Λίγο πριν από την κατάκτηση, το μεσαιωνικό ελληνικό πολιτισμικό στοιχείο στη Μικρά Ασία ήταν ποσοτικά και ποιοτικά σημαντικό. Η ήττα των Βυζαντινών από τους Τούρκους στο Μαντζικέρτ το 1071 και η διείσδυση των τουρκικών φύλων ήταν κατά μεγάλο μέρος αποτέλεσμα της εσωτερικής πολιτικής της Αυτοκρατορίας και των βίαιων αναταραχών του προηγούμενου αιώνα. Η κατάκτηση, η εγκατάσταση και η πολιτική ενοποίηση της Ανατολής που πέτυχαν οι Τούρκοι ήταν αποτέλεσμα μακράς διαδικασίας, η οποία ολοκληρώθηκε τελειωτικά μόνο 400 χρόνια μετά τη μάχη του Μαντζικέρτ, έχοντας, ωστόσο, επιφέρει στους βυζαντινούς θεσμούς πολλά και σοβαρά πλήγματα, τα οποία εξάρθρωσαν τελειωτικά τη βυζαντινή κοινωνία στην Μικρά Ασία. Ταυτόχρονα με τη βυζαντινή κοινωνία, και η Ορθόδοξη Εκκλησία, παρά την αντίσταση που προέβαλε μέσω των επισκόπων και των άλλων ιεραρχών της, συρρικνώθηκε και περιέπεσε σε απελπιστική ένδεια με την κατάσχεση του μεγαλύτερου μέρους της περιουσίας, των εσόδων και των κτιρίων της που πέρασαν στην κατοχή των νικητών Τούρκων. Το Ισλάμ ενισχύθηκε με τους πόρους που ανήκαν προηγουμένως στις χριστιανικές κοινότητες και επέδειξε μεγάλη δραστηριότητα στον τομέα της διαδόσεως της θρησκείας και της τονώσεως του θρησκευτικού αισθήματος των Μουσουλμάνων. Η χριστιανική βυζαντινή κοινωνία αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στη διακυβέρνηση και τον πολιτισμό του κατακτητή, ενώ τα ίχνη της εξαφανίστηκαν από τη γλώσσα και την επίσημη θρησκευτική έκφραση.
Εντούτοις, αποτέλεσε ένα βασικό συστατικό στοιχείο στη διαμόρφωση του λαϊκού πολιτισμού της τουρκικής Ανατολής και των όψεων της τουρκικής κοινωνίας που δεν βρίσκονταν υπό τον απόλυτο έλεγχο του Ισλάμ. Αν είναι αλήθεια όσα γράφει ο Σπύρος Βρυώνης για την εποχή αυτή, πρέπει να συμπεράνουμε ότι η τουρκική εισβολή στη Μικρά Ασία συνάντησε, σε μεγάλο ποσοστό, την ειρηνική προσχώρηση και τον εθελοντικό εξισλαμισμό μεγάλων ελληνικών πληθυσμών. Απ’όσο ξέρω ούτε ένα μάρτυρα δεν έχει να αναφέρει η Εκκλησία για την πρώιμη Τουρκοκρατία. Γιατί συνέβη αυτό; Γιατί οι μικρασιατικοί ελληνικοί πληθυσμοί έφτασαν στο σημείο να ξεπουλήσουν την ταυτότητα τους; Πώς ερμηνεύεται η εθνική τους μετάλλαξη; Οι διάφορες αντιρρήσεις που έχω ακούσει, ότι δεν επρόκειτο τάχα για «αυθεντικούς» ελληνικούς πληθυσμούς ή ότι κακώς θέτουμε τέτοιο ζήτημα, γιατί «εξωραίζουμε την τουρκική βαρβαρότητα», απλώς παρακάμπτουν το πρόβλημα.
Πίνουν κρασί, πιστεύουν στην «Αγία Τριάδα» και στο «αγαπάτε αλλήλους» αλλά δεν είναι χριστιανοί. Η θρησκευτική τους λειτουργία περιλαμβάνει τραγούδι, μουσική και μικρόφωνο, δεν είναι όμως ευαγγελιστές. Πιστεύουν στον Αλλάχ αλλά ερμηνεύουν το Κοράνι αλληγορικά και όχι κατά γράμμα. Δεν πείθονται ότι μετά θάνατον τους περιμένουν τα ουρί του Παραδείσου αλλά ούτε και η Κόλαση.Θρησκευτικά είναι πιο κοντά στους
σιίτες, πολιτικά ψηφίζουν Αριστερά, κοινωνικά ήταν αγρότες της Ανατολίας που μετοίκησαν στις φτωχογειτονιές των τουρκικών πόλεων και σήμερα έχουν σχηματίσει μια νέα μεσαία τάξη. Είναι δίπλα μας, ζουν και στην Ελλάδα (στη Θράκη) αλλά μόλις που τους γνωρίζουμε. Οι αλεβίτες-μπεκτασήδες πρόσφατα απέκτησαν το θάρρος να απαιτήσουν τα δικαιώματά τους ως η μεγαλύτερηθρησκευτική μειονότητα της Τουρκίας.
«Μια αλεβίτισσα που εργαζόταν ως μαγείρισσα σε νοσοκομείο απολύθηκε διότι ορισμένοι σουνίτες πιστεύουν ότι δεν πρέπει να φάνε φαγητό μαγειρεμένο από αλεβίτη. Η υπόθεση βρίσκεται στα δικαστήρια» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Αλί Γιαμάν,καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας σε τουρκικό πανεπιστήμιο. Οι αλεβίτες αποτελούν τη μεγαλύτερη θρησκευτική μειονότητα της Τουρκίας, όπως και την πιο αόρατη. Δεν αναγνωρίζονται καν ως μειονότητααπό το τουρκικό κράτος. Ο αλεβιτισμός αποτελεί μια ανθρωπιστική προσέγγιση του Ισλάμ. «Δεν είμαστε σιίτες,όπως οι Ιρανοί, δεν τηρούμε το ναμάζ, την προσευχή που οι Ιρανοί πραγματοποιούν τρεις φορές την ημέρα (σ.σ.: και οι σουνίτες πέντε), αλλά η πίστη μας έχει σιιτικά στοιχεία, όπως και τουρκικά και σαμανικά» συνεχίζει ο δρ Γιαμάν. Ο αλεβιτισμός έχει έντονες επιρροές από τον σουφισμό, τον μυστικισμό αλλά και από τον χριστιανισμό, ιδίως την Ορθοδοξία. Χαρακτηριστικά του είναι η ανεκτικότητα προς άλλες θρησκείες και η λατρεία των Αλλάχ-Μωάμεθ-Αλί (του γαμπρού του Μωάμεθ, στον οποίο η πίστη αποτελεί τη βασική διαφορά μεταξύ σιιτών και σουνιτών). Ανάμεσα στις διαφορές τους από άλλους μουσουλμάνους είναι η μονογαμία, το ότι δεν προσκυνούν στη Μέκκα και δεν γιορτάζουν το Ραμαζάνι. Επί αιώνες καταδιωγμένοι, κρατούσαν κρυφή τη θρησκεία τους, γι΄ αυτό οι διαφορές ακόμη και ανάμεσα σε αλεβίτες κοντινών περιοχών είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Δεν υπάρχει ένα ενιαίο τελετουργικό αλλά πολλά ελαφρώς διαφοροποιημένα.
Η αιρεση των Μπεκτασήδων (Bektaşi) δερβίσηδων, βαθιά ριζωμένη στο μεγαλύτερο κομμάτι του μουσουλμανικού κόσμου, διακηρύσσει έναν τρόπο ζωής πολύ κοντά σε εκείνον που κήρυξε ο Ιησούς της Γαλιλαίας, πλησιέστερο απ' ό,τι μπορεί να επιτύχει η επίσημη εκκλησία του Ισλάμ ή του χριστιανισμού. Όπως ο Ιησούς και οι οπαδοί του, έτσι και οι Μπεκτασήδες είναι μια αντιιεραρχική, αντιδογματική αδελφότητα που δεν αποκλείει τις γυναίκες από τους κόλπους της και στέκει ενάντια σε εκείνες τις υποτιθέμενες παραδοσιακές «αξίες» που υπήρξαν πληγή και κατάρα του αρχαίου κόσμου αλλά και του σύγχρονου. Η ιστορία των Μπεκτασήδων είναι περίεργη. Όπως ο χριστιανισμός συνδέθηκε με το ρωμαϊκό ιμπεριαλισμό και έγινε ένα αδιάλλακτο όργανό του, οι Μπεκτασήδες συνδέθηκαν γρήγορα με τον Οθωμανικό ιμπεριαλισμό.
https://amoustakis.wordpress.com/2012/11/15/bryonis_parakmi/
http://www.tovima.gr/world/article/?aid=379767
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Μπεκτασήδες_δερβίσηδες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου