Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Ελληνική ιστορία και προϊστορία
Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2020

Νέστορας της Πύλου : Ο πιο σοφός Μυκηναίος ήρωας του Τρωικού πολέμου

Ο Νέστορας (Νέστωρ < νέομαι (έρχομαι, επιστρέφω) εξού και νόστος, "αυτός που επιστρέφει από μακριά, ο ταξιδεμένος") ήταν μυθικός ήρωας της αρχαίας Ελλάδας και βασιλέας της Πύλου. Ήταν γιος του Νηλέα και της Χλωρίδας. Πήρε το προσωνύμιο Γερήνιος, από τη Γερήνια, πόλη της Λακωνίας ή της Μεσσηνίας, όπου βρισκόταν, όταν ο Ηρακλής σκότωσε τον Νηλέα και έντεκα από τα παιδιά του (επειδή ο Νηλέας αρνήθηκε να τον βοηθήσει στην κάθαρση για τον φόνο του Ιφίτου ) και έτσι σώθηκε. Έλαβε μέρος μαζί με τους Λαπίθες στον πόλεμο εναντίον των Κενταύρων, στην Αργοναυτική εκστρατεία, στη θήρα του Καλυδώνιου κάπρου και στον Τρωικό Πόλεμο. Ο Όμηρος τον παρουσιάζει ως σοφό και συνετό γέροντα, που οι συμβουλές του ακούγονται με σεβασμό από όλους τους Αχαιούς. Σήμερα το όνομα Νέστωρ είναι τιμητικός τίτλος για τον γηραιότερο από τους παρευρισκόμενους σε επιστημονικούς κύκλους. Ήταν πατέρας του Ιπποκράτη του Τυραννοπάτωρα και της Πολυκάστης.

Οι διάχυτες μέσα στο ομηρικό έπος της Ιλιάδας, μικρές σε έκταση, αυτοβιογραφικές ιστορίες, στις οποίες, ευκαίρως ακαίρως, προσφεύγει ο Νέστορας για να στηρίξει τις συμβουλές που δίνει στους αρχηγούς των Δαναών σε δύσκολες στιγμές. Αυτός εξάλλου είναι ο βασικός ρόλος που αναθέτει ο ποιητής της Ιλιάδας στον έμπειρο, υπέργηρο αλλά κοτσονάτο ακόμη βασιλιά της Πύλου. Τις ρητορικές και παραινετικές ικανότητες του Νέστορα τονίζει ο ποιητής ήδη στην πρώτη εμφάνιση του γέροντα μέσα στο έπος (Α 247-253), όπου τον χαρακτηρίζει γλυκομίλητο, μελίρρυτο, οξύφωνο ρήτορα. Εδώ ακούγεται ένθετη και η πρώτη αυτοβιογραφική διήγηση του Νέστορα, με την οποία ο βασιλιάς της Πύλου επιδιώκει να κατοχυρώσει το συμβουλευτικό του κύρος.....Ο Νέστορας με έπαρση διηγείται ότι συμπολέμησε στο παρελθόν και με διασημότερους ήρωες (τον Πειρίθοο, τον Πολύφημο, τον Εξάδιο, τον Δρύαντα, τον Καινέα, τον Θησέα, γιο του Αιγέα), σε αγώνες δυσμάχητους, με φοβερούς αντιπάλους. Κι όμως οι αγέρωχοι αυτοί ήρωες μιας άλλης εποχής όχι μόνο ζητούσαν τη γνώμη του, όταν βρίσκονταν σε ζόρι, αλλά και την αποδέχονταν ανεπιφύλακτα. Οφείλουν επομένως και τώρα ο Αγαμέμνονας και ο Αχιλλέας να δεχθούν τη συμβιβαστική συμβουλή του, αν δεν θέλουν με την παρατεινόμενη διαμάχη τους να καταστήσουν περήφανους τους εχθρούς και ευάλωτο το στρατόπεδο των Αχαιών.


Σε απόσταση 14 χλμ. από την Πύλο, στο λόφο του Επάνω Εγκλιανού, ήλθε στο φως τον προηγούμενο αιώνα το ανάκτορο του ξακουστού βασιλιά της Πύλου, Νέστορα. Πρόκειται για το καλύτερα διατηρημένο μυκηναϊκό ανάκτορο που έχει διασωθεί σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο. Το συγκρότημα των ανακτόρων θα σε εντυπωσιάσει. Αποτελείται από τέσσερα οικοδομήματα, που περιλαμβάνουν μια σειρά διαμερισμάτων. Ο θαυμασμός σου θα εκφραστεί μπροστά στις έγχρωμες τοιχογραφίες που κοσμούσαν το εσωτερικό, ενώ δέος θα νιώσεις και για το γεγονός ότι το ανάκτορο δεν περιβλήθηκε ποτέ από προστατευτικό τοίχος, αφού η θέση του ήταν αρκετή για να του παρέχει την κατάλληλη προστασία. Το ανάκτορο φαίνεται ότι καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά τον 12ο αιώνα π.Χ., η οποία όμως κατάφερε να διατηρήσει μία πληθώρα κεραμικών πινακιδίων που μας παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την οικονομική, κοινωνική και θρησκευτική ζωή κατά τους μυκηναϊκούς χρόνους. Στην περιοχή μπορείς επίσης να δεις τον θολωτό τάφο που αποδίδεται στο Νέστορα και το διάδοχό του, Θρασυμήδη, που ανακαλύφθηκε πλησίον των ανακτόρων, καθώς επίσης και όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα από τις ανασκαφές, που εκτίθενται στο Μουσείο Χώρας.


Ο μυκηναϊκός πολιτισμός αναπτύχθηκε κατά την περίοδο 1700 – 1001 π.Χ. σε διάφορα μέρη του ελλαδικού χώρου. Αρχαιολογικά ίχνη του εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στην περιοχή των Μυκηνών, από όπου και πήρε το όνομά του. Ανάμεσα στα σημαντικότερα ευρήματα που μας κληροδότησε ο λαμπρός αυτός πολιτισμός, συγκαταλέγονται οι θολωτοί τάφοι και τα μεγαλοπρεπή ανάκτορα. Το ανάκτορο του μυθικού βασιλιά της Πύλου, Νέστορα, ανήκει στην κατηγορία αυτή των μυκηναϊκών ανακτόρων, και μάλιστα είναι το καλύτερα διατηρημένο από όλα όσα έχουν ανακαλυφθεί σε ολόκληρη την Ελλάδα. Θα το συναντήσεις σε απόσταση 4 χλμ. νότια του χωριού Χώρα, στο λόφο του Επάνω Εγκλιανού, 14 χλμ. από την Πύλο. Το ανάκτορο χτίστηκε τον 13ο αιώνα π.Χ. από το βασιλιά Νέστορα, το γιο του Νηλέα, ο οποίος μνημονεύεται πολλές φορές από τον Όμηρο, κατέχοντας σημαντική θέση στα ομηρικά έπη. Ο Νέστορας οδήγησε την Πύλο στον Τρωικό πόλεμο με 90 καράβια και παρουσιάζεται από τον Όμηρο ως συνετός γέροντας, τη γνώμη του οποίου πάντα σέβονταν οι Αχαιοί.

Την περίοδο αυτή (Μυκηναϊκά χρόνια 1600-1100 π.χ.) η Μεσσηνία είναι η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Πελοποννήσου με πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα σε 50 περίπου τοποθεσίες: θολωτοί και λαξευτοί τάφοι, λείψανα οικοδομικών εγκαταστάσεων και συνοικισμών, χαρακτηριστική κεραμική τέχνη. Τα σημαντικότερα από αυτά έχουν αποκαλυφθεί στις θέσεις Βολιμίδια Χώρας, Κουκουνάρα, Χαρακοπιό, Βίγλα, Κορυφάσιο, Ριζόμυλος, Παπούλια, Τραγάνα, Μυρσινοχώρι, Άνω Εγκλιανός, Θουρία, Μουριατάδα, Μύρο, Μάλθη. Στον Άνω Εγκλιανό μάλιστα εντοπίστηκε ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα μυκηναϊκά κέντρα της Μεσσηνίας και όλης της Ελλάδας με ανάκτορο, πόλη και τάφους, το οποίο αποτέλεσε την έδρα των Μυκηναίων βασιλιάδων της Πύλου και το ανάκτορο του Νέστορα, του σοφού της Ιλιάδας. Η προσωπικότητα του Μεσσήνιου αυτού βασιλιά υπήρξε υπόδειγμα σωφροσύνης, πραότητας και βαθιάς σοφίας, και παρέμεινε στη συνείδηση των ανθρώπων ως η προσωποποιημένη έκφραση των σημαντικότερων αρετών του ελληνικού πνεύματος.
Πηγή : https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%AD%CF%83%CF%84%CF%89%CF%81
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/epos/page_024.html?prev=true
https://www.mythicalpeloponnese.gr/?p=2804
https://www.cvf.gr/history-messinia

Η Σοφία Βέμπο και τα τραγούδια της ελληνικής νίκης (1940-1941)

Πάντα τέτοιες μέρες του Οκτώβρη στη μνήμη μας έρχεται η μορφή της και στην ακοή μας η γεμάτη παλμό φωνή της μεγάλης «τραγουδίστριας της νίκης», του σύγχρονου Τυρταίου, της Σοφίας Βέμπο, που εμψύχωνε τα νιάτα της πατρίδας μας στα αλβανικά βουνά για να φέρουν τη νίκη στον πόλεμο του 1940. Το μεγάλο ταλέντο της ξεδιπλώθηκε με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940. Καθιερώθηκε στη συνείδηση των Ελλήνων όταν άρχισε να τραγουδά πατριωτικά πολεμικά τραγούδια στην επιθεώρηση, εμψυχώνοντας στρατό και λαό με το τραγούδι των Σουγιούλ/Τραϊφόρου «Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά, τι σκληρά πολεμάτε πάνω στα βουνά...». Εκείνο το διάστημα όλα τα θέατρα της Αθήνας είχαν αρχίσει να ανεβάζουν πολεμικές επιθεωρήσεις. Το θέατρο αυτοεπιστρατεύτηκε στην υπηρεσία του μεγάλου αγώνα, και όλοι ανέβαζαν πολεμικές σάτιρες. Η φωνή της Βέμπο γίνεται η εθνική φωνή που εμψυχώνει τους Έλληνες με τις πολεμικές παρωδίες «Στον πόλεμο βγαίν’ ο Ιταλός», «Κορόιδο Μουσολίνι» και «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του». Η φωνή της, γεμάτη παλμό και ειρωνεία, συγκλονίζει το πανελλήνιο και ξευτελίζει τον «φοβερό» Μουσολίνι. Με την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα, πολλοί διέφυγαν στη μέση Ανατολή. Η Βέμπο με τον σύντροφό της Μίμη Τραϊφόρο δεν τα κατάφεραν. Η Σοφία είχε ανοιχτό μέτωπο με τους Ιταλούς που την κυνηγούσαν επαγγελματικά και δεν της επέτρεπαν να βγαίνει στη σκηνή. 


Η φωνή Σοφίας Βέμπο είναι ταυτισμένη με το αλβανικό έπος του 1940. Η ίδια είχε αναλάβει να εμψυχώσει τους Έλληνες που πολεμούσαν τους Ιταλούς στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Το 1940 τα σύννεφα του πολέμου είχαν ήδη αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους στον ορίζοντα. Από τις αρχές του έτους η ίδια ανεβάσει ορισμένες θεατρικές παραστάσεις. Έψαχνε όμως ένα τραγούδι με τοπικό ιδίωμα της ελληνικής υπαίθρου. Αρκετοί της έστειλαν διάφορα δημοτικά τραγούδια της εποχής. Η ίδια επέλεξε τελικά ένα από την περιοχή της που φέρεται να τραγουδούσε παλαιότερα η μητέρα της. Ήταν το τραγούδι «Στ' Λάρισ' βγαίν' ο αυγερινός». Λίγους μήνες μετά κηρύχθηκε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος. Χιλιάδες έλληνες ανέβηκαν στα βουνά της Αλβανίας και με απαράμιλλο ηρωισμό κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τους Ιταλούς. Η Σοφία Βέμπο ανέλαβε την εμψύχωση των στρατιωτών. Με πατριωτικά και σατιρικά τραγούδια κατάφερε να γίνει σύμβολο του αλβανικού έπους. Η φωνή που έδινε δύναμη στους έλληνες στρατιώτες. Η Βέμπο πρωταγωνίστησε επίσης σε επιθεωρήσεις που προσάρμοζαν το θέμα τους στην πολεμική επικαιρότητα. Την ίδια περίοδο σε μια συμβολική πράξη προσέφερε στο Ελληνικό Ναυτικό 2.000 χρυσές λίρες.
Όταν τα ναζιστικά στρατεύματα εισήλθαν στην Αθήνα φυγαδεύτηκε στη Μέση Ανατολή, όπου συνέχιζε να τραγουδά για τα εκεί ελληνικά και συμμαχικά στρατεύματα. Η ίδια χαρακτηρίστηκε ως η «Τραγουδίστρια της Νίκης».


1) Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του, Στίχοι: Γιώργος Θίσβιος, Μουσική: Θεόφραστος Σακελλαρίδης, 1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του
και τη σκούφια την ψηλή του,
μ’ όλα τα φτερά,
και μια νύχτα με φεγγάρι
την Ελλάδα πάει να πάρει,
βρε, το φουκαρά!
Ωωωωωωωωωωωωωχ.
Τον τσολιά μας τον λεβέντη
βρίσκει στα βουνά
και ταράζει τον αφέντη
τον μακαρονά.
Αχ, Τσιάνο, θα τρελαθώ Τσιάνο,
με τους τσολιάδες ποιος μου είπε να τα βάνω.
Αααααααααααααχ.
Ξεκινάει την άλλη μέρα,
μα και πάλι ακούει "Αέρα"
από τον τσολιά,
δρόμο παίρνει και δρομάκι
και πηδάει το ποταμάκι,
ξέρει τη δουλειά.
Ωωωωωωωωωωωωωχ.
Τρώει τις σφαίρες σαν χαλάζι από τον τσολιά,
κι όλο στρατηγούς αλλάζει για να βρει δουλειά.
Αχ, Τσιάνο, θα τρελαθώ Τσιάνο,
και στείλε γρήγορα τα μαύρα μου να βάνω.
Αααααααααααααχ.
Στέλνει ο νέος Ναπολέων
μεραρχίες πειναλέων
στο βουνό ψηλά,
για να βρουν τον διάβολό τους
κι ο στρατός μας αιχμαλώτους
τσούρμο κουβαλά.
Ωωωωωωωωωωωωωχ.
Και οι Κένταυροι οι καημένοι,
βρε τι τρομερό,
νηστικοί, ξελιγωμένοι
πέφτουν στο νερό.
Αχ! Γκράτσι, να μη σε δω Γκράτσι,
γιατί σε κάρβουνα αναμμένα έχω κάτσει.
Αααααααααααααχ.
Τρέχουν σαν τρελοί στους βράχους
κι από μας και τους συμμάχους
τρώνε τη κλωτσιά,
και χωρίς πολλές κουβέντες
μπήκαν Έλληνες λεβέντες
μεσ’ τη Κορυτσά.
Ωωωωωωωωωωωωωχ.
Μέσα στ’ Αργυρόκαστρο εμπήκε το χακί
και σημαία κυματίζει τώρα Ελληνική,
Αχ! Τσιάνο, θα σκοτωθώ Τσιάνο,
γιατί σε λίγο και τα Τίρανα τα χάνω.
Και `πάθαν οι καημένοι
μεγάλη συμφορά,
κι η Ρώμη περιμένει
κι εκείνη τη σειρά.
Αααααααααααααχ.


2) Η γαλανή μας χώρα, Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος, Μουσική: Λεό Ραπίτης, 1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Πίκρες και βάσανα, Πατρίδα μου αγαπημένη,
πόνο έχουν στήσει στη θλιμμένη σου την ψυχή,
και τ’ ομολογώ πως κλαίω κι όλη αναρριγώ,
και λέω για τη μάταιη ετούτη εποχή.
Εμείς που έχουμε το ένδοξο Εικοσιένα,
που `χουμε απάνω μας μια τέτοια κληρονομιά,
μέσα στη σκλαβιά που ζούμε,
με γερή καρδιά θα βγούμε,
κι έμορφα κι ατσάλινα κορμιά.
Και θα `ρθει η ώρα που όλα θα ξεχαστούνε,
πάλι τραγούδια γύρω μας θ’ ακουστούνε
και μια Ελλάδα ακόμα πιο δυνατή,
μέσα απ’ τα μαύρα ερείπια θα πεταχτεί.
Και θα `ρθει η δόξα δίπλα μας να καθήσει
και θα ζητήσει στα κάτασπρα να ντυθεί,
και όλη η γη, κάποιαν αυγή,
τη γαλανή μας χώρα θα προσκυνήσει.


3) Κάνε κουράγιο Ελλάδα μου, Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος, Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ
1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Ποιος το περίμενε στ’ αλήθεια,
να βγουν ψευτιές και παραμύθια
και να ξεχάσουν τώρα πια τα λόγια εκείνα τους,
που μας τα `λέγαν κάθε βράδυ απ’ τα Λονδίνα τους.
Μα δεν πειράζει, δεν πειράζει,
δε θα το βάλουμε μαράζι
και δε θα κλάψουμε που πάλι μας ξεχάσατε,
γιατί δεν είν’ πρώτη φορά που μας τη σκάσατε
και στην υγειά σας μια οκαδούλα εμείς θα πιούμε
και στη μικρή την Ελλαδούλα μας θα πούμε:
Κάνε κουράγιο Ελλάδα μου
κι όσο μπορείς κρατήσου
και στα παλιά παπούτσια σου,
γράψε όσα λέν οι εχθροί σου.
Κι αν μας τη σκάσανε με μπαμπεσιά,
οι σύμμαχοι στη μοιρασιά,
κάνε κουράγιο Ελλάδα μου, να μη μας αρρωστήσεις,
γιατί το θέλει ο Θεός να ζήσεις και θα ζήσεις.
Σε κάθε χιονισμένη ράχη,
σαν πολεμούσαμε μονάχοι,
όλοι λαγούς με πετραχήλια μας ετάζατε
και μεσ’ στα μάτια με λατρεία μας κοιτάζατε.
Μα ξεχαστήκαν όλα εκείνα,
η Πίνδος και η Τρεμπεσίνα,
ίσως μια μέρα εμάς που τόσο αίμα εχύσαμε,
να μας καθίσουν στο σκαμνί, γιατί νικήσαμε.
Μα φυσικό θα μας φανεί κι αυτό ακόμα
και στην Ελλάδα μας θα πούμε μ’ ένα στόμα:
Κάνε κουράγιο Ελλάδα μου
κι όσο μπορείς κρατήσου
και στα παλιά παπούτσια σου,
γράψε όσα λέν’ οι εχθροί σου.
Κι αν μας τη σκάσανε με μπαμπεσιά,
οι σύμμαχοι στη μοιρασιά,
κάνε κουράγιο Ελλάδα μου, να μη μας αρρωστήσεις,
γιατί το θέλει ο Θεός να ζήσεις και θα ζήσεις.


4) Κορόιδο Μουσολίνι, Στίχοι: Γιώργος Οικονομίδης, Μουσική: Eldo Di Lazzaro, 1η ερμηνεία: Νίκος Γούναρης
Με το χαμόγελο στα χείλη,
πάν’ οι φαντάροι μας μπροστά
και γίνανε οι Ιταλοί ρεζίλι,
γιατ’ η καρδιά τους δεν βαστά.
Κορόιδο Μουσολίνι,
κανείς σας δε θα μείνει,
εσύ και η Ιταλία,
η πατρίδα σου η γελοία,
τρέμετε όλοι το χακί.
Δεν έχει διόλου μπέσα
κι όταν θα μπούμε μέσα,
ακόμη και στη Ρώμη γαλανόλευκη
θα υψώσουμε σημαία ελληνική.
Βρέχει και κάτω από την τέντα,
δεν κάνουν βήμα προς τα μπρος
και γράφουν τ’ ανακοινωθέντα,
φταίει ο κακός καιρός.
Κορόιδο Μουσολίνι,
κανείς σας δε θα μείνει,
εσύ και η Ιταλία,
η πατρίδα σου η γελοία,
τρέμετε όλοι το χακί.
Δεν έχει διόλου μπέσα
κι όταν θα μπούμε μέσα,
ακόμη και στη Ρώμη γαλανόλευκη
θα υψώσουμε σημαία ελληνική.


5) Πω πω τι έπαθε ο Μουσολίνι, Στίχοι: Πωλ Μενεστρέλ, Μουσική: Nino Casiroli, 1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Ντούτσε κορόιδο τα έκανες ρόιδο αφότου φοράς το χακί
και νόμισες τη Μεσσόγειο για λίμνη φασιστική
Η γκάφα σου πρώτη που πίστεψες ότι η Ελλάς σκλάβα ζει παλαβέ
Και σου απάντησαν οι Έλληνες με το Μολών Λαβέ!
Πω πω τι έπαθε ο Μουσολίνι από την Ελλάδα ο χαζός
Δίχως σπαγέτο ο φρατέλος θα μείνει για μήνες πολλούς ο φτωχός
Με τρόμο αντικρίζει το φαντάρο σαν χάρο
Την ξιφολόγχη του τσολιά σαν βλέπει το κόβεται ευθύς η λαλιά
Πω πω τι έπαθε ο Μουσολίνι από την Ελλάδα ο κουτός!
Για τιμωρία η αυτοκρατορία σαν στάχτη θα διαλυθεί
Μες τη Μεσσόγειο μεγάλη Ελλάς γοργά θα αναγεννηθεί
Και εις το τέλος ο βλαξ ο φρατέλος θα λέει με κομμένα αυτιά
Την έπαθα σαν το γαίδαρο που ‘θελε αρχοντιά
What a surprise for the duce,
the duce he can to *** over the Greeks
What a surprise for the duce,
they do say he said no spaggeti for weeks.


6) Πατρίδα - πατρίδα, Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος, Μουσική: Γιάννης Βέλλας, 1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Γλέντι έχουν πόλεις και χωριά,
απ’ τη Ρούμελη ως το Μοριά,
πηδούνε και χορεύουν,
τον Μπενίτο κοροϊδεύουν.
Ο στρατός μας πάνω στα βουνά
για τη λευτεριά μας ξαγρυπνά,
με τ’ όπλο για φλογέρα
τραγουδάει νύχτα μέρα.
Πατρίδα, πατρίδα, Ελλάδα δοξασμένη,
κανείς δε θα σ’ αγγίξει τη γη την τιμημένη.
Πατρίδα, πατρίδα, όλα τα παιδιά σου,
στα σύνορα πεθαίνουν για την ελευθεριά σου.
Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.
Νύφη ντυμένη, άστρο λαμπερό,
με τον τσολιά της πλάι για γαμπρό,
γελάει ευτυχισμένη,
η Ελλάδα η δοξασμένη.
Δόξα με τη Νίκη θε να `ρθούν,
στην αγκαλιά της ν’ αποκοιμηθούν,
αφ’ όλα τα παιδιά της
γλυκοτραγουδούν μπροστά της:
Πατρίδα, πατρίδα, Ελλάδα δοξασμένη,
κανείς δε θα σ’ αγγίξει τη γη την τιμημένη.
Πατρίδα, πατρίδα, όλα τα παιδιά σου,
στα σύνορα πεθαίνουν για την ελευθεριά σου.
Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.


7) Παιδιά της Ελλάδος παιδιά
Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος
Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ
1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Μέσ’ στους δρόμους τριγυρνάνε
οι μανάδες και κοιτάνε
ν’ αντικρίσουνε,
τα παιδιά τους π’ ορκιστήκαν
στο σταθμό όταν χωριστήκαν
να νικήσουνε.
Μα για `κείνους που `χουν φύγει
και η δόξα τους τυλίγει,
ας χαιρόμαστε,
και ποτέ καμιά ας μη κλάψει,
κάθε πόνο της ας κάψει,
κι ας ευχόμαστε:
Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά,
που σκληρά πολεμάτε πάνω στα βουνά,
παιδιά στη γλυκιά Παναγιά
προσευχόμαστε όλες να `ρθετε ξανά.
Λέω σ’ όσες αγαπούνε
και για κάποιον ξενυχτούνε
και στενάζουνε,
πως η πίκρα κι η τρεμούλα
σε μια τίμια Ελληνοπούλα,
δεν ταιριάζουνε.
Ελληνίδες του Ζαλόγγου
και της πόλης και του λόγγου
και Πλακιώτισσες,
όσο κι αν πικρά πονούμε
υπερήφανα ας πούμε
σαν Σουλιώτισσες.
Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά,
που σκληρά πολεμάτε πάνω στα βουνά,
παιδιά στη γλυκιά Παναγιά
προσευχόμαστε όλες να `ρθετε ξανά.
Με της νίκης τα κλαδιά,
σας προσμένουμε παιδιά.
Πηγή : https://m.huffingtonpost.gr/2015/10/28/koinonia-alvania_n_8405312.html
http://www.pontos-news.gr/article/185855/otan-i-sofia-vempo-empsyhone-strato-mas-sto-metopo-sto-epos-toy-40
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=10068
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=69710
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=10093
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=10076
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=14798
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=10486
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=10099


Οι μάχες του Λεβουνίου (1091) και της Βερόης (1122) : Η εξαφάνιση του κινδύνου των νομάδων Πετσενέγων της στέπας από την Βυζαντινή αυτοκρατορία

Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός (1048/1056 - 1118) ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας από το 1081 ως το 1118. Εξέχουσα στρατιωτική και πολιτική μορφή, ήταν ο ουσιαστικός θεμελιωτής της δυναστείας των Κομνηνών, μιας από τις ενδοξότερες δυναστείες της βυζαντινής ιστορίας. Ο Αλέξιος χρειάστηκε να αντιμετωπίσει τουρκικούς λαούς που περνούσαν το Δούναβη και έκαναν επιδρομές στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας, τους Πετσενέγκους και τους Κουμάνους. Οι επιδρομές αυτές συνεχίστηκαν με μικρότερη ή μεγαλύτερη ένταση για αρκετά χρόνια, και μάλιστα οι Πετσενέγκοι συνεργάστηκαν το 1090 με τον εμίρη της Σμύρνης, Τζαχά που είχε βλέψεις στο βυζαντινό θρόνο, και επιτέθηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Ο Αλέξιος χρησιμοποιώντας τους Κουμάνους εναντίον τους κατάφερε να τους νικήσει στην μάχη του Λεβουνίου το 1091. Το 1094 ήταν η σειρά των Κουμάνων να επιδράμουν εναντίον των Βυζαντινών, ξεσηκωμένοι από έναν διεκδικητή του θρόνου που υποκρινόταν ότι ήταν ο Κωνσταντίνος Διογένης, ένας γιος του Ρωμανού Διογένη που στην πραγματικότητα είχε πεθάνει χρόνια πριν. Οι Κουμάνοι αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν όταν ο ψευδο-Διογένης εξουδετερώθηκε στην Αδριανούπολη. Ο Αλέξιος κατάφερε να εξουδετερώσει και την απειλή του Τζαχά, στρέφοντας εναντίον του τον γαμπρό του, τον Κιλίτζ Αρσλάν Α΄, ο οποίος και τον δολοφόνησε στη διάρκεια ενός συμποσίου το 1094. Έχοντας σταθεροποιήσει την ειρήνη στα ευρωπαϊκά εδάφη της αυτοκρατορίας ο Αλέξιος έστρεψε την προσοχή του στην Μικρά Ασία, που είχε χαθεί σχεδόν ολόκληρη από τους Σελτζούκους Τούρκους. Το σθένος που έδειξε ο Αλέξιος στη ζωή του ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστο. Αναλύοντας τον προσωπογραφικά θα μπορούσε κανείς να πει πως ήταν ένας άνθρωπος γεννημένος ηγέτης. Είχε εξάλλου όλα τα χαρακτηριστικά που απαιτούσε η βυζαντινή αυτοκρατορική ιδεολογία από έναν ιδανικό αυτοκράτορα. Ο Αλέξιος ήταν φανατικά ορθόδοξος, όχι από πηγαία πίστη ή εξαιτίας της επιρροής της θρησκόληπτης μητέρας του, αλλά από σκοπιμότητα. Παρ´όλο που ο Αλέξιος παρέδωσε στο γιο του, Ιωάννη, ένα σταθερότερο και ισχυρότερο κράτος από ότι το βρήκε το 1081, γεγονός είναι ότι η ενδυνάμωση των δυνατών καθώς και η παραχώρηση υπέρογκων προνομίων στις ιταλικές ναυτικές δημοκρατίες μακροπρόθεσμα έπληξαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η κόρη του, Άννα Κομνηνή, έγραψε την Αλεξιάδα, ένα βιβλίο που εξιστορεί τα γεγονότα της εποχής του πατέρα της και σε πολλά σημεία τον εξυμνεί.


Ο Ιωάννης Β΄ Κομνηνός ή Ιωάννης ο Καλός ή Καλοϊωάννης (1087 - 1143) ήταν Αυτοκράτορας του Βυζαντίου (1118 - 1143). Ιωάννης Β΄ Κομνηνός, τρίτο παιδί και ο πρώτος γιος (και διάδοχος) του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού και της συζύγου του Ειρήνης Δούκαινας, ήταν ο δεύτερος και κορυφαίος αυτοκράτορας από την Δυναστεία των Κομνηνών. Στάθηκε αρκετά ευσεβής και αφοσιωμένος Αυτοκράτορας· ο βασικός του στόχος ήταν να αποκαταστήσει τη ζημιά, που είχε προκαλέσει πριν από μισό αιώνα στην Αυτοκρατορία η ήττα στη Μάχη του Μαντζικέρτ. Τα 25 χρόνια που κυβέρνησε έκανε συμμαχίες με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, στα Βαλκάνια ηττήθηκαν οι Πετσενέγοι, οι Ούγγροι και οι Σέρβοι. Ο ίδιος ηγήθηκε σε πολλές εκστρατείες εναντίον των Σελτζούκων στην Μικρά Ασία. Με τις εκστρατείες του αποκατέστησε σε μεγάλο βαθμό την εξουσία των Βυζαντινών στην Ανατολή: στα νοτιοανατολικά είχε επεκταθεί από την Μαγνησία του Μαιάνδρου μέχρι την Κιλικία και την Ταρσό. Στις προσπάθειες του να αποκαταστήσει την αυτοκρατορική εξουσία έκανε εκστρατείες σαν αρχηγός στις ενωμένες δυνάμεις των Βυζαντινών και των Σταυροφόρων· απέτυχε ωστόσο, επειδή οι υπόλοιποι Σταυροφόροι ήταν απρόθυμοι να πολεμήσουν. Την τριετία 1119 - 1121 ο Ιωάννης νίκησε τους Σελτζούκους και απέκτησε τον έλεγχο στην νοτιοδυτική Ανατολή. Την επόμενη χρονιά οι Πετσενέγοι επιτέθηκαν στο Θέμα Παρίστριον και ο αυτοκράτορας αναγκάστηκε να επιστρέψει, οι εισβολείς ήταν υποτελείς του Πρίγκιπα του Κιέβου. Ο Ιωάννης Β΄ προσποιήθηκε στην αρχή ότι θέλει να κλείσει μαζί τους ειρήνη αλλά στην συνέχεια προχώρησε σε σκληρή και αιφνίδια επίθεση. Η Μάχη της Βερόης που ακολούθησε ήταν πολύ σκληρή, ο ίδιος ο αυτοκράτορας τραυματίστηκε στο πόδι αλλά τελικά ο Βυζαντινός στρατός τους συνέτριψε ολοκληρωτικά. Το κρίσιμο σημείο ήταν όταν η Βαράγγειος Φρουρά που ήταν κυρίως Άγγλοι διείσδυσε με τα μεγάλα τσεκούρια και διέλυσε το εχθρικό μέτωπο. Οι Πετσενέγοι μετά τη συντριβή εξαφανίστηκαν από την ιστορία, πολλοί μεταφέρθηκαν σαν στρατιώτες στα σύνορα. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του η Αυτοκρατορία ανέκαμψε δημογραφικά με πληθυσμό 10 εκατομμύρια ανθρώπους. Ο ιστορικός Ιωάννης Μπίρκενμειερ γράφει ότι η βασιλεία του Ιωάννη Β΄ ήταν η πιο επιτυχημένη στην Δυναστεία των Κομνηνών, τονίζει το γεγονός ότι προτιμούσε να πολιορκεί τις πόλεις παρά να δίνει ανοιχτές μάχες. Ο Ιωάννης Μπίρκενμειερ τονίζει το γεγονός ότι οι ετήσιες εκστρατείες που πραγματοποιούσε ο Ιωάννης είχαν μεγαλύτερη επιτυχία από την τακτική που ακολουθούσε ο γιος του Μανουήλ Α΄. Οι εκστρατείες του Ιωάννη σύμφωνα με την ίδια πηγή έκαναν καλό στον Ιωάννη Β΄ επειδή προστάτευσε την Βυζαντινή αυτοκρατορία που δεν είχε ανοιχτά σύνορα, οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να αμυνθούν ενώ οι Βυζαντινοί διατηρούσαν πάντα καλές σχέσεις με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ο Ιωάννης Β΄ όπως είναι αναγνωρισμένο από όλους τους ιστορικούς άφησε την αυτοκρατορία σε πολύ καλύτερη κατάσταση από αυτή που παρέλαβε, οι Έλληνες της Ανατολής ωστόσο ήταν αρκετά δυσαρεστημένοι σε βαθμό που προτιμούσαν περισσότερο τους Τούρκους από τους Βυζαντινούς. Τα προβλήματα αυτά κληρονόμησε ο γιος και διάδοχος του Μανουήλ.

Οι Πετσενέγοι ή Πατζινάκοι ή Πατζινακίτες, ήταν ένας ημινομαδικός τουρκικός λαός των στεπών της Κεντρικής Ασίας που μιλούσε την ομώνυμη γλώσσα, που ανήκει στην οικογένεια των τουρκικών γλωσσών. Ο μεσαιωνικός αυτός λαός έχει εξαφανισθεί. Δεν είχαν συγκροτήσει ενιαίο κράτος, αλλά ήταν οργανωμένοι σε τοπικά χανάτα. Ο Ιμπν Χορνταντμπέχ (Πέρσης γεωγράφος, 820-912), ο Μαχμούντ αλ-Κασγκάρι (Ουιγούρος λόγιος, 11ος αιώνας), ο Μουχάνατ αλ-Ιντρίσι (γεωγράφος από τη Θέουτα, 1100-1165) και πολλοί άλλοι μουσουλμάνοι λόγιοι συμφωνούσαν ότι οι Πετσενέγοι ανήκαν στους τουρκικούς λαούς. Το Ρωσικό Πρώτο Χρονικό ανέφερε ότι οι "Τουρκομάνοι, οι Πετσενέγοι, οι Τόρκοι και οι Πολόβτσι "κατάγονταν από "τους άθεους γιους του Ισμαήλ, που είχαν σταλεί για τιμωρία των Χριστιανών". Το εθνώνυμο των Πετσενέγων προήλθε από τη λέξη της Αρχαίας Τουρκικής για τον "κουνιάδο" (baja, baja-naq ή bajinaq), υπονοώντας ότι αρχικά αναφερόταν "σε σόι ή φυλή με σχέση εξ αγχιστείας". Ο Μαχμούντ αλ-Κασγκάρι, άνθρωπος των γραμμάτων του 11ου αιώνα ειδικευμένος στις τουρκικές διαλέκτους, υποστήριξε ότι η γλώσσα που μιλούσαν οι Πετσενέγοι ήταν μια παραλλαγή των διαλέκτων των Κουμάνων και των Ογούζων. Υποστήριξε ότι ξένες επιρροές επί των Πετσενέγων προκάλεσαν φωνητικές διαφορές μεταξύ της γλώσσας τους και των διαλέκτων που μιλούσαν άλλοι Τουρκικοί λαοί. Η Άννα Κομνηνή επίσης ανέφερε ότι οι Πετσενέγοι και οι Κουμάνοι μοιράζονταν την ίδια γλώσσα. Αν και η ίδια η γλώσσα των Πετσενέγων έσβησε πριν από αιώνες, τα ονόματα των πετσενεγικών "επαρχιών" φανερώνουν ότι οι Πετσενέγοι μιλούσαν μια Τουρκική γλώσσα.
Τον 9ο και το 10ο αιώνα οι Πετσενέγοι ήλεγχαν μεγάλο μέρος των στεπών της νοτιοδυτικής Ευρασίας και της Κριμαϊκής Χερσονήσου. Αν και σημαντικός παράγοντας στην περιοχή εκείνη την εποχή, όπως συνέβη και με τις περισσότερες νομαδικές φυλές, η αντίληψή τους για την τέχνη της πολιτικής δεν μπόρεσε να υπερβεί τις ασυντόνιστες επιθέσεις σε γειτονικούς λαούς και την υπηρεσία τους ως μισθοφόρων για άλλες δυνάμεις. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο, που έγραφε γύρω στα 950, η Πατζινακία, η επικράτεια των Πετσενέγων, εκτεινόταν δυτικά μέχρι τον Ποταμό Σερέτη (Ρουμανία) (ή ακόμη τα Ανατολικά Καρπάθια Όρη) και απείχε τέσσερις ημέρες από την "Τουρκιάδα" ή Τουρκία (δηλ. την Ουγγαρία).


Τον 9ο αιώνα οι Βυζαντινοί συμμάχησαν με τους Πετσενέγους, χρησιμοποιώντας τους για να αποκρούσουν άλλες πιο επικίνδυνες φυλές, όπως οι Ρως και οι Μαγυάροι. Οι Ούζοι, άλλος Τουρκικός λαός της στέπας, εξεδίωξαν τελικά τους Πετσενέγους από την πατρίδα τους, και στη συνέχεια οικειοποιήθηκαν τα περισσότερα από τα ζώα τους και άλλα αγαθά τους. Μια συμμαχία Ογούζων, Κιμάκων και Καρλούκων πίεζε επίσης τους Πετσενέγους, αλλά ένα άλλο βασίλειο, οι Σαμανίδες του Ιράν, νίκησαν αυτή τη συμμαχία. Ωθούμενοι δυτικότερα από τους Χαζάρους και τους Κουμάνους το 889, οι Πετσενέγοι εκδίωξαν με τη σειρά τους τούς Μαγυάρους δυτικά του ποταμού Δνείπερου το 892. Ο Βούλγαρος τσάρος Συμεών χρησιμοποίησε τους Πετσενέγους για να τον βοηθήσουν ν' αποκρούσει τους Μαγυάρους. Οι Πετσενέγοι ήταν τόσο αποτελεσματικοί, ώστε εκδίωξαν τους Μαγυάρους που απέμεναν στο Ετελκιόζ (η περιοχή των Μαγυάρων πριν την εισβολή στην παννονική πεδιάδα) και στις στέπες του Εύξεινου Πόντου, πιέζοντάς τους προς τα δυτικά, προς την Παννονική πεδιάδα, όπου ίδρυσαν αργότερα το Ουγγρικό κράτος. Τον 9ο αιώνα οι Πετσενέγοι άρχισαν μια περίοδο πολέμων κατά των Ρως του Κιέβου. Πάνω από δύο αιώνες εξαπέλυαν επιδρομές στη χώρα των Ρως, που μερικές φορές κλιμακώνονταν σε κανονικούς πολέμους (όπως ο πόλεμος του 920 των Πετσενέγων με τον Ιγκόρ του Κιέβου, που αναφέρεται στο Πρώτο Χρονικό). Οι πόλεμοι των Πετσενέγων κατά των Ρως του Κιέβου ανάγκασαν τους Σλάβους από τα εδάφη της Βλαχίας να μεταναστεύσουν σταδιακά βόρεια του ποταμού Δνείστερου το 10ο και τον 11ο αιώνα. Όμως συνέβαιναν επίσης και προσωρινές στρατιωτικές συμμαχίες Ρως-Πετσενέγων, όπως στην εκστρατεία κατά του Βυζαντίου το 943 υπό τον Ιγκόρ. 


Το 968 οι Πετσενέγοι επιτέθηκαν και πολιόρκησαν το Κίεβο, και μερικοί συμμάχησαν με τον Πρίγκιπα του Κιέβου Σβιατοσλάβο Α΄ στην εκστρατεία του κατά του Βυζαντίου το 970–971, αν και τελικά του έστησαν ενέδρα και τον σκότωσαν το 972. Σύμφωνα με το Πρώτο Χρονικό ο Πετσενέγος Χαν Κούρια έφτιαξε ένα δισκοπότηρο από το κρανίο του Σβιατοσλάβου, σύμφωνα με το έθιμο των νομάδων της στέπας. Η έκβαση της αντιπαράθεσης Ρως-Πετσενέγων άλλαξε κατά τη βασιλεία του Βλαδίμηρου Α΄ του Κιέβου (990–995), που ίδρυσε την πόλη Περεγιάσλαβ στη θέση της νίκης του επί των Πετσενέγων, και στη συνέχεια με τη νέα ήττα των Πετσενέγων κατά τη βασιλεία του Γιαροσλάβου Α΄ του Σοφού το 1036. Λίγο αργότερα, άλλες νομαδικές φυλές αντικατέστησαν τους εξασθενημένους Πετσενέγους στη στέπα του Πόντου: οι Κουμάνοι και οι Τόρκοι. Σύμφωνα με το Μικαΐλο Χρουσέφσκι (Ουκρανός ακαδημαϊκός, 1866-1934, Ιστορία Ουκρανίας-Ρουθηνίας) μετά την ήττα της κοντά στο Κίεβο, η Ορδή των Πετσενέγων μετακινήθηκε προς τον ποταμό Δούναβη, τον διέσχισε και εξαφανίσθηκε από την Ποντική στέπα. Το 1048, επί αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Μονομάχου, οι Πετσενέγοι εξολόθρευσαν στην Θράκη έναν βυζαντινό στρατό που είχε σταλεί εναντίον τους, και λεηλάτησαν την περιοχή για πέντε χρόνια. Μετά από αιώνες πολέμων, όπου συμμετείχαν όλοι οι γείτονές τους - η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, η Βουλγαρία, οι Ρως του Κιέβου, η Χαζαρία και οι Μαγυάροι - οι Πετσενέγοι αφανίστηκαν ως ανεξάρτητη δύναμη το 1091 στη Μάχη του Λεβουνίου από έναν ενωμένο στρατό Βυζαντινών και Κουμάνων υπό το Βυζαντινό Αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ Κομνηνό. Ο Αλέξιος Α΄ στρατολόγησε κατόπιν τους ηττημένους Πετσενέγους, που τους μετεγκατέστησε μαζί στην περιοχή της Αλμωπίας στη Μακεδονία σε ένα "τάγμα Πετσενέγων των Μογλενών". Μετά από νέα επίθεση των Κουμάνων το 1094, πολλοί Πετσενέγοι σφαγιάσθηκαν ή αφομοιώθηκαν. Οι Βυζαντινοί νίκησαν πάλι τους Πετσενέγους στη Μάχη της Βερόης το 1122, στο έδαφος της σημερινής Βουλγαρίας. Για κάποιο διάστημα σημαντικές κοινότητες Πετσενέγων επιβίωναν ακόμη στο Βασίλειο της Ουγγαρίας. Με την πάροδο του χρόνου οι Πετσενέγοι των Βαλκανίων έχασαν την εθνική τους ταυτότητα και αφομοιώθηκαν πλήρως, κυρίως από τους Μαγυάρους και τους Βουλγάρους. Το 12ο αιώνα, σύμφωνα με το Βυζαντινό ιστορικό Ιωάννη Κίνναμο, οι Πετσενέγοι πολέμησαν ως μισθοφόροι για το Βυζαντινό Αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄ Κομνηνό στη νότια Ιταλία κατά του Νορμανδού βασιλιά της Σικελίας Γουλιέλμου του Κακού. Μια ομάδα Πετσενέγων έλαβε μέρος στη μάχη της Άντρια το 1155. Οι Πετσενέγοι αναφέρθηκαν για τελευταία φορά το 1168 ως μέλη της συνομοσπονδίας τουρκικών φυλών, γνωστής στα χρονικά ως "Μαυροκούκουλοι" (τουρκικά: Καρακαλπάκ).


Ο τουρκικός κίνδυνος από την Ανατολή και τον Βορρά, με φορείς τους Σελτζουκίδες και τους Πατζινάκες - Πετσενέγκους, ο οποίος ήταν αρκετά απειλητικός ήδη από την εποχή των προκατόχων του Αλέξιου Κομνηνού, αυξήθηκε ιδιαίτερα κατά τη βασιλεία του. Η εναντίον των Νορμανδών νίκη και ο θάνατος του Γυισκάρδου, επέτρεψαν στον Αλέξιο να επανακτήσει στη Δύση  τις μέχρι την Αδριατική ακτές, όμως, στα άλλα σύνορα, οι επιθέσεις των Τούρκων και των Πατζινάκων υπήρξαν τόσο επιτυχείς που είχαν ως αποτέλεσμα τη σοβαρή συρρίκνωση των εδαφών της αυτοκρατορίας. Η Άννα Κομνηνή αναφέρει ότι την εποχή εκείνη << o Βoσπορος αποτελούσε το όριο της Ρωμαϊκής  αυτοκρατορίας στην Ανατολή και η Αδριανούπολη στη Δύση>>.
Στην Μικρά Ασία, που είχε σχεδόν εξ΄ολοκλήρου καταληφθεί από τους Σελτζούκους, η κατάσταση φαινόταν να ευνοεί την Αυτοκρατορία λόγω του ότι είχε ξεσπάσει ανάμεσα στους Τούρκους ηγέτες – εμίρηδες  ένας αγώνας για την εξουσία, ο οποίος εξασθενούσε τη δύναμη τους προκαλώντας αναρχία. Ο Αλέξιος όμως, δεν είχε τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία, λόγω του ότι έπρεπε να αντιμετωπίσει από το Βορρά τις επιθέσεις των  Πατζινάκων.
Στις διαμάχες τους με το Βυζάντιο οι Πατζινάκες βρήκαν συμμάχους μέσα στα εδάφη της αυτοκρατορίας τους Παυλικιανούς που κατοικούσαν στη βαλκανική χερσόνησο. Οι τελευταίοι αντιπροσώπευαν μια δυαλιστική θρησκευτική αίρεση της Ανατολής, η οποία ήταν μια από τις κυριότερες διακλαδώσεις του Μανιχαισμού, που ιδρύθηκε τον 3ο μ.Χ. αιώνα από τον Παύλο Σαμοσατέα για να μεταρρυθμιστεί τον 7ο αιώνα. Οι  Παυλικιανοί –Βογόμιλοι ενώθηκαν με τους βαρβάρους του Βορρά, καλώντας τους Πατζινάκες να πολεμήσουν εναντίον του Βυζαντίου.  Οι Κουμάνοι ενώθηκαν κι αυτοί με τους Πατζινάκες.
Ο αγώνας με τους Πατζινάκες, παρά το γεγονός ότι ήταν πρόσκαιρα επιτυχής, εξάντλησε όλη τη δύναμη του Βυζαντίου. Κατά τα τέλη της ένατης δεκαετίας (1090) ο Αλέξιος Κομνηνός υπέστη μια τρομερή ήττα στο Δορύστολο, στον κάτω  Δούναβη, κινδυνεύοντας να αιχμαλωτιστεί κι ο ίδιος. Η σύγκρουση όμως που ξέσπασε για τα λάφυρα ανάμεσα στους Πατζινάκες και στους Κουμάνους, εμπόδισε τους πρώτους να εκμεταλλευτούν πλήρως τη νίκη τους.
Μετά από σύντομη ανάπαυλα, που εξασφάλισε το Βυζάντιο από τους Πατζινάκες με πληρωμή, ακολούθησε η τρομερή περίοδος του 1090-1091. Οι Πατζινάκες, ύστερα από έναν επίμονο αγώνα, έφθασαν μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Η Άννα Κομνηνή γράφει ότι την ημέρα της εορτής του μάρτυρα Θεοδώρου, οι πιστοί, που συνήθως πήγαιναν να επισκεφτούν την εκκλησία του μάρτυρα στο προάστιο έξω από τα τείχη, δεν ήταν δυνατόν να ανοίξουν τις πύλες των τειχών και να βγουν έξω, γιατί οι Πατζινάκες παραμόνευαν  εκεί…


Η κατάσταση έγινε ακόμα πιο κρίσιμη όταν ένας Τούρκος πειρατής, ο Τζαχάς, άρχισε να απειλεί την Πόλη από το νότο. Είχε περάσει τα νιάτα του στην αυλή του Νικηφόρου Βοτανειάτη, αποκτώντας κι έναν βυζαντινό τίτλο και, όταν ανέβηκε στο θρόνο ο Αλέξιος, έφυγε στη Μ. Ασία. Έχοντας κυριαρχήσει με το στόλο του στα παράλια, ο Τζαχάς έθεσε έναν τολμηρό στόχο, να πλήξει την Κωνσταντινούπολη από τη θάλασσα και έπειτα να την αποκλείσει από κάθε ανεφοδιασμό. Για να εξασφαλίσει την αποτελεσματικότητα του σχεδίου του άρχισε επαφές με τους Πατζινάκες στο Βορρά και τους Σελτζούκους στην Ανατολή. Βέβαιος για την επιτυχία του ο Τζαχάς ήδη ονόμαζε τον εαυτό του αυτοκράτορα, φόρεσε τα αυτοκρατορικά εμβλήματα και ετοιμαζόταν να καθίσει στο θρόνο. Τόσο οι Πατζινάκες όσο και οι Σελτζούκοι ήταν Τούρκοι που, χάρη στις στρατιωτικές και πολιτικές τους σχέσεις, αντιλήφτηκαν την εθνολογική τους συγγένεια.  Ο Ρώσσος μελετητής Β.Βασιλιέφσκι αναφέρει ότι << στο πρόσωπο του Τζαχά, παρουσιάστηκε ένας εχθρός του Βυζαντίου που συνδύαζε το θάρρος ενός Βάρβαρου με τη λεπτότητα της βυζαντινής αγωγής και την εξαιρετική γνώση όλων των πολιτικών ζητημάτων της Αν. Ευρώπης της εποχής εκείνης, σχεδίαζε να γίνει η ψυχή μιας γενικής κινήσεως των Τούρκων. Ο Τζαχάς θα μπορούσε να θέσει έναν λογικό και συγκεκριμένο σκοπό, καθώς κι ένα σχέδιο στις δίχως νόημα περιπλανήσεις και λεηλασίες των Πατζινάκων>>.
Φαινόταν ότι στα ερείπια της Ανατολικής Ρωμαϊκής  Αυτοκρατορίας θα ιδρυόταν ένα νέο τουρκικό κράτος των Πατζινάκων και των Σλετζουκιδών. <<Η βυζαντινή αυτοκρατορία>> συνεχίζει ο Βασιλιέφσκι, <<πνιγόταν μέσα στην εισβολή των Τούρκων>>. Ένας άλλος ιστορικός, ο Θ. Ουσπένσκι, γράφει ότι <<τον χειμώνα του 1090-1091 η κατάσταση του Αλέξιου Κομνηνού μπορεί να συγκριθεί μόνο με αυτήν των τελευταίων ετών της αυτοκρατορίας, όταν οι Οθωμανοί πολιορκούσαν  την Πόλη.

Αντιλαμβανόμενος τη δεινή θέση της αυτοκρατορίας, ο Αλέξιος Κομνηνός ακολούθησε τη συνήθη βυζαντινή διπλωματική τακτική της κινητοποίησης ενός βαρβάρου κατά του άλλου: έκανε έκκληση στους Χάνους (ηγεμόνες) των Κουμάνων, ζητώντας βοήθεια εναντίον των Πατζινάκων. Οι άγριοι και θηριώδεις Χάνοι των Κουμάνων, Τουργκορχάν και Μπόνιακ εκκλήθηκαν στην Πόλη, όπου έγιναν δεκτοί με τον πιο κολακευτικό τρόπο. Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ταπεινά, ζήτησε τη βοήθεια των βαρβάρων, οι οποίοι ήταν πολύ υπερήφανοι που επιλέγονταν σε ισότιμη βάση με τον αυτοκράτορα. Οι Χάνοι έδωσαν στον Αλέξιο το λόγο τους και τον τήρησαν.
Στις 29 Απριλίου του 1091 έλαβε χώρα μια αιματηρή μάχη. Οι Πατζινάκες νικήθηκαν και εξολοθρεύτηκαν ανελέητα. Η Άννα Κομνηνή γράφει ότι μπορούσε κανείς εκείνη την ημέρα να δει αναρίθμητους ανθρώπους να χάνονται μαζί με τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους. Η μάχη αυτή άφησε τα ίχνη της σε ένα βυζαντινό τραγούδι της εποχής που λέει ότι << διά μίαν ημέρα οι Σκύθαι ( έτσι ονομάζει η Άννα Κομνηνή τους Πατζινάκες) τον Μάιον ούκ είδον>>.
Επεμβαίνοντας με το μέρος του Βυζαντίου οι Κουμάνοι προσέφεραν μια τεράστια υπηρεσία στον χριστιανικό κόσμο.
Ο Αλέξιος επέστρεψε στην Πόλη θριαμβευτής. Μόνο ένα μικρό μέρος των αιχμαλώτων Πατζινάκων επέζησε. Τούτο το απομεινάρι της φοβερής ορδής εγκαταστάθηκε στη Βαλκανική Χερσόνησο, ανατολικά του ποταμού Αξιού και αργότερα εντάχτηκε στο βυζαντινό στρατό, του οποίου αποτέλεσε ένα ιδιαίτερο τμήμα. Όσοι Πατζινάκες μπόρεσαν να ξεφύγουν πέρα από τα Βαλκάνια, ήταν τόσο εξασθενημένοι, ώστε για πάνω από τριάντα χρόνια δεν ήταν σε θέση να κάνουν τίποτα εναντίον του Βυζαντίου.


Ο Τζαχάς, που είχε τρομοκρατήσει το Βυζάντιο, δίχως να επιτύχει με το στόλο του την ενίσχυση των Πατζινάκων, έχασε ένα μέρος των κτήσεών του κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων του με τις ελληνικές ναυτικές δυνάμεις. Κατόπιν  ο αυτοκράτορας εξήγειρε εναντίον του τον σουλτάνο της Νίκαιας, ο οποίος και τον σκότωσε ο ίδιος. Έτσι η κρίσιμη κατάσταση του 1091 απέβη υπέρ της αυτοκρατορίας.
Η Βέροια ή Βερόη ήταν πόλη ελληνική, ιδρυμένη από τον βασιλιά Φίλιππο Β’ τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Σήμερα είναι γνωστή ως Στάρα Ζαγόρα και ανήκει στη Βουλγαρία. Κοντά στην πόλη, το 1122, δόθηκε η περιώνυμη μάχη που εξαφάνισε το έθνος των Πατσινακών από τον κατάλογο των λαών… Οι Πεστενέγκοι ή Πατσινάκες ήταν γνώριμοι των Βυζαντινών λόγω των επιδρομών τους στα βυζαντινά εδάφη. Το 1118 ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ Κομνηνός τους σάρωσε, κυριολεκτικά, στο μάχη του Λεβουνίου, στις εκβολές του ποταμού Έβρου. Ωστόσο στην τότε εισβολή δεν είχαν συμμετάσχει όλες οι φυλές των Πατσινακών. Αυτοί, προερχόμενοι από τη ρωσική στέπα πέρασαν τον Δούναβη και εισέβαλαν στα αυτοκρατορικά εδάφη. Οι Πατσινάκες πέρασαν μέσω των εδαφών του Ρώσου ηγεμόνα του Κιέβου Βλαντιμίρ του Μονομάχου με την άδειά του. Αυτό τεκμαίρεται από το γεγονός ότι οι περισσότεροι Πατσινάκες βρισκόταν στην υπηρεσία του. Οι Πατσινάκες μαζί με Ουγούζους Τούρκους ξεκίνησαν από τη Ρωσία το 1121 και εισέβαλαν στα αυτοκρατορικά εδάφη. Η νέα εισβολή προκάλεσε ανησυχία στην Κωνσταντινούπολη και ο νέος αυτοκράτορας, γιος και διάδοχος του Αλεξίου, Ιωάννης Β’ Κομνηνός, αποφάσισε να τους αντιμετωπίσει παρά το γεγονός ότι εκείνο τον καιρό πολεμούσε με μεγάλη μάλιστα επιτυχία τους Σελτζούκους Τούρκους στη Μικρά Ασία. Ο αυτοκράτορας πέρασε με τον στρατό του τον Ελλήσποντο. Οι βυζαντινές δυνάμεις συγκεντρώθηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Στο μεταξύ οι Πατσινάκες είχαν περάσει τον Αίμο και κινούνταν προς Νότο. Τελικά στρατοπέδευσαν στην Βερόη. Ο αυτοκράτορας επιχείρησε να λύσει το πρόβλημα διπλωματικά. Ο Ιωάννης να προσποιήθηκε ότι θέλει να διαπραγματευτεί ενώ την ίδια ώρα βάδιζε με τον στρατό του καταπάνω τους. Το συμπέρασμα αυτό εξάγεται από την πορεία των γεγονότων.

Όταν ένα πρωί ο Βυζαντινός Στρατός εμφανίστηκε ενώπιον του δημιουργημένου με άμαξες οχυρωμένου στρατοπέδου τους οι Πατσινάκες αιφνιδιάστηκαν. Παρόλα αυτά πρόλαβαν και αναπτύχθηκαν στην εκεί πεδιάδα. Οι Πατσινάκες, όπως και όλοι οι Τούρκοι εκείνη την εποχή, ήταν κατά βάση ιπποτοξότες. Όταν ένα πρωί ο Βυζαντινός Στρατός εμφανίστηκε ενώπιον του δημιουργημένου με άμαξες οχυρωμένου στρατοπέδου τους οι Πατσινάκες αιφνιδιάστηκαν. Παρόλα αυτά πρόλαβαν και αναπτύχθηκαν στην εκεί πεδιάδα. Οι Πατσινάκες, όπως και όλοι οι Τούρκοι εκείνη την εποχή, ήταν κατά βάση ιπποτοξότες. Μάχονταν σε χαλαρή τάξη, εφορμώντας, τοξεύοντας και υποχωρώντας. Μόνο όταν ο αντίπαλος είχε αρκετά καταπονηθεί εφορμούσαν εναντίον του. Διέθεταν και λίγους βαρύτερα οπλισμένους ιππείς που ήταν οι ευγενείς και οι φρουροί των αρχηγών. Το πεζικό τους δεν ήταν αξιόλογο. Συγκροτείτο από κάθε διαθέσιμο να φέρει όπλα άνδρα που δεν μπορούσε να ιππεύσει. Δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες για τον αριθμό των Πατσινακών, αλλά ούτε και για την σύνθεση και την αριθμητική δύναμη του Βυζαντινού Στρατού του οποίου ηγείτο ο ίδιος ο αυτοκράτορας. Οι Βυζαντινοί εξόρμησαν κατά των εχθρών αλλά οι Πατσινάκες και οι Ουγούζοι ακολουθώντας την κλασική τους τακτική τους καταπονούσαν ενώ όποτε πιέζονταν ασφυκτικά, κατέφευγαν στο οχυρό τους στρατόπεδο. Μάλιστα ένα βέλος τους τραυμάτισε στο πόδι και τον Ιωάννη. Ωστόσο ο πολεμιστής αυτοκράτορας δεν δείλιασε. Αντίθετα διέταξε τους επίλεκτους Βάραγγους της φρουράς να επιτεθούν κατά των εχθρικών αμαξών. Οι τελευταίο εφόρμησαν με απίστευτο θάρρος αν και δέχονταν καταιγισμό βλημάτων. Με τα θεόρατα πελέκια τους άρχισαν να κατακόπτουν τις αντίπαλες άμαξες, αδιαφορώντας για τα «πυρά» των εχθρών. Τελικά, υπό την κάλυψη και των λοιπών βυζαντινών δυνάμεων, ανοίχτηκε πέρασμα μέσω του οποίου οι Βυζαντινοί εφόρμησαν στο εχθρικό στρατόπεδο, σφάζοντας ανηλεώς τους αντιπάλους. Ανίκανοι να ελιχθούν οι Τούρκοι ιπποτοξότες ήταν αδύνατο να αμυνθούν έναντι των βαρύτερα οπλισμένων αντιπάλων τους και σφαγιάστηκαν κατά χιλίαδες. Όσοι Πατσινάκες επέζησαν αιχμαλωτίσθηκαν και ορισμένοι εντάχθηκαν στον Βυζαντινό Στρατό. Μετά τη μάχη της Βερόης πάντως το εθνικό Πετσενέγκος δεν ξανακούστηκε. Ήταν μια μάχη εξόντωσης.
Πηγή : https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%91%CE%84_%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CE%BD%CE%B7%CE%BD%CF%8C%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%92%CE%84_%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CE%BD%CE%B7%CE%BD%CF%8C%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%84%CF%83%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%B3%CE%BF%CE%B9
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%92%CE%B5%CF%81%CF%8C%CE%B7%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9B%CE%B5%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%AF%CE%BF%CF%85
http://vizantinaistorika.blogspot.com/2015/04/29-1091.html
https://www.history-point.gr/veroi-1122-oi-vyzantinoi-exontonoyn-toyrkoys-eisvoleis-sti-voylgaria






Οι επτά σοφοί της αρχαίας Ελλάδας

Όταν οι Μυθικοί και Ηρωικοί χρόνοι, άρχισαν να παραχωρούν την θέση τους στους Ιστορικούς χρόνους της Αρχαίας Ελλάδας και όλα τα μυθεύματα και τα πλάσματα της φαντασίας που διαπαιδαγωγούσαν μέχρι τότε τους λαούς, άρχισαν να υποχωρούν μπροστά στην πραγματικότητα και την κρίση. Aνάμεσα στον Ζ΄ και Στ΄ αιώνα π.Χ. γεννήθηκαν και άκμασαν συγχρόνως οι ΕΠΤΑ ΣΟΦΟΙ της Αρχαιότητας. Είναι η εποχή που ο υμνούμενος έως τότε βίος των Ηρώων και των Ημιθέων αρχίζει σιγά-σιγά να χάνει την αίγλη του και βίος θετικότερος και πραγματικότερος να διαλύει τη γοητεία των θρύλων.
Ο αριθμός επτά ήταν ο ιερός αριθμός του Απόλλωνα. Γενικότερα, στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία συναντάται επανειλημμένα ως ο αριθμός μελών διαφόρων θεϊκών ομάδων (π.χ. οι 7 Πλειάδες, οι 7 Εσπερίδες). Επίσης, η Νιόβη είχε με τον Αμφίονα 7 γιούς και 7 κόρες - τους Νιοβίδες (Διόδωρος Σικελιώτης, Οβίδιος ("Μεταμορφώσεις"), Ψευδο-Υγίνος), τους οποίους εξόντωσαν ο Απόλλων και η αδελφή του η Άρτεμις. Την Θήβα πολιόρκησαν πρώτα οι Επτά, και αργότερα οι γιοί τους - οι επτά Επίγονοι. Ο Οδυσσέας πρωτού φτάσει στο νησί της Καλυψώ (την Ωγυγία) βρισκόταν επί επτά ημέρες στο έλεος της θάλασσας. Ο Ησίοδος στο έργο του "Έργα και Ημέραι" 770-779 λέει ότι η εβδόμη του κάθε μήνα είναι μια μέρα ιερή, καθώς αυτήν την ημέρα του μήνα γεννήθηκε ο Απόλλων. Το ίδιο αναφέρει και ο Πλούταρχος στα "Συμποσιακά". Ο Ηρόδοτος (Στ' 57, 1-2) λέει ότι την πρώτη και την εβδόμη του κάθε μήνα όλος ο σπαρτιατικός λαός έφερνε στους βασιλείς της Σπαρτης το καλύτερο ζώο προς θυσία στο ιερό του Απόλλωνος. Στον Ύμνο Δ' (Προς τη Δήλο) ο Καλλίμαχος λέει ότι το σπήλαιο του Βορέα διέθετε 7 χώρους (δωμάτια). Επίσης, λέει ότι ενώ γεννιόταν ο Απόλλων στη Δήλο, οι κύκνοι τραγούδησαν επτά φορές το τραγούδι τους, αφού έκαναν το κύκλο του νησιού επτά φορες - και αυτή τους η πράξη είναι ο λόγος που αργότερα ο Απόλλων είχε τη λύρα με 7 χορδές, και όχι παραπάνω. Κατά την Ύστερη Κλασική και την Ελληνιστική εποχή ο αριθμός αυτός απέκτησε ξεκάθαρα ιερό χαρακτήρα, με τη δημιουργία των ομάδων των επτά - όπως οι Επτά Σοφοί και τα Επτά θαύματα του κόσμου. Κατά τη Ρωμαϊκή εποχή η ιερότητα αυτού του αριθμού τονίζεται με τον τονισμό ως αριθμού των Επτά λόφων της Ρώμης και των Επτά λόφων της Κωνσταντινούπολης. Επίσης στη Ρώμη η παράδοση απέδιδε την ύπαρξη των επτά βασιλέων, πριν την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας.



ΒΙΑΣ Ο ΠΡΙΗΝΕΥΣ (Πολιτικός της Πριήνης)

O Βίας ο Πριηνεύς ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας αλλά και ποιητής, από την Πριήνη της Ιωνίας (6ος αι. π.Χ.), γιος του Τευτάμου. Γεννήθηκε στην Πριήνη της Ιωνίας (γι' αυτό κει έμεινε γνωστός σαν 'Πριηνεύς'). Εκεί δε και πέθανε σε ηλικία 85 ετών. Ήταν άνθρωπος ανιδιοτελής, δίκαιος, εγκρατής και λιτοδίαιτος. Έγινε γνωστός για τη δικαιοσύνη του και τη ρητορική του δεινότητα. Σήμερα σώζονται ηθικά αποφθέγματα του, ως και απόσπασμα λυρικού ποιήματός του. Ο γραμματικός Σάτυρος τον κατανέμει ανάμεσα στους 7 σοφούς. Τα δύο πιο κύρια γνωρίσματα του ήταν η ρητορική του δεινότητα και το ακοίμητο πνεύμα της δικαιοσύνης, απ' το οποίο διακατέχονταν. Στα δικαστήρια συνηγορούσε πάντα δωρεάν, υπερασπίζοντας σ' αυτά τους αδικούμενους πολίτες. Οι Πριηνείς τίμησαν το σοφό, τόσο ενόσω ακόμη ζούσε, όσο και μετά το θάνατό του, όταν και του έστησαν μεγαλοπρεπές μνημείο, το λεγόμενο 'Τευτάμειον τέμενος' (από το όνομα του πατέρα του, που λεγόταν Τεύταμος ή Τεντεμίδης). Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως όταν η πατρίδα του Πριήνη κατακτήθηκε από τους Πέρσες, οι δε συμπολίτες του έφευγαν πρόσφυγες από εκεί, συναποκομίζοντας και τα υπάρχοντά τους, κάποιος τον ρώτησε γιατί κείνος δεν παίρνει κάτι μαζί του στη φυγήΧ οπότε, ο Βϊας του απάντησε: 'Τα εμά πάντα μετ' εμού φέρω', δηλαδή '.
  • Άκουγε πολλά, μίλα την ώρα που πρέπει.
  • Άνθρωπο που δεν αξίζει μην τον εγκωμιάζεις, επειδή είναι πλούσιος.
  • Να επιχειρείς κάτι έπειτα από ώριμη σκέψη, ώστε, όταν το ξεκινάς να το συνεχίζεις με σιγουριά.
  • Να μάθεις και ύστερα να ενεργήσεις.
  • Άριστη δημοκρατία υπάρχει εκεί όπου οι πάντες φοβούνται το νόμο σαν νά 'ταν τύραννος.
  • Στα νιάτα σου να αποχτήσεις καλή οικονομική κατάσταση και στα γηρατειά σου σοφία.
  • Μήτε υπερβολικά απονήρευτος να είσαι, μήτε δόλιος.
  • Να μη σου αρέσει να παίρνεις βιαστικά το λόγο, μήπως πέσεις σε λάθη και τότε δυσάρεστο επακόλουθο θα είναι η μεταμέλεια.
  • Αυτό που κάνεις, να το έχεις σοβαρά στο νου σου.
  • Πάρε με την πειθώ, όχι χρησιμοποιώντας βία.


ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ (640 - 548 π.Χ. περίπου)

Ο Θαλής ο Μιλήσιος, (624 ή 623 π.Χ. - 548 ή 545 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και ο αρχαιότερος των προσωκρατικών, ο πρώτος των επτά σοφών της αρχαιότητας, μαθηματικός, φυσικός, αστρονόμος, μηχανικός, μετεωρολόγος και ιδρυτής της Ιωνικής Σχολής της φυσικής φιλοσοφίας στη Μίλητο. Κυρίως ο Αριστοτέλης, αλλά και άλλοι αρχαίοι φιλόσοφοι θεωρούν τον Θαλή ως τον πρώτο Έλληνα φιλόσοφο. Στον διάλογο του Πλάτωνα Πρωταγόρας, το όνομα που εμφανίζεται πρώτο στην λίστα πεπαιδευμένων ανθρώπων είναι του Θαλή του Μιλήσιου. Χαρακτηριστικά ο Μπέρτραντ Ράσελ είπε πως «Η Δυτική φιλοσοφία αρχίζει με τον Θαλή». Ο Θαλής προσπάθησε να κατανοήσει τον κόσμο μέσα από τα μάτια της επιστήμης και να εξηγήσει φυσικά φαινόμενα όπως λ.χ την Έκλειψη Ηλίου, χωρίς να χρησιμοποιεί αναφορές στην μυθολογία, όπως γινόταν μέχρι την εποχή του. Υπήρξε μεγάλος διδάσκαλος με παρά πολύ μεγάλη επιρροή σε όλους σχεδόν τους μεταγενέστερους προσωκρατικούς φιλοσόφους. Αυτοί ακολούθησαν τα χνάρια του στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν τεκμηριωμένες αδιαμφισβήτητες αληθείς πεποιθήσεις για τα φυσικά φαινόμενα, τα ουράνια σώματα, και άλλα χρησιμοποιώντας ως εργαλεία τους την Λογική, τα μαθηματικά, την φυσική, τη βιολογία, την αστρολογία και όχι τους μύθους και τους θρύλους. Αυτοί οι φιλόσοφοι, με πρωτοπόρο τον Θαλή τον Μιλήσιο, απέρριψαν όλες τις μυθολογικές εξηγήσεις των φυσικών φαινομένων (όπως λ.χ. το μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης ως ερμηνεία της εναλλαγής των εποχών ή τη γνωστή αναφορά του Αρχίλοχου) και χάρη στο θεμέλιο λίθο που έθεσε η δική τους θεώρηση των πραγμάτων, η ανθρωπότητα άρχισε να αναζητά την αλήθεια μακριά από θρησκευτικές πεποιθήσεις, ανοίγοντας τον δρόμο στην πρωτόγονη μεν, επιστημονική έρευνα δε. Την βιογραφία του Θαλή έγραψε ο Διογένης ο Λαέρτιος.
  • Η έλλειψη απασχόλησης φέρνει την πλήξη.
  • Να μην είσαι αργόσχολος, ακόμα κι αν έχεις πλούτη.
  • Βαρύ φορτίο η αμορφωσιά.
  • 'Εγγυήθηκες; Η συμφορά σε παραμονεύει.
  • Είναι πολύ μεγάλη χαρά να αποχτήσεις ό,τι λαχταράει η ψυχή σου.
  • Ό,τι κακό συμβαίνει στο σπίτι σου μην το κοινολογείς.
  • Μη βαριέσαι να λες έναν καλό λόγο στους γονείς σου.
  • Άριστη δημοκρατία είναι εκείνη που δεν έχει ούτε πολύ πλούσιους πολίτες ούτε πολύ φτωχούς.
  • Να ρυθμίζεις τις πράξεις σου σύμφωνα με το μέτρο.
  • Μην έχεις εμπιστοσύνη σε όλους.
  • Μη μιμείσαι τα ελαττώματα του πατέρα σου.
  • Μην αποχτάς τα πλούτη σου με ανέντιμον τρόπον.
  • Μη στολίζεις την εξωτερική σου εμφάνιση, αλλά να έχεις ωραίες ενασχολήσεις.
  • Όποιες περιποιήσεις θα προσφέρεις στους γονείς σου, να περιμένεις ότι παρόμοιες θα δεχτείς κι εσύ από τα παιδιά σου στα γηρατειά σου.
  • Καλύτερα να σε φθονούν παρά να σε λυπούνται.
  • Τους φίλους σου να τους θυμάσαι όχι μόνον όταν είναι κοντά σου, αλλά κι όταν είναι μακριά.
  • Δύσκολο να αποχτήσει ο άνθρωπος αυτογνωσία.


ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ Ο ΛΙΝΔΙΟΣ (Πολιτικός, τύραννος της Λίνδου)

Ο Κλεόβουλος (6ος αιώνας π.Χ. - βρισκόταν στη ζωή τουλάχιστον έως το 560 π.Χ.) ήταν τύραννος της Λίνδου στο νησί της Ρόδου, ποιητής και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Το απόφθεγμά του «μέτρον ἄριστον», συγκαταλέγεται στα γνωστότερα αρχαιοελληνικά ρητά. Ήταν γιος του Ευαγόρα από τη Λίνδο και ξεχώριζε για τη ρώμη και το κάλλος του. Ταξίδεψε στην Αίγυπτο, όπου ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία. Ως ποιητής, ο Κλεόβουλος συνέθεσε άσματα και αινίγματα, που αριθμούσαν συνολικά ως 3.000 στίχους. 
Ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, νομοθέτης και ποιητής, τύραννος της Λίνδου για σαράντα χρόνια. Γεννήθηκε στη Λίνδο και ήταν γιος του Ευαγόρα, σύγχρονος του Περιάνδρου, του Πιττακού και του Σόλωνα, στον οποίο πρόσφερε άσυλο στα χρόνια, που τύραννος στην Αθήνα ήταν ο Πεισίστρατος. Ως τύραννος της Λίνδου σηματοδότησε το πέρασμα της εξουσίας από τη βασιλεία και το αριστοκρατικό πολίτευμα στη δημοκρατία, αφού στην εποχή του το πολίτευμα της Λίνδου απέκτησε φιλελεύθερες και δημοκρατικές βάσεις. Με το όνομά του συνδέεται η ανακαίνιση του ιερού της Λινδίας Αθηνάς στην ακρόπολη και πιθανώς η κατασκευή του υδραγωγείου στην πόλη. Στα χρόνια του η λινδική κυριαρχία επεκτάθηκε στην απέναντι ακτή της Λυκίας και αναφέρεται ότι από εκεί ο ίδιος ανέθεσε οκτώ ασπίδες με χρυσό στεφάνι στη Λινδία Αθηνά. Του αποδίδονται ποιήματα (άσματα και γρίφοι) και πολλές νουθεσίες, όπως «μέτρον άριστον», «βία μηδέν πράττειν» και «τέκνα παιδεύειν». Στην ύστερη αρχαιότητα το όνομά του έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης. Στη Ρώμη σώζονται αντίγραφα αγαλμάτων του, ενώ απεικονίζεται και σε ψηφιδωτό δάπεδο του 2ου αι. μ.Χ. στην Κολωνία.
  • Τίποτε να μην κάνεις με καταναγκασμό.
  • Παντρέψου γυναίκα της σειράς σου, γιατί, αν πάρεις από αρχοντικό σόι, θα αποχτήσεις αφεντικά, όχι συγγενείς.
  • Να έχεις γλώσσα που να εκφράζει αισιοδοξία ή που να ευχαριστεί όποιον σ' ακούει.
  • Να συγκρατείς τη γλώσσα σου.
  • Αν είσαι πλούσιος, να μη μεγαλοπιάνεσαι, κι αν είσαι φτωχός, να μην εξευτελίζεσαι.
  • Να διαλύεις τις εχθρότητες.
  • Άριστη δημοκρατία υπάρχει εκεί όπου οι πολιτικοί φοβούνται περισσότερο την επίκριση παρά το νόμο.
  • Το μέτρο είναι άριστο.
  • Μη διασκεδάζεις μέ κάποιον που κοροϊδεύει άλλους, επειδή θα σε αντιπαθήσουν εκείνοι εις βάρος των οποίων λέγονται τα σκώμματα.
  • Τον πατέρα σου πρέπει να τον σέβεσαι.
  • Δίνε στους συμπολίτες σου τις καλύτερες συμβουλές.
  • Να αποχτήσουμε πολλές γνώσεις παρά να μείνουμε στην αμάθεια.
  • Μάθε να υπομένεις με γενναιότητα τις αντιξοότητες.
  • Να μορφώνεις τα παιδιά σου.
  • Πρέπει να ακούμε τους άλλους με προσοχή και όχι να είμαστε πολυλογάδες.


ΠΕΡΙΑΝΔΡΟΣ Ο ΚΟΡΙΝΘΙΟΣ (Τύραννος της Κορίνθου (668-587 π.Χ.)

Ο Περίανδρος ο Κορίνθιος (668 π.Χ. – 584 π.Χ.) ήταν τύραννος της Κορίνθου που διαδέχθηκε τον πατέρα του Κύψελο ο οποίος ανέτρεψε την δωρική αριστοκρατία. Ήταν περιώνυμος για την κακουργία αλλά και τη μεγαλοπραγμοσύνη και σοφία του. Υπήρξε στην αρχή πολύ ηπιότερος από τον πατέρα του αλλά αργότερα παρασύρθηκε σε αδικοπραγίες και ωμότητες. Ο Ηρόδοτος μας πληροφορεί ότι κάποτε ο Περίανδρος ζήτησε συμβουλή από τον τύραννο της Μιλήτου Θρασύβουλο πώς να στερεώσει καλύτερα την αρχή του και έλαβε με συμβολική πράξη την απάντηση ότι θα πρέπει να εξοντώσει κάθε ισχυρό αντίπαλο ή αντιδρώντα στο έργο του. Έκτοτε ο Περίανδρος δεν δίστασε ακόμη και να διαπράξει φόνους οικείων του. Έτσι φόνευσε με λακτίσματα τη γυναίκα του Λυσίδη την οποία και αποκαλούσε θωπευτικά «Μέλισσα». Σε επίσημη εορτή στην αυλή του, κάλεσε τις επιφανέστερες γυναίκες της Κορίνθου, τις ξεγύμνωσε και έκαψε τα ενδύματα και τα κοσμήματά τους στην εστία. Εξόρισε στην Κέρκυρα (που τότε υπαγόταν στην Κόρινθο) τον γιο του Λυκόφρονα, τον οποίο είχε αποκτήσει με την Λυσίδη, επειδή αντέδρασε στις συμπεριφορές του. Όταν αργότερα τον ανακάλεσε, ο Λυκόφρονας αρνήθηκε την πατρική και δημόσια θέση λέγοντας πως δεν μπορεί να συζεί με τον φονιά της μητέρας του. Τότε ο Περίανδρος δέχθηκε να παραιτηθεί υπέρ του γιου του και να αποσυρθεί στην Κέρκυρα. Όταν όμως το πληροφορήθηκαν οι Κερκυραίοι, επειδή φοβήθηκαν ότι θα τους καταπιέσει περισσότερο, φόνευσαν τον Λυκόφρονα. Ο Περίανδρος τότε, για να τους τιμωρήσει, συγκέντρωσε 300 παιδιά των καλλιτέρων οικογενειών της Κέρκυρας και τους έστειλε στον βασιλιά της Λυδίας Αλυάττη για να τους ευνουχίσει κατά το ασιατικό έθιμο. Το πλοίο όμως προσάραξε στη Σάμο και οι νέοι ελευθερώθηκαν. Ο Περίανδρος αν και αγαπούσε τις στρατιωτικές επιδείξεις φαίνεται πως δεν ενεπλάκη σε εξωτερικούς πολέμους. Τον μοναδικό που οργάνωσε ήταν κατά του πεθερού του Προκλέα, τυράννου της Επιδαύρου, με αιτία το θάνατο της κόρης του. Επί εποχής του η Κόρινθος ανυψώθηκε σε δύναμη και ακμή και έφθασε να γίνει θαλασσοκράτειρα. Εκτός όμως αυτού ο Περίανδρος υπήρξε και κοινωνικός αναμορφωτής, νομοθέτησε κατά της ασωτίας και της πολυτέλειας, υπέρ της εύρεσης εργασίας σε φτωχούς και φορολογίας των πλουσίων. Προστάτευσε τα γράμματα και τις τέχνες και κατέστησε την αυλή του κέντρο πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ακόμη κατατάχθηκε μεταξύ των επτά σοφών του αρχαίου κόσμου. Έγραψε ένα μακρύ ποίημα με τίτλο «Υποθήκες στον ανθρώπινο βίο» από το οποίο ελάχιστα αποσπάσματα διασώθηκαν. Σώζονται ακόμη και αποφθέγματα.
  • Οι ηδονές είναι θνητές, οι αρετές αθάνατες.
  • Η δημοκρατία είναι καλύτερο πολίτευμα από την τυραννίδα.
  • Τον καιρό της ευτυχίας σου να είσαι σεμνός και στις ατυχίες σου να διατηρείς την αξιοπρέπειά σου.
  • Τη δυστυχία σου κρύβε την, για να μη δώσεις χαρά στους εχθρούς σου.
  • Όσο ζεις, να σε επαινούν, κι όταν πεθάνεις, να σε μακαρίζουν.
  • Ωραίο πράγμα η ησυχία.
  • Μην κοινολογείς απόρρητες συνομιλίες.
  • Να μελετάς τα πάντα.
  • Όχι μόνο να τιμωρείς τους ενόχους, αλλά και να εμποδίζεις εκείνους που πρόκειται να κάνουν κακό.
  • Να προετοιμάζεις τον εαυτό σου, ώστε να γίνεις αντάξιος των γονέων σου.
  • Για τους φίλους να είσαι πάντα ο ίδιος, είτε ευτυχούν είτε δυστυχούν.


ΠΙΤΤΑΚΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ (Πολιτικός και αιρετός τύραννος της Λέσβου 650-570 π.Χ.)

Ο Πιττακός ο Μυτιληναίος (περ. 650-570 π.Χ.) ήταν πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης της Μυτιλήνης, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας  και μνημονεύεται μαζί με τον Θαλή, τον Βία και το Σόλωνα σε όλους τους σχετικούς καταλόγους. Πατρίδα του αναφέρεται η Μυτιλήνη, ο δε Σουίδας θέτει τη γέννησή του κατά την τριακοστή τρίτη Ολυμπιάδα, δηλαδή περί το 652 π.Χ.. Πατέρας του ήταν ο Υρράδιος από τη Θράκη που προερχόταν από τη μεσαία τάξη αλλά η μητέρα του από την αριστοκρατική, ενώ αναφέρεται ότι ανήλθε κοινωνικά όταν παντρεύτηκε γυναίκα από την οικογένεια των Πενθιλιδών, μια από τις ισχυρότερες τότε οικογένειες του νησιού. Φημιζόταν για την πολιτική και κοινωνική σοφία του, τη σύνεση και την χρηστότητά του, αλλά και την πολεμική ανδρεία του. Στον πολιτικό στίβο της πατρίδας του εισήλθε ενεργά το 612 π.Χ., όταν από κοινού με τους Επιμενίδη και Κίκκη, αδελφούς του ποιητή Αλκαίου, οι οποίοι ηγούνταν της αριστοκρατικής μερίδας, φόνευσε τον τύραννο Μέλαγχρο. Έξι χρόνια μετά τον βρίσκουμε να οδηγεί τους συμπολίτες του στον πόλεμο κατά των Αθηναίων, με αντικείμενο την κατοχή του Σιγείου της Τρωάδος, παλαιά αποικία της Μυτιλήνης στην είσοδο του Ελλησπόντου. Ο Πιττακός διακρίθηκε στη μάχη, σκότωσε μάλιστα, στο πλαίσιο μονομαχίας, τον Φρύνωνα, στρατηγό των Αθηναίων, νικητή των Ολυμπίων και διάσημο για το θάρρος και την ανδρεία του. Οι Μυτιληναίοι τον τίμησαν για τα κατορθώματά του, όμως εκείνος από τα εδάφη που του προσφέρθηκαν δέχτηκε μόνο την έκταση που σηματοδοτήθηκε από μια ρίψη του ακοντίου του. Κατόπιν, διέθεσε τη γη για ιερή χρήση η οποία έκτοτε αποκαλείται Πιττακού γη. Ο πόλεμος με τους Αθηναίους έληξε με παρέμβαση του Περιάνδρου, ο οποίος παραχώρησε τη διαφιλονικούμενη έκταση στους Αθηναίους. Οι εσωτερικές ταραχές στην Μυτιλήνη συνεχίστηκαν, υποδαυλισμένες από τη μερίδα των αριστοκρατών, με προεξάρχοντες τον Αλκαίο και τον αδελφό του, Αντιμενίδη. Όταν αυτοί εξορίστηκαν, η πόλη γνώρισε περίοδο σχετικής ηρεμίας, ώσπου οι φυγάδες επιχείρησαν να πετύχουν την επάνοδό τους με τη βία των όπλων. Ο δήμος, προκειμένου να αποκρούσει την απειλή, εξέλεξε ως αισυμνήτη τον Πιττακό, στον οποίο παραχώρησε απόλυτη εξουσία. Ο μεγάλος άνδρας παρέμεινε στο θώκο επί μία δεκαετία (589-579) με την παρέλευση της οποίας παραιτήθηκε από την αρχή εκουσίως. Στη διάρκεια της ηγεμονίας του δεν επιχείρησε να ανατρέψει το πολίτευμα, αλλά επιδόθηκε στη βελτίωση και την αναθεώρηση των νόμων. Σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη, το πολιτικό του έργο αποτιμάται θετικά αφού χάρι σε αυτό η Μυτιλήνη απαλλάχθηκε από τον εμφύλιο πόλεμο, τον πόλεμο και την τυραννίδα. Αντίθετα, οι ολιγαρχικοί σκιαγραφούσαν τον Πιττακό ως τύραννο, ο δε Αλκαίος σε σχόλιό του χαρακτήρισε τον Πιττακό "κακοπάτριδα" και εξέφρασε την περιφρόνησή του για τον τρόπο με τον οποίο ο λαός τον εξέλεξε ως αισυμνήτη. Ο Πιττακός πέθανε περί το 569, σε ηλικία εβδομήντα ετών κατά τον Διογένη Λαέρτιο], ογδόντα ετών κατά τον Σουίδα και εκατό ετών κατά τον Λουκιανό. Του αποδίδονται πολλά, χαμένα όμως, ελεγειακά ποιήματα, καθώς και πολλά γνωμικά.
  • Με την ανάγκη δεν τα βάζουν ούτε οι θεοί.
  • Η δίψα τού κέρδους δε σβήνει.
  • Τον κακότυχο μην τον μέμφεσαι, γιατί τέτοιες πράξεις η θεία δίκη τις τιμωρεί.
  • Ο τρόπος άσκησης της εξουσίας φανερώνει το χαρακτήρα τού ανθρώπου.
  • Να ξεχωρίζεις την ευκαιρία.
  • Δύσκολο να προβλέψουμε το μέλλον, μόνον ό,τι έγινε είναι βέβαιο.
  • Μάθε να διακρίνεις τις ευκαιρίες.
  • Το χειρότερο από τα άγρια θηρία είναι ο τύραννος κι από τα ήμερα ο εγκωμιαστής.
  • Άριστη είναι η δημοκρατία εκεί όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα να καταλαμβάνουν την εξουσία ανέντιμα άτομα.
  • Ό,τι σκέπτεσαι να κάνεις, μην το λες, γιατί, αν δεν τα καταφέρεις, θα σε περιγελάνε.
  • Όσα προκαλούν την οργή σου όταν τα κάνει ο διπλανός σου, εσύ να μην τα κάνεις.
  • Ό,τι σου εμπιστεύτηκαν, δώσ' το πίσω.
  • Στη στεριά μπορείς να εμπιστεύεσαι, η θάλασα είναι άπιστη.
  • Μήν κακολογείς το φίλο σου ούτε να εγκωμιάζεις τον εχθρό σου, γιατί κάτι τέτοια φανερώνουν επιπολαιότητα.
  • Δύσκολο να 'ναι ο άνθρωπος καλός.

ΣΟΛΩΝ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ (Μεγάλος πολιτικός και νομοθέτης, 640-560 π.Χ.)

Ο Σόλων (περ. 639-559 π.Χ.) ήταν σημαντικός Αθηναίος νομοθέτης, φιλόσοφος, ποιητής και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδος. Ανήκε σε πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια, που απέδιδε την καταγωγή της στη γενιά του μυθικού βασιλιά της Αθήνας Κόδρου. Ο πατέρας του ονομαζόταν Εξηκεστίδης, ο οποίος καταγόταν από το γένος των Μεντίδων, όπου άνηκε και ο τελευταίος βασιλιάς της Αθήνας Κόδρος. Ο πατέρας του φρόντισε για την εκπαίδευση και ανατροφή του γιου του. Μολονότι η γενιά του Σόλωνος, ήταν αρχοντική, η οικογένειά του δεν ήταν πλούσια. Έτσι ο Σόλων αναγκάστηκε να ακολουθήσει τον πατέρα του στο επάγγελμα του εμπόρου, που του έδωσε την ευκαιρία να ταξιδέψει σε πολλά μέρη και να αποκομίσει γνώσεις και σοφία εκτός από πλούτο. Όταν ο Σόλων έχασε την περιουσία του, στράφηκε προς το εμπόριο και ταξίδεψε στην Αίγυπτο και τη Μικρά Ασία. Επωφελούμενος από τα ταξίδια του αυτά μελέτησε ξένους πολιτισμούς και νόμους, καθώς και τον πολιτικοοικονομικό βίο των άλλων χωρών. Τα εφόδια που απέκτησε τα χρησιμοποίησε αποτελεσματικά για την κοινωνική και οικονομική ανόρθωση της πατρίδας του και έτσι κατόρθωσε να αναδειχτεί στο σπουδαιότερο άνδρα της εποχής του. Ωστόσο ο Σόλων δεν ήταν μόνο έμπορος, ήταν και ποιητής. Κατά τον Διογένη τον Λαέρτιο η ποιητική παραγωγή του Σόλωνος ανερχόταν σε 4.000 στίχους, εκ των οποίων έχουν διασωθεί γύρω στους 300. Ως συνέπεια της βίαιης και μακροχρόνιας εξέγερσης των πολιτών ενάντια στους ευγενείς, ο Σόλων κλήθηκε κοινή συναινέσει των αντιμαχόμενων μερών, το 594/3 π.Χ. με έκτακτη διαδικασία να νομοθετήσει και για το έργο αυτό εξοπλίστηκε με έκτακτες εξουσίες. Εκείνο το έτος εξελέγη άρχων από το δήμο της Αθήνας και όχι από τον Άρειο Πάγο, όπως προέβλεπε το αθηναϊκό πολίτευμα της εποχής. Του δόθηκαν οι έκτακτες εξουσίες του διαλλακτού, δηλ. του μεσολαβητή, του συμφιλιωτή και του νομοθέτου, τις οποίες διατήρησε και μετά το τέλος της ετήσιας αρχοντείας του. Οι νόμοι που θέσπισε δημοσιεύτηκαν ίσως το 592 π.Χ. Τα νομοθετικά μέτρα του Σόλωνα ήταν πολύ τολμηρά, αλλά και δραστικά και αντικατοπτρίζουν το μέγεθος της κρίσης που κλήθηκαν να θεραπεύσουν. Τα μέτρα του αποσκοπούσαν στην παύση της εξάρτησης των ακτημόνων από την αγροτική οικονομία, καθώς και στην ανάπτυξη του εμπορίου και της βιοτεχνίας για την απορρόφηση αυτών των ακτημόνων, τους οποίους ο Σόλων προσπάθησε και ως ένα βαθμό κατάφερε να προφυλάξει από την πλήρη αποφλοίωση. Ο Σόλων, για να αποφύγει μεταβολές της νομοθεσίας του και για να μην αναμειχθεί στην εφαρμογή της, απεδήμησε για δέκα χρόνια. Στην ενέργειά του αυτή διακρίνεται μία πρώτη εφαρμογή τής διάκρισης της νομοθετικής από την εκτελεστική εξουσία. Όταν ξαναγύρισε στην Αθήνα, τη βρήκε σε πολύ καλή κατάσταση χάρη στα δικά του νομοθετικά μέτρα και πέθανε ευτυχισμένος σε βαθιά γεράματα. Οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα φαίνεται πως δεν αντιμετώπισαν πλήρως τα προβλήματα που επιδίωκαν να λύσουν. Η ουσία τους όμως διατηρήθηκε και μετά το τέλος της τυραννίας και απετέλεσε το θεμέλιο πάνω στο οποίο εδραιώθηκε η κλασική αθηναϊκή δημοκρατία. 
  • Τα κράτη τότε κυβερνώνται πολύ καλά, όταν οι πολίτες πειθαρχούν στους άρχοντες και οι άρχοντες στους νόμους.
  • Όταν μάθεις να κυβερνιέσαι, θα ξέρεις να κυβερνάς.
  • Να σωπαίνεις κι όταν ξέρεις.
  • Όταν αξιώνεις από τους άλλους να αναγνωρίζουν τις ευθύνες τους, να αναλαμβάνεις κι εσύ ο ίδιος τις δικές σου.
  • Να αποφεύγεις κάτι ευχάριστο, που αργότερα προξενεί λύπη.
  • Μακριά από κάθε υπερβολή.
  • Μη συναναστρέφεσαι ανήθικα άτομα.
  • Να μην ψευδολογείς, αλλά να λες την αλήθεια.
  • Έχε τη λογική οδηγό στη ζωή σου.
  • Μή μιλάς για κάτι που δεν το είδες.
  • Να δίνεις στους συμπολίτες σου όχι τις πιο ευχάριστες συμβουλές, αλλά τις πιο ορθές.
  • Να βγάζεις συμπεράσματα για τα άγνωστα έχοντας υπόψη σου τα γνωστά.
  • Να μελετάς όσα αξίζουν.
  • Να είσαι μειλίχιος με τους δικούς σου.
  • Να τιμάς τους φίλους σου.
  • Να μη δημιουργείς γρήγορα φιλίες, αλλά όσους φίλους αποχτήσεις, να μην τους απορρίπτεις σε λίγο.


ΧΙΛΩΝ Ο ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΣ (Πολιτικός, νομοθέτης της Σπάρτης)

Ο Χίλων (ή Χείλων) o Λακεδαιμόνιος (περ. 600 π.Χ. - 520 π.Χ.) ήταν Σπαρτιάτης πολιτικός, νομοθέτης, φιλόσοφος και ελεγειακός ποιητής, και αναφέρεται ως ένας από τους Επτά Σοφούς της Aρχαίας Ελλάδας. Γεννήθηκε το 600 π.Χ. στη Σπάρτη και ήταν γιος του Δαμαγέτου. Κατά τη διάρκεια της ζωής του έχαιρε ιδιαίτερης τιμής και εκτιμήσεως. Οι συμπατριώτες του, μάλιστα, τον εξέλεξαν και Έφορο, το 556 π.Χ. (κατά την 56η Ολυμπιάδα). Η θητεία του κρίνεται ιδιαίτερα επιτυχημένη και μάλιστα με μεγάλη σημασία στην ιστορική εξέλιξη του πολιτεύματος της πόλης, αφού κατά τη διάρκεια της θητείας του εισηγήθηκε και πέτυχε τη μεταρρύθμιση του καθεστώτος του Λυκούργου, με την εξύψωση του θεσμού των Εφόρων και τον αποφασιστικό περιορισμό, κατά τον τρόπο αυτό, της βασιλικής δύναμης και εξουσίας, προς όφελος της λαϊκής κυριαρχίας. Ενδεικτικός και χαρακτηριστικός της σοφίας του είναι ο διάλογος που φέρεται να είχε, σε μεγάλη πλέον ηλικία, με τον ακμάζοντα, τότε, Αίσωπο. Ο τελευταίος φέρεται να τον ρώτησε «τι πράττει ο Δίας» και εκείνος του απάντησε «Ταπεινοί τα υψηλά και τα ταπεινά υψοί». Σε ερώτηση «κατά τι διαφέρουν οι πεπαιδευμένοι από τους απαίδευτους», απάντησε «ελπίσιν αγαθαίς» και, τέλος, στην ερώτηση «τι είναι δύσκολο» φέρεται να απάντησε «το τα απόρρητα σιωπήσαι και σχολήν [ή, κατ’ άλλη εκδοχή, «χολήν»] εύ διαθέσθαι και αδικούμενον δύνασθαι φέρειν». Ο Χείλων πέθανε το 520 π.Χ. στην Πίσσα της Σικελίας. Κατά την παράδοση (και τον Έρμιππο) πέθανε σε ηλικία 80 ετών κατά τα προλεχθέντα, από τη μεγάλη του συγκίνηση και την υπερβολική χαρά του, όταν αγκάλιασε το γιο του, που μόλις είχε επιστρέψει Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα της «πυγμής» (πυγμαχίας), οπότε και κηδεύτηκε με μεγάλες τιμές, ενώ στον τάφο του γράφτηκε η φράση: «Υιός Χίλωνος, πυγμή χλωρόν έλεν κότινον / Είδ΄ο πατήρ στεφανούχον ιδών τέκνον ήμυσεν ησθείς ού νεμεσητόν. Εμοί τοίος ίτω θάνατος» [«Μακάρι να είχα κι εγώ ένα τέτοιο θάνατο»]. Σύμφωνα με τον Διογένη το Λαέρτιο που τον βιογράφησε (Α’ 3,68-73), οι Σπαρτιάτες ανήγειραν και άγαλμα προς τιμή του, με το επίγραμμα «Τόνδε δορυστέφανος Σπάρτα Χίλων εφύτευσεν, ός των Επτά Σοφών πρώτος έφυ Σοφός» [περ. «Η πολεμόχαρη Σπάρτη γέννησε αυτόν εδώ τον Χίλωνα, που ήταν ο πρώτος, δηλαδή ο μεγαλύτερος, Σοφός από τους επτά Σοφούς»].
  • Η τελετή τού γάμου σου να είναι απλή.
  • Να αποχτήσεις αυτογνωσία.
  • Στα συμπόσια των φίλων σου μη βιάζεσαι να παρευρεθείς, στις ατυχίες τους όμως να τρέχεις αμέσως.
  • Να προτιμήσεις μάλλον να υποστείς μια ζημιά παρά να έχεις ανέντιμο κέρδος γιατί το πρώτο θα σε στενοχωρήσει μία φορά, το άλλο θα είναι πηγή διαρκούς στενοχώριας.
  • Η γλώσσα σου να μην τρέχει πριν από τη σκέψη σου.
  • Να συγκρατείς το θυμό σου.
  • Να μην επιθυμείς αδύνατα πράγματα.
  • Μην κακολογείς τους διπλανούς σου ειδεμή θ' ακούσεις πράγματα που θα σε στενοχωρήσουν.
  • Να πειθαρχείς στους νόμους.
  • Σαν πίνεις, πρόσεχε να μη λες πολλά, επειδή θα σου ξεφύγουν και πράγματα που δεν πρέπει να λέγονται.
  • Να σέβεσαι τον μεγαλύτερό σου.
  • Άριστο είναι εκείνο το πολίτευμα όπου οι πολίτες πειθαρχούν υπερβολικά στους νόμους και ελάχιστη σημασία δίνουν σ' αυτά που τους λένε οι ρήτορες.
  • Να αποστρέφεσαι εκείνον που παρακολουθεί με περιέργεια τις ξένες υποθέσεις.
  • Τον πεθαμένον να τον καλοτυχίζεις.
  • Τον κακότυχο μην τον περιγελάς.
Πηγή : https://www.karasavvidis.gr/7-wise-men-ancient-greece.html
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%80%CF%84%CE%AC_%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%AF
https://www.diodos.gr/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1/%CF%86%CE%B9%CE%BB%CF%8C%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%B9/item/%CE%B2%CE%B9%CE%B1%CF%82-%CE%BF-%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B7%CE%BD%CE%AD%CF%85%CF%82-625-540-%CF%80-%CF%87.html
http://odysseus.culture.gr/a/5/ga502.jsp?obj_id=8321
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%BF_%CE%A0%CF%81%CE%B9%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%8D%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B9%CF%84%CF%84%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%8C%CE%BB%CF%89%CE%BD_%CE%BF_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%AF%CE%BB%CF%89%CE%BD_%CE%BF_%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%B1%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B5%CF%8C%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82