Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Ελληνική ιστορία και προϊστορία
Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Κυριακή 29 Μαρτίου 2020

Αρβανίτες και Αρβανίτικα (Μέρος Γ) : Οι γλεντζεδικοι χοροί και τα μερακλιδικα τραγούδια


Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος Α) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος Β) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος Γ) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος Δ) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος Ε) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος ΣΤ) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος Ζ) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)





Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος Η) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος Θ) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος Ι) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)





Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος ΙΑ ) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Χοροί και τραγούδια των σύγχρονων Αρβανιτών της Ελλάδας (Μέρος ΙΒ ) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)





Αρβανίτες και Αρβανίτικα (Μέρος Β) : Η χρήση της γλώσσας - διαλέκτου και οι ομιλίες για αυτήν


Η χρήση των Αρβανιτικων στην παλιά Ελληνική ταινία "Η κυρά μας η μαμή (1958). Σενάριο και Σκηνοθεσία Αλέκος Σακελλαριος. (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)




Συνέντευξη και διάλογος στην τηλεόραση για τα Αρβανίτικα και τους Αρβανίτες. Κανάλι ΣΚΑΙ, Δημοσιογράφος Κωνσταντίνος Μπογδανος, πολιτικός Φαηλος Κρανιδιώτης (2013) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Ειδήσεις στον ΣΚΑΙ : Συνομιλία και διάλογος για τους Αρβανίτες και την ελληνική επανάσταση μεταξύ του δημοσιογράφου Νίκου Ευαγγελατου, του πολιτικού Άδωνι Γεωργιάδη και καθηγητή εκπροσώπου του ΠΑΜΕ (2013) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)


Εκπομπή της ΕΤ1 (ΕΡΤ) αφιερωμένη στους Αρβανίτες και τα αρβανίτικα. Δημοσιογράφος Κώστας Αρβανίτης. Συμμετέχει και ο ηθοποιός  Κώστας Τσάκωνας. (2013) (ΒΙΝΤΕΟ Youtube)


ΕΡΤ 3 - Εκπομπή "Ο τόπος και το τραγούδι του" Παρουσιαστής Γιώργος Μελικης : Οι Αρβανίτες του Ελικώνα (2016) (ΒΙΝΤΕΟ YouTube)




Αρβανίτες και Αρβανίτικα (Μέρος Α) : Το άγνωστο λεξιλόγιο της γλώσσας - διαλέκτου



Το λεξιλόγιο των αρβανιτικων της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας (Μέρος Α) (ΒΙΝΤΕΟ Youtube)


Το λεξιλόγιο των αρβανιτικων της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας (Μέρος Β) (ΒΙΝΤΕΟ Youtube)


Το λεξιλόγιο των αρβανιτικων της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας (Μέρος Γ) (ΒΙΝΤΕΟ Youtube)


Το λεξιλόγιο των αρβανιτικων της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας (Μέρος Δ) (ΒΙΝΤΕΟ Youtube)

Το λεξιλόγιο των αρβανιτικων της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας (Μέρος Ε) (ΒΙΝΤΕΟ Youtube)

Το λεξιλόγιο των αρβανιτικων της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας (Μέρος ΣΤ) (ΒΙΝΤΕΟ Youtube)




Κυριακή 15 Μαρτίου 2020

Αλεξιάδα (Μέρος Γ) : Αποσπάσματα σε μετάφραση

"Ακάθεκτος κυλάει ο χρόνος και στην αέναη κίνησή του παρασύρει και παραλλάζει τα πάντα και τα καταποντίζει στο βυθό της αφάνειας. Πότε πράγματα ασήμαντα και πότε μεγάλα και αξιομνημόνευτα και, όπως λέει ο τραγικός ποιητής, φέρνει στο φως τα άδηλα και κρύβει τα φανερά. Αλλά ο λόγος της ιστορίας γίνεται φράγμα πανίσχυρο για το ρεύμα του χρόνου και σταματάει κατά κάποιον τρόπο την ακάθεκτη ροή του κι απ' όσα συμβαίνουν στο κύλισμά του, συγκρατεί και περισφίγγει όλα όσα επιπλέουν και δεν τ' αφήνει να ξεγλιστρήσουν σε λήθης βυθούς.  Αυτή τη διαπίστωση έχω κάμει εγώ, η Άννα, κόρη των βασιλέων Αλεξίου και Ειρήνης, πορφυρογέννητη και πορφυροθρεμμένη, όχι άμοιρη γραμμάτων, αλλά με σοβαρότατη σπουδή των ελληνικών…" (Προοίμιο, Αλεξιαδα, Άννα Κομνηνη)..

Νέα χρήση του υγρού πυρός σύμφωνα με την Άννα Κομνηνή έγινε το 1099 στη ναυμαχία της Ρόδου, όπου οι Βυζαντινοί με τη βοήθειά του καταναυμάχησαν τους Ιταλούς από την Πίζα. Το υγρό πυρ εκτοξευόταν σ’ αυτή τη ναυμαχία μέσα από στόματα λιονταριών και άλλων φοβερών ζώων που είχαν συνδεθεί με τα σιφόνια όπου βρισκόταν αυτό. Γράφει χαρακτηριστικά στο έργο της ‘’Αλεξιάς’’ η Άννα Κομνηνή: ‘’Ήξερε (ενν. ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α’) πως οι Πισσαίοι ήταν πεπειραμένοι στον κατά θάλασσα πόλεμο και φοβόταν τη σύγκρουση μαζί τους, γι’ αυτό και κατασκεύασε σ’ όλες τις πλώρες των πλοίων χάλκινα και σιδερένια κεφάλια λεόντων και άλλων χερσαίων ζώων κάθε λογής με τα στόματα ανοιχτά και τα στόλισε με χρυσάφι, ώστε και μόνο με τη θέα τους να σκορπίζει τον τρόμο. Το υγρόν πυρ που επρόκειτο να εξακοντίζεται κατά των εχθρών φρόντισε να περνάει από τα στόματά τους (ενν. των ζώων), έτσι ώστε να φαίνεται ότι το ξερνούσαν τα λιοντάρια και τ’ άλλα άγρια ζώα’’. Του βυζαντινού στόλου ηγήθηκε ο γεννημένος στην Ιταλία Λαντούλφος, που γνώριζε καλά τη ναυτική στρατηγική των συμπατριωτών του. Ας δούμε πως περιγράφει η Άννα Κομνηνή την έκβαση της ναυμαχίας: ‘’Τρομοκρατημένοι οι βάρβαροι, θες από τη φωτιά που εκτοξευόταν εναντίον τους (γιατί ήταν ασυνήθιστοι από τέτοια μηχανήματα και από φλόγες που αντί να πηγαίνουν κατά τη φύση τους προς τα πάνω κατευθύνονταν όπου ήθελε αυτός που τις εξαπέλυε, συχνά προς τα κάτω κι άλλοτε προς τις δύο κατευθύνσεις), θες από τη μανία των κυμάτων, πανικοβλήθηκαν και τράπηκαν σε φυγή’’ (Βιβλίο ΙΑ, Χ).
(ΠΡΟΛΟΓΟΣ «Αλεξιάδας») …Αισθάνομαι την ψυχή μου να καταλαμβάνεται και να πλημμυρίζει από ένα πυκνό σκοτάδι και με ρυάκια δακρύων υγραίνω τα μάτια μου* …

…Εγώ λοιπόν  πέρασα και άλλα πολλά βάσανα απ` τον καιρό που ήμουν ακόμα μέσα στα πορφυρά μου σπάργανα· η τύχη μού φέρθηκε πολύ σκληρά και δε μου χαμογέλασε παρά μόνο χαρίζοντάς μου έναν αυτοκράτορα για πατέρα και μια αυτοκράτειρα για μητέρα και την πορφύρα για να γεννηθώ. Όλα τα υπόλοιπα αλοίμονο! Τρικυμίες και επαναστάσεις**.
..Ο καημός μου λοιπόν για τον Καίσαρα [το σύζυγό μου] και ο απροσδόκητος θάνατός του, άγγιξαν την ίδια την ψυχή μου και χάραξαν βαθιά το τραύμα… Αχ φωτιά που χωρίς ξύλα αποτεφρώνεις, φωτιά που τρέφεσαι μυστικά και καις χωρίς ν` αφανίζεις μες στις φλόγες και καψαλίζεις γύρω γύρω την καρδιά και φαίνεται πως τάχα δεν καήκαμε κι εμείς μαζί της κι ας νιώσαμε την πύρα ως τα κόκκαλα κι ως το μεδούλι τους κι ως το τελευταίο μόριο της ψυχής  τους***…
» …Εγώ η  Άννα, κόρη των βασιλέων Αλεξίου και Ειρήνης, πορφυρογέννητη και πορφυροθρεμμένη, όχι άμοιρη γραμμάτων, αλλά με σοβαρότατη σπουδή των ελληνικών, χωρίς να έχω παραμελήσει ούτε τη ρητορική και, αφού διάβασα προσεκτικά, τόσο τα έργα του Αριστοτέλη, όσο και τους διαλόγους του Πλάτωνος και κόσμησα το πνεύμα μου με τα μαθηματικά την αστρονομία και τη μουσική (πρέπει να αναφέρονται αυτά και δεν είναι περιαυτολογία να απαριθμείς όσα η φύση και ο πόθος της γνώσης έχουν δώσει και επιβράβευσε ο επουράνιος Θεός με τη συνεπικουρία των περιστάσεων), γι` αυτό και θέλω με το σύγγραμμά μου αυτό, να εξιστορήσω τα έργα του πατέρα μου που δεν είναι άξια να παραδοθούν στη σιωπή ούτε να παρασυρθούν στο πέλαγος της λήθης…..
… Έρχομαι να μιλήσω γι` αυτά, όχι για να κάνω επίδειξη της συγγραφικής μου δεινότητας, αλλά για να μη μείνει αμνημόνευτο στους μεταγενέστερους ένα τέτοιο έργο..

..φοβάμαι μην τυχόν κάποιος σκεφτεί ότι, γράφοντας τα έργα του πατέρα μου, επαινώ τον εαυτό μου και φανεί έτσι όλη η ιστορία μου ψέμα..
..σύζυγός μου ήταν ο Καίσαρ Νικηφόρος από τη γενιά των Βρυεννίων, άνδρας πολύ ανώτερος απ` όλους τους συγχρόνους του και για την εξαιρετική ομορφιά του και για την άκρα σωφροσύνη του και για την ακρίβεια του λόγου του …αποφάσισε, με την παρακίνηση της βασίλισσας, να γράψει για τα έργα του Αλεξίου, του αυτοκράτορα των Ρωμαίων και πατέρα μου…άρχισε λοιπόν να γράφει από την εποχή του αυτοκράτορα των Ρωμαίων Διογένη ..η ιστορία όμως δεν ολοκληρώθηκε…Γι` αυτό κι εγώ αποφάσισα να εξιστορήσω η ίδια όσα έπραξε ο πατέρας μου· δεν ήθελα να μείνει άγνωστο στις μέλλουσες γενεές ένα τέτοιο έργο…
[«Αλεξιάς», Μετάφραση Αλόη Σιδέρη, εκδ. Άγρα, 2005]

Η Αλεξιάδα στηρίζεται στις προσωπικές αναμνήσεις της Άννας Κομνηνης (καθώς είχε συνεχώς προσωπική επαφή με τα γεγονότα), σε πληροφορίες διαφόρων συγχρόνων της, μαρτυρίες στρατιωτών του Αλέξιου που συνέλεξε η ίδια αλλά και συμπολεμιστών του όπως ο Ιωάννης Δούκας αλλά και εχθρών. Στο έργο περιγράφεται η πολιτική και στρατιωτική ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά την εξουσία του, κάτι που καθιστά το έργο μια από τις πιο σημαντικές πηγές πληροφοριών για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους. Επίσης, περιλαμβάνεται η εξιστόρηση της αλληλεπίδρασης της Πρώτης Σταυροφορίας με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, που αντικατοπτρίζει τις συγκρουόμενες αντιλήψεις Ανατολής και Δύσης στις αρχές του 12ου αιώνα. Μαζί με τα έργα του Προκοπίου, του Μιχαήλ Ψελλού, του Νικήτα Χωνιάτη, του Ζωναρά κ.α., η Αλεξιάς παραμένει ένα από τα σημαντικότερα έργα της βυζαντινής χρονογραφίας. Ο Runciman υποστηρίζει ότι οι σύγχρονοι ιστορικοί παραείναι πρόθυμοι να μειώσουν το έργο της. Ο Ostrogorsky αναφέρει την Αλεξιάδα ως ιστορική πηγή υψίστης σημασίας. Ο Vasiliev λέει ότι είναι έργο εξαιρετικά σημαντικό από ιστορικής απόψεως. Ο Krumbacher γράφει ότι οι αναμνήσεις της παραμένουν ένα από τα πιο έξοχα έργα της μεσαιωνικής ελληνικής ιστοριογραφίας.
Πηγή : http://apantaortodoxias.blogspot.com/2015/05/12.html
http://www.ime.gr/projects/cooperations/byzantine_literature/gr/300/303dp3.html?fbclid=IwAR3oygg5bTLIrNIeevvlEbYWDZjS0C09ojVycfNOR2HuSzr_PY6P00pCHwA
https://www.protothema.gr/stories/article/918906/ugron-pur-to-fovero-mustiko-oplo-tis-vuzadinis-autokratorias/
https://fouit.gr/2018/12/01/%CF%83%CE%AC%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CF%84%CE%BF-1-%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85-1083-%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B1/
https://www.politeianet.gr/books/9789603253358-komnini-anna-agra-alexias-protos-tomos-150566
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1

Αλεξιάδα (Μέρος Β) : Αποσπάσματα σε μετάφραση

Ο Αλέξιος Α' Κομνηνός (1081-1118) αποφασίζει την εκποίηση εκκλησιαστικών θησαυρών για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.
"Ο βασιλιάς, χωρίς ελπίδα πλέον στην καλή θέληση των Ρωμαίων (δηλ. των υπηκόων του), έστελνε και άλλα μηνύματα ζητώντας χρήματα. Εκείνοι δεν ήξεραν πια τι να κάμουν. Αφού το συλλογίστηκαν πολύ, καθένας μοναχός του και από κοινού, και επειδή είχαν μάθει ότι ο Ρομπέρτος ετοίμαζε νέα επίθεση, μην έχοντας άλλη λύση, κατέφυγαν στους παλιούς νόμους και τους κανόνες περί εκποιήσεωςτων ιερών σκευών. Ανακαλύπτοντας μεταξύ των άλλων ότι επιτρέπεται να εκποιούνται τα ιερά σκεύη των αγίων του Θεού εκκλησιών για την απελευθέρωση αιχμαλώτων [...] σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν κάποια ιερά σκεύη, αχρηστευμένα από καιρό και κατεστραμμένα, που κανείς δεν τα μεταχειριζόταν πια και συνάμα έδιναν σε πολλούς αφορμή για ασέβεια και ιεροσυλία, ως υλικό για την κατασκευή νομισμάτων, με τα οποία θα πληρώνονταν οι μισθοί των στρατιωτών και οι σύμμαχοι". Αννα Κομνηνή, Αλεξιάς, τ. Α', 'Aγρα, σ. 186 (μετάφραση Α. Σιδέρη).

Εμπορικά προνόμια στους Βενετούς.
Και παραχώρησε στους Βενετούς όλα τα εμπορικά καταστήματα που υπήρχαν από την παλιά εβραϊκή σκάλα μέχρι τη Βίγλα καθώς και όλες τις ενδιάμεσες σκάλες (αποβάθρες). Ακόμη τους χάρισε πολλά ακίνητα στη Βασιλεύουσα και στο Δυρράχιο και όπου αλλού του ζητήσανε. Αλλά το σπουδαιότερο απ' όλα πως τους επέτρεψε το ελεύθερο εμπόριο σ' όλες τις περιοχές που βρίσκονταν στην εξουσία των Ρωμαίων, ώστε να εμπορεύονται άνετα και όπως ήθελαν, χωρίς να πληρώνουν ούτε ένα νόμισμα για δασμούς (κομμέρκιον) και άλλους φόρους και να είναι έξω από κάθε έλεγχο. (Αννα Κομνηνή, Αλεξιάς VI, 10, έκδ. Β. Leib, τόμ. II, Παρίσι, 1943, 54-55.)

«ΑΛΕΞΙΑΔA» της ΑΝΝΑΣ ΚΟΜΝΗΝΗΣ (Μέρος 1ο)
Αποσπάσματα σχετικά  με την πτώση και την απελευθέρωση της Καστοριάς 
από τους Νορμανδούς πριν από 930 χρόνια (Οκτώβριος ή Νοέμβριος του 1083)  
(βιβλίο Ε΄, ΙΙΙ) ‘’..Κόμητες, εγώ (ο αρχηγός των Νορμανδών Ροβέρτος Γυισκάρδος) αναχωρώ για να υπερασπιστώ τη δική μου χώρα (Λογγοβαρδία)…εναντίον του βασιλιά (Ερρίκου Δ΄)  της Αλαμανίας(Γερμανίας). Στο γιο μου (Βαϊμούνδο)  αφήνω το Δυρράχιο και τον Αυλώνα…’’
(βιβλίο Ε΄, V) .. «ο Βαϊμούνδος έφυγε για την Καστοριά … ξεχώρισε ένα μέρος του στρατεύματος, όλους κατάφρακτους και τους έστειλε στην Πελαγονία, στα Τρίκαλα και στην Καστοριά που κυρίευσαν αιφνιδιαστικά»  (άνοιξη του 1082)
(βιβλίο Ε΄, VΙΙ) .. «ο βασιλιάς (Αλέξιος Κομνηνός) ..  με τη γνωστή του διπλωματική ικανότητα, βάλθηκε να στέλνει γράμματα στους κόμητες του  Βαϊμούνδου, τάζοντάς τους πλούσια ανταλλάγματα, αν απαιτούσαν από τον  Βαϊμούνδο τους μισθούς που τους είχε υποσχεθεί· αν αυτός δεν μπορούσε να τους εξοφλήσει, ας τον έπειθαν να κατέβει στα παράλια και να ζητήσει χρήματα από τον πατέρα του Ροβέρτο, διαπεραιούμενος στην ανάγκη και ο ίδιος, για να απαιτήσει τους μισθούς τους… Ακολουθώντας τις υποδείξεις του βασιλιά οι κόμητες άρχισαν να απαιτούν πιεστικά τους τελευταίους μισθούς τους…Εκείνος( ο Βαϊμούνδος), μη μπορώντας να κάνει διαφορετικά, αναθέτει στον Βρυέννιο τη φρουρά της Καστοριάς …»

(Βιβλίο ΣΤ΄, Ι) »..ο Βρυέννιος κατείχε την Καστοριά. Ο αυτοκράτορας, αποφασισμένος να τον διώξει από εκεί ανακαταλαμβάνοντας την πόλη, κάλεσε πάλι τους στρατιώτες του, και αφού τους εξόπλισε με ισχυρότατα όπλα, κατάλληλα για τειχομαχία  και για μάχες ή μικροσυμπλοκές έξω από τα τείχη,  πήρε  την άγουσα προς το φρούριο. Iδού πώς είναι η τοποθεσία: υπάρχει μια λίμνη, η λεγόμενη της Kαστοριάς,  μέσα  στην  οποία  μπαίνει μια προεξοχή  στεριάς που διευρύνεται στην άκρη της, καταλήγοντας σε πετρώδεις λόφους. … Γύρω  από την προεξοχή είναι οικοδομημένοι  πύργοι και μεσοπύργια  εν είδει φρουρίου το οποίο και ονομάζεται Καστοριά». Όταν έφτασε εκεί ο βασιλιάς, θεώρησε σκόπιμο να επιχειρήσει αρχικά επίθεση με ελεπόλεις κατά των πύργων και μεσοπυργίων.  Επειδή δεν υπήρχε άλλος τρόπος να πλησιάσουν οι στρατιώτες τα τείχη, παρά ξεκινώντας από κάποιο ορμητήριο, πρώτα έστησε το στρατόπεδό του και έπειτα κατασκεύασε ξύλινους πύργους και τους έδεσε μεταξύ τους με σιδερένιες αλυσίδες. Εξορμώντας απ` αυτούς σαν από κάποιο φρούριο, έδινε τις μάχες κατά των Κελτών. Τις ελεπόλεις και τα πετροβόλα μηχανήματα τα τοποθέτησε  έξω από το τείχος και άρχισε να μάχεται νύχτα και μέρα,  ώσπου προξένησε φθορές στον περίβολο του τείχους. Επειδή όμως  οι πολιορκημένοι αντιστέκονταν σθεναρά (δεν υποχώρησαν ούτε κι όταν δημιουργήθηκε ρωγμή στο τείχος), καθώς δεν μπορούσε να επιτύχει το σκοπό του, πήρε μια απόφαση γενναία και συνάμα συνετή: να μπάσει μερικούς γενναίους  στη λίμνη επιβιβάζοντάς τους σε πλοία και να πλήξει τους Κέλτες από δύο μέρη, από τη στεριά και από τη λίμνη. Πλοία όμως δεν είχε κι έτσι φόρτωσε μερικές βάρκες σε αμάξια και τις έριξε στη λίμνη από έναν μικρό μόλο. Είχε εξάλλου παρατηρήσει ότι η ανάβαση των Λατίνων από το ένα μέρος του ακρωτηρίου γινόταν γρήγορα, ενώ η κατάβασή τους από το άλλο, τους έπαιρνε περισσότερη ώρα. Επιβίβασε, λοιπόν, στις βάρκες τον Γεώργιο Παλαιολόγο με ένα απόσπασμα επιλέκτων και τον πρόσταξε να προσορμιστεί στους πρόποδες των λόφων, παραγγέλλοντάς του, μόλις θα έβλεπε το συμφωνημένο σύνθημα, να οδεύσει προς την κορυφή των λόφων στα νώτα των εχθρών, ακολουθώντας τον  πιο ασύχναστο αλλά και συντομότερο δρόμο· όταν θα έβλεπε ότι ο αυτοκράτορας έχει αρχίσει τη μάχη από τη στεριά, να σπεύσει κι αυτός με όλες του τις δυνάμεις, ώστε οι εχθροί, μη μπορώντας να πολεμούν συγχρόνως σε δύο μέρη, να χαλαρώσουν την ένταση της μάχης στο ένα από τα δύο, κι έτσι να καταστεί εύκολη στο σημείο εκείνο η νίκη των Ρωμαίων.

Ο Γεώργιος Παλαιολόγος προσορμίστηκε πράγματι στους πρόποδες του εν λόγω λόφου και στάθηκε εκεί οπλισμένος, αφού προηγουμένως είχε τοποθετήσει στο ύψωμα έναν σκοπό, με την εντολή, μόλις δει το σύνθημα,  να του το διαβιβάσει αμέσως. Χάραζε πια  η μέρα, όταν οι στρατιώτες του αυτοκράτορα αλάλαξαν τον ενυάλιο(κραύγασαν πολεμική ιαχή) κι όρμησαν από τη στεριά στη μάχη κατά των Λατίνων. Ο σκοπός είδε το σύνθημα και το διαβίβασε με άλλο σύνθημα στον Παλαιολόγο. Αυτοστιγμεί εκείνος βρέθηκε με τους δικούς του στην κορυφή του λόφου σε πυκνή παράταξη μάχης. Ο Βρυέννιος, που  έβλεπε τους πολιορκητές έξω απ` τα τείχη και τον Παλαιολόγο να στέκεται απειλητικός στο άλλο μέρος, ούτε τότε δεν είπε να παραδοθεί, αλλά πρόσταξε τους κόμητες να αντιπαραταχθούν με ακόμα μεγαλύτερη γενναιότητα. Εκείνοι όμως του φέρθηκαν με αναίδεια: «Βλέπεις ότι το ένα κακό φέρνει τ` άλλο»,  του είπαν· «έχει λοιπόν ο καθένας από `μάς το δικαίωμα να επιδιώξει τη δική του σωτηρία: άλλος να προσχωρήσει στο βασιλιά κι άλλος να πάρει το δρόμο της επιστροφής στην πατρίδα του». Και παρευθύς έκαμαν τα λόγια τους πράξη: ζήτησαν από τον αυτοκράτορα να στήσει μια σημαία κοντά στο ναό του μεγαλομάρτυρος Γεωργίου (γιατί πράγματι είχε άλλοτε ανιδρυθεί εκεί ένας ναός επ` ονόματι του μάρτυρος εκείνου) και μια άλλη στο δρόμο προς τον Αυλώνα. «Όσοι από εμάς», του είπαν «θέλουν να υπηρετήσουν τη μεγαλειότητά σου, θα κατευθυνθούν στη σημαία που θα είναι κοντά στο ναό του μάρτυρος· όσοι θέλουν να επιστρέψουν στις πατρίδες τους, θα πάνε στη σημαία που θα βρίσκεται στο δρόμο του Αυλώνα». Και λέγοντας αυτά, προσχώρησαν παρευθύς στο βασιλιά. Όσο για τον  Βρυέννιο, τον γενναίο εκείνον άνδρα, δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να προσχωρήσει, ορκίζονταν  όμως να μη σηκώσει ποτέ τα όπλα εναντίον του βασιλιά, αν έστεργε μόνο να του δώσει μια συνοδεία που θα τον οδηγούσε σώο και αβλαβή ως τα σύνορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και θα τον άφηνε ελεύθερο να φύγει από εκεί για τη δική του χώρα. Ο αυτοκράτορας, ικανοποίησε πρόθυμα το αίτημά του κι ύστερα πήρε νικητής και τροπαιούχος το δρόμο για το Βυζάντιο». (Mετάφραση Αλόη Σιδέρη, εκδόσεις ΑΓΡΑ).
Πηγή : http://www.ime.gr/chronos/09/gr/sources/main/texni.html
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-B131/179/1256,4518/
http://synfika.blogspot.com/2013/08/normal-0-false-false-false-el-x-none-x.html

Αλεξιάδα (Μέρος Α) : Μια βυζαντινή θρυλική ιστορία στα ελληνικά πρότυπα του Θουκυδίδη και του Πολυβιου

Το Δεκέμβρη του 1083, η αυτοκράτειρα Ειρήνη Δούκα, σύζυγος του Αλεξίου Κομνηνού, περίμενε την ώρα να γεννήσει στο δωμάτιο του Ιερού Παλατιού που ονόμαζαν Πορφύρα, όπου σύμφωνα με την παράδοση έπρεπε να γεννιούνται οι αυτοκρατορικοί γόνοι, οι οποίοι γι' αυτό ακριβώς το λόγο ονομάζονταν πορφυρογέννητοι. Η στιγμή πλησίαζε, αλλά ο Βασιλεύς απουσίαζε από την Κωνσταντινούπολη λόγω της εμπλοκής του στον πόλεμο με τους Νορμανδούς. Τότε η νεαρή γυναίκα έκανε μία όμορφη χειρονομία. Καθώς αισθανόταν τους πρώτους πόνους, έκανε πάνω στην κοιλιά της το σταυρό της και είπε : "Περίμενε λίγο ακόμη παιδάκι μου, μέχρι να επιστρέψει ο πατέρας σου". Ακούγοντας αυτά τα λόγια, η μητέρα της Ειρήνης, φρόνιμη και σοφή γυναίκα, θύμωσε πολύ : "Και τι θα γίνει αν έρθει ο άντρας σου μετά από ένα μήνα ; Πως μπορείς να το ξέρεις ; Και τι θα κάνεις μέχρι τότε για να αντέξεις τους πόνους ; Τα γεγονότα, ωστόσο, δικαίωσαν τη νεαρή γυναίκα. Τρεις μέρες αργότερα, ο Αλέξιος έφτανε στην Κωνσταντινούπολη, προλαβαίνοντας να κρατήσει στην αγκαλιά του τη νεογέννητη κόρη του. 'Ετσι, με το θαύμα αυτό που σημάδεψε την γεννησή της, ήρθε στον κόσμο η 'Αννα Κομνηνή, μία από τις πιο εξαίρετες και διάσημες πριγκίπισσες που έζησαν στην Αυλή του Βυζαντίου. Σπάνια η αγάπη για τα γράμματα, και κυρίως για τα έργα των Αρχαίων υπήρξε τόσο διαδεδομένη όσο στο Βυζάντιο των Κομνηνών...

Η Άννα Κομνηνή ήταν Βυζαντινή πριγκίπισσα, ιστορικός και ιατρός, από τις σημαντικότερες μορφές της πνευματικής ζωής της αυτοκρατορίας κατά τον 12ο αιώνα, κόρη και πρωτότοκο παιδί του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ Κομνηνού και της αυτοκράτειρας Ειρήνης Δούκαινας. Στο ιστορικό της έργο Αλεξιάς καθρεφτίζεται η μεγάλη παιδεία της, η αρχαιομάθειά της, η εξοικείωσή της με την Αγία Γραφή και προπαντός η αφοσίωση και ο θαυμασμός της για τον πατέρα της. Γεννήθηκε την 1η Δεκεμβρίου του 1083 στην Πορφύρα, το δωμάτιο στο ανάκτορο της Κωνσταντινούπολης όπου γεννιούνταν τα παιδιά των αυτοκρατόρων και έτυχε επιμελέστατης μόρφωσης και παιδείας. Το 1091 μνηστεύθηκε τον Κωνσταντίνο Δούκα, γιο του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ΄ ενώ, μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Δούκα, το 1097, παντρεύτηκε τον Νικηφόρο Βρυέννιο. Όταν το 1118 πέθανε ο πατέρας της, οργάνωσε συνωμοσία κατά του νόμιμου διάδοχου, του αδελφού της Ιωάννη, η οποία απέτυχε εξαιτίας της άρνησης του συζύγου της να πάρει μέρος σε αυτήν. Τα Αδέλφια της Άννας Κομνηνής ήταν : Θεοδώρα Κομνηνή, Ιωάννης Β΄ Κομνηνός, Ισαάκιος Κομνηνός, Ευδοκία Κομνηνή, Ανδρόνικος Κομνηνός (γιος του Αλέξιου Α΄), Μαρία Κομνηνή. Τα παιδιά της Άννας Κομνηνής ήταν : Αλέξιος π. 1102 - π. 1161/67, μέγας δούκας (ναύαρχος), Ιωάννης π. 1103 - μετά το 1173, Ειρήνη π. 1105 - ; .Μαρία π. 1107 - ; .Τα τέκνα της είχαν το επώνυμο (Κομνηνός) Βρυέννιος, όπως και η Άννα είχε το επώνυμο (Δούκαινα) Κομνηνή.

Ο Νικηφόρος Βρυέννιος ο Νεότερος (1062 - 1137) γεννήθηκε στην Ορεστιάδα της Αδριανούπολης και ήταν γιος του ομωνύμου του στρατηγού. Σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν λόγιος άνδρας, ικανός διπλωμάτης, σπουδαίος ρήτορας και γενναίος στρατιώτης. Ο αυτοκράτωρ Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, εκτιμώντας την μόρφωση και την φυσική ωραιότητά του, του έδωσε ως σύζυγο την κόρη του Άννα Κομνηνή και τον τίμησε με το αξίωμα του καίσαρος. Επίσης του εμπιστεύτηκε σημαντικές στρατιωτικές αποστολές. Ο Νικηφόρος διηύθυνε την άμυνα της Κωνσταντινουπόλεως εναντίον του στρατού του Γοδεφρείδου της Μπουιγιόν κατά την διάρκεια της Πρώτης Σταυροφορίας το 1097, ενώ το 1116 ηγήθηκε της εκστρατείας των Βυζαντινών εναντίον του Σελτζούκου σουλτάνου του Ικονίου. Μετά τον θάνατο του Αλεξίου Α΄ το 1118 η Άννα Κομνηνή και η μητέρα της Ειρήνη Δούκαινα, οργανώνοντας συνωμοσία εναντίον του νομίμου διαδόχου Ιωάννη Β΄ Κομνηνού, προσπάθησαν ανεπιτυχώς να τον ανεβάσουν στον θρόνο. Ο ίδιος ο Νικηφόρος έδειξε αδιαφορία και συνέχισε να είναι νομιμόφρων στον Ιωάννη Β΄. Συνέχισε την ενασχόλησή του με τα γράμματα, έγραψε δε ιστορικό έργο για τον Αλέξιο Κομνηνό, καθώς και φιλοσοφικές και ρητορικές πραγματείες. Κυριότερο έργο του είναι η Ύλη Ιστορίας, χωρισμένη σε τέσσερα βιβλία. Κατ’ ουσίαν πρόκειται περί απομνημονευματικού χαρακτήρος σύγγραμμα.

Μπροστά σε μία αναγέννηση της κλασικής κουλτούρας, μία αυτοκρατορική πριγκίπισσα, ιδίως αν διέθετε την εξαιρετική ευφυία της 'Αννα Κομνηνής, δεν μπορούσε να αρκεστεί στην κάπως στοιχειώδη μόρφωση που λάμβαναν οι γυναίκες του Βυζαντίου. 'Εμαθε όλα όσα μπορούσαν να μαθευτούν στην εποχή της, τη ρητορική και τη φιλοσοφία, την ιστορία και τη λογοτεχνία, τη γεωγραφία και τη μυθολογία, την ιατρική και τις επιστήμες. Διάβασε τους μεγάλους ποιητές της αρχαιότητας, τον 'Ομηρο και τους λυρικούς, τους τραγικούς και τον Αριστοφάνη, τους ιστορικούς όπως τον Θουκυδίδη και τον Πολύβιο, τους ρήτορες όπως τον Ισοκράτη και τον Δημοσθένη. Διάβασε τις πραγματείες του Αριστοτέλη και τους Διαλόγους του Πλάτωνα και από την επαφή αυτή με τους περίφημους συγγραφείς διδάχθηκε την τέχνη της σωστής έκφρασης καθώς και τα πιο τέλεια επιτεύγματα του ελληνισμού. Μπορούσε να απαγγείλει με άνεση Ορφέα και Τιμόθεο, Σαπφώ και Πίνδαρο, Πορφύριο και Πρόκλο, την Ποικίλη Στοά και την Ακαδημία.

Ο Bohémond Ier d'Antioche ήταν (Γάλλος) Νορμανδος πρίγκιπας, εκ των αρχηγών της πρώτης Σταυροφορίας. Κατέλαβε την Αντιόχεια το 1098, αλλά εναντιώθηκε αργότερα στους Βυζαντινούς και υποχρεώθηκε να δώσει έναν ταπεινωτικό όρκο υποτέλειας στον Αλέξιο. Η 'Αννα Κομνηνή τον είχε γνωρίσει ήδη από την ηλικία των δεκατεσσάρων, και είναι εμφανές με τον τρόπο που τον περιγράφει στην Αλεξιάδα ότι άσκησε πάνω της μία έντονη γοητεία που αντιμαχόταν την αποστροφή. "Περνούσε τους πιο ψηλούς κατά έναν πήχη. Είχε επίπεδη κοιλιά και φαρδείς ώμους και στέρνο. Δεν ήταν ούτε αδύνατος, ούτε παχύς. Είχε δυνατά μπράτσα, και χέρια σαρκώδη και λίγο μεγάλα. Αν τον παρατηρούσες, έβλεπες ότι ήταν λίγο σκυφτός. Το  δέρμα του ήταν πολύ λευκό και τα μαλλιά του προς το ξανθό. Δεν σκέπαζαν τ' αυτιά του, ούτε ανέμιζαν όπως των άλλων Βαρβάρων. Αδυνατώ να πω τι χρώμα ήταν τα γένια του, ίσως κοκκινόξανθα. Τα μαγουλά του και το πιγούνι του ήταν ξυρισμένα. Τα μάτια του, γαλάζια με πράσινες θαλασσινές ανταύγειες, αποκάλυπταν την ανδρεία και τη βία του. Τα πλατιά του ρουθούνια εισέπνεαν ελεύθερα τον αέρα, σε συγχρονισμό με την καρδιά που χτυπούσε μέσα σ' αυτό το πλατύ στήθος. Αυτό το πρόσωπο είχε κάτι το ελκυστικό, μόνο που το κατέστρεφε ο τρόμος.  Σ' αυτό το βλέμμα, σ' αυτήν τη κορμοστασιά, δεν διέκρινες κάτι ευγενικό, αλλά κάτι απάνθρωπο. Ακόμη και το χαμογελό του μου φαινόταν περισσότερο σαν απειλητικό σκίρτημα. 'Ολα σ' αυτόν μαρτυρούσαν την πονηριά και τα τεχνάσματα. Ο λόγος του ήταν ακριβής, αλλά οι απαντήσεις του εντελώς ασαφείς."

Ο κόσμος της Άννας Κομνηνής κυριαρχείται από την παραδοσιακή «βυζαντινή» διάκριση του κόσμου σε Ρωμαίους και βαρβάρους. Η Κομνηνή διαχωρίζει συνεχώς τους Ρωμαίους (Βυζαντινούς) από τους μισθοφόρους. Δηλαδή, ενώ αναφέρεται σε Αρμένιους, Βούλγαρους, Βλάχους και Αρβανίτες πολίτες της Ρωμανίας, δεν αντιπαραβάλλει ποτέ σ΄αυτούς τον όρο Ρωμαίοι, αλλά δείχνει ότι τους συνυπολογίζει ως Ρωμαίους. Το βασικό κριτήριο για να είναι κάποιος Ρωμαίος στα μάτια της Κομνηνής είναι η «αυτοχθονία», δηλαδή να έχει γεννηθεί εντός των ρωμαϊκών συνόρων (και φυσικά η Ορθόδοξη πίστη). Η μόνη έμμεση ένδειξη της ελληνικής εθνικής ταυτότητας στα 8 πρώτα βιβλία είναι η χρήση του ρήματος ρωμαΐζω = «μιλάω την (Ελληνική) γλώσσα των Ρωμαίων». Σύμφωνα με ορισμένες πηγές της Κομνηνής, ο Ροβέρτος παρουσίασε έναν μοναχό ως τον συμπεθερό του Μιχαήλ Δούκα και δικαιολογούσε τον πόλεμο κατά του Αλέξιου λέγοντας ότι ήθελε να ξαναφέρει τον συμπεθερό του στον θρόνο. Στην πραγματικότητα ήθελε τον Ρωμαϊκό θρόνο γι΄αυτόν, αλλά δεν καταλάβαινε ότι οι Ρωμαίοι πολίτες («Δήμος») και ο στρατός («στράτευμα») δεν θα αποδέχονταν ποτέ έναν βάρβαρο ως αυτοκράτορά τους. Κανένας «εξωθεν ετερόφυλος» είτε είναι εχθρός είτε είναι μισθοφόρος των Ρωμαίων- δεν γλιτώνει την προσηγορία «βάρβαρος» της Κομνηνής. Τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά για τους «εσωτερικούς αλλογλωσσους » Ρωμαίους πολίτες (λ.χ. Βούλγαροι, Αρμένιοι, Αρβανίτες, Βλάχοι): σχεδόν ποτέ δεν χαρακτηρίζονται «βάρβαροι» και οι λίγες εξαιρέσεις είναι διδακτικές.

Κωνσταντίνος Καβάφης «Άννα Κομνηνή»
Στον πρόλογο της Aλεξιάδος της θρηνεί,
για την χηρεία της η Άννα Κομνηνή.
Εις ίλιγγον είν’ η ψυχή της. «Και
ρείθροις δακρύων», μας λέγει, «περιτέγγω
τους οφθαλμούς..... Φευ των κυμάτων» της ζωής της,
«φευ των επαναστάσεων». Την καίει η οδύνη
«μέχρις οστέων και μυελών και μερισμού ψυχής».
Όμως η αλήθεια μοιάζει που μια λύπη μόνην
καιρίαν εγνώρισεν η φίλαρχη γυναίκα·
έναν καϋμό βαθύ μονάχα είχε
(κι ας μην τ’ ομολογεί) η αγέρωχη αυτή Γραικιά (Ελληνίδα),
που δεν κατάφερε, μ’ όλην την δεξιότητά της,
την Βασιλείαν ν’ αποκτήσει· μα την πήρε
σχεδόν μέσ’ απ’ τα χέρια της ο προπετής Ιωάννης.
Πηγή : https://latistor.blogspot.com/2011/06/blog-post_25.html
https://www.lifo.gr/team/sansimera/34095
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CF%86%CF%8C%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%92%CF%81%CF%85%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%9D%CE%B5%CF%8C%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%BD%CE%BD%CE%B1_%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CE%BD%CE%B7%CE%BD%CE%AE
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1
https://smerdaleos.wordpress.com/2015/02/11/%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%B9-2/