Την εποχή που διανύουμε ο χαρακτηρισμός «εθνικός ευεργέτης» μοιάζει τόσο μακρινός, που για να μπορέσουμε να βρούμε πρόσωπα τα οποία χαρακτηρίστηκαν έτσι θα πρέπει να ανατρέξουμε αιώνες πίσω. Σε εποχές όπου διάφοροι Έλληνες κατάφεραν μέσω του επιχειρηματικού τους μυαλού να συγκεντρώσουν μεγάλη περιουσία την οποία παραδόξως, θα έλεγε κάποιος σήμερα διέθεσαν στο ελληνικό κράτος για φιλανθρωπικούς, αναπτυξιακούς και πάσης φύσεως σκοπούς. Με αρκετή νοσταλγία λοιπόν, θυμόμαστε μερικές από τις προσωπικότητες οι οποίες σε περιόδους κρίσης έβαλαν πλάτη. Εθνικοί ευεργέτες, χαρακτηρίζονται οι πλούσιοι Έλληνες, που προσέφεραν μέρος ή και ολόκληρη την περιουσία τους για κοινωφελείς σκοπούς, για ίδρυση σχολείων, νοσοκομείων κ.α., συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της χώρας μας σε ποικίλους τομείς. Προς τιμήν τους, αναφέρουμε 12 εθνικούς ευεργέτες με γενναιοδωρία και μεγάλα σχέδια.
1. Ιωάννης Δόμπολης (1976 - 1850). Ο Ιωάννης Δόμπολης ή Δομπόλλης ήταν Έλληνας εθνικός ευεργέτης. Γεννήθηκε το 1769 στην Αγία Πετρούπολη ή στην Νίζνα αλλά καταγόταν από την Ήπειρο και ήταν γιος του του δερματέμπορου Τριαν. Δομπόλλη που είχε μεταναστεύσει στη Ρωσία. Το 1818 έγινε ταμίας της Φιλομούσου Εταιρίας που είχε ιδρυθεί στη Βιέννη από τον Ιωάννη Καποδίστρια, τον Μητροπολίτη Ιγνάτιο και τον Άνθιμο Γαζή. Με τον Καποδίστρια ο Ιωάννης Δόμπολης γνωρίστηκε την επόμενη χρονιά στην Ρωσία, συνδέθηκε μαζί του με στενή φιλία και οι δυο τους έκαναν σχέδια για την διάδοση των γραμμάτων στην Ελλάδα. Το 1828 ο Δόμπολης ήρθε στην Ελλάδα με τη συνοδεία του Καποδίστρια και διορίστηκε ταμίας της Ελλάδας, θέση που διατήρησε χωρίς μισθό, όπως ο ίδιος επιθυμούσε, μέχρι τις 18 Νοεμβρίου του 1829 οπότε παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Επέστρεψε στην Πετρούπολη όπου τιμήθηκε με τίτλο ευγενείας. Στις 4 Φεβρουαρίου 1849 συνέταξε στην Πετρούπολη τη διαθήκη του με την οποία άφησε στο ελληνικό δημόσιο ολόκληρη την περιουσία του με τον όρο ότι το ποσό που θα σχηματιζόταν μαζί με τους τόκους μέχρι το 1906 θα χρησιμοποιούνταν για την ίδρυση και λειτουργία πανεπιστημίου στα Γιάννενα ή στην Αθήνα, που θα ονομαζόταν Καποδιστριακό. Ιδρυτής Πανεπιστημίου Αθηνών (Καποδιστριακό). Με αίτημα στη διαθήκη του, ζήτησε να διατεθούν 815.000 χάρτινα ρούβλια «προς ανίδρυσιν εν Αθήναις ή εν οιαδήποτε άλλη πόλει ήτις έσται πρωτεύουσα της Ελλάδος, τω 1906, Πανεπιστημίου ονομασθησομένου Καποδιστριακού», χρηματοδοτώντας όχι μόνο την ίδρυση αλλά και τη συντήρηση του Πανεπιστημίου. Αφησε στο ελληνικό δημόσιο το σύνολο της περιουσίας του με τον όρο να χρησιμοποιηθεί για την ίδρυση και λειτουργία πανεπιστημίου με την ονομασία «Καποδιστριακό», το οποίο θα έπρεπε να εφοδιαστεί με επιστημονικά όργανα, εργαστήρια και παρεκκλήσιο. Ζήτησε δε, τη συγκεκριμένη ονομασία για το Πανεπιστήμιο, ώστε να ικανοποιήσειτην υπόσχεσή του προς τον I. Καποδίστρια, να δοθούν τα μέγιστα για τη δημόσια εκπαίδευση στην Ελλάδα.
2. Απόστολος Αρσάκης (1792 - 1874). Γεννημένος στη Χοταχόβα της Βόρειας Ηπείρου, ο Αρσάκης διακρίθηκε από νωρίς χάρη στην εξαιρετική ευφυΐα του, την εκπληκτική του γλωσσομάθεια και την αναγνωρισμένη με μεγάλου κύρους πτυχία μόρφωσή του. Τα προσόντα αυτά τα οποία αρχικά του άνοιξαν τις πύλες για να μπει στη διπλωματική υπηρεσία του ηγεμόνα της Βλαχίας, να διοριστεί υπουργός εξωτερικών στη Ρουμανία και στη συνέχεια να αντικαταστήσει τον δολοφονημένο πρωθυπουργό Καρατζίο στον πρωθυπουργικό θώκο. Από το 1886, όταν και αποχώρησε από την ενεργό πολιτική δράση ξεκίνησαν και οι πρώτες του δωρεές. Ο Απόστολος Αρσάκης διετέλεσε Υπουργός των Εξωτερικών και Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου της Ρουμανίας. Ιδρυτής της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, το 1836. Με δικές του δαπάνες συνέβαλε στην αποπεράτωσητου Μεγάρου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, διαθέτοντας αρχικά 250.000 δραχμές και έπειτα 560.000 δραχμές για τη συντήρησή του. Το κτίριο αυτό, ονομάστηκε προς τιμήν του «Αρσάκειο». Χρηματοδότησε υποτροφίες διδασκάλων. Δώρισε μεγάλα ποσά για την ανέγερση σχολείων και ναών στη πατρίδα του, τη Βόρεια Ήπειρο.
3. Γεώργιος Αβέρωφ (1815 - 1899). Γεννημένος στο Μέτσοβο, ο Αβέρωφ πήρε από νωρίς τον δρόμο της ξενιτιάς και έτσι σε ηλικία μόλις 19 ετών εγκαταστάθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου, κοντά στον αδερφό του. Εκεί ανέπτυξε με τα χρόνια επιχειρηματική δραστηριότητα και εγκαταστάθηκε εν τέλει στην Αλεξάνδρεια όπου έστησε επιχείρηση εισαγωγών εξαγωγών. Έχοντας την αποκλειστικότητα του εμπορίου υφασμάτων στο Σουδάν, ο Αβέρωφ έφτασε το 1870 να αποτελεί τον μεγαλύτερο έμπορο της Αιγύπτου. Απέκτησε τεράστια περιουσία και βοήθησε την ελληνική κοινότητα στην Αλεξάνδρεια ιδρύοντας σχολεία και νοσοκομεία, όμως δεν έμεινε εκεί. Ένας από τους σημαντικότερους εθνικούς μας ευεργέτες. Υπεύθυνος για την ανέγερση σχολείου στο Μέτσοβο. Ιδρυτής Σχολής Βιοτεχνίας, Γυμνασίου, Παρθεναγωγείου, στην ελληνική παροικία της Αλεξάνδρειας. Ναυπηγεί το μεγαλόπρεπο θωρηκτό «Αβέρωφ». Χρηματοδοτεί την αποπεράτωση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Κτίζει τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, όπως επίσης και το Αβερώφειο Εφηβείο. Υπεύθυνος αναμόρφωσης του Παναθηναϊκού Σταδίου. Ιδρυτής των φυλακών Αβέρωφ (στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, σημερινή τοποθεσία του Αρείου Πάγου). Συνέβαλε με τις δωρεές του στη φιλοτεχνία ανδριάντων του Ρήγα Φεραίου (1872) και του Γρηγορίου Ε (1871). Όταν ανακοινώθηκε πτώχευση κατά την κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη (1893) δώρισε στο ελληνικό κράτος 70.000 λίρες.
4. Ευάγγελος Ζάππας (1800 -1865) και Κωνσταντίνος Ζάππας (1817 - 1892). Γεννημένος στο χωριό Λάμποβο της Βόρειας Ηπείρου, ο Ευάγγελος Ζάππας υπήρξε γιος ενός από τους πιο σημαντικούς εμπόρους της περιοχής, του Βασίλη Ζάππα. Αφού αρνήθηκε την χρηματική αποζημίωση για τους ήρωες της Επανάστασης, στην οποία ο ίδιος προσέφερε πολλά, μετανάστευσε στο Βουκουρέστι και εγκαταστάθηκε στη Βλαχία. Εκμεταλλευόμενος μοναστηριακά κτήματα κοντά στο Βουκουρέστι, απέκτησε τεράστια περιουσία, ενώ κύριος αποδέκτης των ευεργεσιών του ήταν η Ελλάδα. Ο Κωνσταντίνος Χρήστου Ζάππας (1814 – 1892) ήταν διαπρεπής Έλληνας επιχειρηματίας, φιλάνθρωπος και εθνικός ευεργέτης. Έπαιξε μαζί με τον ξάδελφό του Ευάγγελου Ζάππα, σημαντικό ρόλο στην αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων. Γεννήθηκε το 1814 στο Λάμποβο της Βόρειας Ηπείρου το οποίο τότε αποτελούσε έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετά τον θάνατο του Ευάγγελου Ζάππα, διαχειρίστηκε την περιουσία του ξαδέλφου του και ορίστηκε επικαρπωτής της «Επιτροπής των Ολυμπίων», της επιτροπής δηλαδή που είχε σκοπό την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Πρόκειται για δυο ξαδέρφια που φρόντισαν για την ανέγερση τουΖαππείου Μεγάρου, στο άλσος της Αθήνας. Έξω από το Μέγαρο, στέκονται μαρμάρινοι ανδριάντες του Ευάγγελου και Κωνσταντίνου Ζάππα, προς τιμήν τους. Ο Ευάγγελος Ζάππας, προσέφερε το 1856, 400 μερίσματα της «Εθνικής Ατμοπλοΐα», προκειμένου να χρησιμοποιηθούν τα κέρδηγια την ίδρυση των Ολυμπιακών αγώνων, την Ολυμπιάδα και για τα βραβεία των νικητών των αγώνων. Και οι δύο συνέβαλαν στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων.
5. Ιωάννης Πάγκας (1814 -1895). Ο Ιωάννης Πάγκας (Μπάγκα) (1814-1895), υπήρξε Έλληνας εθνικός ευεργέτης. Γεννήθηκε το 1814 στην Κορυτσά . Πατέρας του ήταν ο επίσης ευεργέτης και έμπορος Γεώργιος Πάγκας. Ο Ιωάννης γράμματα πολλά δεν έμαθε. Ήξερε μόνο να γράφει και να διαβάζει. Έφυγε από το σπίτι το 1833 για να αποφύγει τον γάμο στον οποίο τον εξανάγκαζε ο πατέρας του. Αρχικά εγκαταστάθηκε στη Θήβα και τη Χαλκίδα . Διαμέσου της Χαλκίδας εξέπλευσε για την Αλεξάνδρεια με μόνο εφόδιο ένα τάλληρο. Εγκαταστάθηκε στο Κάιρο ως ράπτης σε μια πολυάριθμη Ηπειρωτομακεδονική αποικία. Ζώντας λιτότατη ζωή μάζευε χρήματα και συντηρούσε τους γονείς του στην μακρινή πατρίδα και άλλους συγγενείς. Καταπιάστηκε με την γεωργία και αναζητώντας πιο ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες πήγε στην Ρουμανία, όπου κατά συμβουλή και μίμηση του Ευάγγελου Ζάππα μίσθωσε μεγάλες εκτάσεις και τις καλλιέργησε. Με την εργατικότητα και τις ικανότητές του, ευδοκίμησε, και πλουσιότατος επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Απεβίωσε το 1895. Ο Ιωάννης Πάγκας είναι από τους ελάχιστους εθνικούς ευεργέτες που προσέφεραν την περιουσία τους στο κράτος εν ζωή και όχι μετά θάνατον. Τα έτη 1887-88 χορήγησε με μεγάλα ποσά τη συνέχιση της λειτουργίας της ελληνικής σχολής Κορυτσάς, των διδακτηρίων και της βιβλιοθήκης της. Έκτισε ένα μέγαρο στην πλατεία Ομονοίας, το γνωστό ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος». Με συμβολαιογραφική πράξη που ο ίδιος συνέταξε το 1889, δώρισε όσο ζούσε ακόμη το σύνολο της περιουσίας του στο κράτος (το ιλιγγιώδες ποσό 2.000.000 δραχμών), για«εθνωφελή και φιλάνθρωπα έργα», κρατώντας για τον εαυτό του μόνο 1.000 δραχμές το μήνα για τα καθημερινά έξοδα. Ο Πρόεδρος της Ελληνικής κυβέρνησης συνέστησε την «Μπάγκειο Επιτροπή» προκειμένου να διαχειριστεί το τεράστιο ποσό των δύο εκατομμυρίων δραχμών. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, δώρισε και το σπίτι του στην Αθήνα στο ελληνικό κράτος, έργο του Τσίλλερ, καθώς και ένα ακόμα κτιριακό μέγαρο με την ονομασία «Μπάγκειον», στην Ομόνοια.
6. Οι γιοι του Χατζή-Παναγιώτη Ζωσιμά: Αναστάσιος, Ιωάννης, Ζώης, Μιχαήλ, Θεοδόσιος, Νικόλαος (έτη γέννησης μεταξύ 1754 και 1762). Οι Ζωσιμάδες (ή αδελφοί Ζωσιμά) υπήρξαν έμποροι και εθνικοί ευεργέτες που κατάγονται από το χωριό Γραμμένο Ιωαννίνων. Ήταν παιδιά του Παναγή Ζωσιμά, εμπόρου που εργαζόταν στα Ιωάννινα. Ο Νικόλαος, ο Θεοδόσιος και ο Μιχάλης το 1785 ξεκινούν την εμπορική τους σταδιοδρομία στο Λιβόρνο της Ιταλίας , ενώ ο Ιωάννης, ο Αναστάσιος, ο Ζώης στη Νίζνα της σημερινής Ουκρανίας και αργότερα στη Μόσχα. Η Νίζνα εκείνη την εποχή ήταν μεγάλο εμπορικό κέντρο ευρωπαϊκών και ασιατικών προϊόντων. Τα πρώτα χρόνια της εμπορικής τους δραστηριότητας ήταν αρκετά επίπονα, αλλά γρήγορα κατάφεραν να ορθοποδήσουν. Διέθεσαν όλη την περιουσία τους για την ίδρυση των: Ζωσιμαία Σχολή, Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη, στα Ιωάννινα. Ανακαίνισαν πέντε εκκλησίες στα Γιάννενα, στο ορφανοτροφείοκαι στο ελληνικό σχολείο Πάτμου.
7. Γιώργος Σίνας (1783 - 1853). Ο Γεώργιος Σίνας (1783, Νις - 1856, Βιέννη) υπήρξε επιχειρηματίας, τραπεζίτης και εθνικός ευεργέτης, με καταγωγή από την Μοσχόπολη (Βόρεια Ήπειρος). Υπήρξε επίσης ο ιδρυτής του Αστεροσκοπείου Αθηνών. Από μικρή ηλικία έμεινε ορφανός από μητέρα και μεγάλωσε με τη βοήθεια της θείας του στις Σέρρες , όπου και έζησε τα πρώτα του σχολικά χρόνια. Κατά το 1790, βρίσκεται μαζί με τον πατέρα του στην Βιέννη · εκεί ολοκλήρωσε τις βασικές του ελληνικές σπουδές και έμαθε ξένες γλώσσες. Σε ηλικία είκοσι ετών έγινε συνέταιρος στις επιχειρήσεις του πατέρα του και κατάφερε και ανέπτυξε εξαιρετική πρωτοβουλία, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της αυστριακής βιομηχανίας και του εμπορίου. Επίσης διέθεσε μεγάλο μέρος των κεφαλαίων του για την αγορά ακινήτων και έγινε ο μεγαλύτερος τότε γαιοκτήμονας και ιδιοκτήτης αρχοντικών οικιών στην Αυστροουγγαρία. Κατάφερε να γίνει τραπεζίτης διεθνούς φήμης και πιστωτής όχι μόνο μεγάλων επιχειρήσεων, αλλά και δανειστής κυβερνήσεων και αυτοκρατοριών. Το 1825 εκλέχτηκε πρώτος από τους δέκα διευθυντές της Εθνικής Τράπεζας της Αυστρίας και διατήρησε τη θέση αυτή για 25 έτη. Από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές επιχειρήσεις του Γ. Σίνα ήταν τα νηματουργεία της Κάτω Αυστρίας και το εργοστάσιο χαρτοποιίας στην ίδια περιοχή. Μεγάλη υπήρξε και η συμβολή του στην ανάπτυξη των συγκοινωνιών της Αυστρίας: ανέλαβε την κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου και παρόλο που το έργο δεν ολοκληρώθηκε, ο Σίνας θεωρείται πατέρας των σιδηροδρόμων των νοτίως του Δούναβη χωρών, καθώς και της Βαλκανικής . Επίσης υπήρξε ο ιδρυτής της πρώτης ατμοπλοϊκής Εταιρείας του Δουνάβεως και ανέλαβε την διάνοιξη πολλών διωρύγων κατά μήκος του ποταμού καθώς και την κατασκευή της περίφημης κρεμαστής γέφυρας της Βουδαπέστης (1840-1849). Στα ευεργετήματά του προς την Αυστρία συγκαταλέγεται και σημαντική χρηματική χορηγία για την ίδρυση του Πολυτεχνείου της Βιέννης. Ο Γιώργος Σίνας, με καταγωγή από τη Μοσχόπολη, ήταν επιχειρηματίας και τραπεζίτης. Με τη δωρεά του, ίδρυσε το Αστεροσκοπείο στο λόφο των Νυμφών της Αθήνας και συνέβαλε στον εξοπλισμό του με μετεωρολογικά και αστρονομικά όργανα. Για αυτή την προσφορά του τιμήθηκε με το μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Σωτήρος. Ενίσχυσε με χρηματικά ποσά την ελληνική παροικία της Βιέννηςκαι τη Μοσχόπολη. Προσέφερε τεράστιες δωρεές σε ιδρύματα του ελληνικού κράτους: Λύκειο Θηλέων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (το γνωστό «Αρσάκειο»), Πανεπιστήμιο Αθηνών, Οφθαλμιατρείο, Αρχαιολογική Εταιρεία.
8. Ζώης Καπλάνης (1736 -1806). Ο Ζώης Καπλάνης (1736- 1806) ήταν Έλληνας εθνικός ευεργέτης από την Ήπειρο. Γεννήθηκε στο χωριό Γραμμένο των Ιωαννίνων το 1736. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος, από το Γραμμένο. Η μητέρα του ήταν από το χωριό Τζιουντίλα. Από μικρός έχασε την μητέρα του και όπως λέγεται υπόφερε τόσο, που οι συγχωριανοί του τον έλεγαν «Πικροζώη». Ο πατέρας του παντρεύτηκε πάλι, και μετά από λίγα χρόνια απεβίωσε αφήνοντας τον Ζώη εντελώς ορφανό. Χωρίς αδέρφια, και με καμία περιουσία ο Ζώης σε μικρή ηλικία, ανέλαβε την υποχρέωση να θρέφει την μητριά του. Νοίκιαζε γαϊδουράκι και πήγαινε στο κοντινό δάσος, το λεγόμενο «Μεγαλόγγο» για να κόβει ξύλα, τα οποία μετέφερε στα Γιάννενα και τα πουλούσε. Μια μέρα η μητριά του τον έδιωξε βάναυσα από το σπίτι, και έτσι ο Ζώης εγκατέλειψε το Γραμμένο και πήγε στα Γιάννενα για να βρει καλύτερη μοίρα. Εκεί τέθηκε υπό την προστασία του πλούσιου Κονιτσιώτη γουνεμπόρου και επίσης ευεργέτη Παναγιώτη Χατζηνίκου. Με την πάροδο των ετών ο Χατζηνίκου αντιλαμβανόμενος την αξία και την φιλομάθεια του Καπλάνη, ο οποίος στο μεταξύ είχε μάθει μόνος του γραφή και ανάγνωση, τον απάλλαξε από τις χειρωνακτικές εργασίες και τον προσέλαβε ως υπάλληλο του ενώ μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα τον έχρισε γραμματικό του και στη συνέχεια συνέταιρό του. Υπό την νέα του ιδιότητα, ο Καπλάνης συνέβαλε στην ανάπτυξη της επιχείρησης που είχε ως έδρα το Βουκουρέστι ενώ από το 1771 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Μόσχα. Εκεί κατάφερε να αποκτήσει βαθμιαία μεγάλη περιουσία ζώντας ταυτόχρονα μια λιτή και θεοσεβή ζωή. Ο εθνικός ευεργέτης από την Ήπειρο, δώρισε όση περιουσία απέκτησε σε Βουκουρέστι και Μόσχα, σε εκκλησίες και σχολεία στα Γιάννινα. Ίδρυσε την Καπλάνειο Σχολή στα Ιωάννινα το 1797, που γέμισε μεεργαλεία Φυσικής και βιβλιοθήκη. Με αιτήματα στη διαθήκη του δώρισε μεγάλα χρηματικά ποσά στιςσχολές της Πάτμου και του Αγίου Όρους. Δώρισε κληροδότημα για το νοσοκομείο των Ιωαννίνων και στοΒασιλικό Ορφανοτροφείο της Μόσχας, με στόχο την ενίσχυση των φτωχών κατοίκων του Γραμμένου και της Ζοντίλας.
9. Σωτήριος Ανάργυρος (1849 -1918). Ο Σωτήριος Ανάργυρος (ή Σωτήρης Αναργύρου) ήταν Έλληνας επιχειρηματίας. Γεννημένος στις Σπέτσες το 1849 με καταγωγή από την ένδοξη σπετσιώτικη γενιά των Αναργυραίων, υπήρξε η σπουδαιότερη προσωπικότητα των Σπετσών του τελευταίου αιώνα. Ενσάρκωσε το κλασικό τύπο του νέου Έλληνα μετανάστη. Η δίψα του για επιτυχία τον οδηγεί από νεαρή ηλικία σε περιπλανήσεις με σταθμούς την Κωνσταντινούπολη, τη Ρουμανία, την Αίγυπτο, την Γαλλία και τέλος την Αγγλία. Εκεί ασχολείται για πρώτη φορά με τα καπνά. Το 1883 ο Ανάργυρος, οδηγημένος από το εμπορικό του ένστικτο, μεταναστεύει στη Νέα Υόρκη της Αμερικής. Εκεί προσλαμβάνεται στη μεγάλη καπνοβιομηχανία του Αμερικανοεβραίου Τόμπσον, την οποία και στο τέλος κληρονομεί μετά την υιοθεσία του από τον μεγαλοβιομήχανο. Με βάση την επιχείρηση αυτή, ο Ανάργυρος κτίζει ένα πραγματικό εμπορικό κολοσσό στο χώρο των καπνών και επεκτείνεται σχεδόν σε όλη την αμερικανική αγορά. Το 1894 επιστρέφει για πρώτη φορά στις Σπέτσες. Ξανάρχεται τον επόμενο χρόνο οπότε γνωρίζει και λίγο αργότερα παντρεύεται τη δεύτερη εξαδέλφη του Ευγενία Θ. Αναργύρου. Το ζεύγος γυρίζει στην Αμερική, για τρία ακόμη χρόνια. Η νοσταλγία όμως της γυναίκας του για τις Σπέτσες εξαναγκάζουν τον Ανάργυρο να πουλήσει τις επιχειρήσεις του στην Αμερική και να εγκατασταθεί στις Σπέτσες. Από την πώληση της καπνοβιομηχανίας του και μόνο εισέπραξε τότε το ιλιγγιώδες ποσό των 650.000 δολαρίων. Η επιστροφή του Ανάργυρου στο νησί είναι η αρχή της ανάπτυξης των Σπετσών. Ο εθνικός ευεργέτης που προσέφερε πολλά στις Σπέτσες: Το 1907 κατασκεύασε με δικά του έξοδα, τοπρώτο Υδραγωγείο των Σπετσών. Κατά το 1913, αγόρασε μεγάλη έκταση και φρόντισε στην αναδάσωσή τη, δημιουργώντας το πευκοδάσος των Σπετσών. Φρόντισε για το άνοιγμα περιφερειακών δρόμων. Το 1927 ίδρυσε την Αναργύρειο Κοργιαλένειο Σχολή, μαζί με το Μαρίνο Κοργιαλένη. Προσέφερε δωρεές στο ελληνικό κράτος για την αγορά αεροπλάνων και για ανάπηρους πολέμου.
10. Έλενα Σκυλίτση Στεφάνοβικ Βενιζέλου (1874 -1959). Η Έλενα Σκυλίτση-Στεφάνοβικ (1873 - 1959) ήταν Ελληνίδα ομογενής, χιώτικης καταγωγής, που υπήρξε σύζυγος του Ελευθερίου Βενιζέλου. Γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1873 στο Λονδίνο και ήταν κόρη του Γιάννη Σκυλίτση-Στεφάνοβικ, εμπόρου εγκατεστημένου στην Μεγάλη Βρετανία, και της Βιργινίας Σεκιάρη. Από την πλευρά του πατέρα της καταγόταν από την πλούσια χιώτικη οικογένεια Σκυλίτση - Στεφάνοβικ που αποτελούσε ιδιαίτερο κλάδο της οικογένειας Σκυλίτση. Μεγάλωσε στο Λονδίνο σε εξαιρετικά εύπορο περιβάλλον. Ήταν παντρεμένη σε πρώτο γάμο με τον Αύγουστο Αργέντη και σε δεύτερο με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο γάμος με τον τελευταίο πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1921 στο Highgate του Λονδίνου. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου υποστήριξε τον Ελευθέριο Βενιζέλο στη διαμάχη του με τον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ δημοσιογραφώντας και στηρίζοντας τον οικονομικά. Με τον Βενιζέλο εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και για την διαμονή του ανήγειρε το αρχοντικό Βενιζέλου στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας στην Αθήνα, στο οποίο διέμειναν την περίοδο 1932 -1935. Μετά το θάνατο του συζύγου της πούλησε, με δική της πρωτοβουλία, το αρχοντικό στο βρετανικό κράτος, το οποίο και τη χρησιμοποίησε για κατοικία του εκάστοτε Βρετανού πρέσβη. Το 1955 εξέδωσε τα απομνημονεύματά της με τίτλο "À l’ombre de Veniselos". Πρόκειται για τη γενναιόδωρη γυναίκα του Ελευθέριου Βενιζέλου. Ιδρύτρια του μαιευτηρίου «ΜΑΡΙΚΑ ΗΛΙΑΔΗ». Το 1958 έχτισε και παρεκκλήσι στο μαιευτήριο, όπου σήμερα φυλάσσεται μέσα σε μία λάρνακα η καρδιά της Έλενας Βενιζέλου. Ιδρύτρια του Σκυλίτσειου Νοσοκομείου Χίου. Συνέβαλε στην ανέγερση του νοσοκομείου του Ερυθρού Σταυρού. Ιδρύτρια της Σχολής Νοσοκόμων Μαιών Βιργινίας Σκυλίτση. Δωρήτρια του οικήματος της ελληνικής πρεσβείας στο Λονδίνοστο ελληνικό δημόσιο. Επίσης προσέφερε υποτροφίες σε Χανιώτες φοιτητές για σπουδές στο εξωτερικό.
11. Αριστοτέλης Ωνάσης (1906 -1975). Ο Αριστοτέλης Ωνάσης (1906 - 1975) ήταν
Έλληνας εφοπλιστής και επιχειρηματίας και ένας από τους διασημότερους "κροίσους" του 20ού αιώνα. Ανέπτυξε πλούσια επιχειρηματική ναυτιλιακή δραστηριότητα και το 1956 ίδρυσε την Ολυμπιακή Αεροπορία, την οποία μεταβίβασε αργότερα στο ελληνικό κράτος. Ο Αριστοτέλης Ωνάσης γεννήθηκε στις 20 Ιανουαρίου του 1906 (ή το1900) στη Σμύρνη από τον εύπορο καπνέμπορο Σωκράτη Ωνάση και τη σύζυγό του Πηνελόπη το γένος Δολόγλου (ή Ντολόγλου). Φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, και το 1922 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει μαζί με την οικογένειά του τη Σμύρνη εξαιτίας της Μικρασιατικής καταστροφής. Έτσι ήρθε ως πρόσφυγας στην Ελλάδα και το 1923 μετανάστευσε στην Αργεντινή. Το 1932 αγόρασε το πρώτο του πλοίο, το οποίο ονόμασε Καλλιρρόη προς τιμήν της αδελφής του. Το 1946 παντρεύτηκε την κόρη του μεγαλοεφοπλιστή Σταύρου Λιβανού Αθηνά-Τίνα και απέκτησε μαζί της δύο παιδιά, τον Αλέξανδρο, που γεννήθηκε το 1948 στην Αθήνα και τη Χριστίνα , που γεννήθηκε το 1950 στην Νέα Υόρκη. Περίπου δέκα χρόνια αργότερα, ο Ωνάσης και η Τίνα Λιβανού χώρισαν. Πολύ γρήγορα ο Ωνάσης, χάρη στο ιδιοφυές επιχειρηματικό του ταλέντο, αναδείχθηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους εφοπλιστές του κόσμου, κυρίως στον τομέα των πετρελαιοφόρων. Το όνομά του έγινε συνώνυμο του μύθου όχι μόνο στους οικονομικούς κύκλους της παγκόσμιας κοινότητας αλλά και μεταξύ των απλών ανθρώπων. Το 1956, ο Αριστοτέλης Ωνάσης αγόρασε από το ελληνικό Δημόσιο το προνόμιο εκμετάλλευσης των Ελληνικών Αεροπορικών Συγκοινωνιών και ίδρυσε την Ολυμπιακή Αεροπορία. Η εταιρεία ξεκίνησε τη λειτουργία της στις 6 Απριλίου 1957, με προδιαγραφές εξυπηρέτησης επιβατών που σήμερα θεωρούνται αδιανόητες λόγω κόστους. Πολύ γρήγορα άνοιξε τα φτερά της στις πέντε ηπείρους και αναδείχθηκε σε μία από τις ασφαλέστερες αεροπορικές εταιρείες στον κόσμο. Στα τέλη του 1974 ο Ωνάσης κατήγγειλε τη σύμβαση με το ελληνικό Δημόσιο και στις 4 Αυγούστου 1975, μετά τον θάνατό του, η Ολυμπιακή Αεροπορία μεταβιβάστηκε στο ελληνικό Δημόσιο. Το 1963, ο Ωνάσης αγόρασε τον Σκορπιό, ένα μικρό, άγονο και άνυδρο νησί στο Ιόνιο. Φύτεψε χιλιάδες δέντρα και φυτά, έκτισε μικρούς ξενώνες και το μεταμόρφωσε σε ένα μικρό επίγειο παράδεισο. Εκεί συνήθιζε να περνά κάποιες μέρες των διακοπών του συντροφιά με διάσημους φίλους του, προβάλλοντας έτσι την Ελλάδα στα πέρατα της γης. Το 1957 γνώρισε τη Μαρία Κάλλας, με την οποία ανέπτυξε μια θυελλώδη ερωτική σχέση. Βαθιά ερωτευμένη με τον Ωνάση, η Κάλλας εγκατέλειψε σχεδόν τη σταδιοδρομία της, αλλά ο βαθύπλουτος Σμυρνιός γρήγορα τη βαρέθηκε. Για τον Ωνάση οι γυναίκες ήταν κυρίως άλλο ένα τρόπαιο για τη συλλογή του. Και στα τέλη της δεκαετίας του 1960 κανένα "τρόπαιο" δεν μπορούσε να λάμψει εντονότερα στα μάτια του από τη γοητευτική χήρα του δολοφονηθέντος προέδρου των Η.Π.Α. Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι. Η τραγική δολοφονία του Ρόμπερτ Κένεντι, αδελφού του δολοφονημένου συζύγου της, τον Ιούνιο του 1968, δεν απέτρεψε τη ματαιόδοξη Τζάκι να επισημοποιήσει τον δεσμό της με τον Έλληνα κροίσο, μόλις τέσσερις μήνες αργότερα. Η είδηση έσκασε, όπως ήταν φυσικό, σαν βόμβα: Στις 20 Οκτωβρίου 1968, στο εκκλησάκι του Σκορπιού, η Τζάκι Κένεντι έγινε Τζάκι Ωνάση, Τζάκι "Ω" όπως έμεινε στην ιστορία. Λίγο αργότερα, ο ίδιος ο Ωνάσης πήρε το τιμόνι του τζιπ που μετέφερε υπό βροχήν τους νεόνυμφους στη "Χριστίνα" για τη δεξίωση, με την Τζάκι να κρατά στην αγκαλιά της την Καρολίνα Μπουβιέ Κένεντι. Στις 24 Ιανουαρίου 1973, ο γιος του Ωνάση, Αλέξανδρος σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα, σε ηλικία μόλις 25 ετών. Ο πρόωρος θάνατός του επέφερε στον Αριστοτέλη Ωνάση βαρύ πλήγμα, από το οποίο δε συνήλθε ποτέ. Πέθανε δύο χρόνια αργότερα, στις 15 Μαρτίου 1975, στο Αμερικανικό Νοσοκομείο του Νεϊγύ, κοντά στο Παρίσι, πάσχοντας από οξεία μυασθένεια. Σύμφωνα με την επιθυμία του, ετάφη δίπλα στο εκκλησάκι της Παναγίτσας, στον Σκορπιό, όπου αναπαύονταν ήδη ο γιος του και η αδελφή του Άρτεμις. Εκεί ετάφη αργότερα και η Χριστίνα, η οποία πέθανε στις 19 Νοεμβρίου 1988 στην Αργεντινή. Το όνομα του Ωνάση έγινε συνώνυμο του πλούτου σε ολόκληρο τον πλανήτη. Χωρίς να χρειάζονται συστάσεις, αναφέρουμε πως μετά θάνατον, σύμφωνα με τη διαθήκη του δημιουργήθηκε το Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης. Σκοπός της λειτουργίας του είναι η ανάπτυξη κοινωφελούς δραστηριότητας, εκπονώντας εκπαιδευτικά και πολιτιστικά προγράμματα, χρηματοδοτώντας κοινωφελή έργα, απονέμοντας διεθνή βραβεία. Χαρακτηριστικό έργο του είναι τοΚαρδιοχειρουργικό Κέντρο Ωνάσειο και η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.
12. Ιωάννης Βαρβάκης (1745 -1825). Ο «πειρατής με το χαβιάρι» όπως χαρακτηρίστηκε για την ενασχόλησή του με το εμπόριο ενός είδους το οποίο τον έκανε πάμπλουτο, αλλά και για το κούρσεμα τουρκικών πλοίων ως αυθεντικός νησιώτης (ήταν γεννημένος στα Ψαρά) εντάχθηκε στη δύναμη του ρωσικού ναυτικού στον Ρωσοτουρκικού πολέμου του 1768. Οι υπηρεσίες του προς τη Ρωσία ήταν αυτές οι οποίες του εξασφάλισαν την προνομιακή άδεια αλιείας στην Κασπία Θάλασσα από την τσαρίνα Αικατερίνη. Μέσα σε λίγα χρόνια έγινε πάμπλουτος από την αλιεία οξύρρυγχου και το εμπόριο του χαβιαριού και διέθεσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του για κοινωφελή έργα στο Αστραχάν της Ρωσίας. Όμως ο Βαρβάκης, δεν ξέχασε ούτε στιγμή την πατρίδα του, την οποία και βοήθησε ποικιλοτρόπως. Υπήρξε από τους βασικούς χρηματοδότες του Καποδίστρια, βοήθησε οικονομικά και όχι μόνο τις ελληνικές κοινότητες της Ρωσίας, και εξόπλισε με δικά του έξοδα τους ομογενείς που πολέμησαν στο πλευρό του Υψηλάντη. Βοήθησε στον αγώνα των Ψαριανών συμπατριωτών του, ενώ στην διαθήκη του κληροδότησε 1.000.000 ρούβλια για την ίδρυση του Βαρβάκεου Λυκείου, την δημιουργία της κλειστής αγοράς, γνωστής πλέον ως «Βαρβάκειου», την συντήρηση άπορων οικογενειών και την εξαγορά εκατοντάδων Ελλήνων αιχμαλώτων. Η πρόσφατη ταινία του Γιάννη Σμαραγδή «Ο Θεός αγαπάει το Χαβιάρι» είναι βασισμένη στην εμβληματική του φιγούρα.
Πηγή: http://www.tsemperlidou.gr/basiliki-fatourou/society-relationships/10-1-ethniki-evergetes-pou-charisan-tin-periousia-tous-stous-ellines
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ιωάννης_Δόμπολης
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Κωνσταντίνος_Ζάππας
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ευάγγελος_Ζάππας
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Αριστοτέλης_Ωνάσης
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Έλενα_Σκυλίτση
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ιωάννης_Πάγκας_(Μπάγκα)
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Γεώργιος_Σίνας
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ζώης_Καπλάνης
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Σωτήριος_Ανάργυρος
http://www.in2life.gr/features/faces/face/262334/ellhnes-efergetes-exi-exehoyses-prosopikothtes.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου