Η Σάσων είναι νησί που ανήκει, σήμερα, στην Αλβανία. Η αλβανική της ονομασία είναι Sazan ή Sazani και η ιταλική της Saseno. Έχει έκταση περίπου 6 τ.χλμ. και μεγάλη στρατηγική σημασία, καθώς βρίσκεται ανάμεσα στα στενά του Οτράντο (Υδρούντα Απουλίας) και την είσοδο του Κόλπου της Αυλώνας της Ηπείρου. Δεν έχει μόνιμους κατοίκους, τουλάχιστον επίσημα. Το νησί είναι το μεγαλύτερο της Αλβανίας, ενώ αποτελεί και το πιο δυτικό σημείο της επικρατείας της. Έχει μήκος 4,8 χιλιόμετρα και πλάτος 2,7 χιλιόμετρα και καλύπτει έκταση 5,7 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Διαθέτει 3 κορυφές, με το υψηλότερο σημείο του να είναι τα 337 μέτρα πάνω από την στάθμη της θάλασσας στο βόρειο τμήμα του. Η συνολική ακτογραμμή του είναι 15 χλμ. Στις δυτικές ακτές του υπάρχουν βράχοι, οι οποίοι φτάνουν σε βάθος 40 μέτρων. Στο νησί διαβιούν 7 είδη αμφιβίων, εκ των οποίων τα 3 θεωρούνται σπάνια (όπως ο Αβλέφαρος), καθώς και 15 είδη ερπετών, με τα 13 να είναι σπάνια, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου οχιές σε αντίθεση με τον Αυλώνα και τις γύρω ηπειρωτικές περιοχές. Το κλίμα του νησιού είναι υποτροπικό, έχοντας θερμούς χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια, κάτι ασυνήθιστο για την ευρύτερη περιοχή.
Μια ακόμα άγνωστη και σκοτεινή ιστορία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής θα εξετάσουμε και θα προσπαθήσουμε να φωτίσουμε, όσο περισσότερο γίνεται, σήμερα.
Πρόκειται για την παραχώρηση με νόμο (με δύο μόλις άρθρα), από την ελληνική Βουλή, της νήσου Σάσωνος, που ανήκε στην Ελλάδα από το 1864 (με βάση το 2ο άρθρο της Συνθήκης του Λονδίνου της 17/29 Μαρτίου 1864), στην Αλβανία, μετά από απαίτηση της Ιταλίας και της Αυστρίας. Όπως γράφει στον Νέο Ελληνομνήμονα του 1914 ο Σπυρίδων Λάμπρος : «Η δ’ Ελλάς, παραλαβούσα τας Ιονίους Νήσους, εξ ακατανοήτου μυωπίας και αβλεψίας δεν συμπεριέλαβε και την Σάσωνα...» .Φαίνεται ότι απόλυτη ελληνική κυριαρχία στο νησί δεν ασκήθηκε από το 1864 ως το 1912. Θεωρήθηκε ότι βρίσκεται μακριά (από πού αλήθεια); Ότι είναι άγονη και ορεινή; Άγνωστο. Όμως, στις 8 Νοεμβρίου 1912 η χώρα μας, στα πλαίσια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, κατέλαβε ή μάλλον, καλύτερα, άσκησε την κυριαρχία της στη Σάσωνα. Άγημα του πλοίου «Πηνειός», με επικεφαλής τον αντιπλοίαρχο Κωνσταντίνο Γεωργαντά, αποβιβάστηκε στη Σάσωνα και ύψωσε την ελληνική σημαία.
Αμέσως διευθετήθηκε και το ζήτημα της λειτουργίας του φάρου, που είχε διακοπεί προσωρινά λόγω μη καταβολής των μισθών (από ποιους ; ) στους 4 Χειμαρριώτες φαροφύλακες.
Είναι γνωστές οι διεργασίες για το βορειοηπειρωτικό ζήτημα και οι διαρκείς διαπραγματεύσεις μετά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων (21/2/1913). Είναι επίσης γνωστό ότι Ιταλία, πρωτίστως, και Αυστρία, δευτερευόντως, αγωνίστηκαν λυσσαλέα για να μη δοθεί στην Ελλάδα η Βόρειος Ήπειρος, ενώ με δική τους πρωτοβουλία ιδρύθηκε από το πουθενά το αλβανικό κράτος. Και σαν να μην έφτανε αυτό, απαιτήθηκε (18 Ιανουαρίου 1914 και 11 Μαρτίου 1914) η παραχώρηση της Σάσωνος στην Αλβανία. Αυτό έγινε από όλες τις, λεγόμενες, Μεγάλες Δυνάμεις, καθώς το νησί «επιδικάστηκε» (από ποιους; ) στην Αλβανία. Η ελληνική κυβέρνηση δέχτηκε τελικά το παράλογο αυτό αίτημα. Ήταν η πρώτη φορά που, μετά το «μαύρο 1897», παραχωρήσαμε εθνικό έδαφος και μάλιστα αυτή τη φορά χωρίς πόλεμο! Έτσι, η κυβέρνηση Βενιζέλου έφερε στις 5 Μαΐου 1914 νομοσχέδιο με δύο άρθρα που έδωσε το νησί στην Αλβανία. Ο βουλευτής Δ. Ράλλης εξαπέλυσε σφοδρότατη επίθεση στον Ελευθέριο Βενιζέλο προσωπικά και στην κυβέρνηση για την όλη στάση της στο βορειοηπειρωτικό ζήτημα. Ανέφερε ότι αν η Ιταλία κήρυττε πόλεμο ενάντια στη χώρα μας, θα υπήρχαν αλυσιδωτές αντιδράσεις και ότι στην Αλβανία επικρατούσε (πράγματι είχε δίκιο) εκείνη την εποχή απόλυτο χάος. Ο Υπουργός Εξωτερικών Γ. Στρέιτ πρόβαλε το απαράδεκτο επιχείρημα ότι όντως η Σάσων έχει στρατηγική σημασία για όποιον κατέχει την Αυλώνα (!) Διαφορετικά, η κατοχή της αποτελεί μάλλον μειονέκτημα (!!!). Επίθεση δέχτηκε η κυβέρνηση και από τους Ν. Στράτο, Γ. Θεοτόκη, Δ. Γούναρη και Κ. Κουμουνδούρο (κάποιοι από αυτούς εκτελέστηκαν στο Γουδή το 1922).
Στις 2 Ιουλίου 1915 αποχώρησαν από τη Σάσωνα 25 Έλληνες στρατιώτες που είχαν επικεφαλής επιλοχία και 8 ναύτες με επικεφαλής υποκελευστή, χωρίς να την παραδώσουν σε εκπρόσωπο των Αλβανών. Στο νησί παρέμειναν 15 οικογένειες βλαχόφωνων Ελλήνων βοσκών, οι οποίοι κλαίγοντας, κατά την αποχώρηση των στρατιωτών μας, φιλούσαν την ελληνική σημαία και εκλιπαρούσαν τους στρατιώτες μας να μην τους εγκαταλείψουν. «Οι δυστυχείς αυτοί ομόφυλοί μας, στις 16 Ιουλίου 1914 δολοφονήθηκαν άγρια από άτακτα στίφη αλβανικά, που αποβιβάστηκαν για να εγκαθιδρύσουν στο νησί την «αλβανική διοίκηση». Στις 2 Σεπτεμβρίου 1919, η Αλβανία παραχώρησε τη Σάσωνα στην Ιταλία, η οποία εγκατέστησε εκεί ναυτική βάση το 1939. Η αλβανική κυριαρχία στη Σάσωνα αποκαταστάθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 1947 και από το 1951 ως το 1961 αποτελούσε προκεχωρημένη ναυτική βάση τής τέως ΕΣΣΔ στη Μεσόγειο, μετά από συμφωνία της κυβέρνησης Χότζα με τους Σοβιετικούς. Από το 1998, η Ιταλία φέρεται να έχει αποκτήσει δικαιώματα χρήσης στη Σάσωνα, με καταβολή υψηλού χρηματικού ποσού στην Αλβανία, ενώ το νησί αποτελεί ( ; ) τόπο εκπαίδευσης ανδρών των ειδικών δυνάμεων της Μ. Βρετανίας και άλλων χωρών του ΝΑΤΟ.
Σύντομα μετά την παραχώρηση του νησιού από την Ελλάδα στην Αλβανία, το 1915 διαδραματίστηκε στο θέατρο του Φαλήρου στην Αθήνα το θεατρικό έργο του Σπυρίδωνα Σαμάρα με τίτλο Η ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΣΑ ΤΗΣ ΣΑΣΣΩΝ, ένα τρίπρακτο κωμικό μελόδραμα με θέμα τις ερωτικές περιπέτειες μιας Αμερικανίδας πριγκίπισσας και ενός Ηπειρώτη νεαρού, με τη σύνθεση του λιμπρέτου να έχει γίνει από τον Πολύβιο Δημητρακόπουλο και τον Νικόλαο Λάσκαρη. Το έργο προβλήθηκε και πάλι το 1957 και το 2016.
Πηγή : https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%AC%CF%83%CF%89%CE%BD
https://www.google.com/amp/s/www.protothema.gr/stories/article/673204/nisos-sason-/AMP/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου