Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Ελληνική ιστορία και προϊστορία
Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Δευτέρα 15 Οκτωβρίου 2018

Μαλακοπή της Καππαδοκίας (Derinkuyu) (Μέρος Β') : Η άγνωστη ζωή των Ελλήνων στις υπόγειες πόλεις της Καππαδοκίας

Η Μαλακοπή Καππαδοκίας ("βαθύ πηγάδι", σημερινό όνομα Ντερίνκογιου) είναι πόλη και επαρχία της επαρχίας Νεβσεχίρ της περιοχής της Κεντρικής Ανατολίας της Τουρκίας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2010, ο πληθυσμός της επαρχίας είναι 22.114 άτομα από τους οποίους οι 10.679 ζουν στην πόλη του Ντερίνκογιου. Η περιοχή καλύπτει έκταση 445 τ.χλμ., και το μέσο υψόμετρο είναι 1.300 μέτρα με το υψηλότερο σημείο να είναι το όρος Ερτάς στα 1.988 μέτρα. Ευρισκόμενη στην Καππαδοκία, η Μαλακοπή είναι γνωστή για τη μεγάλη πολυεπίπεδη υπόγεια πόλη της Μαλακοπής, σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο. Η ιστορική περιοχή της Καππαδοκίας, όπου βρίσκεται η Μαλακοπή, περιέχει πολλές ιστορικές υπόγειες πόλεις, σκαλισμένο σε ένα μοναδικό γεωλογικό σχηματισμό. Σε γενικές γραμμές δεν κατέχονται. Στην περιοχή ανάμεσα στη Καισάρεια και το Νεβσεχίρ έχουν βρεθεί πάνω από 200 υπόγειες πόλεις με τουλάχιστον δύο επίπεδα, με περίπου 40 από αυτές να έχουν τουλάχιστον τρία επίπεδα. Οι τρωγλοδυτικές πόλεις στη Μαλακοπή και το Καϊμακλί είναι δύο από τα καλύτερα παραδείγματα υπόγειων κατοικιών. Η αρχαιότερη γραπτή πηγή για υπόγειες κατασκευές είναι τα γραπτά του Ξενοφώντα. Στο Ανάβασις αναφέρει ότι οι άνθρωποι που ζουν στην Μικρά Ασία είχαν ανασκάψει τα σπίτια τους υπόγεια, ζώντας σε καταλύματα αρκετά μεγάλα για να χωρέσουν την οικογένεια, τα κατοικίδια ζώα και τις προμήθειες αποθηκευμένων τροφίμων. Οι δύο πρώτοι όροφοι της υπόγειας πόλης της Μαλακοπής χρονολογούνται από αυτή την πρώιμη περίοδο. Από τη Βυζαντινή εποχή (4ο αιώνα μ.Χ.) μέσω του 1923 η Μαλακοπή ήταν γνωστή από τους Καππαδόκες κατοίκους ως Μαλακοπέα. Η υπόγεια πόλη επεκτάθηκε σε μεγάλο βαθμό κατά τη μέση Βυζαντινή περίοδο για να χρησιμεύσει ως καταφύγιο από τις επιδρομές των Ομειαδων Αραβικών και Αββασιδικών Αραβικών στρατευμάτων κατά τη διάρκεια των Αραβοβυζαντινών πολέμων (780-1180). Η πόλη περιείχε καταστήματα τροφίμων, κουζίνες, πάγκους, εκκλησίες, πρέσες λαδιού και κρασιού, φρεάτια, πηγάδια, και ένα θρησκευτικό σχολείο. Η υπόγεια πόλη της Μαλακοπής έχει τουλάχιστον οκτώ επίπεδα και βάθος 85 μ. και θα μπορούσε να φιλοξενήσει χιλιάδες ανθρώπους. Η μάχη του Κιοσέ Νταγ το καλοκαίρι του 1243, αναφέρεται σε διάφορες ιστορικές πηγές. Η μάχη συνέπεσε με την έναρξη της μογγολικής εισβολής στη Μικρά Ασία, η οποία στη συνέχεια επεκτάθηκε στη Ρωσία, την Ανατολική Ευρώπη, και την Κεντρική Ασία. Η μάχη έλαβε χώρα κοντά στο Κιοσέ Νταγ ή Τσμανκατούκ, ανάμεσα στις πόλεις Καρίν και Ερτζιντζάν. Ο Μπαϊτζού Νογιόν διαίρεσε τους Μογγόλους σε πολυάριθμες ομάδες, διασπείροντάς τους μέσα σε μονάδες από τις άλλες εθνότητες. Οι ανάμεικτες ομάδες που διοικούσαν Γεωργιανοί και Αρμένιοι πρίγκιπες επιτέθηκαν και νίκησαν τον σελτζουκικό στρατό. Ο ίδιος ο σουλτάνος μόλις που κατάφερε να ξεφύγει. Τότε οι Μογγόλοι καταδίωξαν και έσφαξαν όσους δεν κατάφεραν να τραπούν σε φυγή. Ανατριχιαστικές αναφορές της φοβερικής μογγολικής αγριότητας και ωμότητας κατέκλυσαν τον κόσμο. Η Σίβας (Σεβάστεια) ήταν η επόμενη πόλη που καταστράφηκε από τους Μογγόλους μετά το Ερζερούμ. Αν και οι κάτοικοι παρέδωσαν τα πάντα στους κατακτητές, η πόλη ερημώθηκε μαζί με τα τείχη της. Η Καισάρεια, δεύτερη πρωτεύουσα των Σελτζούκων, ισοπεδώθηκε εκ θεμελίων και ο πληθυσμός της αποδεκατίστηκε. Το σελτζουκικό σουλτανάτο του Ικονίου έγινε φόρου υποτελές στους Μογγόλους. Ο Καϊχοσρόης Β΄ πέθανε το 1245. Επί των διαδόχων του, το κράτος κυβερνιώταν από Μογγόλους αντιπροσώπους. Το σελτζουκικό σουλτανάτο του Ρουμ καταστράφηκε. Μεγάλα εμπορικά κέντρα μεταξύ της Ασίας και της Ευρώπης, όπως η Καισάρεια και η Σεβάστεια (Σίβας), παρήκμασαν. Ο Μογγολικός στρατός συνέχισε τις επιδρομές του στην Μικρά Ασία. Η πόλη της Μαλακοπης συνέχισε να χρησιμοποιείται ως προστασία από τις μογγολικές επιδρομές του Ταμερλάνου το 1402 Μ.Χ.. Μετά την κατάληψη της περιοχής από τους Οθωμανούς οι πόλεις χρησιμοποιήθηκαν ως καταφύγια. Ακόμη και τον 20ό αιώνα οι κάτοικοι της πόλης, οι Έλληνες της Καππαδοκίας, εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν τις υπόγειες αίθουσες για να ξεφύγουν από περιοδικά κύματα Οθωμανικών διώξεων. Τελικά όταν υποχρεώθηκαν να φύγουν το 1923 με την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας οι σήραγγες εγκαταλείφθηκαν.
Η Καππαδοκία είναι μια περιοχή με μακραίωνη ιστορία που ανάγεται στο 1.600 π.χ, όταν οι Καππαδόκες (μαζί με άλλες φυλές, ως "λαοί της θάλασσας") εγκαταστάθηκαν στις παλιές πόλεις του βασιλείου των Χετταίων. Σε μια από αυτές, αναπτύχθηκε ένα ολόκληρο σύστημα υπόγειων θαλάμων και διαδρόμων όμως ανακαλύφθηκε μετά από αιώνες λήθης το 1963, όταν ένας Τούρκος κάτοικος της πόλης επισκεύαζε το σπίτι του και ανακάλυψε ένα από τα πάμπολα υπόγεια περάσματα. Οι ιστορικοί εικάζουν πως υπάρχουν δεκάδες άλλες υπόγειες πολιτείες στην περιοχή της Καππαδοκίας, ενώ υπάρχουν άλλες 6 παρεμφερείς (αν και λιγότερο εντυπωσιακές ανακαλύψεις). Η συγκεριμένη πόλη εικάζεται, ότι χτίστηκε από τους Φρύγες (κατακτητές της Καππαδοκίας), κατά το 700 π.Χ χάρη στο μαλακό υπέδαφος, διαμορφωμένο από ηφαιστειακή δραστηριότητα, ενώ το σύστημα επεκτάθηκε κυρίως κατά τα Βυζαντινά χρόνια, υπό τον φόβο των αραβικών και άλλων ανατολικών επιδρομέων/κατακτητών. Η χρήση τους με τους αιώνες εξασθένισε και πλέον για την ύπαρξή τους γνώριζαν μόνο οι χριστιανοί Καππαδόκες και χρησιμοποιούνταν μόνο όταν εντεινόταν η καταπίεση των Οθωμανών. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή πληθυσμών, η χρήση τους εγκαταλήφθηκε πλήρως, μέχρι την τυχαία ανακάλυψή τους...
Καθώς οι Καππαδόκες Έλληνες ζούσαν σε μια τέτοια ασταθή περιοχή, άρχισαν να φτιάχνουν υπόγεια καταλύματα σπηλιών στους ηφαιστειογενείς σχηματισμούς της ανατολικής Καππαδοκίας. Τελικά έχτισαν ολόκληρες υπόγειες πόλεις στις οποίες θα μπορούσαν να καταφύγουν σε καιρούς κινδύνου. Οι Καππαδόκες Έλληνες προστατεύθηκαν σε λαξευμένες στο βράχο υπόγειες πόλεις από τους Ρωμαίους και αργότερα από τους Εικονοκλάστες. Αιώνες αργότερα αυτές οι πόλεις θα χρησίμευαν ως προστασία από Μουσουλμανικές Αραβικές, Τουρκικές και Μογγολικές απειλές. Η πιο διάσημες από αυτές τις υπόγειες πόλεις βρίσκονται στα ελληνικά χωριά Ανακού και Μαλακοπή, γνωστές σήμερα ως οι υπόγειες πόλεις Derinkuyu και Kaymaklı, οι οποίες έχουν δωμάτια που βρίσκονται σε βάθος πάνω από 80 μέτρα. Οι υπόγειες πόλεις εξακολούθησαν να αποτελούν καταφύγια από τους Τούρκους Μουσουλμάνους ηγεμόνες. Μέχρι και τον 20ο αιώνα οι ντόπιοι χρησιμοποιούσαν ακόμα τις πόλεις για να γλυτώνουν από περιοδικά κύματα διώξεων των Οθωμανών. Κατά το Μεσαίωνα η Καππαδοκία είχε εκατοντάδες οικισμούς και βυζαντινές εκκλησίες λαξευμένες στους ηφαιστειογενείς σχηματισμούς της ανατολικής Καππαδοκίας, διακοσμημένες με ζωγραφισμένες εικόνες, ελληνική γραφή και διακόσμους. Έχουν ανακαλυφθεί πάνω από 700 τέτοιες εκκλησίες και χρονολογηθεί στην περίοδο μεταξύ του 6ου και 13ου αιώνα, εκ των οποίων πολλά μοναστήρια και εκκλησίες συνέχιζαν να βρίσκονται σε χρήση μέχρι την Ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών της δεκαετίας του 1920. Οι Έλληνες κάτοικοι αυτών των περιοχών ονομάζονταν Τρωγλοδύτες. Το 10ο αιώνα ο Λέων ο Διάκονος κατέγραψε ένα ταξίδι στην Καππαδοκία από τον Νικηφόρο Φωκά, αναφέρει στα γραπτά του ότι οι κάτοικοι λέγονται Τρωγλοδύτες γιατί “κατάφευγαν σε υπόγειες τρύπες, ρωγμές, και λαβύρινθους, όπως και σε λημέρια και λαγούμια". Κατά το Μεσαίωνα οι Καππαδόκες Έλληνες θάβανε θρησκευτικές μορφές μέσα και γύρω από τα μοναστήρια. Στα πρόσφατα χρόνια έχουν βρεθεί μουμιοποιημένα σώματα σε εγκαταλειμμένα Ελληνικά μοναστήρια στην Καππαδοκία, και πολλά από αυτά, συμπεριλαμβανομένων και μουμιοποιημένα σώματα βρεφών, εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Νίγδης. Ένα καλά διατηρημένο σώμα με ξανθά μαλλιά μια νεαρής Χριστιανής γυναίκας που πιστεύεται ότι ήταν μοναχή, και χρονολογείται από την Βυζαντινή περίοδο από τον 6ο ως τον 11ο αιώνα, είναι δημοφιλές στους τουρίστες. Ανακαλύφθηκε σε ένα ελληνικό παρεκκλήσι του 6ου αιώνα στην Κοιλάδα Ihlara της Καππαδοκίας. Το 1071 μ.Χ. η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπέστη σημαντική ήττα στη Μάχη του Ματζικέρτ στην Αρμενία. Αυτή η ήττα θα άφηνε ανοιχτή το εσωτερικό της Μικράς Ασίας σε εισβολή από Σελτζούκους Τούρκους της Κεντρικής Ασίας, οι οποίοι θα καταλάμβαναν το μεγαλύτερο μέρος της Βυζαντινής Μικράς Ασίας. Αυτό άρχισε την μεταμόρφωση της Μικράς Ασίας από Χριστιανική και κατοικούμενη από Έλληνες, σε Μουσουλμανικό και Τουρκικό κέντρο.
Πηγή : http://www.alfavita.gr/arthron/istorika/derinkuyu-malakopi-i-panarhaia-ypogeia-poli-tis-kappadokias-kai-i-entelos-tyhaia
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Καππαδόκες
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Μαλακοπή_Καππαδοκίας
http://asiaminor.ehw.gr/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaId=7922

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου