διαχρονικότητα και η επικαιρότητα της ιστορίας του Πελοποννησιακού πολέμου ενός έργου που γράφτηκε πριν από είκοσι-τέσσερις αιώνες έχει επανειλημμένα επισημανθεί από πολλούς αναλυτές. Αναφορές υπάρχουν στο έργο του Thomas Hobbes τον 17ο αιώνα, ενώ πιο πρόσφατα ο Louis J.Halleπαρατήρησε ότι «ο Θουκυδίδης, όπως ο ίδιος είχε προβλέψει, έγραψε όχι μόνο την ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου, αλλά και την ιστορία των Ναπολεόντειων πολέμων, του Πρώτου Παγκόσμιου πολέμου, του Δευτέρου Παγκόσμιου πολέμου και του Ψυχρού Πολέμου». Πράγματι, τα βασικά προβλήματα της διεθνούς πολιτικής (π.χ. διακρατικος ανταγωνισμός, συμμαχίες, αποτροπή, «θεωρία του ντόμινο», καταναγκασμός, κατευνασμός, δίλημμα ασφαλείας, ισορροπία δυνάμεων, κ.λ.π.), παρά τις δραματικές τεχνολογικές αλλαγές παραμένουν αναλλοίωτα ανά τους αιώνες. Έτσι, είναι εύλογο ότι ο Θουκυδίδης θεωρείται επίκαιρος για τους στρατηγικούς αναλυτές που προσπαθούν να κατανοήσουν, για παράδειγμα, τη λογική του ανταγωνισμού μεταξύ μιας χερσαίας και μιας ναυτικής δύναμης (π.χ. Αθήνα-Σπάρτη, Ρώμη-Καρχηδόνα, Αγγλία-Γερμανία, Η.Π.Α.-Σοβιετική Ένωση), τους πολιτικούς επιστήμονες να κατανοήσουν τη λογική του ιμπεριαλισμού ή τους φιλοσόφους που προσπαθούν να κατανοήσουν τη σχέση μεταξύ φύσεως (ή ισχύος) και νόμου (ή ηθικής). Η ανάλυση του Θουκυδίδη μας είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για να εξηγήσουμε το παρελθόν, να κατανοήσουμε το παρόν και να διαβλέψουμε πιθανές εξελίξεις για το μέλλον. Ένα παράδειγμα είναι αρκετό για να θεμελιώσω τον ισχυρισμό μου: αναφορικά με το ζήτημα του πολέμου, που αποτελεί το θεμελιώδες πρόβλημα στη θεωρία των διεθνών σχέσεων, ο Θουκυδίδης μας έχει προσφέρει ένα μεγάλης εμβέλειας αναλυτικό εργαλείο, καθώς ήταν ο πρώτος που συσχέτισε το ζήτημα του πολέμου με την αλλαγή στο συσχετισμό ισχύος. Αυτή η ανάλυση έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα χρήσιμη, για να εξηγήσει κανείς πολέμους μεταξύ μεγάλων δυνάμεων για τη πρωτοκαθεδρία στο διεθνές σύστημα (ηγεμονικούς πολέμους), και γενικότερα την άνοδο και τη πτώση των μεγάλων δυνάμεων. Εν κατακλείδι και συμπερασματικά καταλήγω στις εξής τρεις επισημάνσεις. Πρώτον, η προσέγγιση του μνημειώδους αυτού έργου από θεωρητικής σκοπιά βοηθάει τον μελετητή να εκτιμήσει ακόμη περισσότερο την αξία της ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου και την διαχρονική συνεισφορά της καθώς αυτή είναι πάντα επίκαιρη. Δεύτερο, η μελέτη του έργου του Θουκυδίδη μας παρέχει τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για να αναλύσουμε σε βάθος και με νηφαλιότητα τη διεθνή πολιτική. Τρίτον, ο Θουκυδίδης μας βοηθάει να κατανοήσουμε τη λογική της στρατηγικής συμπεριφοράς των κρατών στο διεθνές σύστημα και κυρίως της λογική του πολέμου και τη ειρήνης. Το έργο του Θουκυδίδη επιτρέπει τη «θεωρητική αφαίρεση», αφού βρίθει γενικών κρίσεων και εκτιμήσεων, πάνω στις οποίες στηρίζεται η διατύπωση επιμέρους υποθέσεων. Αξίζει να σταχυολογήσει κανείς ορισμένες από αυτές:
1) Στην αρχή κάθε πολέμου οι άνθρωποι δείχνουν μεγαλύτερο ενθουσιασμό».
2) «Η κυριαρχία στη θάλασσα είναι τεράστιο πλεονέκτημα».
3) «Ο πόλεμος γίνεται λιγότερο με όπλα και περισσότερο με χρήματα».
4) «Δεν υπάρχει ισχυρότερος δεσμός μεταξύ πόλεων ή ιδιωτών από το κοινό συμφέρον».
5) «Στο πόλεμο οι ευκαιρίες δε περιμένουν».
6) «Τα του πολέμου είναι άδηλα».
7) «Όσο γίνεται μακρύτερος ο πόλεμος, τόσο η έκβασή του καταντάει να εξαρτάται από τυχαία περιστατικά».
8) «Δύο στοιχεία είναι βλαβερά όταν πρέπει να λάβει κανείς μια ορθή απόφαση: η βιασύνη και ο θυμός».
9) «Ζει ασφαλέστερα εκείνος ο οποίος δε δημιουργεί στον εαυτό του αιτία μετάνοιας επειδή ευνόησε τους αντιπάλους του».
10) «Ακολουθούν τη πιο σωστή πολιτική όσοι απέναντι των ίσων δεν υποχωρούν, απέναντι των ισχυρότερων συμπεριφέρονται με φρόνηση και απέναντι των κατωτέρων είναι μετριοπαθείς».
11) «Στο πόλεμο η σωφροσύνη και η αφθονία χρημάτων είναι οι κύριοι συντελεστές της επιτυχίας».
12) «Οι φρόνιμοι είναι πρόθυμοι να βάλουν τέρμα στο πόλεμο όταν έχουν την υπεροχή».
13) «Δεν πρέπει όπως το έχουμε συνήθεια, να δεχόμαστε συμμάχους τους οποίους πρέπει να βοηθούμε αν βρεθούν στην ανάγκη, αλλά οι οποίοι καμιά δε μπορούν να μας δίνουν βοήθεια σε ώρα δικής μας ανάγκης».
14) «Φρόνιμοι είναι εκείνοι που ξέρουν ότι ο πόλεμος δε περιορίζεται στα όρια που εκείνοι θέλουν να του επιβάλλουν, αλλά ότι η τύχη οδηγεί τη πορεία του».
15) «Φρόνιμοι είναι όσοι προστατεύουν τις επιτυχίες τους από το αμφίβολο της τύχης».
16) Για τους διάσημους ανθρώπους, όλη η γη είναι ένας τάφος. (Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος).
17) Είναι αξίωμα γενικά παραδεγμένο, πως κανένα κράτος δεν μπορεί να κρατηθεί ελεύθερο αν δεν είναι στον ίδιο βαθμό ισχυρό με τα γειτονικά του κράτη.
18) Ή πιο συνηθισμένη συνέπεια της απροσδόκητης κι αιφνιδιαστικής ευημερίας ενός λαού είναι να γίνουν οι πολίτες ματαιόδοξοι και αλαζόνες. Αντίθετα, τα καλά που αποκτήθηκαν με τη φρόνηση είναι πιο σίγουρα και διατηρούνται περισσότερο από εκείνα που φέρνει η τύχη. Με λίγα λόγια, οι άνθρωποι είναι πιο ικανοί να αποκρούσουν την κακοδαιμονία, παρά να φυλάξουν την ευημερία τους.
19) Θα πείσθηκες από την πείρα της ζωής σου ότι πολύ λίγα πράγματα πετυχαίνουν με την παράφορη επιθυμία, ενώ τα περισσότερα κατορθώνονται με τη συνετή και ήρεμη πρόνοια.
20) Όλοι έχουμε τάση προς την αμαρτία, είτε σαν άτομα, είτε σαν ομάδες, και δεν υπάρχει νόμος ικανός να μας εμποδίσει, αφού οι άνθρωποι δοκίμασαν όλα τα είδη των τιμωριών, χωρίς αποτέλεσμα, κι έφτασαν ακόμα σε υπερβολική αυστηρότητα, με την ελπίδα να προλάβουν τα εγκλήματα των κακούργων.
21) Πρέπει να υπομένουμε τα χτυπήματα που μας καταφέρουν οι θεοί αγόγγυστα, αλλά να αντιμετωπίζουμε με γενναιότητα τα χτυπήματα των εχθρών μας.
22) Πρώτο καθήκον του ιστορικού είναι να αναζητεί την αλήθεια με πείσμονα επιμονή.
23) Το μεγαλύτερο κίνητρο για κάθε έργο που αρχίζει είναι η ελπίδα και ο έρωτας. Ο έρωτας δείχνει το δρόμο και η ελπίδα τον ακολουθεί από κοντά. Ο έρωτας σχεδιάζει τον τρόπο, με τον οποίο θα γίνει το έργο, και η ελπίδα ζητάει τη βοήθεια της τύχης. Αυτά τα δύο είναι η πηγή όλων των δεινών μας. Αν και αόρατα, είναι τρομερότερα κι απ' τους πιο μεγάλους ορατούς κινδύνους.
24) Τόσο παράξενη είναι η φύση του ανθρώπου, ώστε να περιφρονεί εκείνον που τον κολακεύει και να θαυμάζει εκείνον που δεν υποτάσσεται.
25) Το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον. Ευτυχισμένοι είναι οι ελεύθεροι και ελεύθεροι είναι οι γενναίοι. (από τον Επιτάφιο του Περικλή)
26) Οι καιροί ου μενετοί. Οι καιροί [ή οι ευκαιρίες] δεν περιμένουν.
27) Φιλοκαλούμεν γαρ μετ’ ευτελείας και φιλοσοφούμεν άνευ μαλακίας. (από τον Επιτάφιο του Περικλή).
28) Ανδρών επιφανών πάσα η γη τάφος. (από τον Επιτάφιο του Περικλή).
29) Τοις τολμώσιν η τύχη ξύμφορος. Η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς.
30) Ου τοις άρχειν βουλομένοις μέμφομαι, αλλά τοις υπακούειν ετοιμοτέροις ούσιν. Δεν κατηγορώ αυτούς που ασκούν την εξουσία, αλλά αυτούς που είναι πρόθυμοι να υπακούσουν.
31) Άνδρες πόλις και ού τείχη, ουδέ νήες ανδρών κεναί. Η ισχύς της πόλης είναι οι άντρες και όχι τα τείχη ούτε τα άδεια πλοία.
32) Αδικούμενοι οι άνθρωποι μάλλον οργίζονται ή βιαζόμενοι. Οι άνθρωποι περισσότερο οργίζονται όταν τους αδικούν παρά όταν ασκείται βία επάνω τους.
33) Και παρά δύναμιν τολμηταί και παρά γνώμην κινδυνευταί και εν τοις δεινοίς ευέλπιδες. [Οι Αθηναίοι είναι] τολμηροί πέρα από τις δυνάμεις τους, ριψοκίνδυνοι εν γνώσει τους και αισιόδοξοι στις δυσκολίες.
34) Το εναντιούμενον τω δυναστεύοντι δήμος ωνόμασται. Αυτό που εναντιώνεται στο δυνάστη λέγεται λαός.
35) Έστιν ο πόλεμος ουχ όπλων το πλέον, αλλά δαπάνης. Το πλεονέκτημα στον πόλεμο δεν το δίνουν τα όπλα, αλλά τα χρήματα που δαπανώνται.
36) Το αυτό δίκαιον και ξύμφορον της τιμωρίας ουχ ευρίσκεται εν αυτώ δυνατόν όν άμα γίγνεσθαι. Το δίκαιο και το συμφέρον δεν είναι δυνατό να συνυπάρχουν στο ίδιο πράγμα.
37) Μη φεύγειν τους πόνους ή μηδέ τα τιμάς διώκειν. Μην αποφεύγεις τους κόπους ή, αλλιώς, να μην κυνηγάς αξιώματα.
38) Η ιστορία είναι φιλοσοφία μέσω παραδειγμάτων.
39) Ο δε πόλεμος... βίαιος διδάσκαλος.
40) Προς έκαστα δει εχθρόν ή φίλον μετά καιρού γίγνεσθαι. Σε όλα τα πράγματα πρέπει να γίνεται κανείς εχθρός ή φίλος, ανάλογα με τις περιστάσεις.
Πηγή : https://piotita.gr/2014/10/10/η-συνεισφορά-του-θουκυδίδη-στις-διεθν/
https://www.sansimera.gr/quotes/authors/73
https://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=745
https://ekivolosblog.wordpress.com/2013/07/02/ο-θουκυδιδησ-ωσ-φιλοσοφικοσ-ιστορικο/
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Θουκυδίδης