Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Ελληνική ιστορία και προϊστορία
Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Κυριακή 26 Ιουλίου 2015

Ο Νικηφορος Φωκας απελευθερωνει την Κρητη απο τους Σαρακηνους Αραβες

Από τη νησίδα ο Φωκάς έστειλε κατασκοπευτικά σκάφη ενώ ανέμενε να καταφθάσει ολόκληρος ο στόλος. Οι Σαρακηνοί αιφνιδιάστηκαν από το μέγεθος του εκστρατευτικού σώματος αλλά γρήγορα αναθάρρησαν και έλαβαν θέσεις στις ακτές για να εμποδίσουν την απόβαση. Καθώς δεν υπήρχε κάποιο μεγάλο λιμάνι στη περιοχή για να υποστηρίξει τη δύσκολη επιχείρηση, ο Φωκάς αφού έφτασαν όλα τα πλοία, τα εξόπλισε με επικλινείς σανίδες ώστε να διευκολυνθεί η έξοδος των στρατιωτών από αυτά. Τα πληρώματα διετάχθησαν να κωπηλατήσουν προς τη στεριά και μόλις έφτασαν σε κοντινή απόσταση πλήθος τοξευμάτων κατευθύνθηκε προς τους αμυνόμενους Άραβες. Όλες οι κλίμακες των πλοίων κατέβηκαν στη στεριά σχεδόν ταυτόχρονα κάνοντας αδύνατη τη προσπάθεια των Σαρακηνών να εμποδίσουν την απόβαση. Συντεταγμένες οι βαριά οπλισμένες φάλαγγες των Βυζαντινών χωρίστηκαν στα τρία και βάδισαν εναντίον των εχθρών. Τους έτρεψαν με σχετική ευκολία σε φυγή. Όσοι διεσώθησαν, κατέφυγαν στο οχυρό του Χάνδακα. Οι δυνάμεις του Νικηφόρου Φωκά στρατοπέδευσαν έξω από τη πόλη, τη περικύκλωσαν με πασσάλους και έφτιαξαν και δική τους τάφρο για να αποφύγουν τον αιφνιδιασμό από κάποια νυκτερινή επίθεση των Αράβων. Αυτός εξάλλου ήταν και ο τρόπος πολέμου των Αράβων απέναντι στους σιδερόφρακτους στρατούς τόσο του Βυζαντίου όσο και της Δύσης. Ένα μείγμα ανταρτοπολέμου, ενεδρών και πολέμου φθοράς. Έτσι είχαν αντιμετωπίσει και τις προηγούμενες προσπάθειες των Βυζαντινών με μεγάλη επιτυχία.Ο νέος όμως στρατηγός της Αυτοκρατορίας ήταν διαφορετικός από τους π ροηγούμενους. Εμπειροπόλεμος και αποφασισμένος για την επικράτηση, αλλά και υπομονετικός, συνετός και καρτερικός. Είδε πως το τείχος της πόλης είναι μεγάλο και ισχυρό και πως μια κατά μέτωπο επίθεση τόσο νωρίς θα είχε ως μοναδικό αποτέλεσμα την απώλεια πολλών δικών του στρατιωτών. Έτσι απέκλεισε την πόλη αλλά και διέταξε ναυτικό αποκλεισμό ολόκληρου του νησιού καθώς ο μεγάλος αριθμός πλοίων του το επέτρεπε. Παράλληλα έστελνε ισχυρές δυνάμεις σε όλη τη Κρήτη για να αποκαταστήσουν τη Βυζαντινή κυριαρχία στο νησί. Έδινε πολλές συμβουλές για επαγρύπνηση καθώς ο κίνδυνος αιφνιδιαστικής επίθεσης ήταν μεγάλος. Οι στρατηγοί  άκουσαν τις συμβουλές του εκτός από τον Νικηφόρο Παστιλά που με ένα άγημα Βαράγγων ενώ γλεντούσαν μετά από κάποια νίκη, δέχθηκαν ξαφνική επίθεση και κατεκόπησαν όλοι από τους Αγαρηνούς. Ο ηγέτης των Σαρακηνών της Κρήτης Abd al Aziz ibn Schu ‘ab (Κουρουπής για τους Βυζαντινούς) έστειλε μηνύματα για βοήθεια στους ομόθρησκους ηγέτες. Οι εμφύλιες έριδες όμως στον Αραβικό κόσμο έκαναν αδύνατη οποιαδήποτε σοβαρή προσπάθεια αντιμετώπισης του κινδύνου. Η Αίγυπτος έστειλε μικρές δυνάμεις που αντιμετωπίστηκαν εύκολα και ο εμίρης του Χαλεπίου έστειλε 30.000 ιππείς στη Μικρά Ασία ως αντιπερισπασμό αλλά και αυτοί αναχαιτίσθηκαν από τον Λέοντα Φωκά, αδερφό του Νικηφόρου. Ο Βυζαντινός αρχιστράτηγος έδωσε βαρύτητα στον ψυχολογικό πόλεμο. Βομβάρδιζε τα τείχη καθημερινά, περισσότερο για κλονισμό του ηθικού των πολιορκημένων παρά των οχυρώσεων. Παράλληλα οι κατάσκοποι του εντόπισαν ένα μέρος του τείχους που ενώ ήταν χτισμένο πάνω σε πέτρα, όπως όλο το τείχος άλλωστε, κάτω από τη πέτρα υπήρχαν ψαμμιτικά στρώματα. Σε εκείνο το σημείο απέστειλε σκαπανείς για να υπονομεύσουν τους αμυντικούς πύργους της πόλης προετοιμάζοντας τον στρατό για την τελική έφοδο. Με αυτές τις ενέργειες και με στρατιωτικά γυμνάσια περνούσε ο χειμώνας του 960-961 ο οποίος υπήρξε δριμύς με αποτέλεσμα να εξαντληθούν τα εφόδια του στρατού και να κλονισθεί το ηθικό των ανδρών. Όμως η προσωπική παρέμβαση και το κύρος του Νικηφόρου Φωκά απέτρεψαν τη διάλυση του εκστρατευτικού σώματος……. συγκεκριμένα οπαρακοιμώμενος (πρωθυπουργεύων) του αυτοκράτορα αγόρασε τεράστιες ποσότητες σιταριού, εκ των οποίων το μισό σιτάρι το πούλησε στη μισή τιμή ώστε να ρίξει τις ανεβασμένες τιμές των κερδοσκόπων και το άλλο μισό το έστειλε στη Κρήτη ώστε να ανεφοδιαστεί ο στρατός που βρισκόταν στα όρια της πείνας. Οι Σαρακηνοί αποφάσισαν εκείνη την εποχή να πραγματοποιήσουν ηρωική έξοδο. Χίλιοι πεντακόσιοι ιππείς και τριάντα έξι χιλιάδες πεζοί πραγματοποίησαν επίθεση φανατισμένοι από τα λόγια του εμίρη τους. Ξύρισαν τα κεφάλια τους και βάδισαν εναντίον του αυτοκρατορικού στρατού με έκδηλο τον θρησκευτικό φανατισμό που χαρακτήριζε τις αραβικές στρατιές της εποχής. Ο Νικηφόρος είχε πληροφορηθεί μέσω κατασκόπων την επικείμενη επίθεση και εφήρμοσε ένα λαμπρό σχέδιο. Έστησε τέσσερις ενέδρες και όταν οι Σαρακηνοί επιτέθηκαν, ο στρατός του προσποιήθηκε υποχώρηση οδηγώντας έτσι τους αντιπάλους στην ενέδρα. Όταν ο έκλεισε ο κλοιός των Βυζαντινών η μάχη είχε μετατραπεί σε σφαγή. Ο Κουρούπης έκλεισε τις πύλες του Χάνδακα ώστε να αναγκάσει τους πολεμιστές του να αγωνιστούν μέχρι τέλους. Ύστερα από επτά αποτυχημένες επιθέσεις αναγκάστηκε να ανοίξει δίοδο να μπουν οι στρατιώτες του μέσα ώστε να μη χαθεί ολόκληρος ο στρατός του και αναγκαστεί να παραδώσει το οχυρό του εκείνη τη μέρα. Στις 7 Μαρτίου αποφάσισε να πραγματοποιήσει την τελική του έφοδο. Τα τείχη είχαν υπονομευθεί κατάλληλα και βομβαρδιστεί ανηλεώς από τους καταπέλτες. Ο αντίπαλος στρατός είχε αποδεκατιστεί κατά την ηρωική του έξοδο και πλέον δεν επαρκούσε για την αποτελεσματική άμυνα του Χάνδακα. Έφερε όλο τον στρατό του μπροστά από τα τείχη και παρέταξε τις φάλαγγες σε πυκνή τετραγωνική διάταξη. Τέλεσε τις απαραίτητες χριστιανικές λειτουργίες (ως βαθιά θρησκευόμενος και ο ίδιος) και ξεκίνησε την επίθεση. Τότε έγινε κάτι που ανέβασε περισσότερο το ηθικό του στρατού. Μια Σαρακηνή μάγισσα ανέβηκε πάνω στα τείχη και έριχνε κατάρες στους στρατιώτες του Βυζαντίου. Ένας επιδέξιος τοξότης βγήκε μπροστά από τους συμπολεμιστές του και με τη πρώτη βολή την γκρέμισε από τις οχυρώσεις. Το σύνθημα δόθηκε και οι μηχανικοί έβαλαν φωτιά στα τούνελ και το τείχος κατακρημνίστηκε, αφήνοντας μια μεγάλη δίοδο στους πολιορκητές να μπουν στην πόλη. Οι Σαρακηνοί μαζεύτηκαν στο άνοιγμα ώστε να εμποδίσουν την είσοδο των ανδρών του Νικηφόρου Φωκά αλλά δεν κατάφεραν να αντέξουν για πολύ ώρα. Ήταν απλώς λιγοστοί στον αριθμό πλέον. Όταν οι στρατιώτες μπήκαν εντός της πόλης ξεκίνησαν οι οδομαχίες που πολύ σύντομα μετατράπηκαν σε άγρια σφαγή του πληθυσμού. Μόνο η παρέμβαση του αρχιστράτηγου σταμάτησε το μακελειό. Χιλιάδες άραβες σκοτώθηκαν ενώ πάρα πολλοί αιχμαλωτίστηκαν είτε για να πουληθούν ως σκλάβοι, είτε για να ανταλλαχθούν με χριστιανούς αιχμαλώτους. Ο Κουρούπης και ο γιος του Ανεμάς αιχμαλωτίστηκαν και αυτοί και στόλισαν τον θρίαμβο του Φωκά στη Κωνσταντινούπολη. Αργότερα ο Ανεμάς θα γινόταν ένας πολυνίκης και πιστός στρατηγός της Αυτοκρατορίας! Μετά από 137 χρόνια η Κρήτη επέστρεψε στην αγκαλιά των Ελληνων του Βυζαντίου. Η ανακατάληψη της Κρήτης ήταν θεμελιώδους σημασίας για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Το πολύτιμο θαλάσσιο εμπόριο άρχισε να ανθίζει και πάλι λειτουργώντας ως σημαντική πηγή πλουτισμού των δημόσιων ταμείων. Οι εκκαθαρίσεις στο νησί και ο «επαναχριστιανισμός»του πληθυσμού ήταν οι πρώτες προτεραιότητες του στρατηγού. Ως πραγματικός πιστός έδωσε αρκετά λεφτά από τα λάφυρα στον φίλο και πνευματικό του Αθανάσιο Αθωνίτη, ο οποίος ίδρυσε το πρώτο μοναστήρι στο Άγιο Όρος την μονή της Μεγίστης Λαύρας. Έτσι ξεκίνησε ένας θεσμός που αποτελεί σημείο αναφοράς τόσο για τους Ορθόδοξους χριστιανούς αλλά και για όλες τις εκφάνσεις της Χριστιανοσύνης. Πριν προλάβει να τελειώσει την αναδιοργάνωση του νησιού, κλήθηκε επειγόντως στη πρωτεύουσα ώστε να αναλάβει το ανατολικό μέτωπο που δοκιμαζόταν σκληρά από τους Άραβες και μετά από πολλές επιτυχίες κατάφερε να τους περιορίσει σημαντικά. Στις 15 Μαρτίου 963 ο αυτοκράτορας Ρωμανός Β΄ απεβίωσε σε ηλικία μόλις 26 χρονών. Τότε ο Νικηφόρος επέστρεψε εσπευσμένα και πάλι στη Κωνσταντινούπολη όπου δήλωσε μπροστά στη Σύγκλητο πίστη στα δύο παιδιά του Ρωμανού τον Κωνσταντίνο Η’ και τον Βασίλειο Β΄ (Βουλγαροκτόνο). Αναγκάσθηκε όμως από τον στρατό του να αναλάβει τις τύχες της αυτοκρατορίας αφού αναγορεύθηκε αυτοκράτορας στις 2 Ιουλίου 963 μ.Χ. Νυμφεύτηκε τη Θεοφανώ και εξεστράτευσε εκ νέου εναντίον των Αράβων. Όσο έλειπε στη πρωτεύουσα άφησε στο μέτωπο τον ανιψιό του και μετέπειτα δολοφόνο του – σύζυγο της Θεοφανούς αλλά και αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή. Έναν λαμπρό στρατιωτικό αλλά σκοτεινό και αδίστακτο χαρακτήρα. Ο Νικηφόρος Φωκάς, ως σταυροφόρος αυτοκράτορας συνεχίζοντας στο δρόμο που χάραξε ο Ηράκλειος, ανέκτησε όλη τη Μικρά Ασία αλλά και πολλές περιοχές στη Μεσοποταμία και απείλησε όσο κανένας άλλος τους Άραβες αφού τους εξανάγκασε σε αμυντικό αγώνα διαρκείας. Μέσα σε έξι μόνο χρόνια βασιλείας έθεσε τις βάσεις ώστε οι επόμενοι διάδοχοι Τσιμισκής και Βουλγαροκτόνος να παγιώσουν τη δύναμη της κραταιάς Αυτοκρατορίας. Ο αντίκτυπος των επιτυχιών του ήταν τέτοιος ώστε οι Δυτικοί που συνήθως λοιδορούσαν τους Βυζαντινούς του απέδωσαν τον τίτλο «Pallida Mors Saracenorum» δηλαδή ο Χλωμός Θάνατος των Σαρακηνών. Μετά τη δολοφονία του το 969 μ.Χ. από τη σύζυγο του Θεοφανώ και τον ανιψιό του Τσιμισκή αγιοποιήθηκε.
Πηγη: http://chilonas.com/2013/04/26/η-μάχη-του-χάνδακα-ο-χλωμός-θάνατος/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου