Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Ελληνική ιστορία και προϊστορία
Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2017

Νοεμβριανα του 1916 και Επίστρατοι : Η αποτυχία της εκστρατείας των Αγγλογαλλων εναντίον των Αθηνών και η σωτηρία της πρωτεύουσας από τα βασιλόφρονα τάγματα του Μεταξά

Tο Νοέμβριο του 1916 η Ελλάδα βρίσκεται διχασμένη ανάμεσα στο κράτος των Αθηνών με επικεφαλής το βασιλιά Κωνσταντίνο και το κράτος της Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη με επικεφαλής τον Ελ. Βενιζέλο. Αφορμή αποτέλεσε η στάση ουδετερότητας της χώρας κατά τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία οδήγησε σε στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και Αγγλογαλλικών δυνάμεων. Στις 18 Νοεμβρίου, λαμβάνει χώρα η απόβαση των συμμαχικών αγημάτων στο Φάληρο και ακολουθούν συγκρούσεις με τον ελληνικό στρατό. Ο Βενιζέλος ακολουθούσε πολιτική συμπαράταξης με τους συμμάχους εναντίον των Κεντρικών Δυνάμεων, ενώ ο βασιλιάς Κωνσταντίνος πολιτική ουδετερότητας που ευνοούσε τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία. Οι δυνάμεις της Αντάντ, που ήταν στο πλευρό του Βενιζέλο, στις 3 Νοεμβρίου αξιώνουν την παράδοση τεράστιων ποσοτήτων πολεμικού υλικού από την κυβέρνηση των Αθηνών. Παρά την αρχική συμφωνία, μετά από τέσσερις μέρες το αίτημά τους απορρίπτεται, όταν στρατιωτικοί παράγοντες με την υποστήριξη 20.000 επίστρατων πείθουν τον Κωνσταντίνο να την παραβιάσει με το επιχείρημα, ότι η κοινή γνώμη έβλεπε αυτή την απαίτηση ως επέμβαση στα εσωτερικά της χώρας. Η απάντηση δεν άργησε να έρθει. Το πρωινό της Παρασκευής, 18ης Νοεμβρίου (1η Δεκεμβρίου με το καινούριο), όλοι βρίσκονται σε επιφυλακή, καθώς «οι προβολείς του εν Κερατσινίω ναυλοχούντος ξένου στόλου κινούνται αενάως». Πριν καλά καλά ξημερώσει, αρχίζει η επιβίβαση με λέμβους και ατμακάτους των συμμαχικών αγημάτων, τα οποία θα επιχειρήσουν να καταλάβουν θέσεις στην περιοχή των Αθηνών με τη βεβαιότητα ότι αρκούσε μια απλή επίδειξη δύναμης για να συνθηκολογήσει η κυβέρνηση. Την αντίσταση που βρήκαν σίγουρα δεν την περίμεναν με τίποτα. Ο συμμαχικός στόλος με επικεφαλής τον ναύαρχο Φουρνιέ αποβιβάζεται στις 18 Νοεμβρίου στο Φάληρο. Τον Νοέμβριο του 1916, τα νερά έξω από το λιμάνι του Πειραιά γέμισαν με πολεμικά πλοία και σύντομα η πόλη κατακλύστηκε από γάλλους ναύτες και άγγλους πεζοναύτες, οι οποίοι αποβιβάστηκαν με εχθρικές διαθέσεις. Οι Δυνάμεις της Εγκάρδιας Συνεννόησης ήθελαν να καταλάβουν στρατηγικές θέσεις της Αθήνας για να πιέσουν τον βασιλιά να τηρήσει τις δεσμεύσεις του και να τους παραδώσει το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού στόλου και τόνους πολεμοφοδίων, συμβάλλοντας έτσι στην πολεμική προσπάθεια της Αντάντ κατά των Κεντρικών Δυνάμεων στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η κατάληψη αυτή, πολύ συνηθισμένη στρατηγική κίνηση ήδη από την αρχαιότητα, έμελλε όμως να πάρει μια απροσδόκητη τροπή όταν ο Κωνσταντίνος αρνήθηκε. Ο γάλλος ναύαρχος Φουρνιέ αποβίβασε 3.000 στρατιώτες στο Φάληρο και τον Πειραιά με σκοπό να προελάσουν προς την Αθήνα. Περίπου 3.000 Γάλλοι και Βρετανοί κατευθύνονται στην Αθήνα όπου βρίσκεται μεγάλος αριθμός επίστρατων ενόπλων. Ακολουθούν συγκρούσεις σύμμαχων με τον ελληνικό στρατό ενώ η πόλη δέχεται τα μαζικά πυρά του συμμαχικού στόλου. Στον δρόμο τους βρέθηκαν οι διαβόητοι Επίστρατοι του Μεταξά, ουδετερόφιλα τάγματα εφόδου δηλαδή που συγκρούστηκαν ανοιχτά μαζί τους στην ευρύτερη περιοχή του Φιλοπάππου κατά τις 18 και 19 Νοεμβρίου 1916 (με το παλιότερο ημερολόγιο), όταν και κατάφεραν να υπερασπιστούν νικηφόρα τον βασιλιά τους αλλά και την πρωτεύουσα από τα συμμαχικά αγήματα! Οι τάξεις τους πύκνωσαν όταν με επίσημη κυβερνητική πρόσκληση κατατάχθηκαν πάμπολλοι «εθελοντές» και οργανώθηκαν σε παρακρατικούς στρατιωτικούς σχηματισμούς, έχοντας αναγκαστικά επικεφαλής ολιγαρχικούς αξιωματικούς. Υπολογίζεται ότι στην περίοδο της ακμής τους, μετά τα δολοφονικά πογκρόμ κατά των «αντιφρονούντων» στα Νοεμβριανά του 1916 δηλαδή, συγκέντρωναν πάνω από 100.000 μέλη. Ήταν το πρόπλασμα για τη μεταξική Εθνική Οργάνωση Νεολαίας (ΕΟΝ). Ήταν μια σύλληψη του Μεταξά (ο οποίος κόμπαζε εξάλλου ότι αυτός ήταν ο οργανωτής τους και το θεωρούσε «τιμή του» και «αιωνία δόξα»), ένα πρώτο εγχείρημα είκοσι ολόκληρα χρόνια πριν από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, καθώς ο απόστρατος συνταγματάρχης με τις φιλοδοξίες εκμεταλλεύτηκε την αποστράτευση των εφέδρων τον Μάιο του 1916 που επέβαλαν οι δυνάμεις της Αντάντ στην «ουδετερόφιλη» αντιβενιζελική κυβέρνηση της Αθήνας. Ο ίδιος ο Μεταξάς ομολογεί σε άρθρο του το 1934: «Ο κ. Βενιζέλος με κατηγόρησε και με κατηγορεί σήμερον, ότι υπήρξα ο οργανωτής της κινήσεως ταύτης. Αλλ' αυτό το θεωρώ εγώ τιμήν μου. Ναι! Την κίνησιν εδημιούργησε μόνη της ολόκληρος η ελληνική νεολαία της εποχής εκείνης. Και εγώ ετέθην εις την υπηρεσίαν αυτής και ηγωνίσθην μετά πλήθους άλλων αλησμόνητων συνεργατών, όπως λάβη ωργανωμένην μορφήν». Τρεις φάλαγγες Γάλλων και Βρετανών (αλλά και κάποιοι Ιταλοί) οδεύουν προς την Αθήνα σε προκαθορισμένα σημεία: η μια μονάδα ανέβηκε τη λεωφόρο Συγγρού, η άλλη την Πειραιώς και η τρίτη «διά της οδού του Ελαιώνος». Οι συμμαχικές δυνάμεις έπεσαν πάνω στους Επίστρατους, οι οποίοι διοικούμενοι από τον αντιστράτηγο Καλλάρη και κάτω από την επιτελική οργάνωση του Μεταξά, απέκρουσαν τον απροσδόκητο εχθρό. Οι μάχες άρχισαν στο Στρατόπεδο Ρουφ γύρω στις 11:30 το πρωί, στη γέφυρα Πουλοπούλου και κατόπιν στους χώρους γύρω από την Ακρόπολη και το Ζάππειο. Βομβαρδίστηκαν επίσης αποθήκες όπλων στα Λιόσια, το Παγκράτι αλλά και τα ίδια τα ανάκτορα από τα αγκυροβολημένα στο Φάληρο συμμαχικά πλοία, προκαλώντας μεγάλης έκτασης φθορές. Θύματα υπήρξαν και από τις δύο πλευρές (194 Σύμμαχοι και 82 Έλληνες, αν και ιστορική συναίνεση στα νούμερα δεν φαίνεται να υπάρχει), όπως και πάμπολλοι τραυματίες, ενώ στα «ψιλά» των εχθροπραξιών ήταν οι άγριες σκηνές βίας των βασιλοφρόνων εναντίον κάθε θεωρούμενου βενιζελικού. Οι σύμμαχοι ηττήθηκαν από τη σμπαραλιασμένη Ελλάδα και την επομένη αποσύρθηκαν στο Φάληρο, την ίδια ώρα που ο στόλος τους συνέχισε να βομβαρδίζει από το Φάληρο στρατηγικά σημεία της Αθήνας. Οι Επίστρατοι κατόρθωσαν να αναχαιτίσουν τα εχθρικά στρατεύματα στο μικρής έκτασης επεισόδιο, που ήταν ωστόσο μια θρασύτατη και παρεμβατικότατη επιθετική ενέργεια κατά της Ελλάδας, και το γεγονός χαιρετίστηκε στο εσωτερικό ως θρίαμβος του ελληνικού στρατού αλλά και του απλού λαού σε βάρος των Μεγάλων Δυνάμεων. Το ίδιο βράδυ, ο Κωνσταντίνος έρχεται σε συμφωνία με τους πρεσβευτές της Αντάντ και ο βομβαρδισμός σταματά. Η όλη εμπλοκή κράτησε δύο μέρες, αφού τη δεύτερη συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός μεταξύ Κωνσταντίνου και πρεσβευτών της Αντάντ. Οι Σύμμαχοι είχαν ηττηθεί! Ο γαλλικός στόλος που βομβάρδιζε για δυο μέρες Αθήνα και Πειραιά σταμάτησε τους κανονιοβολισμούς με διαταγή του Φουρνιέ, ο οποίος «υπεσχέθη ότι ουδέν εχθρικόν μέτρον θα διατάξη κατά της πόλεως του Πειραιώς υπέρ ης ενδιαφέρεται και ως Ναύαρχος και ως άτομον». Ο απολογισμός εκείνης της βραδιάς ήταν δεκάδες νεκροί και τραυματίες που προέρχονταν και από τις δύο πλευρές. Τις επόμενες μέρες οι συμμαχικές δυνάμεις αποσύρονται ενώ οι «βενιζελικοί» δέχονται επιθέσεις από τους υποστηρικτές του βασιλιά. Όταν αποσύρθηκαν όμως διακριτικά, στην Αθήνα βασίλεψε το χάος: οι φιλοβασιλικοί εξαπέλυσαν άγριες επιθέσεις κατά βενιζελικών στόχων, λεηλατώντας σπίτια και καταστήματα, καταστρέφοντας εγκαταστάσεις εφημερίδων και κακοποιώντας απλούς πολίτες αλλά και επώνυμους υποστηρικτές του Βενιζέλου. Ακολουθούν λεηλασίες σε καταστήματα, σπίτια και καταστροφές σε εγκαταστάσεις εφημερίδων. Παρά το γεγονός ότι η ένταση με τους ξένους φαινόταν να εκτονώνεται, η έκρυθμη κατάσταση συνεχίστηκε με τις βίαιες επιθέσεις των Επιστράτων κατά φιλοβενιζελικών, αλλά και εκτεταμένες συλλήψεις από την κυβέρνηση υπόπτων και στελεχών των «συνωμοτών» βενιζελικών. Το διήμερο πογκρόμ εναντίον των βενιζελικών πολιτών άφησε τουλάχιστον 35 επιβεβαιωμένους φόνους (και εκατοντάδες αδικοσκοτωμένους ανώνυμους πρόσφυγες, διότι οι πρόσφυγες, οι Κρητικοί και οι επιφανείς βενιζελικοί έμποροι ήταν οι τρεις βασικοί στόχοι των Επίστρατων), 500 περίπου καταστήματα λεηλατημένα, 900 πολίτες στη φυλακή αλλά και 30 λουκέτα σε εφημερίδες. Χαρακτηριστική η δήλωση του πρωθυπουργού Σπυρίδωνα Λάμπρου «τακτοποιούμε τα του οίκου μας». Στις 25 Νοεμβρίου, η προσωρινή κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης («Τριανδρία») κηρύσσει με ειδικό διάγγελμα έκπτωτο το βασιλιά Κωνσταντίνο. Παράλληλα, ως απάντηση στα γεγονότα τις 18ης Νοεμβρίου οι δυνάμεις της Αντάντ επιβάλλουν γενικό αποκλεισμό που παραλύει την αγορά. Οι Γάλλοι ονόμασαν το πάθημά τους -που εμείς ξέρουμε ως «Νοεμβριανά του 1916»- «Ελληνικό Εσπερινό»! Ο Φουρνιέ τιμωρήθηκε, καθώς ανέλαβε την πλήρη ευθύνη για την εισβολή ισχυριζόμενος δημόσια ότι είχε ενεργήσει μόνος, και απαλλάχθηκε τελικά από τα καθήκοντά του. Η παρουσία των Γάλλων στον Πειραιά συνεχίστηκε βέβαια και τους πρώτους μήνες του 1917. Ως απάντηση, η ισχυρή Τριανδρία της Θεσσαλονίκης (Βενιζέλος, ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης και στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής) κηρύσσει με διάγγελμα της 25ης Νοεμβρίου έκπτωτο τον Κωνσταντίνο, την ίδια ώρα που οι δυνάμεις της Αντάντ θα επιβάλουν γενικό ναυτικό αποκλεισμό για τις «αθλιότητες του καθεστώτος των Αθηνών», επιτείνοντας την ήδη κακή κατάσταση της αγοράς και φανατίζοντας ακόμη περισσότερο τον πληθυσμό, που αδυνατεί να εξασφαλίσει πλέον τα τρόφιμα της ημέρας. Κανείς στην Αθήνα δεν μπορεί να ξεχάσει τι έγινε και νιώθουν υποχρεωμένοι στους ένοπλους επίστρατους του Μεταξά που έδιωξαν τους Αγγλογάλλους. Η επιθετική κίνηση της Αντάντ δεν ήταν εξάλλου παρά μια κατάφωρη παραβίαση των στοιχειωδών συνταγ­µατικών δικαιωµάτων αλλά και των θεµελιωδών κανόνων του διεθνούς δικαίου, καθώς προσπάθησε ουσιαστικά να καταλύσει την εθνική κυριαρχία. Και έστειλε βέβαια το διχαστικό μίσος σε νέα ύψη: τη 12η Δεκεμβρίου, ο σύνδεσμος συντεχνιών αλλά και η Ιερά Σύνοδος κάλεσαν τον ελληνικό λαό (φιλοβασιλικούς) όπως «ρίψει λίθον αναθέματος στο πεδίον του Άρεως κατά του τρισκατάρατου προδότη Βενιζέλου». Μετά τον συμβιβασμό της κυβέρνησης και την αποχώρηση των συμμάχων, εκδηλώθηκε στην Αθήνα κύμα επιθέσεων και λεηλασιών εναντίων των βενιζελικών. Η ιδέα του αναθεματισμού, φέρεται ν' ανήκε στον μητροπολίτη Λαρίσης, Αρσένιο, η οποία κι έγινε δεκτή από την Ιερά Σύνοδο.Έτσι, στις 12 Δεκεμβρίου 1916, πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, αντιβενιζελικό συλλαλητήριο, υπό την καθοδήγηση της Ιεράς Συνόδου. Στο Πεδίον του Άρεως, ένα ρακένδυτο αχυρένιο ομοίωμα του Βενιζέλου που έφερε την φωτογραφία του στην κορυφή, καθώς και μια κεφαλή αιμόφυρτου ταύρου με μεγάλα κέρατα, είχαν τοποθετηθεί σ' έναν λάκκο, μαζί με την επιγραφή «Ανάθεμα εις τον προδότην και τους συνενόχους του». Εκεί, οι διαδηλωτές, οι οποίοι είχαν ήδη φανατιστεί, έριχναν από μια πέτρα, μικρή ή μεγάλη, επαναλαμβάνοντας την κατάρα που ξεστόμισε πρώτος ο Θεόκλητος: «Κατά Ελευθερίου Βενιζέλου, φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την βασιλείαν και την πατρίδα, ανάθεμα έστω!» . Ήταν τόσο μεγάλος ο ζήλος των λιθοβολούντων, ώστε δημοσίευμα της εποχής αναφέρει χαρακτηριστικά: Όπου υπάρχει λίθος, ανεξαρτήτως μεγέθους ή χρησιμότητος, διαρπάζεται και μεταφέρεται εις το Πολύγωνον. Ετοιμόρροπος οικία, πλησίον της Ιππευτικής Σχολής κειμένη, φρουρείται από στρατιωτικής δυνάμεως διά να μη κατακρημνισθή χάριν των λίθων. Οι λίθοι άλλης ανεγειρομένης οικίας, μετεφέρθησαν πάντες εις τον τόπον του αναθέματος. Ατελεύτητος σειρά κάρρων τετρατρόχων, με λόφους πετρών σύρεται προς το Πολύγωνον. Και άλλα μεν ανήκουν εις τους επιστράτους, των διαφόρων συνοικιών, και επί πάντων υπάρχει πινακίς με την επιγραφήν «Οι επίστρατοι Πετραλώνων διά το ανάθεμα του προδότου», «Οι επίστρατοι Θησείου διά την κατάραν στον δολοφόνο». Πολλοί με ιώβειον υπομονήν εκκινούν από το Παγκράτι, ή από το Γκαζοχώρι, ή από άλλην απομεμακρυσμένην συνοικίαν της πόλεως, φορτωμένοι με τεράστια αγκωνάρια. Ούτε το βάρος το οποίον τους κάνει να κύπτουν, ούτε ο ιδρώς όστις ρέει από τα μέτωπά των τους κάμνει έστω και προς στιγμήν να σταματήσουν διά να ξεκουρασθούν. Βιάζονται όλοι να ρίψουν μίαν ώραν ενωρίτερον τον «λίθον του αναθέματος» εις τον προδότην. Γέροντες πάλλευκοι μόλις υποβαστάζοντες τα χρόνια των, εκράτουν και αυτοί λίθους, όσο ηδύνατο ο καθένας μεγαλείτερον, ενώ παιδάκια, μπεμπέδες ακόμη, εκράτουν και αυτά το λιθαράκι των διά να το πετάξουν εις τον σωρόν του αναθέματος μαζύ με τον μπαμπά και την μαμμά των. Κυρίαι και δεσποινίδες, των οποίων η περιποίησις των χειρών τας απασχολεί ώρας καθ' ημέραν, εκράτουν αληθινές κοτρώνες με πολλούς κινδύνους να πάθη η απαλότης και η λευκότης της επιδερμίδος... Σε άλλο δημοσίευμα της εποχής, διαβάζουμε για την συμμετοχή του κλήρου: Η Α.Π. μητροπολίτης κ. Θεόκλητος και τα μέλη της Ιεράς Συνόδου έλαβον ενεργόν μέρος, ου μόνον διά της παρουσίας αυτών κατά την εκτέλεσιν του Αναθέματος, αλλά και δι' άλλων ενεργειών, εις τα οποίας από της πρωίας προέβη η Ιερά Σύνοδος. Ούτω διετάχθησαν όλοι ναοί, όπως οι κώδωνες αυτών κρούωνται διαρκούσης της ώρας του αναθεματισμού. Επίσης διετάχθησαν να παραστώσιν εις το Πολύγωνον πάντες οι εν Αθήναις ιερείς. Ο αρχηγός της Εκκλησίας επιδοκίμασεν ούτως εξ ολοκλήρου την λαϊκήν θέλησιν και παρέσχεν εις τον χθεσινόν αναθεματισμόν όλην την σημασίαν την οποίαν ώφειλεν ούτος να έχη, επικροτούμενος και κανονικώς εκτελούμενος υπ' αυτής ταύτης της Εκκλησίας, συμφώνως προς την θρησκευτικήν μας παράδοσιν. Ο Π. Μητροπολίτης είχε φθάσει επιβαίνων αμάξης εις το Πεδίον του Άρεως από της 3ης απογευματινής ώρας, μετ' αυτού δε πάντα τα μέλη της Ιεράς Συνόδου και πλείστοι ιερείς και διάκονοι. Ο λαός εις την θέαν του κλήρου ζητοκραυγάζει υπέρ αυτού. Απαντούν δε ο κ. Μητροπολίτης και οι Επίσκοποι ευλογούντες τα πλήθη. Μακρός χρόνος εχρειάσθη εις τας αμάξας του κλήρου όπως από της οδού Πατησίων και διά της κοσμοβριθούς λεωφόρου Αλεξάνδρας φθάσουν εγγύς του ανωρυγμένου λάκκου του αναθέματος. Μόλις μετά μίαν περίπου ώραν κατωρθώθη να επιβληθή σιγή εις τα διαρκώς καταρώμενα και ζητοκραυγάζοντα αλληλοδιαδόχως πλήθη, οπότε ο Π. Μητροπολίτης κ. Θεόκλητος εγερθείς εντός της αμάξης του μεθ' απάντων των συνοδικών ασκεπών, και τείνων τας χείρας προς τον Ύψιστον διά φωνής βαθείας απήγγειλε την ακόλουθον εκκλησιαστικήν κατάραν: «ΚΑΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, ΦΥΛΑΚΙΣΑΝΤΟΣ ΑΡΧΙΕΡΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΟΥΛΕΥΘΕΝΤΟΣ ΤΗΝ ΒΑΣΙΛΕΙΑΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ, ΑΝΑΘΕΜΑ ΕΣΤΩ». Είναι αδύνατον να περιγραφή ό,τι επηκολούθησε. Τα πλήθη του Λαού, βλέποντα τον Αρχηγόν της Εκκλησίας και τους Επισκόπους μετά των λοιπών κληρικών υψούντας τα χείρας, ύψωσαν και αυτά τας ιδικάς των, κατά τρόπον ώστε εις μίαν στιγμήν ολόκληρος η έκτασις του Πεδίου του Άρεως παρουσίαζε το θέαμα μυριάδων χειρών ανατεταμένων. «Ανάθεμα» , απήντησεν ο Λαός εις την αράν (σ.σ.: κατάρα) του Μητροπολίτου, και η κατάρα αντήχησε βαρεία και επιβλητική απ' άκρου εις άκρον του Πολυγώνου. Ήτο κάτι τρομερόν. Κάτι φρικτόν. Μετά την αράν την οποίαν απήγγειλεν ο Π. Μητροπολίτης, έλαβεν τέσσαρας λίθους και έριψε δι' αεπιβλητικής χειρονομίας αυτούς εντός του λάκκου... Τον Μητροπολίτην εμιμήθη αμέσως ο κόσμος, προφέρων κατάρας φρικτάς. Εντός ολίγου ο λάκκος επληρώθη λίθων, οι οποίοι μικρόν κατά μικρόν απετέλεσαν σωρόν, υψούμενον και ογκούμενον διαρκώς. Αλλ' ήτο αδύνατον όλα εκείνα τα πλήθη του κόσμου να ρίψωσι τον λίθον του αναθέματος επί του σημείου αυτού, ούτω δε εις διάφορα σηεμία του Πεδίου του Άρεως εσχηματίσθησαν και έτεροι σωροί, οι μεγαλείτεροι των οποίων είναι τέσσαρες. Λίθοι ερρίπτοντο επί των σωρών μέχρι της νυκτός, καθ' όλην δε την διάρκειαν του απογεύματος οι κώδωνες των εκκλησιών της πόλεως ήχουν συνεχώς, προσθέτοντες μεγαλείν εξαιρετικόν εις την λαϊκήν εκδήλωσιν την επισημοποιηθήσαν υπό της Εκκλησίας. Ο Κωνσταντίνος αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την Ελλάδα τον Ιούνιο του 1917, έπειτα από την τρίτη κατοχή του Πειραιά από τα συμμαχικά στρατεύματα τον Μάιο του ίδιου χρόνου(!), και ο Βενιζέλος κατέστη ο απόλυτος κυρίαρχος στα ελληνικά πράγματα. Τον Κωνσταντίνο διαδέχτηκε ο γιος του διάδοχος Αλέξανδρος ο Α' μέχρι το 1920.
Πηγή : http://www.pare-dose.net/4928
http://m.tvxs.gr/mo/i/48470/f/news/σαν-σήμερα/«νοεμβριανά»-1916-ο-συμμαχικός-στόλος-αποβιβάζεται-στο-φάληρο.html
http://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/2310792/otan-i-simmachikes-dinamis-apovivasan-3-000-stratiotes-sto-faliro-gia-na-paroun-tin-athina?raw_content=1&_nbCatId=140&sideBarStart=3&replytocom=1856649

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου