Πάντα τέτοιες μέρες του Οκτώβρη στη μνήμη μας έρχεται η μορφή της και στην ακοή μας η γεμάτη παλμό φωνή της μεγάλης «τραγουδίστριας της νίκης», του σύγχρονου Τυρταίου, της Σοφίας Βέμπο, που εμψύχωνε τα νιάτα της πατρίδας μας στα αλβανικά βουνά για να φέρουν τη νίκη στον πόλεμο του 1940. Το μεγάλο ταλέντο της ξεδιπλώθηκε με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940. Καθιερώθηκε στη συνείδηση των Ελλήνων όταν άρχισε να τραγουδά πατριωτικά πολεμικά τραγούδια στην επιθεώρηση, εμψυχώνοντας στρατό και λαό με το τραγούδι των Σουγιούλ/Τραϊφόρου «Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά, τι σκληρά πολεμάτε πάνω στα βουνά...». Εκείνο το διάστημα όλα τα θέατρα της Αθήνας είχαν αρχίσει να ανεβάζουν πολεμικές επιθεωρήσεις. Το θέατρο αυτοεπιστρατεύτηκε στην υπηρεσία του μεγάλου αγώνα, και όλοι ανέβαζαν πολεμικές σάτιρες. Η φωνή της Βέμπο γίνεται η εθνική φωνή που εμψυχώνει τους Έλληνες με τις πολεμικές παρωδίες «Στον πόλεμο βγαίν’ ο Ιταλός», «Κορόιδο Μουσολίνι» και «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του». Η φωνή της, γεμάτη παλμό και ειρωνεία, συγκλονίζει το πανελλήνιο και ξευτελίζει τον «φοβερό» Μουσολίνι. Με την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα, πολλοί διέφυγαν στη μέση Ανατολή. Η Βέμπο με τον σύντροφό της Μίμη Τραϊφόρο δεν τα κατάφεραν. Η Σοφία είχε ανοιχτό μέτωπο με τους Ιταλούς που την κυνηγούσαν επαγγελματικά και δεν της επέτρεπαν να βγαίνει στη σκηνή.
Η φωνή Σοφίας Βέμπο είναι ταυτισμένη με το αλβανικό έπος του 1940. Η ίδια είχε αναλάβει να εμψυχώσει τους Έλληνες που πολεμούσαν τους Ιταλούς στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Το 1940 τα σύννεφα του πολέμου είχαν ήδη αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους στον ορίζοντα. Από τις αρχές του έτους η ίδια ανεβάσει ορισμένες θεατρικές παραστάσεις. Έψαχνε όμως ένα τραγούδι με τοπικό ιδίωμα της ελληνικής υπαίθρου. Αρκετοί της έστειλαν διάφορα δημοτικά τραγούδια της εποχής. Η ίδια επέλεξε τελικά ένα από την περιοχή της που φέρεται να τραγουδούσε παλαιότερα η μητέρα της. Ήταν το τραγούδι «Στ' Λάρισ' βγαίν' ο αυγερινός». Λίγους μήνες μετά κηρύχθηκε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος. Χιλιάδες έλληνες ανέβηκαν στα βουνά της Αλβανίας και με απαράμιλλο ηρωισμό κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τους Ιταλούς. Η Σοφία Βέμπο ανέλαβε την εμψύχωση των στρατιωτών. Με πατριωτικά και σατιρικά τραγούδια κατάφερε να γίνει σύμβολο του αλβανικού έπους. Η φωνή που έδινε δύναμη στους έλληνες στρατιώτες. Η Βέμπο πρωταγωνίστησε επίσης σε επιθεωρήσεις που προσάρμοζαν το θέμα τους στην πολεμική επικαιρότητα. Την ίδια περίοδο σε μια συμβολική πράξη προσέφερε στο Ελληνικό Ναυτικό 2.000 χρυσές λίρες.
Όταν τα ναζιστικά στρατεύματα εισήλθαν στην Αθήνα φυγαδεύτηκε στη Μέση Ανατολή, όπου συνέχιζε να τραγουδά για τα εκεί ελληνικά και συμμαχικά στρατεύματα. Η ίδια χαρακτηρίστηκε ως η «Τραγουδίστρια της Νίκης».
1) Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του, Στίχοι: Γιώργος Θίσβιος, Μουσική: Θεόφραστος Σακελλαρίδης, 1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του
και τη σκούφια την ψηλή του,
μ’ όλα τα φτερά,
και μια νύχτα με φεγγάρι
την Ελλάδα πάει να πάρει,
βρε, το φουκαρά!
Ωωωωωωωωωωωωωχ.
Τον τσολιά μας τον λεβέντη
βρίσκει στα βουνά
και ταράζει τον αφέντη
τον μακαρονά.
Αχ, Τσιάνο, θα τρελαθώ Τσιάνο,
με τους τσολιάδες ποιος μου είπε να τα βάνω.
Αααααααααααααχ.
Ξεκινάει την άλλη μέρα,
μα και πάλι ακούει "Αέρα"
από τον τσολιά,
δρόμο παίρνει και δρομάκι
και πηδάει το ποταμάκι,
ξέρει τη δουλειά.
Ωωωωωωωωωωωωωχ.
Τρώει τις σφαίρες σαν χαλάζι από τον τσολιά,
κι όλο στρατηγούς αλλάζει για να βρει δουλειά.
Αχ, Τσιάνο, θα τρελαθώ Τσιάνο,
και στείλε γρήγορα τα μαύρα μου να βάνω.
Αααααααααααααχ.
Στέλνει ο νέος Ναπολέων
μεραρχίες πειναλέων
στο βουνό ψηλά,
για να βρουν τον διάβολό τους
κι ο στρατός μας αιχμαλώτους
τσούρμο κουβαλά.
Ωωωωωωωωωωωωωχ.
Και οι Κένταυροι οι καημένοι,
βρε τι τρομερό,
νηστικοί, ξελιγωμένοι
πέφτουν στο νερό.
Αχ! Γκράτσι, να μη σε δω Γκράτσι,
γιατί σε κάρβουνα αναμμένα έχω κάτσει.
Αααααααααααααχ.
Τρέχουν σαν τρελοί στους βράχους
κι από μας και τους συμμάχους
τρώνε τη κλωτσιά,
και χωρίς πολλές κουβέντες
μπήκαν Έλληνες λεβέντες
μεσ’ τη Κορυτσά.
Ωωωωωωωωωωωωωχ.
Μέσα στ’ Αργυρόκαστρο εμπήκε το χακί
και σημαία κυματίζει τώρα Ελληνική,
Αχ! Τσιάνο, θα σκοτωθώ Τσιάνο,
γιατί σε λίγο και τα Τίρανα τα χάνω.
Και `πάθαν οι καημένοι
μεγάλη συμφορά,
κι η Ρώμη περιμένει
κι εκείνη τη σειρά.
Αααααααααααααχ.
2) Η γαλανή μας χώρα, Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος, Μουσική: Λεό Ραπίτης, 1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Πίκρες και βάσανα, Πατρίδα μου αγαπημένη,
πόνο έχουν στήσει στη θλιμμένη σου την ψυχή,
και τ’ ομολογώ πως κλαίω κι όλη αναρριγώ,
και λέω για τη μάταιη ετούτη εποχή.
Εμείς που έχουμε το ένδοξο Εικοσιένα,
που `χουμε απάνω μας μια τέτοια κληρονομιά,
μέσα στη σκλαβιά που ζούμε,
με γερή καρδιά θα βγούμε,
κι έμορφα κι ατσάλινα κορμιά.
Και θα `ρθει η ώρα που όλα θα ξεχαστούνε,
πάλι τραγούδια γύρω μας θ’ ακουστούνε
και μια Ελλάδα ακόμα πιο δυνατή,
μέσα απ’ τα μαύρα ερείπια θα πεταχτεί.
Και θα `ρθει η δόξα δίπλα μας να καθήσει
και θα ζητήσει στα κάτασπρα να ντυθεί,
και όλη η γη, κάποιαν αυγή,
τη γαλανή μας χώρα θα προσκυνήσει.
3) Κάνε κουράγιο Ελλάδα μου, Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος, Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ
1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Ποιος το περίμενε στ’ αλήθεια,
να βγουν ψευτιές και παραμύθια
και να ξεχάσουν τώρα πια τα λόγια εκείνα τους,
που μας τα `λέγαν κάθε βράδυ απ’ τα Λονδίνα τους.
Μα δεν πειράζει, δεν πειράζει,
δε θα το βάλουμε μαράζι
και δε θα κλάψουμε που πάλι μας ξεχάσατε,
γιατί δεν είν’ πρώτη φορά που μας τη σκάσατε
και στην υγειά σας μια οκαδούλα εμείς θα πιούμε
και στη μικρή την Ελλαδούλα μας θα πούμε:
Κάνε κουράγιο Ελλάδα μου
κι όσο μπορείς κρατήσου
και στα παλιά παπούτσια σου,
γράψε όσα λέν οι εχθροί σου.
Κι αν μας τη σκάσανε με μπαμπεσιά,
οι σύμμαχοι στη μοιρασιά,
κάνε κουράγιο Ελλάδα μου, να μη μας αρρωστήσεις,
γιατί το θέλει ο Θεός να ζήσεις και θα ζήσεις.
Σε κάθε χιονισμένη ράχη,
σαν πολεμούσαμε μονάχοι,
όλοι λαγούς με πετραχήλια μας ετάζατε
και μεσ’ στα μάτια με λατρεία μας κοιτάζατε.
Μα ξεχαστήκαν όλα εκείνα,
η Πίνδος και η Τρεμπεσίνα,
ίσως μια μέρα εμάς που τόσο αίμα εχύσαμε,
να μας καθίσουν στο σκαμνί, γιατί νικήσαμε.
Μα φυσικό θα μας φανεί κι αυτό ακόμα
και στην Ελλάδα μας θα πούμε μ’ ένα στόμα:
Κάνε κουράγιο Ελλάδα μου
κι όσο μπορείς κρατήσου
και στα παλιά παπούτσια σου,
γράψε όσα λέν’ οι εχθροί σου.
Κι αν μας τη σκάσανε με μπαμπεσιά,
οι σύμμαχοι στη μοιρασιά,
κάνε κουράγιο Ελλάδα μου, να μη μας αρρωστήσεις,
γιατί το θέλει ο Θεός να ζήσεις και θα ζήσεις.
4) Κορόιδο Μουσολίνι, Στίχοι: Γιώργος Οικονομίδης, Μουσική: Eldo Di Lazzaro, 1η ερμηνεία: Νίκος Γούναρης
Με το χαμόγελο στα χείλη,
πάν’ οι φαντάροι μας μπροστά
και γίνανε οι Ιταλοί ρεζίλι,
γιατ’ η καρδιά τους δεν βαστά.
Κορόιδο Μουσολίνι,
κανείς σας δε θα μείνει,
εσύ και η Ιταλία,
η πατρίδα σου η γελοία,
τρέμετε όλοι το χακί.
Δεν έχει διόλου μπέσα
κι όταν θα μπούμε μέσα,
ακόμη και στη Ρώμη γαλανόλευκη
θα υψώσουμε σημαία ελληνική.
Βρέχει και κάτω από την τέντα,
δεν κάνουν βήμα προς τα μπρος
και γράφουν τ’ ανακοινωθέντα,
φταίει ο κακός καιρός.
Κορόιδο Μουσολίνι,
κανείς σας δε θα μείνει,
εσύ και η Ιταλία,
η πατρίδα σου η γελοία,
τρέμετε όλοι το χακί.
Δεν έχει διόλου μπέσα
κι όταν θα μπούμε μέσα,
ακόμη και στη Ρώμη γαλανόλευκη
θα υψώσουμε σημαία ελληνική.
5) Πω πω τι έπαθε ο Μουσολίνι, Στίχοι: Πωλ Μενεστρέλ, Μουσική: Nino Casiroli, 1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Ντούτσε κορόιδο τα έκανες ρόιδο αφότου φοράς το χακί
και νόμισες τη Μεσσόγειο για λίμνη φασιστική
Η γκάφα σου πρώτη που πίστεψες ότι η Ελλάς σκλάβα ζει παλαβέ
Και σου απάντησαν οι Έλληνες με το Μολών Λαβέ!
Πω πω τι έπαθε ο Μουσολίνι από την Ελλάδα ο χαζός
Δίχως σπαγέτο ο φρατέλος θα μείνει για μήνες πολλούς ο φτωχός
Με τρόμο αντικρίζει το φαντάρο σαν χάρο
Την ξιφολόγχη του τσολιά σαν βλέπει το κόβεται ευθύς η λαλιά
Πω πω τι έπαθε ο Μουσολίνι από την Ελλάδα ο κουτός!
Για τιμωρία η αυτοκρατορία σαν στάχτη θα διαλυθεί
Μες τη Μεσσόγειο μεγάλη Ελλάς γοργά θα αναγεννηθεί
Και εις το τέλος ο βλαξ ο φρατέλος θα λέει με κομμένα αυτιά
Την έπαθα σαν το γαίδαρο που ‘θελε αρχοντιά
What a surprise for the duce,
the duce he can to *** over the Greeks
What a surprise for the duce,
they do say he said no spaggeti for weeks.
6) Πατρίδα - πατρίδα, Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος, Μουσική: Γιάννης Βέλλας, 1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Γλέντι έχουν πόλεις και χωριά,
απ’ τη Ρούμελη ως το Μοριά,
πηδούνε και χορεύουν,
τον Μπενίτο κοροϊδεύουν.
Ο στρατός μας πάνω στα βουνά
για τη λευτεριά μας ξαγρυπνά,
με τ’ όπλο για φλογέρα
τραγουδάει νύχτα μέρα.
Πατρίδα, πατρίδα, Ελλάδα δοξασμένη,
κανείς δε θα σ’ αγγίξει τη γη την τιμημένη.
Πατρίδα, πατρίδα, όλα τα παιδιά σου,
στα σύνορα πεθαίνουν για την ελευθεριά σου.
Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.
Νύφη ντυμένη, άστρο λαμπερό,
με τον τσολιά της πλάι για γαμπρό,
γελάει ευτυχισμένη,
η Ελλάδα η δοξασμένη.
Δόξα με τη Νίκη θε να `ρθούν,
στην αγκαλιά της ν’ αποκοιμηθούν,
αφ’ όλα τα παιδιά της
γλυκοτραγουδούν μπροστά της:
Πατρίδα, πατρίδα, Ελλάδα δοξασμένη,
κανείς δε θα σ’ αγγίξει τη γη την τιμημένη.
Πατρίδα, πατρίδα, όλα τα παιδιά σου,
στα σύνορα πεθαίνουν για την ελευθεριά σου.
Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.
7) Παιδιά της Ελλάδος παιδιά
Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος
Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ
1η ερμηνεία: Σοφία Βέμπο
Μέσ’ στους δρόμους τριγυρνάνε
οι μανάδες και κοιτάνε
ν’ αντικρίσουνε,
τα παιδιά τους π’ ορκιστήκαν
στο σταθμό όταν χωριστήκαν
να νικήσουνε.
Μα για `κείνους που `χουν φύγει
και η δόξα τους τυλίγει,
ας χαιρόμαστε,
και ποτέ καμιά ας μη κλάψει,
κάθε πόνο της ας κάψει,
κι ας ευχόμαστε:
Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά,
που σκληρά πολεμάτε πάνω στα βουνά,
παιδιά στη γλυκιά Παναγιά
προσευχόμαστε όλες να `ρθετε ξανά.
Λέω σ’ όσες αγαπούνε
και για κάποιον ξενυχτούνε
και στενάζουνε,
πως η πίκρα κι η τρεμούλα
σε μια τίμια Ελληνοπούλα,
δεν ταιριάζουνε.
Ελληνίδες του Ζαλόγγου
και της πόλης και του λόγγου
και Πλακιώτισσες,
όσο κι αν πικρά πονούμε
υπερήφανα ας πούμε
σαν Σουλιώτισσες.
Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά,
που σκληρά πολεμάτε πάνω στα βουνά,
παιδιά στη γλυκιά Παναγιά
προσευχόμαστε όλες να `ρθετε ξανά.
Με της νίκης τα κλαδιά,
σας προσμένουμε παιδιά.
Πηγή : https://m.huffingtonpost.gr/2015/10/28/koinonia-alvania_n_8405312.html
http://www.pontos-news.gr/article/185855/otan-i-sofia-vempo-empsyhone-strato-mas-sto-metopo-sto-epos-toy-40
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=10068
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=69710
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=10093
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=10076
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=14798
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=10486
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=mobdetails&song_id=10099
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου