Το δεσποτάτο του Μυστρά, ή Δεσποτάτο του Μορέως, αποτέλεσε μία ημιαυτόνομη περιοχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στην Πελοπόννησο και διέγραψε τη δική του πορεία από το 1262 ως το 1460 που καταλύθηκε από τον σουλτάνο Μωάμεθ Β΄. Το 1249, ο Γουλιέλμος Β΄ Βιλλεαρδουίνος, ο Φράγκος ηγεμόνας του Πριγκιπάτου της Αχαΐας, κατασκεύασε ένα κάστρο σε μία βουνοκορφή του Ταϋγέτου, τον Μυστρά, με σκοπό την υποταγή των Μηλιγγών Σλάβων του Ταϋγέτου. Η φιλοδοξία του Γουλιέλμου δεν περιοριζόταν στην Πελοπόννησο αλλά είχε βλέψεις και πιο μακριά. Το 1259 συμμάχησε με τον Δεσπότη της Ηπείρου, Μιχαήλ Β΄, και με τον Βασιλιά Μανφρέδο της Σικελίας με σκοπό να σταματήσουν την Αυτοκρατορία της Νίκαιας που μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης ήταν η ισχυρότερη δύναμη στη βόρειο Ελλάδα και είχε επικίνδυνες βλέψεις στην Κωνσταντινούπολη. Τον ίδιο χρόνο στην μάχη της Πελαγονίας ο συνασπισμός αυτός συγκρούστηκε με τις δυνάμεις του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου αλλά οι σύμμαχοι ηττήθηκαν. Οι στρατιώτες της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας ανακάλυψαν τον Γουλιέλμο λίγο μετά την μάχη να κρύβεται σε μία θημωνιά και τον αιχμαλώτισαν. Το 1262 όταν οι Νικαιάτες είχαν ήδη ανακαταλάβει την Κωνσταντινούπολη ο Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος έκανε συμφωνία με τον Μιχαήλ για την απελευθέρωσή του. Θα έμενε ελεύθερος αν του παρέδιδε τρία κάστρα στο νότο της Πελοποννήσου, τα κάστρα του Μυστρά, της Μονεμβασιάς, και της Μεγάλης Μάνης (ή Μάινης). Αυτός ήταν και ο πυρήνας του Δεσποτάτου του Μυστρά.
Τα κάστρα όντως παραδόθηκαν αλλά αμέσως μετά ξέσπασε νέος πόλεμος μεταξύ του Πριγκιπάτου της Αχαΐας και της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Το 1263 οι Βυζαντινοί προσέλαβαν 1.500 Τούρκους μισθοφόρους από την Μικρά Ασία και τους έστειλαν στην Πελοπόννησο για τον πόλεμο με τους Φράγκους. Τον ίδιο χρόνο οι Βυζαντινοί θα καταφέρουν να καταλάβουν τη γειτονική κωμόπολη Λακεδαιμονία (στη θέση της αρχαίας Σπάρτης) και την Βαρωνία του Γερακίου μαζί με την περιοχή της Τσακωνιάς. Η Μάχη της Πρινίτσας ή Πρινίτζας ήταν μία μάχη που έγινε το 1263 μ.χ. στα πλαίσια του πολέμου μεταξύ Πριγκιπάτου της Αχαΐας και Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ο κυβερνήτης (κεφαλή) του Μυστρά Μιχαήλ Καντακουζηνός ζήτησε την βοήθεια του Αυτοκράτορα Μιχαήλ ο οποίος του έστειλε στρατό μαζί με αρχηγούς τον αδερφό του Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, τον Αλέξιο Φιλή και τον Ιωάννη Μακρηνό. Ο στρατός αποτελούνταν κυρίως από Τούρκους μισθοφόρους και μικρασιάτες. Το Χρονικό του Μορέως αναφέρει ότι ήταν 15-20.000 άντρες. Ο βυζαντινός στρατός αποβιβάστηκε στην Μονεμβασιά και κινήθηκε προς την Λακωνία όπου υπέταξε τους Μηλιγγούς Σλάβους και πολιόρκησε την Σπάρτη. Βλέποντας ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος τις πρόσκαιρες επιτυχίες του έλυσε την πολιορκία της Σπάρτης και ξεκίνησε για την πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου την Ανδραβίδα. Στην Ανδραβίδα βρισκόταν ο Ιωάννης Καταβάς, εκπρόσωπος του Πρίγκιπα που έλειπε. Μόλις έμαθε τις ενέργειες των Βυζαντινών μάζεψε 300 άντρες και ξεκίνησε να τους αντιμετωπίσει. Οι δύο στρατοί συναντήθηκαν στα στενά της Πρίνιτζας κοντά στην αρχαία Ολυμπία, όπου ο Καταβάς επιτέθηκε στους Βυζαντινούς και τους έτρεψε σε φυγή. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος μόλις που κατάφερε να ξεφύγη ενώ ο στρατός του είχε πολλές απώλειες. Ο Καταβάς δεν καταδίωξε τους Βυζαντινούς επιστρέφοντας στην Ανδραβίδα ενώ ο Βυζαντινός στρατός κινήθηκε για ασφάλεια στον Μυστρά. Οι δύο μάχες, Πρίνιτζας και Μακρυπλαγίου, έδωσαν τέλος στις προσπάθειες του Μιχαήλ Παλαιολόγου για ανάκτηση της Πελοποννήσου κι εξασφάλισαν την λατινική κυριαρχία για μία γενιά ακόμα. Οι Βυζαντινοί θα ξεκινήσουν επιδρομές στην υπόλοιπη Πελοπόννησο αλλά το 1264 οι Τούρκοι μισθοφόροι θα αυτομολήσουν στους Φράγκους και στην μάχη του Μακρυπλαγίου οι Βυζαντινοί θα ηττηθούν. Οι 1.500 Τούρκοι μισθοφόροι που είχαν φέρει οι Βυζαντινοί στην Πελοπόννησο με αρχηγό τον Μελίκ διαφώνησαν με τον αρχηγό της εκστρατείας, σεβαστοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο (αδερφό του Μιχαήλ Η'), για τους μισθούς τους και εγκατέλειψαν το στρατόπεδο των Βυζαντινών. Πολύ σύντομα ήρθαν σε επαφή με τον Φράγκο πρίγκηπα Γουλιέλμο και συμφώνησαν να πολεμήσουν με το μέρος του. Ο Γουλιέλμος, ενισχυμένος τώρα πια, αποφάσισε να επιτεθεί. Οι Φράγκοι προχώρησαν μέχρι το Μακρυπλάγι χωρισμένοι σε δύο σώματα, ένα εμπροσθοφυλακή και ένα οπισθοφυλακή, και με τους Τούρκους του Μελίκ στην μέση. Στο Μακρυπλάγι τους επιτέθηκαν οι δυνάμεις των Βυζαντινών με αρχηγούς τους Αλέξιο Φιλή, Καβαλλαρίτση και Ιωάννη Μακρηνό. Δεν γνωρίζουμε τους αριθμούς των αντιμαχομένων αν και φαίνεται ότι ο στρατός των Βυζαντινών ήταν αρκετά μεγαλύτερος από το στρατό των Φράγκων. Η μάχη ήταν σφοδρή. Οι Φράγκοι κατάφεραν να νικήσουν και μάλιστα έπιασαν αιχμαλώτους τους αρχηγούς των Βυζαντινών. Μετά την μάχη οι Σλάβοι των Σκορτών που είχαν εξεγερθεί εναντίον των Φράγκων υποτάχθηκαν ξανά σε αυτούς. Οι κάτοικοι της Λακεδαιμονίας ( Αρχαίας Σπάρτης) την εγκατέλειψαν και για περισσότερη ασφάλεια κατέφυγαν στον Μυστρά. Καθώς ο καιρός περνούσε, ολόκληρη η Πελοπόννησος μετατρεπόταν σε ένα μεγάλο πεδίο μαχών. Το 1275 οι Βυζαντινοί νικούν τους Φράγκους στην μάχη της Μεγάλης Αράχωβας. Παρά τη Φραγκική αντίδραση, οι Βυζαντινοί μέχρι το 1320, περίπου, καταφέρνουν να καταλάβουν τα κάστρα της Άκοβας, της Καρύταινας, του Πολύφεγγου και του Αγίου Γεωργίου στα Σκόρτα και το 1330 περίπου καταλαμβάνουν τα Καλάβρυτα. Παράλληλα, υπήρξε φροντίδα για την εσωτερική οργάνωση της περιοχής. Από το 1262 το κάστρο του Μυστρά έγινε έδρα ενός διοικητή με ετήσια θητεία (κεφαλή), ενώ από το 1308 η θητεία των διοικητών επεκτάθηκε και πολλοί από αυτούς ήταν μόνιμοι (επίτροποι). Το 1289 η έδρα του διοικητή της επαρχίας που μέχρι τότε ήταν στην Μονεμβασιά μεταφέρθηκε στον Μυστρά. Εν τω μεταξύ γύρω από τον Μυστρά συγκεντρώνονταν πολλοί κάτοικοι από τη γύρω περιοχή για περισσότερη ασφάλεια και σύντομα χτίστηκαν και νέα τείχη για να συμπεριλάβουν τα καινούρια σπίτια του Μυστρά. Ειδικά οι κάτοικοι της γειτονικής Λακεδαιμονίας είχαν μετακινηθεί για περισσότερη ασφάλεια στον Μυστρά και η Λακεδαιμονία είχε ερημώσει το αργότερο το 1265. Ή Άλωση του Νικλίου κατά άλλους :Κατασκαφή του Νικλίου , ήταν ένα πολεμικό γεγονός που έγινε το 1294 ανάμεσα στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας και το Δεσποτάτο του Μυστρά. Το αποτέλεσμα ήταν η ανακατάληψη του Νικλίου από τους Βυζαντινούς, η ολοκληρωτική καταστροφή κι η εξαφάνιση της μεσαιωνικής πόλης. Την εποχή εκείνη η μεσαιωνική πόλη του Νικλίου ήταν η έδρα της βαρωνίας του Νικλίου κι αποτελούσε το σύνορο ανάμεσα στο Πριγκιπάτο και το Δεσποτάτο του Μυστρά. Πρίγκιπας της Αχαΐας ήταν ο Φλωρέντιος του Αινώ που είχε συνάψει συμφωνία με το Δεσποτάτο για ελεύθερη αγοραπωλησία μεταξύ των υπηκόων τους, με αυτή την συμφωνία είχαν αγοράσει οι βυζαντινοί από τους Φράγκους πάνω από 500 άλογα και πολλά καλά όπλα. Κάθε χρόνο οι Φράγκοι είχαν έθιμο να μαζεύονται σε κοντινή στο Νικλί τοποθεσία για αναψυχή και πανηγύρι. Ο βυζαντινός στρατηγόςΑνδρόνικος Ασάν μάζεψε άντρες καλά οπλισμένους και τους έστειλε κοντά στους Φράγκους σε εκκλησία που βρισκόταν στα σύνορα αλλά από την πλευρά των Βυζαντινών όπου έκαναν και αυτοί πανηγύρι, εκεί οι Φράγκοι εξετράπησαν και βιαιοπράγησαν κατά των Βυζαντινών, αυτό ήταν και η αφορμή πολέμου που έψαχνε και είχε σχεδιάση ο Ασάν. Ο Ασάν ζήτησε τότε από τον Φράγκο φρούραρχο του Νικλίου τιμωρία των φράγκων που βιαιοπράγησαν, ο φρούραρχος απάντησε ότι θα τους τιμωρήσει στις επόμενες ημέρες όπου θα γινόταν πάλι πανηγύρι στο Νικλί σε άλλη τοποθεσία. Όταν έφτασε η ημέρα αυτή ο Ασάν έστησε ενέδρα στους Φράγκους, έκρυψε 500 ιππείς και 1000 πεζούς δίπλα στην εκκλησία που θα γινόταν η πανήγυρις. Φτάνοντας οι Φράγκοι λαός και στρατιωτικοί αλλά και βυζαντινοί από τα γύρω χωριά είπιαν έφαγαν κι άρχισαν να φιλονικούν μεταξύ τους. Ο Φρούραρχος του Νικλίου κατηγόρησε τον Ασάν σαν υπαίτιο των νέων φιλονικιών μάζεψε στρατό και πήγε στο τόπο προς βοήθεια των Φράγκων. Μόλις έφτασαν οι Φράγκοι δέχτηκαν επίθεση από τον κρυμμένο στρατό του Ασάν , βλέποντας μάλιστα ότι δεν είχαν τύχη απέναντι στους βυζαντινούς υποχώρησαν στο Κάστρο του Νικλίου. Οι Βυζαντινοί καταδίωξαν "κατά πόδας" τους υποχωρούντες Φράγκους που δεν πρόλαβαν να κλείσουν ούτε τις πύλες του κάστρου κι εισέβαλαν σε αυτό οι Βυζαντινοί. Οι Βυζαντινοί κατέλαβαν την μεσαιωνική πόλη και το κάστρο της και απέκρουσαν προσπάθεια των Φράγκων για ανακατάληψη της. Ο Ασάν βλέποντας ότι ήταν δύσκολο να υπερασπίζεται συνεχώς την πόλη που βρισκόταν σε πεδινή θέση και χρειαζόταν πολύ στρατό γι' αυτό έδωσε εντολή να "κατακριμνήσουν" και να "κατασκάψουν" όλη την πόλη, όπως κι έγινε. Κοντά στα ερείπια του Νικλίου ο Ασάν κατασκεύασε δύο φρούρια για τον έλεγχο της περιοχής, το Κάστρο Τσηπιανά και το Κάστρο Μουχλί όπου άφησε φρουρά κι επέστρεψε με τον υπόλοιπο στρατό στα σύνορα. Το Μουχλί ήταν μεσαιωνική πόλη που περιβαλλόταν από κάστρο της οποίας σώζονται ερείπια στην σημερινή Αρκαδία στην κοιλάδα του Αχλαδόκαμπου σε λόφο με την ονομασία Μουχλί, παραφυάδα του Παρθένιου όρους κοντά στο χωριό Παρθένι Αρκαδίας.
Η ονομασία του πιστεύεται ότι προέρχεται εκ παραφθοράς του Νικλί ή από τον ναό της Παναγίας της Μουχλιώτισσας όπου ερείπια του διασώζονται και σήμερα.Η πόλη έλεγχε τον δρόμο προς τον Μυστρά και τις άλλες μεγάλες πόλεις της εποχής. Ήταν χτισμένη σε τρία επίπεδα που χωρίζονταν με τείχη και πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκαν υλικά από το Νικλί και την αρχαία Τεγέα. Το Μουχλί με την καταστροφή του Νικλίου έγινε έδρα της επισκοπής Νικλίου, το 1314 μνημονεύεται μετόχι της οι Άγιοι Θεόδωροι της Μονής Βροντοχίου του Μυστρά. Τον 14ο αιώνα πιστεύεται ότι ήταν ισχυρή πόλη και διατηρούσε μικρή αυτονομία. Γνώρισε μεγάλη άνθιση στις τέχνες και στα γράμματα με γνωστότερο εκπρόσωπο της τον ζωγράφο Διγενή. Το 1460 το πολιόρκησε ο Μωάμεθ Β΄ και μετά από ημέρες παραδόθηκε στους Οθωμανούς λόγω λειψανδρίας ή έπειτα συμφωνίας από τον διοικητή της Δημήτριο Ασάνη. Ο Μωάμεθ πυρπόλησε κι έκαψε την πόλη και το κάστρο. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι ο σουλτάνος τοποθέτησε φρουρά στην πόλη αλλά με την πάροδο των χρόνων εγκαταλείφθηκε σταδιακά κι ερημώθηκε.
Πηγή: https://el.m.wikipedia.org/wiki/Δεσποτάτο_του_Μυστρά
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Μάχη_του_Μακρυπλαγίου
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Μάχη_της_Πρινίτσας
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Άλωση_του_Νικλίου
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Κάστρο_Μουχλί
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου