Για τους Βυζαντινούς ο κοινωνικός σύνδεσμος που συνέθετε την κοινότητα ήταν η οικογένεια. Η οικογένεια, βασισμένη στο γάμο των γονέων και των παιδιών τους, δηλαδή η πυρηνική οικογένεια, ήταν ο κύριος κοινωνικός, πνευματικός αλλά και οικονομικός παράγοντας της τότε κοινωνίας. Η οικογένεια αποτελούσε το κύριο χαρακτηριστικό υπόστασης του σπιτικού και της διαιώνισης των Παραδόσεων από γενιά σε γενιά τόσο των λεγόμενων «δυνατών», όσο και των πτωχότερων αγροτικών στρωμάτων που αποτελούσαν την πλειοψηφία και τον κύριο κορμό της Βυζαντινής κοινωνίας. Επίσης, σαν μια μεγάλη μη εξ αίματος αλλ’ εκ πνεύματος οικογένεια, τα μοναστικά κοινόβια, που ήταν μεγάλο τμήμα της πνευματικής και οικονομικής παραγωγής του Βυζαντινού κράτους, συνέβαλλαν και αυτά στην Παράδοση της βυζαντινής ζωής, πολιτισμού, ήθους και εθίμων. Είναι συγκινητικό να βρίσκει κανείς σήμερα διεσπαρμένες σε όλη την Εγγύς Ανατολή, όπου η αραβική γλώσσα και το Ισλάμ κυριαρχούν, νησίδες μοναστικής ζωής που κρατούν ακόμα την Ελληνορθόδοξη Παράδοση του Βυζαντίου. Καθ’ όλην του την ιστορία το Βυζάντιο, κρατήθηκε στους Πυλώνες μιας οικογενειακής αξιοκρατίας, όπου το ήθος και η εντιμότητα των τέκνων γινόταν κίνητρο εξέλιξης και διαφύλασσαν το Άξιο και την Τιμή του γίγνεσθαι της οικογένειας, των συγγενών και των γονέων. Έτσι, η οικογένεια καθίστατο στην κοινωνία ως κάτι το ιερό. Η οικογένεια, δηλαδή, ήταν σύμβολο αξιοκρατίας, διότι μια ισχυρή οικογένεια εκτιμούνταν ως ο εκπρόσωπος των ισχυρών μελών της και όχι ως ο παράγων μιας ευνοιοκρατικής τάξης. Οικογένειες από όλα τα μήκη και πλάτη της αυτοκρατορίας επέλεγαν τις κόρες ή τους γιους τους να συμβάλλουν στη δομή του κράτους, τόσο για μια ενσωμάτωση στην ασφάλεια και τον πλούτο ενός αυτοκρατορικού συστήματος, όσο και για την τιμή που εξέπεμπε μια τέτοια θέση στην οικογένεια. Το πνεύμα ήταν να δείξουν ότι η ανατροφή των τέκνων τους είχε μια τέτοια επιτυχία, ώστε αυτά να χρίζουν εκτίμησης έως και να γίνουν μέλη της αριστοκρατίας, που για αιώνες βασιζόταν σε τίτλους μη κληρονομικούς με βάση της δυναμικής της προσωπικότητάς τους. Για παράδειγμα, η αυτοκρατορική αυλή δεχόταν στους κύκλους τους πολίτες της Αυτοκρατορίας από όλα τα μήκη και πλάτη της ανεξαρτήτως της καταγωγής τους. Τίτλοι ευγενείας, τους οποίους έδινε ο αυτοκράτωρ για να χρίσει τα νέα μέλη της αυτοκρατορικής αυλής, δεν ήσαν κληρονομικοί και επινοούνταν καινούριοι συχνά. Βασισμένοι στο ταλέντο και τις ικανότητες του κάθε υποψηφίου, ακόμη κι αν δεν συνέβαινε συχνά, δεν θα ήταν παράξενο ικανά άτομα να έχουν την ευκαιρία να μοιραστούν και αυτά λίγο από την αυτοκρατορική αίγλη και εξουσία. Ακόμη και νεαρές κόρες από επαρχιακές πόλεις κατάφεραν να φτάσουν τον «ανώτερο ρόλο που προοριζόταν για τις γυναίκες», δηλαδή σύζυγοι του αυτοκράτορα. Έτσι αποφευγόταν η ενδυνάμωση της κάστας των ευγενών από την κυριαρχία συγκεκριμένων οικογενειών στα πράγματα της αυλής, ενώ παράλληλα κινητοποιούσε ικανούς ανθρώπους να συμμετάσχουν στην ανεπτυγμένη γραφειοκρατία της Αυτοκρατορίας. Οι οικογένεια είναι αυτοδύναμη οντότητα, περιστοιχισμένη από ένα αόρατο τείχος που τη χωρίζει από τον υπόλοιπο κόσμο. Οποιοσδήποτε δεν είναι στενά δεμένος μαζί της, έστω και φίλος, μπορεί, εισχωρώντας στον εσωτερικό αυτό κύκλο, να ξελογιάσει τις γυναίκες, να μάθει τα οικογενειακά μυστικά και γενικά να διαταράξει την οικογενειακή τάξη. Μια καλή σύζυγος, είναι η μισή ζωή, η υπόσχεση για μια καλή τύχη. Οι σύζυγοι πρέπει να είναι πιστοί και να αποφεύγουν τον δεύτερο γάμο όταν χηρεύουν. Η ανατροφή των παιδιών αντιμετωπίζεται επίσης με μεγάλη σοβαρότητα. Τα παιδιά οφείλουν να φοβούνται και να σέβονται τον αρχηγό της οικογένειας, αλλά αυτή η στάση πρέπει να είναι απόρροια καλής ανατροφής και όχι τιμωρίας και ξυλοδαρμού. Τα ανύπαντρα κορίτσια δεν επιτρέπεται, βέβαια, να εκτίθενται στο βλέμμα των ανδρών που δεν είναι συγγενείς. Αυτός ο περιορισμός των γυναικών, συζύγων και θυγατέρων, προκύπτει έμμεσα και από άλλα κείμενα της εποχής.H Άννα Κομνηνή αναφέρει ότι οι γυναίκες, όταν έβγαιναν στο δρόμο, κάλυπταν προσεκτικά το πρόσωπό τους. Η θέση της γυναίκας μέσα στην οικογένεια ήταν κατώτερη από αυτή του άνδρα. Ένα κορίτσι από τη γέννησή του ακόμα αντιμετωπιζόταν διαφορετικά, γιατί ταυτιζόταν με την υποχρέωση της οικογένειας να το προικίσει. Για την εκκλησία ο άνδρας και η γυναίκα ήταν ισότιμοι, όσον αφορά το σχηματισμό οικογένειας. Έτσι χάρη στην ιδιότητα της μητρότητας η γυναίκα καταξιωνόταν κοινωνικά. Ύστερα από την Εκλογή του Λέοντα Γ΄ του Ίσαυρου (726) μειώθηκε η παντοδυναμία του πατέρα, με ισότητα στην οικογένεια. Οι Μακεδόνες επανέφεραν την πατρική εξουσία και η γυναίκα μόνο ως χήρα γινόταν αρχηγός της οικογένειας. Με το γάμο η γυναίκα γινόταν κύριος μιας περιουσίας. Ο ρόλος του πατέρα ήταν ο κυρίαρχος μέσα στην οικογένεια.Φρόντιζε για το μέλλον των παιδιών του και έπαιρνε όλες τις δύσκολες αποφάσεις.Ο λόγος του ήταν νόμος παρ'όλο που ο ίδιος έλειπε συχνά από το σπίτι για να ασχολείται με τα κοινά και την πολιτική ζωή. Η μοιχαλίδα γυναίκα μπορούσε να σκοτωθεί από το σύζυγό της. Αργότερα επί Λέοντος Σοφού η ποινή αυτή μετριάσθηκε σε κόψιμο της μύτης και διαπόμπευση. Εννοείται ότι η ποινή που ίσχυε για τις γυναίκες μοιχαλίδες δεν εφαρμοζόταν στους άνδρες μοιχούς. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος φωνάζει: "ου δέχομαι ταύτην την νομοθεσίαν, ουκ επαινώ την συνήθειαν". Από την άλλη,ο άντρας θεωρείται μοιχός μόνο όταν έχει σχέση με παντρεμένη γυναίκα και μάλιστα μοιχός όχι έναντι της γυναικός του, αλλά μόνο έναντι του συζύγου της άλλης γυναίκας. Οι λόγοι διαζυγίου για τη γυναίκα ήταν:
1.Η μοιχεία. Σ’ αυτό το θέμα υπήρχε άνιση μεταχείριση, αφού οι εξωσυζυγικές σχέσεις του άντρα με γυναίκα άγαμη, διαζευγμένη ή χήρα συνιστούσαν πορνεία και όχι μοιχεία
2.Η κατηγορία για μοιχεία χωρίς απόδειξη.
3.Η μη εκτέλεση των συζυγικών καθηκόντων για 3 χρόνια.
4.Οι ποινικά κολάσιμες πράξεις του άνδρα, όχι μόνο απέναντί της.
5.Η παραφροσύνη (επί Λέοντος ΣΤ΄)
Οι λόγοι διαζυγίου για τον άνδρα ήταν:
1.Η ανάρμοστη συμπεριφορά της γυναίκας, κατηγορία για πορνεία.
2.Η επιβουλή της ζωής του.
3.Εάν ήταν λεπρή.
Πηγή: https://mountathostoday.wordpress.com/2014/01/26/βυζάντιο-και-ορθοδοξία-η-σημασία-της-ο/
http://mariachouta.blogspot.gr/2015/02/blog-post.html
1.Η μοιχεία. Σ’ αυτό το θέμα υπήρχε άνιση μεταχείριση, αφού οι εξωσυζυγικές σχέσεις του άντρα με γυναίκα άγαμη, διαζευγμένη ή χήρα συνιστούσαν πορνεία και όχι μοιχεία
2.Η κατηγορία για μοιχεία χωρίς απόδειξη.
3.Η μη εκτέλεση των συζυγικών καθηκόντων για 3 χρόνια.
4.Οι ποινικά κολάσιμες πράξεις του άνδρα, όχι μόνο απέναντί της.
5.Η παραφροσύνη (επί Λέοντος ΣΤ΄)
Οι λόγοι διαζυγίου για τον άνδρα ήταν:
1.Η ανάρμοστη συμπεριφορά της γυναίκας, κατηγορία για πορνεία.
2.Η επιβουλή της ζωής του.
3.Εάν ήταν λεπρή.
Πηγή: https://mountathostoday.wordpress.com/2014/01/26/βυζάντιο-και-ορθοδοξία-η-σημασία-της-ο/
http://mariachouta.blogspot.gr/2015/02/blog-post.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου