Προϊστορική Αφρική (Λιβύη) : Η ελληνική μυθολογία της Λιβύης και οι αρχαίες μεσογειακές φυλές της Αφρικής

Η Λιβύη ήταν κόρη του Έπαφου, γιου του Δία και της Ιούς, και της Μέμφιδας, κόρης του Νείλου. Ο Έπαφος αργότερα έδωσε το όνομα της κόρης του στην περιοχή που γειτνίαζε δυτικά με την χώρα της Αιγύπτου. Με τον Ποσειδώνα απέκτησε δυο δίδυμους γιους, το Βήλο και τον Αγήνορα. Ως παιδιά της Λιβύης αναφέρονται και η μυθική Λάμια και ο Λέλεγας. Σήμερα Λιβύη καλείται το Βορειοαφρικανικο μεσογειακο κρατος ενώ στην Αρχαιοτητα όλη σχεδόν η Αφρική. Ή Λιβύη συνδέεται με την Ελληνική Προιστορία ή μυθολογία. Ο Φόρκυς ήταν θαλάσσιος θεός των αρχαίων Ελλήνων. Θεωρείτο υιος του Πόντου και της Γαίας ή του Ωκεανού και της Τηθύος. Πατέρας των Γραιών και των Γοργόνων. Οι αρχαίοι Έλληνες τον απεικόνιζαν ως γέροντα και κατοικούσε στη Τριτωνίτιδα, λίμνη της Λιβύης. H Φοίβη και η Ατλάντεια ήταν Αμαδρυάδες που κατοικούσαν στη Λιβύη. Ήταν σύζυγοι του βασιλιά Δαναού και μητέρες των δέκα από τις πενήντα κόρες του. Ο Σετ Ή Σηθ είναι άλλη μία πρώιμη θεότητα της αιγυπτιακής μυθολογίας, από τη Λιβύη. O Σετ παρουσιάζεται ως ο κακός αδελφός του Όσιρι, και είχε καταλήξει να συμβολίζει το πνεύμα του κακού, που αντιτίθετο παντού και πάντοτε στο πνεύμα του καλού.. Βγήκε σύμφωνα με την αφήγηση του μύθου με τόση ορμή από την κοιλιά της μητέρας του, που της έσκισε τα τοιχώματα. Βίαιος και άγριος είχε λευκό δέρμα και κοκκινωπά μαλλιά. Ο Σετ, στον περί Οσίριδος και Ίσιδος μύθο εκπροσωπεί τον αιώνιο αντίπαλο, συμβολίζοντας την έρημο, την ξηρασία και το σκότος, σε αντίθεση με την εύφορη γη, το γονιμοποιό ύδωρ και το φως. Ο Σετ ήταν κυρίαρχος της Άνω Αιγύπτου και ότι του αφαιρέθηκε η εξουσία από εκείνους που λάτρευαν τον θεό γεράκι. Οι μυθικοί αγώνες μεταξύ των δύο αδελφών Όσιρι και Σηθ να αντιστοιχούν σε πανάρχαια πρωτοϊστορικά γεγονότα. Ο πρώην κυρίαρχος της Άνω Αιγύπτου μετουσιώθηκε σε ένα είδος ενάντιου, απέναντι σε όλους του θεούς. Οι όνοι, οι αντιλόπες και άλλα ζώα της ερήμου θεωρούνταν τυφωνικά. Ο Σετ απεικονίζονταν επίσης και ως άνθρωπος, αλλά με την κεφαλή τετραπόδου ζώου. Με το όνομα Κεφαλίωνας (Κεφαλίων) αναφέρεται ένας βοσκός στη Λιβύη, γιος του Αμφιθέμιδα και της Τριτωνίδας, μιας Νύμφης της ομώνυμης λίμνης της Λιβύης. Ο Κεφαλίωνας, γνωστός και ως Κάφαυρος, ήταν εγγονός του θεού Απόλλωνα και της Ακακαλίδας. Ομοθαλής αδελφός του ήταν ο Νασαμώνας. Ο Κεφαλίων σκότωσε δύο Αργοναύτες, τον Εριβότη και τον Κάνθο, όταν αυτοί αποπειράθηκαν να κλέψουν τα κοπάδια του. Οι Γοργόνες ήταν μυθικό άλκιμο έθνος γυναικών, που κατοικούσε στη Λιβύη πλησίον της λίμνης Τριπωνίδας και πολεμούσαν συνεχώς με τις γειτονικές φυλές των Αμαζόνων. Την περίοδο που βασίλευε η Μέδουσα, πολεμήθηκαν από τον Περσέα. Αργότερα ο Ηρακλής καταδιώκοντας τις Αμαζόνες εξαφάνισε και αυτές τις Γοργόνες. Ο Ανταίος ήταν μυθικός γίγαντας, γιος του θεού Ποσειδώνα και της Γης και βασιλιάς της Λιβύης. Ο Ανταίος προκαλούσε όποιον περνούσε από τη χώρα του να παλέψουν και πάντα νικούσε, όντας αήττητος από την επαφή του με τη Γη. Τη δύναμη αυτή του Ανταίου αντιμετώπισε ο Ηρακλής και τον νίκησε σηκώνοντάς τον από το έδαφος. Ο Ηρακλής βρέθηκε στην περιοχή στο δρόμο του για τον 11ο άθλο του, την εύρεση του Κήπου των Εσπερίδων. Όταν ο Ρωμαίος διοικητής Κουίντος Σερτώριος πέρασε από την Ισπανία στη Βόρεια Αφρική, κάτοικοι της περιοχής Τίγγη (Ταγγέρη Μαροκου), δυτικά της Λιβύης, του μετέφεραν ότι είχαν βρεθεί σε έναν τύμβο τα γιγάντια λείψανα του Ανταίου. Σκάβοντάς τον, οι άνδρες του ανακάλυψαν έναν γιγαντιαίο σκελετό. Ο Δαναός ήταν γιος του βασιλιά της Αιγύπτου («χώρας των Μελαμπόδων») Βήλου , απογόνου της Ιούς, και της Αγχινόης ή Αγχιρρόης, κόρης του Νείλου, και δίδυμος αδελφός του Αιγύπτου. Ο Βήλος πριν πεθάνει όρισε τον Δαναό ως βασιλιά της Λιβύης, όπου και ίδρυσε το ιερό του Άμμωνος, και τον Αίγυπτο βασιλιά της Αραβίας, την οποία και ονόμασε «Αίγυπτο». Ο Αίγυπτος απέκτησε 50 γιους και ο Δαναός 50 κόρες, τις Δαναΐδες, από τις γυναίκες που παντρεύτηκε: (Ευρώπη, Αντινόη, Τεγέα και Κασσιέπεια). Όμως ο Δαναός φοβούμενος τους 50 γιους του Αίγυπτου καθοδηγούμενος από την Θεά Αθηνά ναυπήγησε πλοίο με 50 κουπιά, και με αυτό έφυγε στην Ελλάδα μαζί με τις κόρες του. Γηγενείς κάτοικοι της σημερινής Λιβύης θεωρούνται οι Βέρβεροι, με τους οποίους αργότερα, κυρίως στη διάρκεια του 11ου αιώνα μ.χ., αναμείχθηκαν οι Άραβες. Από την 8η χιλιετία π.Χ. οι παράλιες περιοχές της Λιβύης κατοικούνταν από Νεολιθικές μεσογειακές λευκές φυλές. Το 10ο αιώνα π.Χ. κατοικήθηκε από νομάδες κτηνοτρόφους. Αργότερα δημιουργούνται αποικίες Ελλήνων και Καρχηδονιων. Οι Νασαμώνες ήταν αρχαίος λαός που κατοικούσε περί τη σημερινή Λιβύη και που ασκούσε κατά τον Ηρόδοτο την πολυγαμία και κοινογαμία. Ήταν λαός σκληρός και τραχύς κατά τα έθιμά τους και κατοικούσαν κυρίως στη ΝΑ. παραλία της μεγάλης Σύρτεως. Έκαναν επίσης χρήση μαντικών τεχνών, ορκίζονταν και έθαβαν τους νεκρούς τους καθήμενους. Τον λαό αυτό εξεδίωξαν οι Έλληνες στο εσωτερικό της Χώρας τους, γεγονός που επανέλαβαν αργότερα και οι Ρωμαίοι, περιορίζοντάς τους στο εσωτερικό της "Μαρμαρικής". Ο Ηροδοτος αναφέρει τα εξής στις Ιστορίες του : Έτσι λοιπόν οι Λίβυες, από την Αίγυπτο ώς τη λίμνη Τριτωνίδα, είναι νομάδες, κρεοφάγοι και γαλατοπότες, αλλά δε βάζουν στο στόμα τους κρέας αγελάδας, όπως οι Αιγύπτιοι και για τον ίδιο λόγο, και δεν τρέφουν χοίρους. Κρέας αγελάδας ούτε οι γυναίκες των Κυρηναίων στέργουν να φάνε, για χάρη της Ίσιδας της Αιγύπτου, αλλά και νηστείες και γιορτές κάνουν γι᾽ αυτήν· κι οι γυναίκες των Βαρκαίων όχι μόνο κρέας αγελάδας, αλλά ούτε και χοιρινό βάζουν στο στόμα τους. Λοιπόν έτσι τα ᾽χουν αυτά, όμως στα δυτικά απ᾽ την Τριτωνίδα λίμνη μέρη δεν υπάρχουν πια νομάδες Λίβυες, κι ούτε κρατούν τα ίδια συνήθεια ούτε με τα μικρά παιδιά τους κάνουν κάτι σαν κι αυτό που συνηθίζουν να κάνουν οι νομάδες. Γιατί οι νομάδες Λίβυες, νά τί κάνουν: των μικρών παιδιών τους, όταν γίνουν τεσσάρων χρονών, καυτηριάζουν με ακάθαρτο μαλλί προβάτου τις φλέβες της κορυφής του κεφαλιού τους, μερικοί μάλιστα απ᾽ αυτούς και τις φλέβες των μηλιγγιών τους, κι ο λόγος είναι να μην υποφέρουν σ᾽ όλη τους τη ζωή από το φλέγμα που κατεβαίνει από το κεφάλι τους. Και γι᾽ αυτό το ᾽χουν να το λένε πως είναι οι πιο γεροί απ᾽ όλους. Και πραγματικά οι Λίβυες, απ᾽ όλους όσους γνωρίζουμε, είναι οι πιο γεροί. Τώρα, αν το χρωστάνε σ᾽ αυτό, δεν μπορώ να το βεβαιώσω, όπως και να ᾽χει όμως είναι οι πιο γεροί απ᾽ όλους. Κι αν την ώρα που καυτηριάζουν τα μικρά παιδιά τα πιάσουν σπασμοί, βρήκαν τη γιατρειά· τα ραντίζουν δηλαδή με κάτουρο τράγου και τα σώζουν. Ό,τι λέω είναι τα λόγια των ίδιων των Λιβύων. Κι από θυσίες, νά τί έχουμε στους νομάδες· κόβουν μια άκρη από τ᾽ αφτί του ζώου, τη ρίχνουν ψηλά, πάνω από το ναό, κι ύστερα του στρίβουν προς τα πίσω το λαιμό και το σφάζουν. Θυσίες κάνουν μονάχα στον ήλιο και τη σελήνη· σ᾽ αυτούς κάνουν θυσίες όλοι οι Λίβυες, όσοι όμως ζουν γύρω από τη λίμνη Τριτωνίδα, πρώτ᾽ απ᾽ όλους στην Αθηνά, κατόπι στον Τρίτωνα και τον Ποσειδώνα....Και τους νεκρούς τους τούς θάβουν οι νομάδες όπως ακριβώς κι οι Έλληνες, με εξαίρεση τους Νασαμώνες· αυτοί λοιπόν τους θάβουν καθιστούς, κι έχουν το νου τους, την ώρα που κάποιος ψυχομαχά, να τον βάλουν να καθίσει, για να μη πεθάνει τ᾽ ανάσκελα. Τα σπίτια τους τα χτίζουν πλέκοντας καλάμια απ᾽ ασφοδείλια με βούρλα, κι είναι κινητά· αυτές λοιπόν είναι οι συνήθειες που κρατούν. Τώρα, αμέσως ύστερ᾽ από τους Αυσείς, προς τα δυτικά του ποταμού Τρίτωνα, βρίσκονται πια Λίβυες γεωργοί και που συνηθίζουν να κατοικούν σε σπίτια· αυτοί ονομάζονται Μάξυες, που αφήνουν μακριά μαλλιά στη δεξιά μεριά του κεφαλιού τους, κουρεύουν όμως την αριστερή, κι αλείφουν το σώμα τους με κοκκινάδι· ισχυρίζονται πως κατάγονται από άντρες που ήρθαν από την Τροία. Λοιπόν αυτά τα μέρη, όπως και η υπόλοιπη Λιβύη που πέφτει δυτικότερα, έχουν άγρια θηρία και δάση πολύ περισσότερα απ᾽ ό,τι η χώρα των νομάδων. Γιατί η γη της ανατολικής Λιβύης, όπου ζουν οι νομάδες, ώς τον ποταμό Τρίτωνα, είναι χαμηλή κι όλο άμμο, τα μέρη όμως των γεωργών, από τον ποταμό αυτό και δυτικότερα, είναι πολύ ορεινά και με πυκνά δάση και γεμάτα άγρια θηρία. Γιατί κι εκείνα τα φίδια τα τεράστια και τα λιοντάρια σ᾽ αυτά τα μέρη βρίσκονται, κι οι ελέφαντες κι οι αρκούδες και τα φίδια ασπίδες και γαϊδούρια που έχουν κέρατα και οι σκυλοκέφαλοι και οι ακέφαλοι, που έχουν τα μάτια στο στήθος, καταπώς λένε οι Λίβυες, και οι άντρες οι άγριοι και οι γυναίκες οι άγριες κι ένα πλήθος άλλα θηρία που μπορείς να τα δεις με τα μάτια σου. Από τα ζώα αυτά κανένα δε ζει στα μέρη των νομάδων, αλλά άλλες ράτσες, τέτοιας λογής: αντιλόπες και ζαρκάδια κι αγριοκάτσικα και γαϊδούρια, όχι αυτά που έχουν κέρατα, αλλά άλλη ράτσα, που δεν πίνουν νερό, και όρυες (το ζώο αυτό είναι μεγάλο όσο ένα βόδι) και αλεπουδίτσες και ύαινες και σκαντζόχοιροι και άγρια κριάρια και δίκτυες και τσακάλια και πάνθηρες και βόρυες και κροκόδειλοι, της στεριάς, με τρεις πήχες περίπου μάκρος, ολόιδιοι με τις σαύρες, και στρουθοκάμηλοι και μικρά φίδια, που καθένα τους έχει κι από ένα κέρατο. Αυτά τα ζώα λοιπόν ζουν σ᾽ αυτή την περιοχή, όπως κι εκείνα που ζουν σ᾽ άλλα μέρη, εκτός από το ελάφι και το αγριογούρουνο· ελάφια κι αγριογούρουνα δε βρίσκεις πουθενά στη Λιβύη. Από ποντίκια σ᾽ αυτά τα μέρη έχουμε τρεις ράτσες· τη μια τη λένε δίποδες, τη δεύτερη ζεγέριες (λόφοι) και την τρίτη σκαντζοχοιροπόντικα. Υπάρχουν και γατιά, που ζουν μες στο σίλφιο, ολόιδια με της Ταρτησσού. Λοιπόν τόσες ράτσες άγριων ζώων έχει η γη των νομάδων Λιβύων, όσες μπορέσαμε να καταγράψουμε ύστερα από αναζήτηση που κράτησε πολλά χρόνια. Αμέσως ύστερ᾽ από τους Λιβύους Μάξυες έρχονται οι Ζαύηκες, που οι γυναίκες τους οδηγούν τ᾽ άρματά τους στον πόλεμο. Αμέσως ύστερ᾽ απ᾽ αυτούς έρχονται οι Γύζαντες, που στη χώρα τους πολύ μέλι δίνουν οι μέλισσες, πολύ περισσότερο όμως λένε ότι κάνουν οι άνθρωποι που ξέρουν να το δουλεύουν. Κι όλοι τους αλείφουν το σώμα τους με κοκκινάδι κι έχουν για τροφή τους τούς πιθήκους, που τους βρίσκουν άφθονους στα βουνά. Οι Καρχηδόνιοι λένε πως στην περιοχή αυτή βρίσκεται ένα νησί, που τ᾽ ονομάζουν Κύρανη, με μάκρος διακόσιους σταδίους, στο πλάτος όμως στενό, που μπορεί κανείς να περάσει σ᾽ αυτό απ᾽ τη στεριά με τα πόδια, γεμάτο λιόδεντρα κι αμπέλια. Και πως στο νησί αυτό βρίσκεται μια λίμνη, που από το βούρκο του βυθού της οι παρθένες του τόπου βγάζουν απάνω, με φτερά πουλιών αλειμμένα με πίσσα, ψήγματα χρυσού. Τώρα, κατά πόσο αυτό είναι αληθινό, δεν το ξέρω γράφω ό,τι μου είπαν.... Κι αυτό που ακόμη έχω να προσθέσω για τη χώρα αυτή, είναι ότι τέσσερα, όχι περισσότερα, έθνη, απ᾽ όσο ξέρουμε, την κατοικούν· κι από τα έθνη αυτά τα δυο είναι εντόπια, τ᾽ άλλα δυο όχι, δηλαδή εντόπιοι είναι οι Λίβυες κι οι Αιθίοπες, που οι πρώτοι κατοικούν τις βορινές, οι δεύτεροι τις νότιες περιοχές της Λιβύης, ενώ οι Φοίνικες κι οι Έλληνες είναι ξενοφερμένοι." Την Αφρικη την κατοικούσαν λευκές φυλές οποως αποδεικνύουν οι επιστήμονες. Οι Λευκαιθιοπες είναι ένας όρος που βρίσκεται στην αρχαία ρωμαϊκή λογοτεχνία, που αναφέρεται σε λευκούς πληθυσμούς που δεν είναι Νεγροειδείς και κατοικούν στην περιοχή της Αιθιοπίας την αρχαιότητα. Ο όρος χρησιμοποιείται από τον Πλίνιο τον Γέροντα και αναφέρεται από τους Πομπόνιου Μελα, τον Πτολεμαίο και τον Ορόσιο. Δεν συμφωνούν για τη γεωγραφική θέση των Λευκών Αιθιοπων. Ο ταξιδιώτης Ibn Hawqal του 10ου αιώνα περιγράφει μια παρόμοια κατάσταση μεταξύ του Βερβέρων, την οποία προτείνει ο Richard Smith να αντικατοπτρίζει "ένα πραγματικό γεγονός, την απορρόφηση των λευκών φυλών" από την Αιθιοπία. Σύμφωνα με τον Ρίτσαρντ Σμιθ, ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος τοποθετεί τους Λευκαιθιοπες νότια της έρημου (Σαχάρα) μεταξύ των λευκών Γετουλων και των μαύρων Νιγριτων, με τους πλησιέστερους γείτονες τους Λιβυαιγυπτιους ", κυριολεκτικά οι« Αιγυπτιακοί Λίβυοι ». Ο Ρίτσαρντ Σμιθ αναφέρει ότι« οι ιστορικοί συχνά υποθέτουν "ότι τόσο οι Λευκαιθιοπες όσο και οι Μελανογετουλοι" ήταν μικτής φυλής "ή ίσως κάποιου συνδυασμού φυλής και πολιτισμού: οι Λευκαθιόπες σε αυτή την πρόταση, γράφει," ήταν λευκοί που ζούσαν σε κουλτούρα Αιθιοπίας ".  Ο Haegap Jeoung, γράφοντας για τους αρχαίους Έλληνες, υποδηλώνει ότι «οι Αιθίοπες παίρνουν τη θέση τους ως ξένοι από τους αρχαίους Έλληνες, ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρχαν οι λευκοί Αιθίοπες. Το πιο πιθανό σενάριο, υποδηλώνει ο Σμιθ, είναι το απλούστερο: οι Αιθιοπικές φυλές απορροφήθηκαν από τους Βερβερους και έτσι έγινε "ένα πραγματικό γεγονός, η απορρόφηση των φυλών".
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Λιβύη_(μυθολογία)
http://users.sch.gr/aiasgr/Eguklopaideia/Xwres_kai_laoi/Libuh.htm
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Φόρκυς
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Φοίβη_(μυθολογία)
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Σετ
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Νασαμώνες
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Κεφαλίωνας
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Γοργόνες_(μυθικό_έθνος)
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ανταίος
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=30&page=120
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=30&page=121
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=30&page=122
https://en.m.wikipedia.org/wiki/White_Aethiopians
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Δαναός