Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Ελληνική ιστορία και προϊστορία
Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Σάββατο 21 Μαΐου 2016

Η Θεοτοκος σώζει τήν Βυζαντινή πρωτεύουσα από την βαρβαρική πολιορκία των Βαραγγων πειρατών(860μ.χ.)

Σύμφωνα με τη Νορμανιστική θεωρία οι Ρως ήταν ένα από τα πολλά βαραγγικά φύλα, όμως κατά την περίοδο της εγκατάστασής τους στην ανατολική Ευρώπη κυριάρχησαν επί των ομοφύλων τους σε τέτοιο βαθμό που οι δύο ονομασίες έγιναν πρακτικά ταυτόσημες (Χαγανάτο των Ρως). Ακολούθως απέκτησαν τον έλεγχο μιας τεράστιας περιοχής που εκτεινόταν από το Φινλανδικό Κόλπο έως το Μέσο Δνείπερο (Β-Ν) και από τα Καρπάθια μέχρι το Βόλγα (Δ-Α), εγκαθιδρύοντας το Κράτος των Ρως με πρωτεύουσα το Κίεβο (Ηγεμονία του Κιέβου). Σύμφωνα με το Πρώτο Χρονικό: "οι Βάραγγοι ήταν σκληροί πολεμιστές, που το έτος 6367 (859 μΧ) εισέπραξαν φόρο υποτέλειας από τα φιννικά και σλαβικά φύλα της σημερινής βορειοδυτικής Ρωσίας. Το 862 οι υποτελείς εξεγέρθηκαν και τους εξεδίωξαν, αλλά αμέσως μετά άρχισαν να πολεμούν μεταξύ τους! Τότε κάλεσαν το βασιλιά Ρούρικ και τους αδελφούς του Τρούβορ και Σινέα, αρχηγούς της βαραγγικής φυλής Ρως - τους προσέφεραν γη και ύδωρ, υπό τον όρο ότι θα έπαιζαν το ρόλο του επιδιαιτητή στις διαφορές τους και θα διασφάλιζαν την ειρήνη. Οι Ρως δέχθηκαν την πρόταση, και δημιούργησαν τους πρώτους οικισμούς τους στη Λάντογκα και στην περιοχή γύρω από το Νόβγκοροντ." Πριν ακόμα κυριεύσουν την περιοχή που σήμερα ονομάζεται Ρωσία, οι Βάραγγοι είχαν αναπτύξει εμπορικές σχέσεις με τους Βυζαντινούς, οι οποίοι τους ονόμαζαν επίσης Αβαρυάγους. Το 839 ο αυτοκράτορας Θεόφιλος στρατολογεί κάποιους ως μισθοφόρους, και από τότε ξεκινά μια σχέση αγάπης και μίσους. Άλλοτε υπηρετούσαν ως μισθοφόροι, άλλοτε επέδραμαν ως εχθροί. Μεταξύ 860 και 1043 έχουν καταγραφεί επτά εκστρατείες των Ρως εναντίον της Κωνσταντινούπολης - καμία από αυτές δεν ήταν νικηφόρα αφού οι βυζαντινοί υπερτερούσαν στρατιωτικά, τόσο σε στρατό όσο και εξοπλισμό, ιδιαίτερα με το υγρό πυρ. Εμμέσως όμως οι Ρως αποκόμιζαν κάποια οφέλη από την επαναδιαπραγμάτευση των εμπορικών συμφωνιών που συνόδευαν τις συνθήκες ειρήνης. Ο Μιχαήλ Γ΄, ο Μέθυσος (839 - 23 Σεπτεμβρίου 867), ήταν Αυτοκράτορας του Βυζαντίου (842-867). Γιος και διάδοχος του Θεόφιλου, ανήλθε στο θρόνο σε ηλικία τριών ετών υπό την αντιβασιλεία της μητέρας του Θεοδώρας. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις των Μιχαήλ και Βάρδα κατά των Αράβων στην Μικρά Ασία κατέληγαν κατά κανόνα σε αποτυχία. Δύο φορές ο Μιχαήλ λίγο έλειψε να αιχμαλωτιστεί και σώθηκε διά της φυγής. Τελικά το 862 ο αδελφός της Θεοδώρας και του Βάρδα Πετρωνάς συνέτριψε τους Άραβες και τους Παυλικιανούς και ο κίνδυνος από την πλευρά εκείνη απομακρύνθηκε για λίγο. Μετά την επιτυχία αυτή ο Βάρδας αναγορεύθηκε καίσαρ. Στα θετικά της διακυβέρνησης του Βάρδα περιλαμβάνεται η αντίστασή του στις κυριαρχικές απαιτήσεις του πάπα και η ενθάρρυνση της παιδείας. Φρόντισε ιδιαίτερα την σχολή ανωτέρων σπουδών της Μαγναύρας, όπου κάλεσε τον καθαιρεμένο εικονομάχο αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης Λέοντα τον Μαθηματικό. Ιδιαίτερο βάρος δόθηκε στην «έξω σοφίαν», στην μη εκκλησιαστική παιδεία δηλαδή και η διδασκαλία γινόταν δωρεάν. Τότε επίσης εκχριστιανίστηκαν οι Βούλγαροι και εστάλησαν οι Κύριλλος και Μεθόδιος στην Μοραβία. Τέλος, αποκρούστηκε επιδρομή των Ρώσων που πέρασαν το 860 τον Βόσπορο με 200 πλοιάρια και λεηλατούσαν τα παράλια. Ο Μέγας Φώτιος ή Άγιος Φώτιος (Κωνσταντινούπολη, 820 –6 Φεβρουαρίου 893) διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από το 858 έως το 867 και από το 877έως το 886. Θεωρείται ως μία από τις σημαντικότερες μορφές της εν γένει ιστορίας του Βυζαντίου καθώς και του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Ήταν επίσης ένας από τους σημαντικότερους λογίους του μεσαιωνικού ελληνισμού. Καθοριστικής σημασίας για τις εκκλησιαστικές και πολιτικές εξελίξεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ήταν η έρις του προς τον Ιγνάτιο για τον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης, και η επακόλουθη διαμάχη με την Εκκλησία της Ρώμης, για την οποία διαμάχη η πολιτεία του Φωτίου υπήρξε μία από τις σημαντικότερες αφορμές. Ανακηρύχθηκε άγιος της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και η μνήμη του τιμάται στις 6 Φεβρουαρίου. Η Θεοτόκος Υπέρμαχος Στρατηγός κατά την Α΄ Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από  τους Ρώς. Τον Ιούνιο του 860 μ.Χ. και ενώ ο αυτοκράτορας Μιχαήλ ο Γ΄ μόλις είχε εκστρατεύσει εναντίον των Αράβων, η Κωνσταντινούπολη δέχθηκε την επίθεση ενός σχηματιζόμενου τότε έθνους, με το οποίο έμελλε να αναπτύξει πολλές σχέσεις στο μέλλον: του έθνους των Ρώς. Με 200 μικρά πλοία, οι πρόγονοι αυτοί του μεγάλου ρωσικού έθνους, προσορμίσθηκαν στη βασιλεύουσα πόλη, την περικύκλωσαν και άρχισαν να λεηλατούν τα περίχωρά της. Ο αυτοκράτορας αμέσως επέστρεψε στην πολιορκούμενη πόλη, για να αναλάβει την άμυνά της, και μαζί με τον Πατριάρχη Φώτιο ενθάρρυναν τον τρομοκρατημένο πληθυσμό. Οι Κωνσταντινουπολίτες, καθώς τονίζεται από πολλές βυζαντινές πηγές, αλλά κι από τον ίδιο τον Μέγα Φώτιο, απέδωσαν τη διάσωση της πόλης τους κατά τη βιαιότατη εκείνη πολιορκία, στην θαυματουργική επέμβαση της Παναγίας, της οποίας την Τίμια Εσθήτα που φυλασσόταν στην Κωνσταντινούπολη, περιέφερε ο ίδιος ο Πατριάρχης με πλήθος απελπισμένου λαού στα τείχη και εμβάπτισε στην θάλασσα . Αποτέλεσμα της λιτανείας αυτής ήταν να ξεσπάσει τρομερή θύελλα, που κατέστρεψε τα πλοιάρια των πολιορκητών, οι οποίοι τρομοκρατημένοι τράπηκαν σε φυγή. Το σημαντικότερο αυτό γεγονός ήταν ένα από τα πολλά, που εδραίωσαν την κοινή βυζαντινή πεποίθηση για το ρόλο της Θεοτόκου ως προστάτιδος της Κωνσταντινούπολης και Υπερμάχου Στρατηγού των αδικουμένων. Την πίστη αυτή διακρίνουμε ξεκάθαρα, στον τρόπο με τον οποίο ο Ιερός Φώτιος περιγράφει το περιστατικό, στη δεύτερη από τις δύο σημαντικότατες ομιλίες του, που αφορούν στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Ρώς. «Όταν στερηθήκαμε κάθε βοήθεια και είχαμε χάσει κάθε ανθρώπινο σύμμαχο, εμψυχωνόμασταν από τις προσδοκίες που είχαμε στηρίξει στη Μητέρα του Θεού. Αυτή βάζαμε να παρακαλέσει για μας τον Υιό της, Αυτή να Τον εξευμενίσει για τα αμαρτήματά μας, καλούσαμε σε βοήθεια για να σωθούμε κραυγάζοντες με το δικό Της στόμα, τη δική Της βοήθεια είχαμε σαν τείχος απόρθητο, Αυτή παρακαλούσαμε θερμά να συντρίψει το θράσος των βαρβάρων, Αυτή να ταπεινώσει την αλαζονεία τους. Αυτή να προστατεύσει τον απελπισμένο λαό, να πολεμήσει υπέρ του ποιμνίου Της. Της οποίας και το ένδυμα αφενός για αναχαίτιση των πολιορκητών και αφετέρου ως φρουρά των πολιορκημένων, εγώ και μαζί μου όλη η πόλη, περιφέραμε αυθόρμητα και εθελούσια˙ κατά τη λιτανεία που κάναμε, εξαιτίας της ανείπωτης φιλανθρωπίας, και της Μητρικής θαρραλέας ικεσίας. Και ο Θεός κάμφθηκε και ο θυμός έφυγε και ελέησε ο Κύριος την κληρονομία Του. Πράγματι, ένδυμα της Μητέρας του Θεού είναι αυτή η Πάνσεπτη Στολή. Αυτή περικύκλωνε τα τείχη και με τον άρρητο λόγο Της έτρεπε τους εχθρούς σε φυγή. Αυτήν περιζωνόταν η πόλη και η οχύρωση των εχθρών διαλυόταν, σαν να είχε δοθεί διαταγή. Με Αυτήν η πόλη στολιζόταν, και με την ελπίδα που είχαν όσοι Την περιέφεραν, έφευγε η εχθρότητα. Όταν περιδιάβηκε το τείχος η Παρθενική Στολή, και οι βάρβαροι αποκαμωμένοι διέλυσαν την πολιορκία και λυτρωθήκαμε από την κατάκτηση που περιμέναμε, τότε αξιωθήκαμε της ανέλπιστης σωτηρίας.» Ο εκχριστιανισμός των Ρως είναι η καθιέρωση του χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας του Κράτους των Ρως το 988 μ.Χ. από το Βλαδίμηρο Α', Μέγα Πρίγκιπα του Κιέβου. Χριστιανοί Ρως υπήρχαν και πριν το Βλαδίμηρο. Ήδη το 867 ο Πατριάρχης Φώτιος είχε αναφέρει με ενθουσιασμό βαπτίσεις, ενώ και η ίδια η γιαγιά του Βλαδίμηρου (Χέλγκα) είχε βαπτισθεί το 955 στηνΚωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με δυτικές πηγές, ο Γιάροπολκ (βασ. 972-980) είχε έλθει σε επαφές με τον Πάπα Ρώμης για το ίδιο θέμα, αλλά δεν πρόλαβε να τις ολοκληρώσει. Πάντως σε κάθε περίπτωση η συντριπτική πλειοψηφία παρέμενε προσκολλημένη σε διάφορες εκδοχές του παγανισμού. Στην εποχή που πραγματευόμαστε, το Βυζάντιο λειτουργούσε σα μαγνήτης για ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο. Έχοντας κληρονομήσει την οργάνωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας αλλά και τον πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας, βρισκόταν πολύ πιο μπροστά από οποιοδήποτε άλλο κράτος σε ισχύ, πολιτισμό και πλούτο. Κυρίως ήταν οι άλλοι λαοί που θαμπώνονταν από την Κωνσταντινούπολη και όχι το αντίθετο. Ο Βλαδίμηρος υπήρξε τυχερός διότι ο βυζαντινός θρόνος βρέθηκε σε μεγάλη ανάγκη, αλλά και έξυπνος γιατί δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη. Η βαρύτητα της συμμαχίας φαίνεται και από τον όρο για το γάμο - ήταν η πρώτη φορά που μια βυζαντινή πριγκίπισσα (και δηπορφυρογέννητη) παντρευόταν κάποιον βάρβαρο ηγεμόνα, ενώ παρόμοιες προτάσεις από Γερμανούς και Φράγκους βασιλείς στο παρελθόν είχαν πέσει στο κενό. Για την επιλογή αυτή του Βλαδίμηρου πρέπει να λάβουμε υπ' όψιν και ένα δεύτερο δεδομένο: λόγω των χρημάτων που διέθεταν και της γεωγραφικής εγγύτητας, οι Βυζαντινοί ήταν οι καλύτεροι πελάτες των προϊόντων του. Η πρόσδεση των Ρως στο βυζαντινό άρμα σήμαινε ακόμη περισσότερη κίνηση στην Εμπορική Οδό Βαράγγων - Ελλήνων, άρα περισσότερο πλούτο στα θησαυροφυλάκια του Κιέβου. Πέραν όμως των οικονομικών και διπλωματικών οφελημάτων, η νέα θρησκεία λειτούργησε και ως εκσυγχρονιστική ιδεολογία που ομογενοποίησε πολιτισμικά τη βαραγγική ελίτ με το σλαβικό απλό λαό του Κράτους των Ρως. Οι βυζαντινοί διέθεταν ήδη λειτουργικά κείμενα γραμμένα στο Κυριλλικό αλφάβητο, αλλά και ένα πλήθος μεταφράσεων Ελλήνων συγγραφέων στα σλαβικά. Η ύπαρξη αυτών των μεταφράσεων έφερε σε επαφή τους Ρως με την ελληνική γραμματεία χωρίς να χρειασθεί να μάθουν ελληνικά. Απόκτησαν έτσι το υπόβαθρο για να δημιουργήσουν τη δική τους λογοτεχνία, τέχνη και αργότερα επιστήμη, συγκροτώντας για πρώτη φορά δική τους ενιαία πολιτισμική επικράτεια. Ως τελικό συμπέρασμα, δεν είναι υπερβολή ότι η εισαγωγή του χριστιανισμού ισοδυναμεί με τη ληξιαρχική πράξη γέννησης αυτού που σήμερα ονομάζουμε ρωσικό πολιτισμό.
Πηγή: https://fdathanasiou.wordpress.com/2013/07/01/η-κατάθεση-της-τιμίας-εσθήτος-της-θεοτ/
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Βάραγγοι
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Μιχαήλ_Γ΄
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Πατριάρχης_Φώτιος_Α΄
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Εκχριστιανισμός_των_Ρως

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου