Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Ελληνική ιστορία και προϊστορία
Ελληνική ιστορία και προϊστορία

Τετάρτη 3 Αυγούστου 2016

Ο σαρκικος έρωτας στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία : Ο Χριστιανισμός, η νοοτροπία και η συμπεριφορά των μεσαιωνικών Ελλήνων

Ο τρόπος ζωής των Βυζαντινών και οι περί ηθικής αντιλήψεις τους είχαν στο επίκεντρο την εγκράτεια. Γι’ αυτό καυτηριαζόταν με πολύ σκληρό τρόπο το πάθος της παιδεραστίας και της ομοφυλοφιλίας, το οποίο θεωρούνταν δαιμόνιο, και μάλιστα το αισχρότερο όλων. Κατά τους Βυζαντινούς τα είδη της «αρσενοκοιτίας» ήταν τρία: το πρώτο και ελαφρότερο ήταν «το παρ’ άλλων παθείν», το δεύτερο και βαρύτερο «το ποιήσαι εις έτερον» και το τρίτο και βαρύτατο «το παθείν παρ’ ετέρου και ποιήσαι εις έτερον». Υπήρχε μάλιστα και σχετική παλαιά παροιμία, η εξής: «Καλύτερα να κρύψει κανείς πέντε ελέφαντες υπό μάλης παρά έναν κίναιδο». Στην ίδια λογική κινούνταν και η αντίληψη ότι αν συναντούσε κανείς πρωί κίναιδο στον δρόμο, ήταν κακός οιωνός. Τέλος, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος μιλάει για αρσενικοθήλυκους άντρες, που δεν ήταν ούτε άντρες ούτε γυναίκες, αλλά άντρες για τις γυναίκες και γυναίκες για τους άντρες. Σε κάθε εποχή, στις αυλές των ισχυρών της κοινωνίας, εξουσία και σεξ αποτελούν στενά συνδεδεμένο δίπολο. Το Βυζάντιο, κληρονόμος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και στον τομέα αυτό, όπως και σε τόσους άλλους, και διαβόητο το ίδιο για τις διαπλοκές και τις ίντριγκες των ανωτέρων στρωμάτων του, δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Το παράδοξο είναι πως η πλέον σκανδαλώδης και τολμηρή καταγραφή της διαπλοκής εξουσίας και σεξουαλικότητας στο Βυζάντιο αποτελεί έργο του κορυφαίου ιστοριογράφου της Ιουστινιάνειας περιόδου και έχει σαν στόχο πρόσωπα που ο ίδιος προηγουμένως εκθείασε. Ο λόγος, φυσικά, για τον Προκόπιο και το έργο του “Ανέκδοτα” (ή “Απόκρυφη Ιστορία”). Ο Προκόπιος παρουσιάζει στα Ανέκδοτα τους ισχυρούς άντρες της εποχής ως  μειράκια τα οποία άγονται και φέρονται από τις γυναίκες τους, πανίσχυρες δολοπλόκες που εκμεταλλεύονται έντεχνα το “βασικό ένστικτο”. Έτσι ο Βελισσάριος παρουσιάζεται ως έρμαιο της Αντωνίνας και ο Ιουστινιανός της Θεοδώρας. Οι γυναίκες αυτές εμφανίζονται να ενεργούν με πλήρη ατιμωρησία, επηρεάζοντας σημαντικές αποφάσεις που αφορούν το κράτος και το στρατό και έχοντας τη δύναμη να ανεβάζουν στην εξουσία τους ευνοούμενούς τους, συχνά τυχάρπαστους εραστές. Σε κάθε περίπτωση, υπονοείται ο έλεγχος των αντρών τους μέσω των σεξουαλικών τους θελγήτρων, ενώ ο Προκόπιος δεν διστάζει να αναφερθεί και σε μαγεία. Ο Προκόπιος μας παρέχει πολλές ακόμα ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τη σεξουαλική νομοθεσία της εποχής. Για παράδειγμα μαθαίνουμε ότι ο Ιουστινιανός απαγόρευσε με νόμο την παιδεραστία: “δεν εξέταζε όμως ποιοι παρέβαιναν το νόμο μετά την έκδοσή του, αλλά ασχολούνταν με εκείνους που είχαν προσβληθεί από την ασθένεια οποτεδήποτε στο παρελθόν”. Παρόλο που η παιδεραστία αναφέρεται ως “ασθένεια”, στους ενόχους έκοβαν τα γεννητικά όργανα και τους διαπόμπευαν. Απ’ ό,τι φαίνεται από το κείμενο, η επίκληση της παιδεραστίας ήταν ένα μέσο για να στιγματιστούν πολιτικοί αντίπαλοι του Ιουστιανιανού καθώς η ποινή επιβαλλόταν κυρίως “σ’ αυτούς που θεωρούνταν Πράσινοι (...) ή είχαν κατά τύχη πέσει στην δυσμένεια των τυράννων για κάποιο λόγο”. Άλλο ένα παράδειγμα διαπλοκής σεξουαλικότητας και πολιτικής. Σύμφωνα με τα Ανέκδοτα, για να παντρευτεί κάποιος μια γυναίκα εκείνη την εποχή έπρεπε να τον θέλει εκείνη “πράγμα που συνηθίζονταν ακόμα και στους βαρβάρους”. Απ’ ό,τι φαίνεται, ο γάμος από έρωτα ήταν πράγμα συνηθισμένο στο Βυζάντιο την εποχή εκείνη, αν και ο Προκόπιος μας δίνει επίσης παραδείγματα συνοικεσίων συμφωνημένων μεταξύ του γαμπρού και του πεθερού, ιδιαίτερα ανάμεσα στις ανώτερες τάξεις. Μια βυζαντινή συνταγή, με τη βοήθεια της οποίας οι άλλοτε παρθένες Βυζαντινές προσπαθούσαν να φαίνονται παρθένες, γράφει «σύμφυτον βοτάνην λειώσας υπόθες ή στυπτηρίαν σχιστήν μετά δάφνης φύλλου ζέσας προσκλύζου». Στο μεταγενέστερο Συναξάριον των ευγενικών γυναικών οι γυναίκες θέλουν να κρύψουν το γεγονός της συνουσίας και «βάνουν, κλείουν και ματώνουν και την τρύπα τους ορθώνουν». Για μάλαξη των γυναικείων στηθών, για χειρονακτικό ερεθισμό του γυναικείου αιδοίου, για φίλημα του πέους, πεολειχία και αιδοιολειχία στο Βυζάντιο-Ρωμανία κάνουν λόγο τον 4ο αι. ο Χρυσόστομος, τον 6ο αι. ο ιστορικός Αγαθίας και ο ποιητής αυλικός Παύλος Σιλεντιάριος , ο Νικηφόρος πρεσβύτερος Κων/πολης (Βίος Ανδρέου του κατά Χριστόν σαλού, τον 9ο αι. ο Αχμέτ στον Ονειροκριτικό του και τον 12ο αι. ο Θεόδωρος Βαλσαμών. Για πρωκτική συνουσία γυναικών κάνουν λόγο  τον 4ο αι. ο Γρηγόριος Νύσσης και Μέγας Βασίλειος, τον 9ο αι. η συλλογή νόμων Βασιλικά. Τον 10ο αι. ο Ιωάννης Τζέτζης γράφει ότι μια γυναίκα «από τριών ειργάζετο οπών την εργασίαν", δηλαδή συνουσιαζόταν από τρεις οπές. Δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε ότι οι συγγραφείς ήταν απλώς ευφάνταστοι και δεν έγραφαν για πράγματα που έβλεπαν καθημερινά στο Βυζάντιο.  Η έλευση της Χριστιανοσύνης ανέτρεψε την εύθραυστη ισορροπία. Απαγορεύοντας στους έγγαμους άνδρες να διατηρούν παλλακίδες επί ποινή σωματικής τιμωρίας, το εκκλησιαστικό δίκαιο, όπως εξελίχθηκε μέσω των εκκλησιαστικών συνεδρίων, αφαίρεσε απ’ αυτό το τριγωνικό σύστημα ένα από τα τρία συστατικά του. Εφεξής, παρέμειναν μόνο η σύζυγος και η εταίρα. Εάν πιστέψουμε τους Βίους των όσιων μοναχών της Βυζαντινής Παλαιστίνης, η Ιερή Γη, ο στόχος των προσκυνητών στην καρδιά της χριστιανοσύνης υπήρχαν ‘κατοικίες λαγνείας’ και οι πόρνες συναντούσαν κάποιους μοναχούς στις ερημικές τους σπηλιές κοντά στον Ιορδάνη Ποταμό. Έτσι, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα παράδοξο: την συνύπαρξη της ιερότητας και της ακολασίας, του Χριστιανικού ασκητισμού και της λαγνείας. Οι μοναχοί της Νιτρίας (Wadi Natrun), των Κελλιών και της Σκήτης στην Αίγυπτο και εκείνοι της Ερήμου της Ιουδαίας στην Παλαιστίνη, θεωρούσαν ότι η πόλη των Ιεροσολυμων ήταν κατεξοχήν ένα άντρο ακολασίας, πειρασμού και αμαρτίας. Λιμάνια με διεθνείς θαλάσσιους εμπορικούς δεσμούς όπως η Αλεξάνδρεια και η Βηρυτός, και η οικουμενική Χριστιανική πρωτεύουσα Ιερουσαλήμ, παρείχαν στους πανδοχείς και στις πόρνες μια κοσμοπολίτικη πελατεία από κατοίκους, ταξιδιώτες και προσκυνητές. Ιεραρχία και κανονισμοί στην πορνεία: Υπήρχαν δύο κατηγορίες βυζαντινών ιερόδουλων: από την μια μεριά, θεατρίνες και εταίρες (scenicae), από την άλλη, φτωχές ιερόδουλες (pornai) που δραπέτευαν από την αγροτική φτώχια και παγιδεύονταν στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Κωνσταντινούπολη και η Ιερουσαλήμ. Εκεί, ακόμα μεγαλύτερη ένδεια της έσπρωχνε κατευθείαν στα αρπακτικά νύχια απατεώνων και μαστροπών. Ο λόγος που το χριστιανικό Βυζαντινό Κράτος έκανε τα στραβά μάτια ήταν πιθανόν ότι η πορνεία μπορούσε να είναι πολύ προσοδοφόρα περιστασιακά και ως εκ τούτου ευεργετική μέσω της φορολογίας. Από την εποχή της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, σύμφωνα με τον Τάκιτο, οι άνδρες και οι γυναίκες πόρνες καταγράφονταν ονομαστικά σε καταλόγους οι οποίοι κρατούνταν υπό την εποπτεία του aediles. Από την εποχή του Καλιγούλα οι πόρνες φορολογούνταν (Σουητόνιος). Το 390 ένα διάταγμα του Αυτοκράτορα Θεοδόσιου Α΄ απειλούσε με θανατική ποινή τον πειθαναγκασμό ή το εμπόριο ανδρών για πορνεία. Πίσω από αυτό το διάταγμα δεν κρυβόταν η βδελυγμία για την πορνεία, αλλά το γεγονός ότι το σώμα ενός άνδρα θα χρησιμοποιείτο στην ομοφυλοφιλική επαφή με τον ίδιο τρόπο με αυτό της γυναίκας. Και αυτό ήταν απαράδεκτο, αφού όπως είχε δηλώσει και ο αγ. Αυγουστίνος «το σώμα ενός άνδρα είναι τόσο ανώτερο από αυτό μιας γυναίκας, όσο η ψυχή είναι ανώτερη από το σώμα».
Πορνεία, Λουτρά : Διάσημες εταίρες και κοινές πόρνες, όλες συναντούνταν στα δημόσια Λουτρά, στα οποία σύχναζαν πόρνες και των δύο φύλων ήδη από την ρωμαϊκή περίοδο. Κάποια από αυτά τα λουτρά ήταν αποκλειστικά για ιερόδουλες και οι αξιοσέβαστες κυρίες δεν έπρεπε να θεαθούν κοντά σε αυτά (Μαρτιάλης). Οι άνδρες πήγαιναν εκεί όχι για να πλυθούν αλλά για να ψυχαγωγήσουν τις ερωμένες τους, όπως στα Ιταλικά bagnios του δέκατου έκτου αιώνα. Αντισύλληψη: Στα κηρύγματα των Εκκλησιαστικών Πατέρων η αντισύλληψη και η πορνεία αποτελούσαν ένα δίδυμο που μπορούσε μόνο να φέρει θάνατο. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος έκραζε: «Για σας, μια εταίρα δεν είναι μόνο μια εταίρα· την μετατρέπετε και σε δολοφόνο. Δεν μπορείτε να δείτε τη σύνδεση: μετά την κραιπάλη, συνουσία· μετά τη συνουσία, μοιχεία· μετά τη μοιχεία, φόνος;». Σύμφωνα με τον Πλαύτο η άμβλωση ήταν μια πολύ πιθανή επιλογή για μια εγκυμονούσα πόρνη, είτε -όπως υπονοεί ο Οβίδιος- πίνοντας δηλητήρια ή κάνοντας παρακέντηση με ένα αιχμηρό εργαλείο που ονομαζόταν εμβρυοκτόνο στον αμνιακό σάκο που περιβάλλει το έμβρυο. Ο Προκόπιος Καισαρείας δηλώνει εμφατικά ότι όταν ήταν ιερόδουλη, η Αυτοκράτειρα Θεοδώρα γνώριζε όλες τις μεθόδους που θα προκαλούσαν άμεσα άμβλωση. Όταν κάποιες κόρες στο Βυζαντινό Κράτος διακορεύονταν, προσπαθούσαν να συγκαλύψουν το πάθημά τους και να φαίνονται παρθένες. Μία από τις συνταγές, με τη βοήθεια της οποίας οι διακορευθείσες προσπαθούσαν να πετύχουν την «αναπαρθένευση» τους, ήταν να λιώνουν σύμφυτο (βότανο με επουλωτικές, μαλακτικές και στυπτικές ιδιότητες) και να το τοποθετούν στην ευαίσθητη περιοχή ή να χρησιμοποιούν στύψη (θειικό άλας) με φύλλο δάφνης, αφού τα ζέσταιναν. Έτσι θεωρούσαν ότι μπορούσαν να «επισκευασθεί» ο υμένας. Στο Βυζάντιο υπήρχαν πολλοί αδίστακτοι έμποροι ανθρώπων, οι οποίο γυρνούσαν στα χωριά και είτε αγόραζαν μικρά κορίτσια από τους γονείς τους είτε παραπλανούσαν όμορφες νέες με παχυλές υποσχέσεις, με συνέπεια να τις πείθουν να τους ακολουθήσουν σε μεγάλα αστικά κέντρα, ιδίως στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί τις εγκαθιστούσαν σε πορνεία και τις εκμεταλλεύονταν και για να είναι σίγουροι ότι δεν πρόκειται να αποδράσουν, τις υποχρέωναν να υπογράφουν συμβόλαια με τα οποία οριζόταν ο χρόνος παραμονής τους στον χώρο όπου είχαν εγκατασταθεί. Οι άτυχες γυναίκες δύσκολα μπορούσαν να αντιδράσουν, μολονότι υπήρχαν νόμοι, από την εποχή του Θεοδόσιου Β’, που τις προστάτευαν.
Πηγή: http://www.mixanitouxronou.gr/to-sex-sto-vizantio-pos-timorousan-tous-pederastes-tous-kinedous-ke-tous-ktinovates-i-michalides-klinontan-se-monastiria-ke-o-apatimenos-eperne-oli-tin-periousia-tous/
http://news247.gr/eidiseis/mixani-tou-xronou/mhxanh-toy-xronoy-to-seks-sto-vyzantio.4062591.html
http://www.logiosermis.net/2014/10/blog-post_439.html#.V6GmAxLl62c
http://www.ardin.gr/?q=node/1891
http://revealedtheninthwave.blogspot.gr/2013/01/blog-post_2671.html

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου