Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Ελληνική ιστορία και προϊστορία
Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2020

Οι επτά σοφοί της αρχαίας Ελλάδας

Όταν οι Μυθικοί και Ηρωικοί χρόνοι, άρχισαν να παραχωρούν την θέση τους στους Ιστορικούς χρόνους της Αρχαίας Ελλάδας και όλα τα μυθεύματα και τα πλάσματα της φαντασίας που διαπαιδαγωγούσαν μέχρι τότε τους λαούς, άρχισαν να υποχωρούν μπροστά στην πραγματικότητα και την κρίση. Aνάμεσα στον Ζ΄ και Στ΄ αιώνα π.Χ. γεννήθηκαν και άκμασαν συγχρόνως οι ΕΠΤΑ ΣΟΦΟΙ της Αρχαιότητας. Είναι η εποχή που ο υμνούμενος έως τότε βίος των Ηρώων και των Ημιθέων αρχίζει σιγά-σιγά να χάνει την αίγλη του και βίος θετικότερος και πραγματικότερος να διαλύει τη γοητεία των θρύλων.
Ο αριθμός επτά ήταν ο ιερός αριθμός του Απόλλωνα. Γενικότερα, στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία συναντάται επανειλημμένα ως ο αριθμός μελών διαφόρων θεϊκών ομάδων (π.χ. οι 7 Πλειάδες, οι 7 Εσπερίδες). Επίσης, η Νιόβη είχε με τον Αμφίονα 7 γιούς και 7 κόρες - τους Νιοβίδες (Διόδωρος Σικελιώτης, Οβίδιος ("Μεταμορφώσεις"), Ψευδο-Υγίνος), τους οποίους εξόντωσαν ο Απόλλων και η αδελφή του η Άρτεμις. Την Θήβα πολιόρκησαν πρώτα οι Επτά, και αργότερα οι γιοί τους - οι επτά Επίγονοι. Ο Οδυσσέας πρωτού φτάσει στο νησί της Καλυψώ (την Ωγυγία) βρισκόταν επί επτά ημέρες στο έλεος της θάλασσας. Ο Ησίοδος στο έργο του "Έργα και Ημέραι" 770-779 λέει ότι η εβδόμη του κάθε μήνα είναι μια μέρα ιερή, καθώς αυτήν την ημέρα του μήνα γεννήθηκε ο Απόλλων. Το ίδιο αναφέρει και ο Πλούταρχος στα "Συμποσιακά". Ο Ηρόδοτος (Στ' 57, 1-2) λέει ότι την πρώτη και την εβδόμη του κάθε μήνα όλος ο σπαρτιατικός λαός έφερνε στους βασιλείς της Σπαρτης το καλύτερο ζώο προς θυσία στο ιερό του Απόλλωνος. Στον Ύμνο Δ' (Προς τη Δήλο) ο Καλλίμαχος λέει ότι το σπήλαιο του Βορέα διέθετε 7 χώρους (δωμάτια). Επίσης, λέει ότι ενώ γεννιόταν ο Απόλλων στη Δήλο, οι κύκνοι τραγούδησαν επτά φορές το τραγούδι τους, αφού έκαναν το κύκλο του νησιού επτά φορες - και αυτή τους η πράξη είναι ο λόγος που αργότερα ο Απόλλων είχε τη λύρα με 7 χορδές, και όχι παραπάνω. Κατά την Ύστερη Κλασική και την Ελληνιστική εποχή ο αριθμός αυτός απέκτησε ξεκάθαρα ιερό χαρακτήρα, με τη δημιουργία των ομάδων των επτά - όπως οι Επτά Σοφοί και τα Επτά θαύματα του κόσμου. Κατά τη Ρωμαϊκή εποχή η ιερότητα αυτού του αριθμού τονίζεται με τον τονισμό ως αριθμού των Επτά λόφων της Ρώμης και των Επτά λόφων της Κωνσταντινούπολης. Επίσης στη Ρώμη η παράδοση απέδιδε την ύπαρξη των επτά βασιλέων, πριν την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας.



ΒΙΑΣ Ο ΠΡΙΗΝΕΥΣ (Πολιτικός της Πριήνης)

O Βίας ο Πριηνεύς ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας αλλά και ποιητής, από την Πριήνη της Ιωνίας (6ος αι. π.Χ.), γιος του Τευτάμου. Γεννήθηκε στην Πριήνη της Ιωνίας (γι' αυτό κει έμεινε γνωστός σαν 'Πριηνεύς'). Εκεί δε και πέθανε σε ηλικία 85 ετών. Ήταν άνθρωπος ανιδιοτελής, δίκαιος, εγκρατής και λιτοδίαιτος. Έγινε γνωστός για τη δικαιοσύνη του και τη ρητορική του δεινότητα. Σήμερα σώζονται ηθικά αποφθέγματα του, ως και απόσπασμα λυρικού ποιήματός του. Ο γραμματικός Σάτυρος τον κατανέμει ανάμεσα στους 7 σοφούς. Τα δύο πιο κύρια γνωρίσματα του ήταν η ρητορική του δεινότητα και το ακοίμητο πνεύμα της δικαιοσύνης, απ' το οποίο διακατέχονταν. Στα δικαστήρια συνηγορούσε πάντα δωρεάν, υπερασπίζοντας σ' αυτά τους αδικούμενους πολίτες. Οι Πριηνείς τίμησαν το σοφό, τόσο ενόσω ακόμη ζούσε, όσο και μετά το θάνατό του, όταν και του έστησαν μεγαλοπρεπές μνημείο, το λεγόμενο 'Τευτάμειον τέμενος' (από το όνομα του πατέρα του, που λεγόταν Τεύταμος ή Τεντεμίδης). Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως όταν η πατρίδα του Πριήνη κατακτήθηκε από τους Πέρσες, οι δε συμπολίτες του έφευγαν πρόσφυγες από εκεί, συναποκομίζοντας και τα υπάρχοντά τους, κάποιος τον ρώτησε γιατί κείνος δεν παίρνει κάτι μαζί του στη φυγήΧ οπότε, ο Βϊας του απάντησε: 'Τα εμά πάντα μετ' εμού φέρω', δηλαδή '.
  • Άκουγε πολλά, μίλα την ώρα που πρέπει.
  • Άνθρωπο που δεν αξίζει μην τον εγκωμιάζεις, επειδή είναι πλούσιος.
  • Να επιχειρείς κάτι έπειτα από ώριμη σκέψη, ώστε, όταν το ξεκινάς να το συνεχίζεις με σιγουριά.
  • Να μάθεις και ύστερα να ενεργήσεις.
  • Άριστη δημοκρατία υπάρχει εκεί όπου οι πάντες φοβούνται το νόμο σαν νά 'ταν τύραννος.
  • Στα νιάτα σου να αποχτήσεις καλή οικονομική κατάσταση και στα γηρατειά σου σοφία.
  • Μήτε υπερβολικά απονήρευτος να είσαι, μήτε δόλιος.
  • Να μη σου αρέσει να παίρνεις βιαστικά το λόγο, μήπως πέσεις σε λάθη και τότε δυσάρεστο επακόλουθο θα είναι η μεταμέλεια.
  • Αυτό που κάνεις, να το έχεις σοβαρά στο νου σου.
  • Πάρε με την πειθώ, όχι χρησιμοποιώντας βία.


ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ (640 - 548 π.Χ. περίπου)

Ο Θαλής ο Μιλήσιος, (624 ή 623 π.Χ. - 548 ή 545 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και ο αρχαιότερος των προσωκρατικών, ο πρώτος των επτά σοφών της αρχαιότητας, μαθηματικός, φυσικός, αστρονόμος, μηχανικός, μετεωρολόγος και ιδρυτής της Ιωνικής Σχολής της φυσικής φιλοσοφίας στη Μίλητο. Κυρίως ο Αριστοτέλης, αλλά και άλλοι αρχαίοι φιλόσοφοι θεωρούν τον Θαλή ως τον πρώτο Έλληνα φιλόσοφο. Στον διάλογο του Πλάτωνα Πρωταγόρας, το όνομα που εμφανίζεται πρώτο στην λίστα πεπαιδευμένων ανθρώπων είναι του Θαλή του Μιλήσιου. Χαρακτηριστικά ο Μπέρτραντ Ράσελ είπε πως «Η Δυτική φιλοσοφία αρχίζει με τον Θαλή». Ο Θαλής προσπάθησε να κατανοήσει τον κόσμο μέσα από τα μάτια της επιστήμης και να εξηγήσει φυσικά φαινόμενα όπως λ.χ την Έκλειψη Ηλίου, χωρίς να χρησιμοποιεί αναφορές στην μυθολογία, όπως γινόταν μέχρι την εποχή του. Υπήρξε μεγάλος διδάσκαλος με παρά πολύ μεγάλη επιρροή σε όλους σχεδόν τους μεταγενέστερους προσωκρατικούς φιλοσόφους. Αυτοί ακολούθησαν τα χνάρια του στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν τεκμηριωμένες αδιαμφισβήτητες αληθείς πεποιθήσεις για τα φυσικά φαινόμενα, τα ουράνια σώματα, και άλλα χρησιμοποιώντας ως εργαλεία τους την Λογική, τα μαθηματικά, την φυσική, τη βιολογία, την αστρολογία και όχι τους μύθους και τους θρύλους. Αυτοί οι φιλόσοφοι, με πρωτοπόρο τον Θαλή τον Μιλήσιο, απέρριψαν όλες τις μυθολογικές εξηγήσεις των φυσικών φαινομένων (όπως λ.χ. το μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης ως ερμηνεία της εναλλαγής των εποχών ή τη γνωστή αναφορά του Αρχίλοχου) και χάρη στο θεμέλιο λίθο που έθεσε η δική τους θεώρηση των πραγμάτων, η ανθρωπότητα άρχισε να αναζητά την αλήθεια μακριά από θρησκευτικές πεποιθήσεις, ανοίγοντας τον δρόμο στην πρωτόγονη μεν, επιστημονική έρευνα δε. Την βιογραφία του Θαλή έγραψε ο Διογένης ο Λαέρτιος.
  • Η έλλειψη απασχόλησης φέρνει την πλήξη.
  • Να μην είσαι αργόσχολος, ακόμα κι αν έχεις πλούτη.
  • Βαρύ φορτίο η αμορφωσιά.
  • 'Εγγυήθηκες; Η συμφορά σε παραμονεύει.
  • Είναι πολύ μεγάλη χαρά να αποχτήσεις ό,τι λαχταράει η ψυχή σου.
  • Ό,τι κακό συμβαίνει στο σπίτι σου μην το κοινολογείς.
  • Μη βαριέσαι να λες έναν καλό λόγο στους γονείς σου.
  • Άριστη δημοκρατία είναι εκείνη που δεν έχει ούτε πολύ πλούσιους πολίτες ούτε πολύ φτωχούς.
  • Να ρυθμίζεις τις πράξεις σου σύμφωνα με το μέτρο.
  • Μην έχεις εμπιστοσύνη σε όλους.
  • Μη μιμείσαι τα ελαττώματα του πατέρα σου.
  • Μην αποχτάς τα πλούτη σου με ανέντιμον τρόπον.
  • Μη στολίζεις την εξωτερική σου εμφάνιση, αλλά να έχεις ωραίες ενασχολήσεις.
  • Όποιες περιποιήσεις θα προσφέρεις στους γονείς σου, να περιμένεις ότι παρόμοιες θα δεχτείς κι εσύ από τα παιδιά σου στα γηρατειά σου.
  • Καλύτερα να σε φθονούν παρά να σε λυπούνται.
  • Τους φίλους σου να τους θυμάσαι όχι μόνον όταν είναι κοντά σου, αλλά κι όταν είναι μακριά.
  • Δύσκολο να αποχτήσει ο άνθρωπος αυτογνωσία.


ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ Ο ΛΙΝΔΙΟΣ (Πολιτικός, τύραννος της Λίνδου)

Ο Κλεόβουλος (6ος αιώνας π.Χ. - βρισκόταν στη ζωή τουλάχιστον έως το 560 π.Χ.) ήταν τύραννος της Λίνδου στο νησί της Ρόδου, ποιητής και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Το απόφθεγμά του «μέτρον ἄριστον», συγκαταλέγεται στα γνωστότερα αρχαιοελληνικά ρητά. Ήταν γιος του Ευαγόρα από τη Λίνδο και ξεχώριζε για τη ρώμη και το κάλλος του. Ταξίδεψε στην Αίγυπτο, όπου ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία. Ως ποιητής, ο Κλεόβουλος συνέθεσε άσματα και αινίγματα, που αριθμούσαν συνολικά ως 3.000 στίχους. 
Ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, νομοθέτης και ποιητής, τύραννος της Λίνδου για σαράντα χρόνια. Γεννήθηκε στη Λίνδο και ήταν γιος του Ευαγόρα, σύγχρονος του Περιάνδρου, του Πιττακού και του Σόλωνα, στον οποίο πρόσφερε άσυλο στα χρόνια, που τύραννος στην Αθήνα ήταν ο Πεισίστρατος. Ως τύραννος της Λίνδου σηματοδότησε το πέρασμα της εξουσίας από τη βασιλεία και το αριστοκρατικό πολίτευμα στη δημοκρατία, αφού στην εποχή του το πολίτευμα της Λίνδου απέκτησε φιλελεύθερες και δημοκρατικές βάσεις. Με το όνομά του συνδέεται η ανακαίνιση του ιερού της Λινδίας Αθηνάς στην ακρόπολη και πιθανώς η κατασκευή του υδραγωγείου στην πόλη. Στα χρόνια του η λινδική κυριαρχία επεκτάθηκε στην απέναντι ακτή της Λυκίας και αναφέρεται ότι από εκεί ο ίδιος ανέθεσε οκτώ ασπίδες με χρυσό στεφάνι στη Λινδία Αθηνά. Του αποδίδονται ποιήματα (άσματα και γρίφοι) και πολλές νουθεσίες, όπως «μέτρον άριστον», «βία μηδέν πράττειν» και «τέκνα παιδεύειν». Στην ύστερη αρχαιότητα το όνομά του έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης. Στη Ρώμη σώζονται αντίγραφα αγαλμάτων του, ενώ απεικονίζεται και σε ψηφιδωτό δάπεδο του 2ου αι. μ.Χ. στην Κολωνία.
  • Τίποτε να μην κάνεις με καταναγκασμό.
  • Παντρέψου γυναίκα της σειράς σου, γιατί, αν πάρεις από αρχοντικό σόι, θα αποχτήσεις αφεντικά, όχι συγγενείς.
  • Να έχεις γλώσσα που να εκφράζει αισιοδοξία ή που να ευχαριστεί όποιον σ' ακούει.
  • Να συγκρατείς τη γλώσσα σου.
  • Αν είσαι πλούσιος, να μη μεγαλοπιάνεσαι, κι αν είσαι φτωχός, να μην εξευτελίζεσαι.
  • Να διαλύεις τις εχθρότητες.
  • Άριστη δημοκρατία υπάρχει εκεί όπου οι πολιτικοί φοβούνται περισσότερο την επίκριση παρά το νόμο.
  • Το μέτρο είναι άριστο.
  • Μη διασκεδάζεις μέ κάποιον που κοροϊδεύει άλλους, επειδή θα σε αντιπαθήσουν εκείνοι εις βάρος των οποίων λέγονται τα σκώμματα.
  • Τον πατέρα σου πρέπει να τον σέβεσαι.
  • Δίνε στους συμπολίτες σου τις καλύτερες συμβουλές.
  • Να αποχτήσουμε πολλές γνώσεις παρά να μείνουμε στην αμάθεια.
  • Μάθε να υπομένεις με γενναιότητα τις αντιξοότητες.
  • Να μορφώνεις τα παιδιά σου.
  • Πρέπει να ακούμε τους άλλους με προσοχή και όχι να είμαστε πολυλογάδες.


ΠΕΡΙΑΝΔΡΟΣ Ο ΚΟΡΙΝΘΙΟΣ (Τύραννος της Κορίνθου (668-587 π.Χ.)

Ο Περίανδρος ο Κορίνθιος (668 π.Χ. – 584 π.Χ.) ήταν τύραννος της Κορίνθου που διαδέχθηκε τον πατέρα του Κύψελο ο οποίος ανέτρεψε την δωρική αριστοκρατία. Ήταν περιώνυμος για την κακουργία αλλά και τη μεγαλοπραγμοσύνη και σοφία του. Υπήρξε στην αρχή πολύ ηπιότερος από τον πατέρα του αλλά αργότερα παρασύρθηκε σε αδικοπραγίες και ωμότητες. Ο Ηρόδοτος μας πληροφορεί ότι κάποτε ο Περίανδρος ζήτησε συμβουλή από τον τύραννο της Μιλήτου Θρασύβουλο πώς να στερεώσει καλύτερα την αρχή του και έλαβε με συμβολική πράξη την απάντηση ότι θα πρέπει να εξοντώσει κάθε ισχυρό αντίπαλο ή αντιδρώντα στο έργο του. Έκτοτε ο Περίανδρος δεν δίστασε ακόμη και να διαπράξει φόνους οικείων του. Έτσι φόνευσε με λακτίσματα τη γυναίκα του Λυσίδη την οποία και αποκαλούσε θωπευτικά «Μέλισσα». Σε επίσημη εορτή στην αυλή του, κάλεσε τις επιφανέστερες γυναίκες της Κορίνθου, τις ξεγύμνωσε και έκαψε τα ενδύματα και τα κοσμήματά τους στην εστία. Εξόρισε στην Κέρκυρα (που τότε υπαγόταν στην Κόρινθο) τον γιο του Λυκόφρονα, τον οποίο είχε αποκτήσει με την Λυσίδη, επειδή αντέδρασε στις συμπεριφορές του. Όταν αργότερα τον ανακάλεσε, ο Λυκόφρονας αρνήθηκε την πατρική και δημόσια θέση λέγοντας πως δεν μπορεί να συζεί με τον φονιά της μητέρας του. Τότε ο Περίανδρος δέχθηκε να παραιτηθεί υπέρ του γιου του και να αποσυρθεί στην Κέρκυρα. Όταν όμως το πληροφορήθηκαν οι Κερκυραίοι, επειδή φοβήθηκαν ότι θα τους καταπιέσει περισσότερο, φόνευσαν τον Λυκόφρονα. Ο Περίανδρος τότε, για να τους τιμωρήσει, συγκέντρωσε 300 παιδιά των καλλιτέρων οικογενειών της Κέρκυρας και τους έστειλε στον βασιλιά της Λυδίας Αλυάττη για να τους ευνουχίσει κατά το ασιατικό έθιμο. Το πλοίο όμως προσάραξε στη Σάμο και οι νέοι ελευθερώθηκαν. Ο Περίανδρος αν και αγαπούσε τις στρατιωτικές επιδείξεις φαίνεται πως δεν ενεπλάκη σε εξωτερικούς πολέμους. Τον μοναδικό που οργάνωσε ήταν κατά του πεθερού του Προκλέα, τυράννου της Επιδαύρου, με αιτία το θάνατο της κόρης του. Επί εποχής του η Κόρινθος ανυψώθηκε σε δύναμη και ακμή και έφθασε να γίνει θαλασσοκράτειρα. Εκτός όμως αυτού ο Περίανδρος υπήρξε και κοινωνικός αναμορφωτής, νομοθέτησε κατά της ασωτίας και της πολυτέλειας, υπέρ της εύρεσης εργασίας σε φτωχούς και φορολογίας των πλουσίων. Προστάτευσε τα γράμματα και τις τέχνες και κατέστησε την αυλή του κέντρο πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ακόμη κατατάχθηκε μεταξύ των επτά σοφών του αρχαίου κόσμου. Έγραψε ένα μακρύ ποίημα με τίτλο «Υποθήκες στον ανθρώπινο βίο» από το οποίο ελάχιστα αποσπάσματα διασώθηκαν. Σώζονται ακόμη και αποφθέγματα.
  • Οι ηδονές είναι θνητές, οι αρετές αθάνατες.
  • Η δημοκρατία είναι καλύτερο πολίτευμα από την τυραννίδα.
  • Τον καιρό της ευτυχίας σου να είσαι σεμνός και στις ατυχίες σου να διατηρείς την αξιοπρέπειά σου.
  • Τη δυστυχία σου κρύβε την, για να μη δώσεις χαρά στους εχθρούς σου.
  • Όσο ζεις, να σε επαινούν, κι όταν πεθάνεις, να σε μακαρίζουν.
  • Ωραίο πράγμα η ησυχία.
  • Μην κοινολογείς απόρρητες συνομιλίες.
  • Να μελετάς τα πάντα.
  • Όχι μόνο να τιμωρείς τους ενόχους, αλλά και να εμποδίζεις εκείνους που πρόκειται να κάνουν κακό.
  • Να προετοιμάζεις τον εαυτό σου, ώστε να γίνεις αντάξιος των γονέων σου.
  • Για τους φίλους να είσαι πάντα ο ίδιος, είτε ευτυχούν είτε δυστυχούν.


ΠΙΤΤΑΚΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ (Πολιτικός και αιρετός τύραννος της Λέσβου 650-570 π.Χ.)

Ο Πιττακός ο Μυτιληναίος (περ. 650-570 π.Χ.) ήταν πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης της Μυτιλήνης, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας  και μνημονεύεται μαζί με τον Θαλή, τον Βία και το Σόλωνα σε όλους τους σχετικούς καταλόγους. Πατρίδα του αναφέρεται η Μυτιλήνη, ο δε Σουίδας θέτει τη γέννησή του κατά την τριακοστή τρίτη Ολυμπιάδα, δηλαδή περί το 652 π.Χ.. Πατέρας του ήταν ο Υρράδιος από τη Θράκη που προερχόταν από τη μεσαία τάξη αλλά η μητέρα του από την αριστοκρατική, ενώ αναφέρεται ότι ανήλθε κοινωνικά όταν παντρεύτηκε γυναίκα από την οικογένεια των Πενθιλιδών, μια από τις ισχυρότερες τότε οικογένειες του νησιού. Φημιζόταν για την πολιτική και κοινωνική σοφία του, τη σύνεση και την χρηστότητά του, αλλά και την πολεμική ανδρεία του. Στον πολιτικό στίβο της πατρίδας του εισήλθε ενεργά το 612 π.Χ., όταν από κοινού με τους Επιμενίδη και Κίκκη, αδελφούς του ποιητή Αλκαίου, οι οποίοι ηγούνταν της αριστοκρατικής μερίδας, φόνευσε τον τύραννο Μέλαγχρο. Έξι χρόνια μετά τον βρίσκουμε να οδηγεί τους συμπολίτες του στον πόλεμο κατά των Αθηναίων, με αντικείμενο την κατοχή του Σιγείου της Τρωάδος, παλαιά αποικία της Μυτιλήνης στην είσοδο του Ελλησπόντου. Ο Πιττακός διακρίθηκε στη μάχη, σκότωσε μάλιστα, στο πλαίσιο μονομαχίας, τον Φρύνωνα, στρατηγό των Αθηναίων, νικητή των Ολυμπίων και διάσημο για το θάρρος και την ανδρεία του. Οι Μυτιληναίοι τον τίμησαν για τα κατορθώματά του, όμως εκείνος από τα εδάφη που του προσφέρθηκαν δέχτηκε μόνο την έκταση που σηματοδοτήθηκε από μια ρίψη του ακοντίου του. Κατόπιν, διέθεσε τη γη για ιερή χρήση η οποία έκτοτε αποκαλείται Πιττακού γη. Ο πόλεμος με τους Αθηναίους έληξε με παρέμβαση του Περιάνδρου, ο οποίος παραχώρησε τη διαφιλονικούμενη έκταση στους Αθηναίους. Οι εσωτερικές ταραχές στην Μυτιλήνη συνεχίστηκαν, υποδαυλισμένες από τη μερίδα των αριστοκρατών, με προεξάρχοντες τον Αλκαίο και τον αδελφό του, Αντιμενίδη. Όταν αυτοί εξορίστηκαν, η πόλη γνώρισε περίοδο σχετικής ηρεμίας, ώσπου οι φυγάδες επιχείρησαν να πετύχουν την επάνοδό τους με τη βία των όπλων. Ο δήμος, προκειμένου να αποκρούσει την απειλή, εξέλεξε ως αισυμνήτη τον Πιττακό, στον οποίο παραχώρησε απόλυτη εξουσία. Ο μεγάλος άνδρας παρέμεινε στο θώκο επί μία δεκαετία (589-579) με την παρέλευση της οποίας παραιτήθηκε από την αρχή εκουσίως. Στη διάρκεια της ηγεμονίας του δεν επιχείρησε να ανατρέψει το πολίτευμα, αλλά επιδόθηκε στη βελτίωση και την αναθεώρηση των νόμων. Σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη, το πολιτικό του έργο αποτιμάται θετικά αφού χάρι σε αυτό η Μυτιλήνη απαλλάχθηκε από τον εμφύλιο πόλεμο, τον πόλεμο και την τυραννίδα. Αντίθετα, οι ολιγαρχικοί σκιαγραφούσαν τον Πιττακό ως τύραννο, ο δε Αλκαίος σε σχόλιό του χαρακτήρισε τον Πιττακό "κακοπάτριδα" και εξέφρασε την περιφρόνησή του για τον τρόπο με τον οποίο ο λαός τον εξέλεξε ως αισυμνήτη. Ο Πιττακός πέθανε περί το 569, σε ηλικία εβδομήντα ετών κατά τον Διογένη Λαέρτιο], ογδόντα ετών κατά τον Σουίδα και εκατό ετών κατά τον Λουκιανό. Του αποδίδονται πολλά, χαμένα όμως, ελεγειακά ποιήματα, καθώς και πολλά γνωμικά.
  • Με την ανάγκη δεν τα βάζουν ούτε οι θεοί.
  • Η δίψα τού κέρδους δε σβήνει.
  • Τον κακότυχο μην τον μέμφεσαι, γιατί τέτοιες πράξεις η θεία δίκη τις τιμωρεί.
  • Ο τρόπος άσκησης της εξουσίας φανερώνει το χαρακτήρα τού ανθρώπου.
  • Να ξεχωρίζεις την ευκαιρία.
  • Δύσκολο να προβλέψουμε το μέλλον, μόνον ό,τι έγινε είναι βέβαιο.
  • Μάθε να διακρίνεις τις ευκαιρίες.
  • Το χειρότερο από τα άγρια θηρία είναι ο τύραννος κι από τα ήμερα ο εγκωμιαστής.
  • Άριστη είναι η δημοκρατία εκεί όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα να καταλαμβάνουν την εξουσία ανέντιμα άτομα.
  • Ό,τι σκέπτεσαι να κάνεις, μην το λες, γιατί, αν δεν τα καταφέρεις, θα σε περιγελάνε.
  • Όσα προκαλούν την οργή σου όταν τα κάνει ο διπλανός σου, εσύ να μην τα κάνεις.
  • Ό,τι σου εμπιστεύτηκαν, δώσ' το πίσω.
  • Στη στεριά μπορείς να εμπιστεύεσαι, η θάλασα είναι άπιστη.
  • Μήν κακολογείς το φίλο σου ούτε να εγκωμιάζεις τον εχθρό σου, γιατί κάτι τέτοια φανερώνουν επιπολαιότητα.
  • Δύσκολο να 'ναι ο άνθρωπος καλός.

ΣΟΛΩΝ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ (Μεγάλος πολιτικός και νομοθέτης, 640-560 π.Χ.)

Ο Σόλων (περ. 639-559 π.Χ.) ήταν σημαντικός Αθηναίος νομοθέτης, φιλόσοφος, ποιητής και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδος. Ανήκε σε πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια, που απέδιδε την καταγωγή της στη γενιά του μυθικού βασιλιά της Αθήνας Κόδρου. Ο πατέρας του ονομαζόταν Εξηκεστίδης, ο οποίος καταγόταν από το γένος των Μεντίδων, όπου άνηκε και ο τελευταίος βασιλιάς της Αθήνας Κόδρος. Ο πατέρας του φρόντισε για την εκπαίδευση και ανατροφή του γιου του. Μολονότι η γενιά του Σόλωνος, ήταν αρχοντική, η οικογένειά του δεν ήταν πλούσια. Έτσι ο Σόλων αναγκάστηκε να ακολουθήσει τον πατέρα του στο επάγγελμα του εμπόρου, που του έδωσε την ευκαιρία να ταξιδέψει σε πολλά μέρη και να αποκομίσει γνώσεις και σοφία εκτός από πλούτο. Όταν ο Σόλων έχασε την περιουσία του, στράφηκε προς το εμπόριο και ταξίδεψε στην Αίγυπτο και τη Μικρά Ασία. Επωφελούμενος από τα ταξίδια του αυτά μελέτησε ξένους πολιτισμούς και νόμους, καθώς και τον πολιτικοοικονομικό βίο των άλλων χωρών. Τα εφόδια που απέκτησε τα χρησιμοποίησε αποτελεσματικά για την κοινωνική και οικονομική ανόρθωση της πατρίδας του και έτσι κατόρθωσε να αναδειχτεί στο σπουδαιότερο άνδρα της εποχής του. Ωστόσο ο Σόλων δεν ήταν μόνο έμπορος, ήταν και ποιητής. Κατά τον Διογένη τον Λαέρτιο η ποιητική παραγωγή του Σόλωνος ανερχόταν σε 4.000 στίχους, εκ των οποίων έχουν διασωθεί γύρω στους 300. Ως συνέπεια της βίαιης και μακροχρόνιας εξέγερσης των πολιτών ενάντια στους ευγενείς, ο Σόλων κλήθηκε κοινή συναινέσει των αντιμαχόμενων μερών, το 594/3 π.Χ. με έκτακτη διαδικασία να νομοθετήσει και για το έργο αυτό εξοπλίστηκε με έκτακτες εξουσίες. Εκείνο το έτος εξελέγη άρχων από το δήμο της Αθήνας και όχι από τον Άρειο Πάγο, όπως προέβλεπε το αθηναϊκό πολίτευμα της εποχής. Του δόθηκαν οι έκτακτες εξουσίες του διαλλακτού, δηλ. του μεσολαβητή, του συμφιλιωτή και του νομοθέτου, τις οποίες διατήρησε και μετά το τέλος της ετήσιας αρχοντείας του. Οι νόμοι που θέσπισε δημοσιεύτηκαν ίσως το 592 π.Χ. Τα νομοθετικά μέτρα του Σόλωνα ήταν πολύ τολμηρά, αλλά και δραστικά και αντικατοπτρίζουν το μέγεθος της κρίσης που κλήθηκαν να θεραπεύσουν. Τα μέτρα του αποσκοπούσαν στην παύση της εξάρτησης των ακτημόνων από την αγροτική οικονομία, καθώς και στην ανάπτυξη του εμπορίου και της βιοτεχνίας για την απορρόφηση αυτών των ακτημόνων, τους οποίους ο Σόλων προσπάθησε και ως ένα βαθμό κατάφερε να προφυλάξει από την πλήρη αποφλοίωση. Ο Σόλων, για να αποφύγει μεταβολές της νομοθεσίας του και για να μην αναμειχθεί στην εφαρμογή της, απεδήμησε για δέκα χρόνια. Στην ενέργειά του αυτή διακρίνεται μία πρώτη εφαρμογή τής διάκρισης της νομοθετικής από την εκτελεστική εξουσία. Όταν ξαναγύρισε στην Αθήνα, τη βρήκε σε πολύ καλή κατάσταση χάρη στα δικά του νομοθετικά μέτρα και πέθανε ευτυχισμένος σε βαθιά γεράματα. Οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα φαίνεται πως δεν αντιμετώπισαν πλήρως τα προβλήματα που επιδίωκαν να λύσουν. Η ουσία τους όμως διατηρήθηκε και μετά το τέλος της τυραννίας και απετέλεσε το θεμέλιο πάνω στο οποίο εδραιώθηκε η κλασική αθηναϊκή δημοκρατία. 
  • Τα κράτη τότε κυβερνώνται πολύ καλά, όταν οι πολίτες πειθαρχούν στους άρχοντες και οι άρχοντες στους νόμους.
  • Όταν μάθεις να κυβερνιέσαι, θα ξέρεις να κυβερνάς.
  • Να σωπαίνεις κι όταν ξέρεις.
  • Όταν αξιώνεις από τους άλλους να αναγνωρίζουν τις ευθύνες τους, να αναλαμβάνεις κι εσύ ο ίδιος τις δικές σου.
  • Να αποφεύγεις κάτι ευχάριστο, που αργότερα προξενεί λύπη.
  • Μακριά από κάθε υπερβολή.
  • Μη συναναστρέφεσαι ανήθικα άτομα.
  • Να μην ψευδολογείς, αλλά να λες την αλήθεια.
  • Έχε τη λογική οδηγό στη ζωή σου.
  • Μή μιλάς για κάτι που δεν το είδες.
  • Να δίνεις στους συμπολίτες σου όχι τις πιο ευχάριστες συμβουλές, αλλά τις πιο ορθές.
  • Να βγάζεις συμπεράσματα για τα άγνωστα έχοντας υπόψη σου τα γνωστά.
  • Να μελετάς όσα αξίζουν.
  • Να είσαι μειλίχιος με τους δικούς σου.
  • Να τιμάς τους φίλους σου.
  • Να μη δημιουργείς γρήγορα φιλίες, αλλά όσους φίλους αποχτήσεις, να μην τους απορρίπτεις σε λίγο.


ΧΙΛΩΝ Ο ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΣ (Πολιτικός, νομοθέτης της Σπάρτης)

Ο Χίλων (ή Χείλων) o Λακεδαιμόνιος (περ. 600 π.Χ. - 520 π.Χ.) ήταν Σπαρτιάτης πολιτικός, νομοθέτης, φιλόσοφος και ελεγειακός ποιητής, και αναφέρεται ως ένας από τους Επτά Σοφούς της Aρχαίας Ελλάδας. Γεννήθηκε το 600 π.Χ. στη Σπάρτη και ήταν γιος του Δαμαγέτου. Κατά τη διάρκεια της ζωής του έχαιρε ιδιαίτερης τιμής και εκτιμήσεως. Οι συμπατριώτες του, μάλιστα, τον εξέλεξαν και Έφορο, το 556 π.Χ. (κατά την 56η Ολυμπιάδα). Η θητεία του κρίνεται ιδιαίτερα επιτυχημένη και μάλιστα με μεγάλη σημασία στην ιστορική εξέλιξη του πολιτεύματος της πόλης, αφού κατά τη διάρκεια της θητείας του εισηγήθηκε και πέτυχε τη μεταρρύθμιση του καθεστώτος του Λυκούργου, με την εξύψωση του θεσμού των Εφόρων και τον αποφασιστικό περιορισμό, κατά τον τρόπο αυτό, της βασιλικής δύναμης και εξουσίας, προς όφελος της λαϊκής κυριαρχίας. Ενδεικτικός και χαρακτηριστικός της σοφίας του είναι ο διάλογος που φέρεται να είχε, σε μεγάλη πλέον ηλικία, με τον ακμάζοντα, τότε, Αίσωπο. Ο τελευταίος φέρεται να τον ρώτησε «τι πράττει ο Δίας» και εκείνος του απάντησε «Ταπεινοί τα υψηλά και τα ταπεινά υψοί». Σε ερώτηση «κατά τι διαφέρουν οι πεπαιδευμένοι από τους απαίδευτους», απάντησε «ελπίσιν αγαθαίς» και, τέλος, στην ερώτηση «τι είναι δύσκολο» φέρεται να απάντησε «το τα απόρρητα σιωπήσαι και σχολήν [ή, κατ’ άλλη εκδοχή, «χολήν»] εύ διαθέσθαι και αδικούμενον δύνασθαι φέρειν». Ο Χείλων πέθανε το 520 π.Χ. στην Πίσσα της Σικελίας. Κατά την παράδοση (και τον Έρμιππο) πέθανε σε ηλικία 80 ετών κατά τα προλεχθέντα, από τη μεγάλη του συγκίνηση και την υπερβολική χαρά του, όταν αγκάλιασε το γιο του, που μόλις είχε επιστρέψει Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα της «πυγμής» (πυγμαχίας), οπότε και κηδεύτηκε με μεγάλες τιμές, ενώ στον τάφο του γράφτηκε η φράση: «Υιός Χίλωνος, πυγμή χλωρόν έλεν κότινον / Είδ΄ο πατήρ στεφανούχον ιδών τέκνον ήμυσεν ησθείς ού νεμεσητόν. Εμοί τοίος ίτω θάνατος» [«Μακάρι να είχα κι εγώ ένα τέτοιο θάνατο»]. Σύμφωνα με τον Διογένη το Λαέρτιο που τον βιογράφησε (Α’ 3,68-73), οι Σπαρτιάτες ανήγειραν και άγαλμα προς τιμή του, με το επίγραμμα «Τόνδε δορυστέφανος Σπάρτα Χίλων εφύτευσεν, ός των Επτά Σοφών πρώτος έφυ Σοφός» [περ. «Η πολεμόχαρη Σπάρτη γέννησε αυτόν εδώ τον Χίλωνα, που ήταν ο πρώτος, δηλαδή ο μεγαλύτερος, Σοφός από τους επτά Σοφούς»].
  • Η τελετή τού γάμου σου να είναι απλή.
  • Να αποχτήσεις αυτογνωσία.
  • Στα συμπόσια των φίλων σου μη βιάζεσαι να παρευρεθείς, στις ατυχίες τους όμως να τρέχεις αμέσως.
  • Να προτιμήσεις μάλλον να υποστείς μια ζημιά παρά να έχεις ανέντιμο κέρδος γιατί το πρώτο θα σε στενοχωρήσει μία φορά, το άλλο θα είναι πηγή διαρκούς στενοχώριας.
  • Η γλώσσα σου να μην τρέχει πριν από τη σκέψη σου.
  • Να συγκρατείς το θυμό σου.
  • Να μην επιθυμείς αδύνατα πράγματα.
  • Μην κακολογείς τους διπλανούς σου ειδεμή θ' ακούσεις πράγματα που θα σε στενοχωρήσουν.
  • Να πειθαρχείς στους νόμους.
  • Σαν πίνεις, πρόσεχε να μη λες πολλά, επειδή θα σου ξεφύγουν και πράγματα που δεν πρέπει να λέγονται.
  • Να σέβεσαι τον μεγαλύτερό σου.
  • Άριστο είναι εκείνο το πολίτευμα όπου οι πολίτες πειθαρχούν υπερβολικά στους νόμους και ελάχιστη σημασία δίνουν σ' αυτά που τους λένε οι ρήτορες.
  • Να αποστρέφεσαι εκείνον που παρακολουθεί με περιέργεια τις ξένες υποθέσεις.
  • Τον πεθαμένον να τον καλοτυχίζεις.
  • Τον κακότυχο μην τον περιγελάς.
Πηγή : https://www.karasavvidis.gr/7-wise-men-ancient-greece.html
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%80%CF%84%CE%AC_%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%AF
https://www.diodos.gr/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1/%CF%86%CE%B9%CE%BB%CF%8C%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%B9/item/%CE%B2%CE%B9%CE%B1%CF%82-%CE%BF-%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B7%CE%BD%CE%AD%CF%85%CF%82-625-540-%CF%80-%CF%87.html
http://odysseus.culture.gr/a/5/ga502.jsp?obj_id=8321
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%BF_%CE%A0%CF%81%CE%B9%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%8D%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B9%CF%84%CF%84%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%8C%CE%BB%CF%89%CE%BD_%CE%BF_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%AF%CE%BB%CF%89%CE%BD_%CE%BF_%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%B1%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B5%CF%8C%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου